អន្តរជាតិ
×![]()
រឿងរ៉ាវជាច្រើនដែលជាប្រធានបទសំខាន់របស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសអេត្យូពី។ ក្រៅពីការពង្រឹងសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខប្រឆាំងក្រុមភេរវកម្ម និងពាណិជ្ជកម្ម ការបញ្ចប់ជម្លោះប្រដាប់អាវុធនៅស៊ូដង់ខាងត្បូង ក៏ជារឿងអាទិភាពសម្រាប់លោកដែរ។ លោកបានអំពាវនាវឲ្យសហភាពអាហ្វ្រិកចូលរួមទាំងអស់គ្នាដើម្បីជំរុញឲ្យការកសាងសន្តិភាពកើតឡើងនៅស៊ូដង់ខាងត្បូង។ ប៉ុន្តែលោកទទួលស្គាល់ថា ជម្លោះនៅទឹកដីរដ្ឋក្មេងខ្ចីស៊ូដង់ខាងត្បូងអាចឈានដល់ទីបញ្ចប់ដរាបណាមេដឹកនាំប្រទេសនេះព្រមលះបង់មហិច្ឆតាឃ្លានអំណាច។ ប្រមុខរដ្ឋអាមេរិករូបនេះបានគំរាមថានឹងដាក់ទណ្ឌកម្មភាគីជម្លោះស៊ូដង់ និងចាត់វិធានការផ្សេងទៀតដើម្បីដាក់គំនៀបភាគីជម្លោះភាគីស៊ូដង់ខាងត្បូងផងដែរ។ គេរំពឹងថា ការលូកដៃរបស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិកដោយជំរុញផង គំរាមដាក់ទណ្ឌកម្មផងនោះ អាចនឹងជួយឲ្យមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពបញ្ចប់សង្គ្រាមនៅពេលខាងមុខ។ អន្តរាគមន៍របស់លោក អូបាម៉ា ប្រហែលជាមានទម្ងន់ធ្ងន់បង្ខំឲ្យភាគីបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងនាពេលខាងមុខ។
សូមស្តាប់ការបកស្រាយរបស់លោក សៅផលនិស្ស័យ៖
ជម្លោះប្រដាប់អាវុធរ៉ាំរ៉ៃបំផុតនៅស៊ូដង់ខាងត្បូងមិនទាន់រកទីបញ្ចប់ឃើញឡើយ។ ជម្លោះនេះផ្ទុះឡើងចុងឆ្នាំ ២០១៣ ដោយប្រធានាធិបតីស៊ូដង់ខាងត្បូង Salva Kiir ចោទអនុប្រធានាធិបតីលោក Riek Machar ថាប៉ុនប៉ង ធ្វើរដ្ឋប្រហារផ្តួលរំលំរបបដឹកនាំរបស់លោក។ តាំងពីពេលនោះមកជម្លោះប្រដាប់អាវុធបន្តកើតមានឥតឈប់។ ភាគីជម្លោះម្តងជាពីរដងព្រមចូលតុចរចា ដើម្បីបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ប៉ុន្តែក្រោយមកក៏លុបកិច្ចព្រមព្រៀងបន្តប្រយុទ្ធគ្នាទៀត។ រដ្ឋក្មេងខ្ចី អាយុ ៤ឆ្នាំ ស៊ូដង់ខាងត្បូងនេះ មិនអាចលូតលាស់ទៅមុខរួចឡើយ ហើយប្រជាជនរាប់ម៉ឺននាក់ស្លាប់បាត់បង់ជីវិត ខណៈជនស៊ីវិលរាប់លាននាក់ផ្សេងទៀតកំពុងរត់ចោលផ្ទះចោលសម្បែងព្រោះជម្លោះប្រដាប់អាវុធ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ដោយសារជម្លោះបន្តអូសបន្លាយយូរអង្វែង ទាំងទាហានរដ្ឋាភិបាល និងក្រុមឧទ្ទាមសុទ្ធតែប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋ និងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញប្រជាជនស្លូតត្រង់ដូចគ្នា។ ករណីរំលោភ សម្លាប់ និងធ្វើទារុណកម្មជាដើមកើតឡើងជាហូរហែរនៅក្នុងរដ្ឋក្មេងខ្ចីនេះផងដែរ។
ជម្លោះរយៈពេល១៩ខែមកនេះ ប្រហែលជាត្រូវបន្តអូសបន្លាយទៅមុខ បើគ្មានការលូកដៃអន្តរាគមន៍ពីសំណាក់ភាគីពាក់ព័ន្ធជាពិសសេស សហភាពអាហ្វ្រិក និងបណ្តាប្រទេសដែលជួយជ្រោមជ្រែងស៊ូដង់ខាងត្បូងឲ្យប្រកាសឯករាជ្យ សហរដ្ឋអាមេរិកនេះឯង។ ខណៈ អាណត្តិលោក អូបាម៉ា ជិតផុតទៅហើយនោះ ការបញ្ចប់ជម្លោះស៊ូដង់ខាងត្បូង ជាអ្វីដែលសំខាន់បំផុត និងជាមរតកការបរទេសរដ្ឋបាលលោកនៅទឹកដីអាហ្វ្រិក។
ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសអេត្យូពី ប្រមុខរដ្ឋអាមេរិក លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា បានចេញមុខអំពាវនាវឲ្យភាគីជម្លោះស្តារសន្តិសុខ សណ្តាប់ធ្នាប់ និងបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះបង្ហូរឈាមគ្នានេះ។រដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនចង់ប្រើទណ្ឌកម្មផងប្រសិនជាភាគីនៅតែរឹងទទឹងមិនព្រមស្តាប់តាមការអំពាវនាវរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ។ ការអន្តរាគមន៍របស់លោក អូបាម៉ា កើតឡើងប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយពេលដែលអង្គការសហប្រជាជាតិអះអាងថា ទ័ពរដ្ឋាភិបាលោក Salvar Kiir បានប្រព្រឹត្តអំពើព្រៃផ្សៃដូចគ្នាក្រុមឧទ្ទាមដោយរំលោភសម្លាប់ ដុតមនុស្សទាំងរស់ បំផ្លាញលំនៅដ្ឋានប្រជាជននិងសកម្មភាពអមនុស្សធម៌ផ្សេងទៀត។
ថ្លែងសុន្ទកថា នៅទីស្នាក់ការកណ្តាលសហភាពអាហ្វ្រិកនៅទីក្រុង Addis Ababa នៅចំពោះមុខមេដឹកនាំអាហ្វ្រិកជាច្រើននាក់ លោក អូបាម៉ា បានស្នើឲ្យភាគីជម្លោះ និងមេដឹកនាំអាហ្វ្រិកប្រញាប់ប្រញាល់រៀបចំកិច្ចពិភាក្សាដើម្បីរកដំណោះស្រាយបញ្ចប់ជម្លោះស៊ូដង់ខាងត្បូងដែលក្បែរនឹងកា្លយជាសង្គ្រាមស៊ីវិលទៅហើយ។ បច្ចុប្បន្ន ស៊ូដង់ អ៊ូហ្កង់ដា កេនយ៉ា និងអេត្យូពី សុទ្ធតែខ្នះខ្នែងជួយសម្រុះសម្រួលភាគីជម្លោះឲ្យបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព។ កន្លងមកស៊ូដង់នេះឯងជាអ្នកជួយបំពាក់អាវុធក្រុមឧទ្ទាមដើម្បីឲ្យពួកគេប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលស៊ូដង់ខាងត្បូងដោយសារគុំគួនស៊ូដង់ខាងត្បូងដែលហ៊ានប្រកាសឯករាជ្យឆ្នាំ ២០១១ ។ ចំណែកអ៊ូហ្កង់ដាឯណោះវិញ ជាអ្នកគាំរដ្ឋាភិបាល។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ វាជារឿងកម្រដែលប្រធានាធិបតី អូបាម៉ា រិះគន់ភាគីជម្លោះស៊ូដង់ខាងត្បូងខ្លាំងៗ ហើយសម្រេចដាក់ឱសានវាទសម្រាប់ការចរចាបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងផង។ លោកបានអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលលោក គ្មានពេលចាំទៀតទេ ហើយលោកក៏អស់ការអត់ធ្មត់ដូចគ្នាដែរ។ បើសិនជាភាគីបរាជ័យក្នុងការបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងមុនថ្ងៃ១៧សីហាខាងមុខ រដ្ឋាភិបាលលោកនឹងពិចារណាប្រើវិធានការក្តៅដើម្បីដាក់គំនៀបគូភាគីទាំងពីរ។ យោងតាមសម្តីលោក អូបាម៉ា វិធានការក្តៅ រួមមានទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច និងការហ៊ុំព័ទ្ធការនាំចូលអាវុធផងដែរ។ ក្រៅពីនេះ លោក អូបាម៉ា ក៏ខ្នះខ្នែងបញ្ចុះបញ្ចូលប្រធានាធិបតីអ៊ូហ្កង់ដាលោក Yoweri Museveni ឲ្យប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពលបង្ខំប្រធានាធិបតីស៊ូដង់ខាងត្បូងឲ្យទទួលយកកិច្ចព្រមព្រៀងនៅពេលខាងមុខផង។ បើតាមមើលស្ថានភាពជារួម ក៏ដាក់ឱសានវាទដោយគំរាមប្រើទណ្ឌកម្ម និងទាញអ៊ូហ្កង់ដាឲ្យជួយនេះ អាចជំរុញឲ្យកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពលេចរូបរាងឡើងមុនថ្ងៃកំណត់។
ប៉ុន្តែការស្នើសុំអ៊ូហ្កង់ដាឲ្យជួយនៅតែជារឿងស្មុគស្មាញ ព្រោះប្រធានាធិបតីអ៊ូហ្កង់ដាខាងលើ មិនសូវមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយលោក អូបាម៉ា ឡើយ។ នេះដោយសារតែលោក មិនពេញចិត្តនឹងការរិះគន់របស់អាមេរិកលើការហាមឃាត់សិទ្ធិរៀបការជាមួយភេទដូចគ្នានៅអ៊ូហ្កង់ដា។
ត្រលប់មកវិញ មិនមានវត្តមានមេដឹកនាំស៊ូដង់ខាងត្បូងក្នុងចំណោមមេដឹកនាំសហភាពអាហ្វ្រិកដែលមកចូលរួមប្រជុំ និងជួបសំណេះសំណាលជាមួយលោក អូបាម៉ាឡើយ។ នេះមកពីសហភាពអាហ្វ្រិកមិនបានអញ្ជើញមេដឹកនាំទាំងនោះមកចូលរួមឡើយ។ ការមិនអញ្ជើញប្រមុខរដ្ឋស៊ូដង់ខាងត្បូងមកចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះ បានធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលក្រុង Juba ខឹងសម្បារជាខ្លាំង។ ក្រសួងការបរទេសស៊ូដង់ខាងត្បូងបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រិះគន់សហភាពអាហ្វ្រិកដែលរំលោភពិធីការសហភាពអាហ្វ្រិក ហើយបញ្ហាសំខាន់គឺ កិច្ចប្រជុំនេះនាំគ្នាជជែកគ្នាពីបញ្ហាស៊ូដង់ខាងត្បូងថែមទៀតផង។
ប៉ុន្តែមិនមែនជារឿងចម្លែកទេ មេដឹកនាំអាហ្វ្រិកច្រើននាក់ដែរដែលមិនត្រូវបានសហភាពអាហ្វ្រិកអញ្ជើញឲ្យចូលរួម សូម្បីតែប្រធានាធិបតីហ្ស៊ីមបាបវ៉េ Robert Mugabe ក៏មិនមានវត្តមានដែរ។ មេដឹកនាំវ័យជាង៩០ឆ្នាំខាងលើ ទំនងជាមិនបានលិខិតអញ្ជើញ ប៉ុន្តែជារឿងមិនសមរម្យព្រោះលោកជាប្រធានសហភាពអាហ្វ្រិក៕
សូមស្តាប់ការបកស្រាយរបស់លោក សៅផលនិស្ស័យ៖
ជម្លោះប្រដាប់អាវុធរ៉ាំរ៉ៃបំផុតនៅស៊ូដង់ខាងត្បូងមិនទាន់រកទីបញ្ចប់ឃើញឡើយ។ ជម្លោះនេះផ្ទុះឡើងចុងឆ្នាំ ២០១៣ ដោយប្រធានាធិបតីស៊ូដង់ខាងត្បូង Salva Kiir ចោទអនុប្រធានាធិបតីលោក Riek Machar ថាប៉ុនប៉ង ធ្វើរដ្ឋប្រហារផ្តួលរំលំរបបដឹកនាំរបស់លោក។ តាំងពីពេលនោះមកជម្លោះប្រដាប់អាវុធបន្តកើតមានឥតឈប់។ ភាគីជម្លោះម្តងជាពីរដងព្រមចូលតុចរចា ដើម្បីបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ប៉ុន្តែក្រោយមកក៏លុបកិច្ចព្រមព្រៀងបន្តប្រយុទ្ធគ្នាទៀត។ រដ្ឋក្មេងខ្ចី អាយុ ៤ឆ្នាំ ស៊ូដង់ខាងត្បូងនេះ មិនអាចលូតលាស់ទៅមុខរួចឡើយ ហើយប្រជាជនរាប់ម៉ឺននាក់ស្លាប់បាត់បង់ជីវិត ខណៈជនស៊ីវិលរាប់លាននាក់ផ្សេងទៀតកំពុងរត់ចោលផ្ទះចោលសម្បែងព្រោះជម្លោះប្រដាប់អាវុធ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ដោយសារជម្លោះបន្តអូសបន្លាយយូរអង្វែង ទាំងទាហានរដ្ឋាភិបាល និងក្រុមឧទ្ទាមសុទ្ធតែប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋ និងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញប្រជាជនស្លូតត្រង់ដូចគ្នា។ ករណីរំលោភ សម្លាប់ និងធ្វើទារុណកម្មជាដើមកើតឡើងជាហូរហែរនៅក្នុងរដ្ឋក្មេងខ្ចីនេះផងដែរ។
ជម្លោះរយៈពេល១៩ខែមកនេះ ប្រហែលជាត្រូវបន្តអូសបន្លាយទៅមុខ បើគ្មានការលូកដៃអន្តរាគមន៍ពីសំណាក់ភាគីពាក់ព័ន្ធជាពិសសេស សហភាពអាហ្វ្រិក និងបណ្តាប្រទេសដែលជួយជ្រោមជ្រែងស៊ូដង់ខាងត្បូងឲ្យប្រកាសឯករាជ្យ សហរដ្ឋអាមេរិកនេះឯង។ ខណៈ អាណត្តិលោក អូបាម៉ា ជិតផុតទៅហើយនោះ ការបញ្ចប់ជម្លោះស៊ូដង់ខាងត្បូង ជាអ្វីដែលសំខាន់បំផុត និងជាមរតកការបរទេសរដ្ឋបាលលោកនៅទឹកដីអាហ្វ្រិក។
ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសអេត្យូពី ប្រមុខរដ្ឋអាមេរិក លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា បានចេញមុខអំពាវនាវឲ្យភាគីជម្លោះស្តារសន្តិសុខ សណ្តាប់ធ្នាប់ និងបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះបង្ហូរឈាមគ្នានេះ។រដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនចង់ប្រើទណ្ឌកម្មផងប្រសិនជាភាគីនៅតែរឹងទទឹងមិនព្រមស្តាប់តាមការអំពាវនាវរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ។ ការអន្តរាគមន៍របស់លោក អូបាម៉ា កើតឡើងប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយពេលដែលអង្គការសហប្រជាជាតិអះអាងថា ទ័ពរដ្ឋាភិបាលោក Salvar Kiir បានប្រព្រឹត្តអំពើព្រៃផ្សៃដូចគ្នាក្រុមឧទ្ទាមដោយរំលោភសម្លាប់ ដុតមនុស្សទាំងរស់ បំផ្លាញលំនៅដ្ឋានប្រជាជននិងសកម្មភាពអមនុស្សធម៌ផ្សេងទៀត។
ថ្លែងសុន្ទកថា នៅទីស្នាក់ការកណ្តាលសហភាពអាហ្វ្រិកនៅទីក្រុង Addis Ababa នៅចំពោះមុខមេដឹកនាំអាហ្វ្រិកជាច្រើននាក់ លោក អូបាម៉ា បានស្នើឲ្យភាគីជម្លោះ និងមេដឹកនាំអាហ្វ្រិកប្រញាប់ប្រញាល់រៀបចំកិច្ចពិភាក្សាដើម្បីរកដំណោះស្រាយបញ្ចប់ជម្លោះស៊ូដង់ខាងត្បូងដែលក្បែរនឹងកា្លយជាសង្គ្រាមស៊ីវិលទៅហើយ។ បច្ចុប្បន្ន ស៊ូដង់ អ៊ូហ្កង់ដា កេនយ៉ា និងអេត្យូពី សុទ្ធតែខ្នះខ្នែងជួយសម្រុះសម្រួលភាគីជម្លោះឲ្យបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព។ កន្លងមកស៊ូដង់នេះឯងជាអ្នកជួយបំពាក់អាវុធក្រុមឧទ្ទាមដើម្បីឲ្យពួកគេប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលស៊ូដង់ខាងត្បូងដោយសារគុំគួនស៊ូដង់ខាងត្បូងដែលហ៊ានប្រកាសឯករាជ្យឆ្នាំ ២០១១ ។ ចំណែកអ៊ូហ្កង់ដាឯណោះវិញ ជាអ្នកគាំរដ្ឋាភិបាល។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ វាជារឿងកម្រដែលប្រធានាធិបតី អូបាម៉ា រិះគន់ភាគីជម្លោះស៊ូដង់ខាងត្បូងខ្លាំងៗ ហើយសម្រេចដាក់ឱសានវាទសម្រាប់ការចរចាបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងផង។ លោកបានអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលលោក គ្មានពេលចាំទៀតទេ ហើយលោកក៏អស់ការអត់ធ្មត់ដូចគ្នាដែរ។ បើសិនជាភាគីបរាជ័យក្នុងការបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងមុនថ្ងៃ១៧សីហាខាងមុខ រដ្ឋាភិបាលលោកនឹងពិចារណាប្រើវិធានការក្តៅដើម្បីដាក់គំនៀបគូភាគីទាំងពីរ។ យោងតាមសម្តីលោក អូបាម៉ា វិធានការក្តៅ រួមមានទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច និងការហ៊ុំព័ទ្ធការនាំចូលអាវុធផងដែរ។ ក្រៅពីនេះ លោក អូបាម៉ា ក៏ខ្នះខ្នែងបញ្ចុះបញ្ចូលប្រធានាធិបតីអ៊ូហ្កង់ដាលោក Yoweri Museveni ឲ្យប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពលបង្ខំប្រធានាធិបតីស៊ូដង់ខាងត្បូងឲ្យទទួលយកកិច្ចព្រមព្រៀងនៅពេលខាងមុខផង។ បើតាមមើលស្ថានភាពជារួម ក៏ដាក់ឱសានវាទដោយគំរាមប្រើទណ្ឌកម្ម និងទាញអ៊ូហ្កង់ដាឲ្យជួយនេះ អាចជំរុញឲ្យកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពលេចរូបរាងឡើងមុនថ្ងៃកំណត់។
ប៉ុន្តែការស្នើសុំអ៊ូហ្កង់ដាឲ្យជួយនៅតែជារឿងស្មុគស្មាញ ព្រោះប្រធានាធិបតីអ៊ូហ្កង់ដាខាងលើ មិនសូវមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយលោក អូបាម៉ា ឡើយ។ នេះដោយសារតែលោក មិនពេញចិត្តនឹងការរិះគន់របស់អាមេរិកលើការហាមឃាត់សិទ្ធិរៀបការជាមួយភេទដូចគ្នានៅអ៊ូហ្កង់ដា។
ត្រលប់មកវិញ មិនមានវត្តមានមេដឹកនាំស៊ូដង់ខាងត្បូងក្នុងចំណោមមេដឹកនាំសហភាពអាហ្វ្រិកដែលមកចូលរួមប្រជុំ និងជួបសំណេះសំណាលជាមួយលោក អូបាម៉ាឡើយ។ នេះមកពីសហភាពអាហ្វ្រិកមិនបានអញ្ជើញមេដឹកនាំទាំងនោះមកចូលរួមឡើយ។ ការមិនអញ្ជើញប្រមុខរដ្ឋស៊ូដង់ខាងត្បូងមកចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះ បានធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលក្រុង Juba ខឹងសម្បារជាខ្លាំង។ ក្រសួងការបរទេសស៊ូដង់ខាងត្បូងបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រិះគន់សហភាពអាហ្វ្រិកដែលរំលោភពិធីការសហភាពអាហ្វ្រិក ហើយបញ្ហាសំខាន់គឺ កិច្ចប្រជុំនេះនាំគ្នាជជែកគ្នាពីបញ្ហាស៊ូដង់ខាងត្បូងថែមទៀតផង។
ប៉ុន្តែមិនមែនជារឿងចម្លែកទេ មេដឹកនាំអាហ្វ្រិកច្រើននាក់ដែរដែលមិនត្រូវបានសហភាពអាហ្វ្រិកអញ្ជើញឲ្យចូលរួម សូម្បីតែប្រធានាធិបតីហ្ស៊ីមបាបវ៉េ Robert Mugabe ក៏មិនមានវត្តមានដែរ។ មេដឹកនាំវ័យជាង៩០ឆ្នាំខាងលើ ទំនងជាមិនបានលិខិតអញ្ជើញ ប៉ុន្តែជារឿងមិនសមរម្យព្រោះលោកជាប្រធានសហភាពអាហ្វ្រិក៕
Tag:
លោក អូបាម៉ា
ស៊ូដង់ខាងត្បូង
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
