ជាតិ
បទវិភាគ
×![]()
ភ្នំពេញ៖ កំណែទម្រង់រដ្ឋាភិបាល គឺជារឿងចំបាច់សម្រាប់អ្នកកាន់អំណាច ពីព្រោះ វាល្អជាងការធ្វើបដិវត្តន៍។ បដិវត្តន៍ អាចនាំឲ្យមានសង្គ្រាម ឬចលាចលសង្គម ពីព្រោះសារជាតិរបស់បដិវត្តន៍ គឺការផ្លាស់ប្តូរទាំងស្រុងនូវរចនាសម្ព័ន្ធទាំងសង្គម សេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ។ ហេតុនេះហើយ កំណែទម្រង់ គឺជាជម្រើសល្អបំផុតសម្រាប់អភិវឌ្ឍ ប្រកបដោយនិរន្តរភាព។
សារសំខាន់នៃនយោបាយកំណែទម្រង់ គឺជាតម្លៃនៃការអភិវឌ្ឍ ដែលរក្សាបាននូវស្ថិរភាពនយោបាយ ព្រមទាំងអាចអភិរក្សនូវតម្លៃល្អៗ មួយចំនួនរបស់សង្គម។ ការកែប្រែទាំងស្រុងនូវរបបសង្គម គឺមិនដែលបានទទួលបានផលល្អនោះទេ គឺតែងតែមានសង្គ្រាមបង្ហូរឈាម ឬធ្វើឲ្យសង្គមវឹកវរ។
ជាក់ស្តែង ប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាបានបង្ហាញថា កម្ពុជាបានធ្វើបដិវត្តន៍ជាបន្តបន្ទាប់។ ក្នុងរយៈពេល មិនដល់មួយសតវត្សរ៍ផង បន្ទាប់ពីទទួលឯករាជ្យពីបារាំង កម្ពុជាបានផ្លាស់ប្តូររបបចំនួន៦សម័យកាល និងជាប្រទេសដែលផ្លាស់ប្តូរទង់ជាតិច្រើនមិនធ្លាប់មាន។ ក្នុងនោះជារួមមាន៖ សម័យសង្គមរាស្ត្រនិយម ១៩៥៥ ដល់ ១៩៧០ ។ សម័យសាធារណរដ្ឋខ្មែរ ១៩៧០ ដល់ ១៩៧៥ ។ សម័យកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (ខ្មែរក្រហម) ១៩៧៥ ដល់ ១៩៧៩ ។ សម័យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា ១៩៧៩ ដល់ ១៩៨៩។ សម័យរដ្ឋកម្ពុជា ១៩៨៩ ដល់ ១៩៩៣ និងសម័យព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ១៩៩៣ ដល់ ២០១៥ ។ ការផ្លាស់ប្តូររបបទាំងស្រុង បានបង្កឲ្យមានសង្គ្រាម និងភាពចលាចល ពីព្រោះ អ្នករបបថ្មីស្អប់របបចាស់ និងអ្នករបបចាស់ មិនចង់ព្រលែងអំណាច ព្រោះបើឲ្យអំណាច ខ្លួនឯងនឹងត្រូវស្លាប់ដោយសារអ្នករបបថ្មី។ ហេតុផលនេះហើយ ទើបបង្កឲ្យមានសង្គ្រាម។
នៅក្នុងសង្គមខ្មែរ ផ្នត់គំនិតពលរដ្ឋមួយចំនួនបានដក់ជាប់នូវមនោគមន៍វិជ្ជាជ្រុលនិយម ពោល គឺបើខ្លួនបានកាន់អំណាចហើយ ពួកគេតែងតែប៉ងបំផ្លាញអ្នករបបចាស់។ មិនត្រឹមតែបំផ្លាញមនុស្សនោះទេ តែមេដឹកនាំខ្លះ ថែមទាំងបំផ្លាញស្នាដៃអ្នករបបចាស់ទៅទៀត។ ដូចខ្មែរយើងតែងនិយាយថា៖«បើស្អប់ សូម្បីតែដានជើងមិនចង់ជួប ចង់ចូកចោលកុំឲ្យឃើញ»។ នយោបាយ«ទឹកឡើងត្រីស៊ីស្រមោច ទឹកហោចស្រមោចស៊ីត្រី» ល្មមត្រូវបញ្ចប់ហើយ ព្រោះវាគ្មានចំណេញអ្វីដល់ប្រទេសជាតិនោះទេ តែផ្ទុយទៅវិញ វាបានបំផ្លាញសង្គមទៅវិញទេ។
ការកែទម្រង់ គឺជាដំណើរការដ៏ល្អបំផុតសម្រាប់ប្រទេសដ៏ក្រីក្រមួយនេះ ពីព្រោះមានតែវិធីនេះទេ ដែលអាចបង្កើតសាមគ្គីជាតិ និងស្មារតីជាតិតែមួយ ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសទៅមុខទាំងអស់គ្នា។
នៅក្នុងសៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា«ប្រវត្តិគំនិតនយោបាយបស្ចិមប្រទេស» លោក Edmund Burke ជាទស្សនវិទូជនជាតិអៀរឡង់ បានសរសេរថា ដើម្បីរក្សាបាននូវស្ថិរភាពសង្គម គឺត្រូវធ្វើកំណែទម្រង់។ តាមទស្សនៈរបស់លោក កំណែទម្រង់ត្រូវដើរតាមគោលការណ៍ចំនួន៥៖
១) ត្រូវធ្វើឡើងដោយសន្សឹមៗ និងទន់ភ្លន់។
២) ត្រូវចៀសវាងអំពើសាហាវព្រៃផ្សៃ ដែលកើតឡើងក្នុងសង្គម ពីព្រោះ វាជាគោលដៅកំណែទម្រង់។
៣) ត្រូវរក្សានូវលំនឹងរបស់រដ្ឋ ពោល គឺពុំមែនធ្វើឡើងដើម្បីឲ្យរដ្ឋមួយធ្លាក់ចុះ ឬដួលរលំនោះឡើយ។
៤) កំណែទម្រង់ គឺត្រូវតែស្រោចស្រង់រដ្ឋឲ្យបន្តស្ថិតស្ថេរទៅបាន និង ៥ អ្នកធ្វើកំណែទម្រង់ត្រូវយល់ដឹងឲ្យស៊ីជម្រៅនូវបញ្ហាដែលកំពុងកើតឡើងនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួន។
ដូច្នេះ ការធ្វើកំណែទម្រង់ គឺទាមទារឲ្យមានការអំណត់ លះបង់ មានឆន្ទៈខ្ពស់ មានផែនការច្បាស់លាស់ និងទស្សនវិស័យ ក្នុងការអនុវត្តការងារនេះ។ បើមិនដូច្នេះ កំណែទម្រង់ គឺពិបាកនឹងទទួលបានជោគជ័យណាស់៕
សារសំខាន់នៃនយោបាយកំណែទម្រង់ គឺជាតម្លៃនៃការអភិវឌ្ឍ ដែលរក្សាបាននូវស្ថិរភាពនយោបាយ ព្រមទាំងអាចអភិរក្សនូវតម្លៃល្អៗ មួយចំនួនរបស់សង្គម។ ការកែប្រែទាំងស្រុងនូវរបបសង្គម គឺមិនដែលបានទទួលបានផលល្អនោះទេ គឺតែងតែមានសង្គ្រាមបង្ហូរឈាម ឬធ្វើឲ្យសង្គមវឹកវរ។
ជាក់ស្តែង ប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាបានបង្ហាញថា កម្ពុជាបានធ្វើបដិវត្តន៍ជាបន្តបន្ទាប់។ ក្នុងរយៈពេល មិនដល់មួយសតវត្សរ៍ផង បន្ទាប់ពីទទួលឯករាជ្យពីបារាំង កម្ពុជាបានផ្លាស់ប្តូររបបចំនួន៦សម័យកាល និងជាប្រទេសដែលផ្លាស់ប្តូរទង់ជាតិច្រើនមិនធ្លាប់មាន។ ក្នុងនោះជារួមមាន៖ សម័យសង្គមរាស្ត្រនិយម ១៩៥៥ ដល់ ១៩៧០ ។ សម័យសាធារណរដ្ឋខ្មែរ ១៩៧០ ដល់ ១៩៧៥ ។ សម័យកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (ខ្មែរក្រហម) ១៩៧៥ ដល់ ១៩៧៩ ។ សម័យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា ១៩៧៩ ដល់ ១៩៨៩។ សម័យរដ្ឋកម្ពុជា ១៩៨៩ ដល់ ១៩៩៣ និងសម័យព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ១៩៩៣ ដល់ ២០១៥ ។ ការផ្លាស់ប្តូររបបទាំងស្រុង បានបង្កឲ្យមានសង្គ្រាម និងភាពចលាចល ពីព្រោះ អ្នករបបថ្មីស្អប់របបចាស់ និងអ្នករបបចាស់ មិនចង់ព្រលែងអំណាច ព្រោះបើឲ្យអំណាច ខ្លួនឯងនឹងត្រូវស្លាប់ដោយសារអ្នករបបថ្មី។ ហេតុផលនេះហើយ ទើបបង្កឲ្យមានសង្គ្រាម។
នៅក្នុងសង្គមខ្មែរ ផ្នត់គំនិតពលរដ្ឋមួយចំនួនបានដក់ជាប់នូវមនោគមន៍វិជ្ជាជ្រុលនិយម ពោល គឺបើខ្លួនបានកាន់អំណាចហើយ ពួកគេតែងតែប៉ងបំផ្លាញអ្នករបបចាស់។ មិនត្រឹមតែបំផ្លាញមនុស្សនោះទេ តែមេដឹកនាំខ្លះ ថែមទាំងបំផ្លាញស្នាដៃអ្នករបបចាស់ទៅទៀត។ ដូចខ្មែរយើងតែងនិយាយថា៖«បើស្អប់ សូម្បីតែដានជើងមិនចង់ជួប ចង់ចូកចោលកុំឲ្យឃើញ»។ នយោបាយ«ទឹកឡើងត្រីស៊ីស្រមោច ទឹកហោចស្រមោចស៊ីត្រី» ល្មមត្រូវបញ្ចប់ហើយ ព្រោះវាគ្មានចំណេញអ្វីដល់ប្រទេសជាតិនោះទេ តែផ្ទុយទៅវិញ វាបានបំផ្លាញសង្គមទៅវិញទេ។
ការកែទម្រង់ គឺជាដំណើរការដ៏ល្អបំផុតសម្រាប់ប្រទេសដ៏ក្រីក្រមួយនេះ ពីព្រោះមានតែវិធីនេះទេ ដែលអាចបង្កើតសាមគ្គីជាតិ និងស្មារតីជាតិតែមួយ ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសទៅមុខទាំងអស់គ្នា។
នៅក្នុងសៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា«ប្រវត្តិគំនិតនយោបាយបស្ចិមប្រទេស» លោក Edmund Burke ជាទស្សនវិទូជនជាតិអៀរឡង់ បានសរសេរថា ដើម្បីរក្សាបាននូវស្ថិរភាពសង្គម គឺត្រូវធ្វើកំណែទម្រង់។ តាមទស្សនៈរបស់លោក កំណែទម្រង់ត្រូវដើរតាមគោលការណ៍ចំនួន៥៖
១) ត្រូវធ្វើឡើងដោយសន្សឹមៗ និងទន់ភ្លន់។
២) ត្រូវចៀសវាងអំពើសាហាវព្រៃផ្សៃ ដែលកើតឡើងក្នុងសង្គម ពីព្រោះ វាជាគោលដៅកំណែទម្រង់។
៣) ត្រូវរក្សានូវលំនឹងរបស់រដ្ឋ ពោល គឺពុំមែនធ្វើឡើងដើម្បីឲ្យរដ្ឋមួយធ្លាក់ចុះ ឬដួលរលំនោះឡើយ។
៤) កំណែទម្រង់ គឺត្រូវតែស្រោចស្រង់រដ្ឋឲ្យបន្តស្ថិតស្ថេរទៅបាន និង ៥ អ្នកធ្វើកំណែទម្រង់ត្រូវយល់ដឹងឲ្យស៊ីជម្រៅនូវបញ្ហាដែលកំពុងកើតឡើងនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួន។
ដូច្នេះ ការធ្វើកំណែទម្រង់ គឺទាមទារឲ្យមានការអំណត់ លះបង់ មានឆន្ទៈខ្ពស់ មានផែនការច្បាស់លាស់ និងទស្សនវិស័យ ក្នុងការអនុវត្តការងារនេះ។ បើមិនដូច្នេះ កំណែទម្រង់ គឺពិបាកនឹងទទួលបានជោគជ័យណាស់៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
