ជាតិ
បទវិភាគ
នយោបាយជាតិ
×![]()
ដោយ: ម៉ៅ សុផា
ដោយប្រើវិធីនៃការសង្កេតនូព្រឹត្តការណ៍សង្គម និងស្ថានភាពនយោបាយ គេអាចមើលឃើញទិដ្ឋភាពប្រទេសជាតិមួយទាំងមូលបានថា មានសាមគ្គីភាព ឬក៏បែកបាក់ តាមរយៈនៃការសម្លឹងទៅលើទំនាក់ទំនង រវាងអ្នកនយោបាយ និងអ្នកនយោបាយ។ ប្រសិនបើអ្នកនយោបាយបែងចែកពណ៌សម្បុរនយោបាយ ដោយធ្វើនយោបាយព្រោះតែគំនុំគុំកួន ប្រឹងយកឈ្នះចាញ់ស្លាប់រស់ជាមួយគ្នានឹងគ្នា គេច្បាស់ជាអាចសន្និដ្ឋានបានភ្លាមថា ស្រុកនោះក៏មិនមានស្ថេរភាពនយោបាយ និងមិនចុះសម្រុងគ្នារវាងពលរដ្ឋ និងពលរដ្ឋ ហើយនឹងបណ្តាលឲ្យជាតិបែកបាក់ជាក់ជាមិនខាន។
ការបែកបាក់គ្នា រវាងអ្នកនយោបាយ និងអ្នកនយោបាយ គឺជាហេតុនាំឲ្យពលរដ្ឋ និងពលរដ្ឋបែកបាក់គ្នា ដែលបណ្តាលឲ្យជាតិទាំងមូលបែកបាក់ផងដែរ។ ដោយដើរតាមគន្លងអ្នកនយោបាយរៀងៗខ្លួន ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាបានបែងចែកពណ៌សម្បុរនយោបាយរវាងគ្នានឹងគ្នាទៅហើយ។ អ្នកណាមិនគាំទ្រ ឬប្រឆាំងនឹងគោលនយោបាយ ឥរិយាបថនយោបាយ មនោគមវិទ្យានយោបាយ និងមេដឹកនាំនយោបាយបក្សខ្លួន គឺជាសត្រូវ។ ការប្រកាន់ភ្ជាប់នូវឥរិយាបថដ៏ពិបាកកែប្រែបែបនេះ បានក្លាយជាវប្បធម៌នៃការគិតក្នុងសង្គមខ្មែរបាត់ទៅហើយ។
ពលរដ្ឋដែលមានជំនឿលើបក្សនីមួយៗ បានប្រកាន់យ៉ាងមាំថា គ្មានបក្សណាល្អជាងបក្សខ្លួនទេ។ បក្សដទៃ គឺជាបក្សបោកប្រាស់ ពុករលួយ បក្សពួកនិយម គិតប្រយោជន៍បុគ្គល ប្រយោជន៍គ្រួសារ ប្រយោជន៍បក្ស ជាងប្រយោជន៍ជាតិ។ បើពលរដ្ឋក្នុងបក្សនីមួយៗ គិតដូច្នេះរៀងៗខ្លួន ប្រកាន់ភ្ជាប់យ៉ាងនេះដូចៗគ្នា រឿងអីថា ខ្មែរមិនបែកបាក់គ្នា មិនបែងចែកបក្សពួកគ្នា មិនស្អប់គ្នា។ ទីបំផុត លទ្ធផល គឺជាតិបែកបាក់ ក្លាយជាជាតិសាសន៍ដែលពលរដ្ឋលែងជឿទុកចិត្តគ្នា។ ពេលនោះភាពកក់ក្តៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដោយក្តីសង្ឃឹមលើបក្សខ្លួននោះ នឹងក្លាយជាភាពកក់ក្តៅដូចការអាំងផេះប៉ុណ្ណោះ។
ជាទឡ្ហីករណ៍ដ៏ច្បាស់លាស់ចំពោះរឿងនេះ យើងក្រឡេកមើលភស្តុតាងនៃការបែកបាក់ជាតិ ដែលកើតឡើងពីជម្លោះរវាងអ្នកនយោបាយ និងអ្នកនយោបាយក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាយើងក្នុងរបបមួយចំនួន។
នៅឆ្នាំ១៩៧០ ក្រោយពីការបែកបាក់គ្នារវាង សម្តេចនរោត្តម សីហនុ និងលោកសេនាប្រមុខ លន់ នល់ ខ្មែរទូទាំងប្រទេស ត្រូវបានបំបែកខ្លួនឯងជាពីរផ្សេងគ្នា គឺ ១ជាខ្មែររាជានិយម ២ជាខ្មែរសាធារណរដ្ឋ។
ខ្មែរដែលស្មោះស្មគ្រនឹងរាជានិយម ក៏នាំគ្នារត់ចូលព្រៃម៉ាគី (ព្រៃតស៊ូ) តាមការស្រែកហៅរបស់សម្តេចនរោត្តម សីហនុ ដើម្បីទាមទារអំណាចពី លន់ នល់ មកវិញ។ ចំណែកឯខ្មែរដែលពេញចិត្តនឹងរបបសាធារណរដ្ឋ ក៏នៅរួមសុខរួមទុក្ខជាមួយ លន់ នល់ ហើយប្រឆាំងតបនឹងខ្មែររាជានិយម។ ការបែកបាក់ជាតិនេះ បានបន្លាយអស់រយៈពេល៥ឆ្នាំ។ ដោយសារតែរបបសាធារណរដ្ឋ កើតចេញពីការធ្វើរដ្ឋប្រហារសម្តេច នរោត្តម សីហនុ នេះហើយ ដែលជាដើមហេតុជំរុញឲ្យមានឱកាសនៃការកើតរបបខ្មែរក្រហម។ ក្នុងរបប៣ឆ្នាំ ៨ខែ ២០ថ្ងៃនេះ គឺធ្ងន់ធ្ងរបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាយើង ដែលខ្មែរស្រែកយំគ្មានពេលឈប់ ពីការកាប់សម្លាប់។ ក្រោយឆ្នាំ១៩៧៩ បន្ទាប់ពីការដួលរលំនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ខ្មែរនៅតែបែកបាក់គ្នា និងទទួលភាពរ៉ាំរ៉ៃនៅឡើងទេ ដោយសារតែការមិនចុះសម្រុងគ្នារវាងអ្នកនយោបាយច្រើនបក្ស គួបផ្សំនឹងការលូតដៃចូលផ្ទៃក្នុងដ៏ខ្លាំងក្លាពីវៀតណាមផង។ ទម្រាំតែឈានដល់កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសថ្ងៃ២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ដែលជាកិច្ចព្រមព្រៀង ឲ្យវៀតណាមចាកចេញពីកម្ពុជា និងជាយន្តការនៃការបង្រួបបង្រួមគ្នារវាងអ្នកនយោបាយ តាមរយៈនៃការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាល ស្ថាប័នរដ្ឋ និងប្រកាសឲ្យប្រើប្រាស់នូវរដ្ឋធម្មនុញ្ញជាផ្លូវការដោយព្រះរាជក្រម ចុះថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣ ខ្មែរបានបន្លាយពេលអស់រយៈជាងមួយទសវត្ស។
ដើម្បីជាអំណះអំណាងកាន់តែជាក់លាក់លើសពីនេះទៅទៀត យើងងាកក្រោយបន្តិចទៅមើល ការវិវត្ដនយោបាយនៅកម្ពុជាប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងទៅនេះ។ មុនពេលចូលគ្នា បក្សសិទ្ធិមនុស្ស និងបក្សសម រង្ស៊ី វាយប្រហារគ្នាសម្បើមណាស់។ ចំណែកឯពលរដ្ឋវិញ ក៏ឌឺដងដាក់គ្នាមិនចាញ់អ្នកនយោបាយទាំងពីរបក្សនេះប៉ុន្មានទេ។ តែ២០១២ ក្រោយពេលបក្សទាំងនេះចូលគ្នាជាបក្សមួយ អ្វីៗត្រូវបានប្រែប្រួល ដូចក្រឡាប់ផែនដី។ ម្ខាងដែលត្រូវបានគេរិះគន់ថាកំសាក រត់ចោលស្រុក ត្រូវបានក្លាយជាអ្នកក្លាហាន ហ៊ានស្លាប់រស់ ដើម្បីការពារទឹកដី សង្គ្រោះប្រជាពលរដ្ឋ ហើយម្ខាងទៀត ដែលត្រូវបានគេចោទថាជាអាយ៉ង ស្រាប់តែក្លាយទៅជាអ្នកស្នេហាជាតិ ប្រឆាំងនឹងពួកផ្តាច់ការទៅវិញ។ សភាវៈពីមុនជាអ្នកប្រជែងគ្នាយកប្រជាប្រិយភាព ហើក្រោយមកជាបងប្អូនស្លាប់រស់ របស់អ្នកនយោបាយពីរបក្សនេះ ក៏ធ្វើឲ្យពលរដ្ឋម្តងជាអ្នកវាយប្រហារគ្នា ម្តងជាបងប្អូននឹងគ្នាទៅតាមនឹងដែរ។
ឥឡូវ រួមគ្នាមកមើលរូបភាពនយោបាយប្រែពណ៌ផ្ទាល់ភ្នែកតែម្តង នាពេលបច្ចុប្បន្ន។ ថ្មីៗនេះយើងឃើញថា អ្នកនយោបាយខ្មែរ ទាំងពីរបក្ស ពោលគឺ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មានឥរិយាបថប្រែប្រួលចុះឡើងៗ ស្ទើរតាមមិនទាន់។ ម្តងវាយប្រហារគ្នា ម្តងសម្រុះសម្រួលគ្នា ម្តងបែកបាក់គ្នា ម្តងបង្រួបបង្រួមគ្នា ម្តងរិះគន់គ្នា ម្តងសរសើរគ្នា។ ការប្រែក្រឡាស់សកម្មភាពរបស់អ្នកនយោបាយ ក៏ជះឥទ្ធិពលដល់ពលរដ្ឋ ដែលមាននិន្នាការរៀងៗខ្លួន ឲ្យត្រឡប់ចុះត្រឡប់ឡើងដែរ។ ពេលអ្នកនយោបាយឈ្លោះគ្នា ពលរដ្ឋក៏មើលមុខគ្នាមិនចំ ពេលអ្នកនយោបាយចាប់ដៃគ្នា ពលរដ្ឋក៏ទោរទន់ទៅរកគ្នាបន្តិចទៅ។
តាមការលើកឡើងនូវ ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងព្រឹត្តិការណ៍នយោបាយជាក់ស្តែងទាំងនេះ យើងអាចទាញសម្មតិកម្មមកធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋានបានយ៉ាងច្បាស់ថា អ្នកនយោបាយឈ្លោះគ្នាធ្ងន់ធ្ងរយ៉ាងណា ពលរដ្ឋប្រាកដជាមិនត្រូវរូវគ្នាធ្ងន់ធ្ងរយ៉ាងនោះ។ ពលរដ្ឋមិនត្រូវរូវគ្នាខ្លាំងប៉ុណ្ណា ជាតិនឹងបែកបាក់ខ្លាំងប៉ុណ្ណោះដែរ។
បទពិសោធន៍អវិជ្ជមានប៉ុណ្ណឹង វាល្មមសម្រាប់អ្នកនយោបាយ ដែលគួរតែយកលទ្ធផលនៃវិនាសកម្មពីការបែកបាក់គ្នានេះ មកធ្វើជាមេរៀនដើម្បីប្រែក្លាយជាតិឲ្យមានសាមគ្តីភាព។ ហើយវាក៏គ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ពលរដ្ឋ ឲ្យយល់ច្បាស់ថា ការទទួលឥទ្ធិពល និងការដើរតាមវិថីអ្នកនយោបាយស្លាប់រស់រៀងៗខ្លួន រហូតដល់ស្អប់ខ្ពើមពលរដ្ឋជាតិសាសន៍ខ្លួនឯង វាជាលទ្ធផលនៃការបែកបាក់ជាតិដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ។
វាជារឿងពិបាកដែលយើងស្រែកឲ្យពលរដ្ឋសាមគ្គីគ្នា ពេលដែលអ្នកនយោបាយកំពុងតែបែកបាក់គ្នា!
ការបែកបាក់គ្នា រវាងអ្នកនយោបាយ និងអ្នកនយោបាយ គឺជាហេតុនាំឲ្យពលរដ្ឋ និងពលរដ្ឋបែកបាក់គ្នា ដែលបណ្តាលឲ្យជាតិទាំងមូលបែកបាក់ផងដែរ។ ដោយដើរតាមគន្លងអ្នកនយោបាយរៀងៗខ្លួន ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាបានបែងចែកពណ៌សម្បុរនយោបាយរវាងគ្នានឹងគ្នាទៅហើយ។ អ្នកណាមិនគាំទ្រ ឬប្រឆាំងនឹងគោលនយោបាយ ឥរិយាបថនយោបាយ មនោគមវិទ្យានយោបាយ និងមេដឹកនាំនយោបាយបក្សខ្លួន គឺជាសត្រូវ។ ការប្រកាន់ភ្ជាប់នូវឥរិយាបថដ៏ពិបាកកែប្រែបែបនេះ បានក្លាយជាវប្បធម៌នៃការគិតក្នុងសង្គមខ្មែរបាត់ទៅហើយ។
ពលរដ្ឋដែលមានជំនឿលើបក្សនីមួយៗ បានប្រកាន់យ៉ាងមាំថា គ្មានបក្សណាល្អជាងបក្សខ្លួនទេ។ បក្សដទៃ គឺជាបក្សបោកប្រាស់ ពុករលួយ បក្សពួកនិយម គិតប្រយោជន៍បុគ្គល ប្រយោជន៍គ្រួសារ ប្រយោជន៍បក្ស ជាងប្រយោជន៍ជាតិ។ បើពលរដ្ឋក្នុងបក្សនីមួយៗ គិតដូច្នេះរៀងៗខ្លួន ប្រកាន់ភ្ជាប់យ៉ាងនេះដូចៗគ្នា រឿងអីថា ខ្មែរមិនបែកបាក់គ្នា មិនបែងចែកបក្សពួកគ្នា មិនស្អប់គ្នា។ ទីបំផុត លទ្ធផល គឺជាតិបែកបាក់ ក្លាយជាជាតិសាសន៍ដែលពលរដ្ឋលែងជឿទុកចិត្តគ្នា។ ពេលនោះភាពកក់ក្តៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដោយក្តីសង្ឃឹមលើបក្សខ្លួននោះ នឹងក្លាយជាភាពកក់ក្តៅដូចការអាំងផេះប៉ុណ្ណោះ។
ជាទឡ្ហីករណ៍ដ៏ច្បាស់លាស់ចំពោះរឿងនេះ យើងក្រឡេកមើលភស្តុតាងនៃការបែកបាក់ជាតិ ដែលកើតឡើងពីជម្លោះរវាងអ្នកនយោបាយ និងអ្នកនយោបាយក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាយើងក្នុងរបបមួយចំនួន។
នៅឆ្នាំ១៩៧០ ក្រោយពីការបែកបាក់គ្នារវាង សម្តេចនរោត្តម សីហនុ និងលោកសេនាប្រមុខ លន់ នល់ ខ្មែរទូទាំងប្រទេស ត្រូវបានបំបែកខ្លួនឯងជាពីរផ្សេងគ្នា គឺ ១ជាខ្មែររាជានិយម ២ជាខ្មែរសាធារណរដ្ឋ។
ខ្មែរដែលស្មោះស្មគ្រនឹងរាជានិយម ក៏នាំគ្នារត់ចូលព្រៃម៉ាគី (ព្រៃតស៊ូ) តាមការស្រែកហៅរបស់សម្តេចនរោត្តម សីហនុ ដើម្បីទាមទារអំណាចពី លន់ នល់ មកវិញ។ ចំណែកឯខ្មែរដែលពេញចិត្តនឹងរបបសាធារណរដ្ឋ ក៏នៅរួមសុខរួមទុក្ខជាមួយ លន់ នល់ ហើយប្រឆាំងតបនឹងខ្មែររាជានិយម។ ការបែកបាក់ជាតិនេះ បានបន្លាយអស់រយៈពេល៥ឆ្នាំ។ ដោយសារតែរបបសាធារណរដ្ឋ កើតចេញពីការធ្វើរដ្ឋប្រហារសម្តេច នរោត្តម សីហនុ នេះហើយ ដែលជាដើមហេតុជំរុញឲ្យមានឱកាសនៃការកើតរបបខ្មែរក្រហម។ ក្នុងរបប៣ឆ្នាំ ៨ខែ ២០ថ្ងៃនេះ គឺធ្ងន់ធ្ងរបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាយើង ដែលខ្មែរស្រែកយំគ្មានពេលឈប់ ពីការកាប់សម្លាប់។ ក្រោយឆ្នាំ១៩៧៩ បន្ទាប់ពីការដួលរលំនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ខ្មែរនៅតែបែកបាក់គ្នា និងទទួលភាពរ៉ាំរ៉ៃនៅឡើងទេ ដោយសារតែការមិនចុះសម្រុងគ្នារវាងអ្នកនយោបាយច្រើនបក្ស គួបផ្សំនឹងការលូតដៃចូលផ្ទៃក្នុងដ៏ខ្លាំងក្លាពីវៀតណាមផង។ ទម្រាំតែឈានដល់កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសថ្ងៃ២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ដែលជាកិច្ចព្រមព្រៀង ឲ្យវៀតណាមចាកចេញពីកម្ពុជា និងជាយន្តការនៃការបង្រួបបង្រួមគ្នារវាងអ្នកនយោបាយ តាមរយៈនៃការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាល ស្ថាប័នរដ្ឋ និងប្រកាសឲ្យប្រើប្រាស់នូវរដ្ឋធម្មនុញ្ញជាផ្លូវការដោយព្រះរាជក្រម ចុះថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣ ខ្មែរបានបន្លាយពេលអស់រយៈជាងមួយទសវត្ស។
ដើម្បីជាអំណះអំណាងកាន់តែជាក់លាក់លើសពីនេះទៅទៀត យើងងាកក្រោយបន្តិចទៅមើល ការវិវត្ដនយោបាយនៅកម្ពុជាប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងទៅនេះ។ មុនពេលចូលគ្នា បក្សសិទ្ធិមនុស្ស និងបក្សសម រង្ស៊ី វាយប្រហារគ្នាសម្បើមណាស់។ ចំណែកឯពលរដ្ឋវិញ ក៏ឌឺដងដាក់គ្នាមិនចាញ់អ្នកនយោបាយទាំងពីរបក្សនេះប៉ុន្មានទេ។ តែ២០១២ ក្រោយពេលបក្សទាំងនេះចូលគ្នាជាបក្សមួយ អ្វីៗត្រូវបានប្រែប្រួល ដូចក្រឡាប់ផែនដី។ ម្ខាងដែលត្រូវបានគេរិះគន់ថាកំសាក រត់ចោលស្រុក ត្រូវបានក្លាយជាអ្នកក្លាហាន ហ៊ានស្លាប់រស់ ដើម្បីការពារទឹកដី សង្គ្រោះប្រជាពលរដ្ឋ ហើយម្ខាងទៀត ដែលត្រូវបានគេចោទថាជាអាយ៉ង ស្រាប់តែក្លាយទៅជាអ្នកស្នេហាជាតិ ប្រឆាំងនឹងពួកផ្តាច់ការទៅវិញ។ សភាវៈពីមុនជាអ្នកប្រជែងគ្នាយកប្រជាប្រិយភាព ហើក្រោយមកជាបងប្អូនស្លាប់រស់ របស់អ្នកនយោបាយពីរបក្សនេះ ក៏ធ្វើឲ្យពលរដ្ឋម្តងជាអ្នកវាយប្រហារគ្នា ម្តងជាបងប្អូននឹងគ្នាទៅតាមនឹងដែរ។
ឥឡូវ រួមគ្នាមកមើលរូបភាពនយោបាយប្រែពណ៌ផ្ទាល់ភ្នែកតែម្តង នាពេលបច្ចុប្បន្ន។ ថ្មីៗនេះយើងឃើញថា អ្នកនយោបាយខ្មែរ ទាំងពីរបក្ស ពោលគឺ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មានឥរិយាបថប្រែប្រួលចុះឡើងៗ ស្ទើរតាមមិនទាន់។ ម្តងវាយប្រហារគ្នា ម្តងសម្រុះសម្រួលគ្នា ម្តងបែកបាក់គ្នា ម្តងបង្រួបបង្រួមគ្នា ម្តងរិះគន់គ្នា ម្តងសរសើរគ្នា។ ការប្រែក្រឡាស់សកម្មភាពរបស់អ្នកនយោបាយ ក៏ជះឥទ្ធិពលដល់ពលរដ្ឋ ដែលមាននិន្នាការរៀងៗខ្លួន ឲ្យត្រឡប់ចុះត្រឡប់ឡើងដែរ។ ពេលអ្នកនយោបាយឈ្លោះគ្នា ពលរដ្ឋក៏មើលមុខគ្នាមិនចំ ពេលអ្នកនយោបាយចាប់ដៃគ្នា ពលរដ្ឋក៏ទោរទន់ទៅរកគ្នាបន្តិចទៅ។
តាមការលើកឡើងនូវ ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងព្រឹត្តិការណ៍នយោបាយជាក់ស្តែងទាំងនេះ យើងអាចទាញសម្មតិកម្មមកធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋានបានយ៉ាងច្បាស់ថា អ្នកនយោបាយឈ្លោះគ្នាធ្ងន់ធ្ងរយ៉ាងណា ពលរដ្ឋប្រាកដជាមិនត្រូវរូវគ្នាធ្ងន់ធ្ងរយ៉ាងនោះ។ ពលរដ្ឋមិនត្រូវរូវគ្នាខ្លាំងប៉ុណ្ណា ជាតិនឹងបែកបាក់ខ្លាំងប៉ុណ្ណោះដែរ។
បទពិសោធន៍អវិជ្ជមានប៉ុណ្ណឹង វាល្មមសម្រាប់អ្នកនយោបាយ ដែលគួរតែយកលទ្ធផលនៃវិនាសកម្មពីការបែកបាក់គ្នានេះ មកធ្វើជាមេរៀនដើម្បីប្រែក្លាយជាតិឲ្យមានសាមគ្តីភាព។ ហើយវាក៏គ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ពលរដ្ឋ ឲ្យយល់ច្បាស់ថា ការទទួលឥទ្ធិពល និងការដើរតាមវិថីអ្នកនយោបាយស្លាប់រស់រៀងៗខ្លួន រហូតដល់ស្អប់ខ្ពើមពលរដ្ឋជាតិសាសន៍ខ្លួនឯង វាជាលទ្ធផលនៃការបែកបាក់ជាតិដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ។
វាជារឿងពិបាកដែលយើងស្រែកឲ្យពលរដ្ឋសាមគ្គីគ្នា ពេលដែលអ្នកនយោបាយកំពុងតែបែកបាក់គ្នា!
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ប្រេសិត»មានន័យដូចម្តេច?
5 ថ្ងៃ
