ភ្នំពេញ៖ សង្គមនិងនយោបាយមិនអាចកាត់ផ្ដាច់ចេញពីគ្នាបានឡើយ។មិនអាចមាននយោបាយបានឡើយប្រសិនបើគ្មានសង្គម។ឯសង្គមក៏នឹងមិនអាចមាននៅក្នុងលោកនេះដែរប្រសិនបើគ្មានទម្រង់ណាមួយនៃប្រព័ន្ធនយោបាយឬអភិបាលកិច្ចទោះបីជាតាមបែបបុរាណឬបែបសាមញ្ញក៏ដោយ។ បើយោងតាមអត្ថន័យខាងលើនេះ ប្រជាពលរដ្ឋត្រូវតែពឹងពាក់លើស្ថាប័នរដ្ឋនិងអាជ្ញាធរ ដើម្បីរក្សាសន្តិភាព សន្តិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់ សិទ្ធិ សេរីភាព យុត្តិធម៌ ការប្រកបមុខរបរ ការអភិវឌ្ឍ និង សេវាកម្មផ្សេងៗទៀត។ ប៉ុន្តែ ជាអកុសល អ្នកដឹកនាំ អ្នកគ្រប់គ្រង និង អាជ្ញាធរមួយចំនួន ពេលដែលទទួលបានអំណាចហើយ បែរជាមិនបានបំពេញតួនាទីរបស់ខ្លួនឱ្យបានត្រឹមត្រូវទេ ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យប្រជាជនបាត់បង់ជំនឿមកលើពួកខ្លួននិងស្ថាប័នរដ្ឋទៅវិញ។ តើការបាត់ជំនឿនេះ ផ្ដល់ផលប៉ះពាល់អ្វីខ្លះដល់សង្គម?
ការបាត់បង់ជំនឿលើអ្នកដឹកនាំ អ្នកគ្រប់គ្រង អាជ្ញាធរ និង ស្ថាប័នរដ្ឋនេះ អាចបណ្ដាលើមកពីមូលហេតុជាច្រើន ដូចជា អាត្មានិយមរបស់អ្នកដឹកនាំ, ទម្លាប់អាក្រក់ក្នុងការដឹកនាំ, ផ្នត់គំនិតចាស់ដែលដឹកនាំដោយផ្ដាច់ការ, ភាពមិនច្បាស់លាស់នៃខ្លឹមសារច្បាប់និងភាពលម្អៀងនៃការអនុវត្តច្បាប់, ភាពទន់ខ្សោយរបស់អាជ្ញាធរនិងស្ថាប័នរដ្ឋ, កង្វះការទទួលខុសត្រូវ គណនេយ្យភាព និង កាតព្វកិច្ច, អំពើពុករលួយ និង ការដឹកនាំដោយបុគ្គលជាជាងដឹកនាំដោយច្បាប់ ជាដើម។
ដោយសារកត្តាទាំងអស់នេះហើយ ទើបធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋមួយយចំនួន មិនចង់ពឹងពាក់ស្ថាប័នរដ្ឋនិងអាជ្ញាធរ ហើយ ព្យាយាមដោះស្រាយបញ្ហាដោយខ្លួនឯង, រត់ចេញពីការទទួលខុសត្រូវ, ប្រើប្រាស់លុយជំនួសនីតិវិធីច្បាប់ ឬក៏ប្រមូលផ្ដុំគ្នាតវ៉ាជាមួយចំណាត់ការ ឬការសម្រេចរបស់ ស្ថាប័នរដ្ឋអាជ្ញាធរ និង តុលាការ ជាដើម។
ជាក់ស្ដែង ពេលមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ជនបង្កតែងតែព្យាយាមរត់គេចពីការទទួលខុសត្រូវដោយសារតែពួកគេ ខ្លាចសាច់ញាតិរបស់ជនរងគ្រោះឬមហាជនប្រើហិង្សាមកលើខ្លួនក្រៅប្រព័ន្ធច្បាប់និង មិនទុកចិត្តចំពោះការដោះស្រាយ ឬចំណាត់ការរបស់នគរបាលចរាចរណ៍។
ម្យ៉ាងទៀត នៅពេលដែលពលរដ្ឋមានរឿងក្ដីត្រូវប្ដឹងផ្ដល់ទៅតុលាការពួកគេមួយចំនួនមិនខិតខំរកមេធាវីល្អៗ ដែលចេះទ្រឹស្ដីច្បាប់ ចេះច្បាប់មានបទពិសោធក្នុងការដោះស្រាយរឿងក្ដី និង ពូកែលើកទឡ្ហីករការពារក្នុងសវនកម្មទេ ពួកគេបែរជាខិតខំស្វែងរកមេធាវីដែលពូកែរត់ការ ដោយយកលុយទៅសូកមន្ត្រីពាក់ពន្ធដើម្បីសម្រាលទោសឬរួចខ្លួន និង រកខ្នងបង្អែកដើម្បីជួយអន្តរាគម ជាដើម។ ក្នុងការណីខ្លះទៀត ប្រជាពលរដ្ឋ បានប្រមូលផ្ដុំគ្នាធ្វើបាតុកម្មតវ៉ាប្រឆាំងជាមួយចំណាត់ការឬសាលក្រមរបស់តុលាការ ដោយសាតែពួកគេមិនមានជំនឿលើភាពត្រឹមត្រូវនិងឯករាជ្យភាពរបស់តុលាការ។
ក្រៅពីនេះ មានករណីជាច្រើនទៀត ដូចជា បទល្មើសព្រៃឈើ បទល្មើសនេសាទ ការរំលោភដីធ្លី ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។ល។ ប្រជាជនមូលដ្ឋាន បានរួមគ្នាបង្កើតជាសហគមន៍ដើម្បីការពារធនធានធម្មជាតិដោយខ្លួនឯង, នាំគ្នាតវ៉ាជាក្រុមប្រឆាំងនឹងផលប៉ះពាល់នៃការអនុវត្តគម្រោងអភិវឌ្ឍ និង បានពឹងពាក់ស្ថាប័នសង្គមស៊ីវិល ដើម្បីឱ្យជួយការពារសិទ្ធិ សេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ និង ផលប្រយោជន៍របស់ខ្លួន ជាជាងពឹងពាក់ស្ថាប័នរដ្ឋនិងអាជ្ញាធរ។
ប្រសិនបើ ការបាត់បង់ជំនឿលើស្ថាប័នរដ្ឋនិងអាជ្ញាធរ នៅតែបន្ត នាំឱ្យបញ្ហាជាច្រើនអនេកបន្តកើតឡើង ដូចជា ការព្យាយាមដោះស្រាយបញ្ហាដោយខ្លួនឯង, ការឆ្លងដែនដោយខុសច្បាប់ទៅរកការងារនៅប្រទេសជិតខាង, ការរត់ចេញពីការទទួលខុសត្រូវ, ការប្រើប្រាស់លុយជំនួសនីតិវិធីច្បាប់ ការប្រើហិង្សាឬច្បាប់ព្រៃដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហា ការពឹងពាក់សង្គមស៊ីវិលជាជាងពឹងពាក់ស្ថាប័នរដ្ឋនិងអាជ្ញាធរ និង ការប្រមូលផ្ដុំគ្នាតវ៉ាប្រឆាំងជាមួយចំណាត់ការឬការសម្រេចរបស់ ស្ថាប័នរដ្ឋ អាជ្ញាធរ និង តុលាការ កាន់តែកើឡើង។
ហើយទីបំផុត ប្រជាពលរដ្ឋ និង ស្ថាប័នរដ្ឋក៏ដូចជាអាជ្ញាធរ កាន់តែឃ្លាឆ្ងាយពីគ្នា លែងសូវដឹងអំពីសុខទុក្ខរបស់គ្នាទៅវិញទៅមក និង ឈានទៅរកការបែកបាក់ជាទ្រង់ទ្រាយធំ។ ហើយទីបំផុត ពលរដ្ឋកម្ពុជានឹងរងគ្រោះកាន់តែធ្ងន់ឡើងៗ និង អាចឈានទៅបះបោរដូចពលរដ្ឋនៃបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួន ដូចជា ស៊េរី លីប៊ី អេហ្ស៊ីប ជាដើម។ ហេតុនេះ ស្ថាប័នរដ្ឋ អាជ្ញាធរ និង តុលាការ ត្រូវតែកែទម្រង់ឡើងវិញ ដោយបំពេញការងារផ្អែកលើច្បាប់ តម្កល់ផលប្រយោជន៍ជាតិជាធំ លើកកម្ពស់សីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ ការទទួលខុសត្រូវ សច្ចភាព និង យុត្តិធម៌ ដើម្បីរួមចំណែកក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាសង្គមនានាដែលកំពុងកើតមាន និង ដើម្បីទាញយកមកវិញនូវជំនឿទុកចិត្តពីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទូទាំងប្រទេស ក៏ដូចជា ដើម្បីលើកម្ពស់សុខដុមនីយកម្មក្នុងសង្គមខ្មែរដែរ៕