ភ្នំពេញ៖ សេដ្ឋកិច្ចស្ទើរគ្រប់វិស័យរបស់កម្ពុជា បានពឹងផ្អែកមួយផ្នែកធំលើបរទេស។ ទោះបីកម្ពុជាត្រូវបើកចំហជើងមេឃ ដោយផ្សារភ្ជាប់ទៅក្នុងសមាហរណកម្មតំបន់ និងពិភពលោកក៏ដោយ ប៉ុន្តែការពឹងផ្អែកពេកទៅលើបរទេស គឺរឿងដ៏គ្រោះថ្នាក់សម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ។ ការដាច់ចរន្តអគ្គិសនីនៅយប់ពីថ្ងៃទី២៦ វិច្ឆិកា ថ្មីៗនេះ គឺឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែងស្រាប់។
វិស័យសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា បានពឹងផ្អែកស្ទើរទាំងស្រុងលើការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស។ ការរីកចម្រើនលើវិស័យកាត់ដេរសំលៀកបំពាក់ និងស្បែកជើងនៅកម្ពុជា បានធ្វើឲ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចមួយចំណែកធំ។ វិស័យនេះ បានពឹងស្ទើរទាំងស្រុងលើការវិនិយោគពីជនបរទេស ជាពិសេស ចិន កូរ៉េ និងជប៉ុនជាដើម។ បើយោងតាមវិទ្យាស្ថានសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា គិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៥មក វិស័យកាត់ដេរ បានជួយជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាប្រមាណជា ២% ក្នុងមួយឆ្នាំៗ។ ដ្បិតវិស័យនេះ បានលើកកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ប៉ុន្តែ កម្ពុជាអាចទាញពីប្រយោជន៍ពីវិស័យនេះ បានតាមរយៈកម្លាំងពលកម្ម និងពន្ធដារ ក្រៅពីនេះ ដូចជា វត្ថុធាតុដើម និងឧបករណ៍ ដើម្បីដំណើរការផលិតកម្ម គឺត្រូវបាននាំចូលទាំងស្រុងពីបរទេស។
ចំណែកវិស័យពាណិជ្ជកម្មវិញ កម្ពុជាត្រូវបានគេមើលឃើញថា មានការនាំចូលច្រើន ជាងការនាំចេញ។ សម្ភារៈស្ទើរគ្រប់ប្រភេទទាំងគ្រឿងបរិភោគ និងសម្ភារប្រើប្រាស់ ត្រូវបានប្រទេសជិតខាងនាំចូល ដើម្បីបំពេញតម្រូវការរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា។ ឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសវៀតណាម និងថៃ បានធ្វើឲ្យកម្ពុជាហាក់ចាញ់ប្រៀបលើផ្នែកនយោបាយការបរទេស។ របាយការណ៍របស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបានបង្ហាញថា ការនាំចេញរបស់កម្ពុជាកាលពីឆ្នាំ២០១៤មានចំនួន៧៤០០លានដុល្លារអាមេរិក ក្នុងខណៈពេលដែលការនាំចូលមានចំនួនទឹកប្រាក់ដល់ ១០ ៦០០លានដុល្លារអាមេរិក។
រីឯវិស័យថាមពលវិញ កម្ពុជាបានខិតខំពង្រឹងយ៉ាងខ្លាំងក្លា ដូចជា មានការបង្កើត ទំនប់វារីអគ្គិសនីជាបន្តបន្ទាប់។ គោលបំណង គឺបង្កើតឲ្យមានសុវត្ថិភាពថាមពល។ តែពេលបច្ចុប្បន្ននេះ វិស័យនេះ កម្ពុជានៅតែបន្តពឹងលើប្រទេសជិតខាងទាំងពីរគឺថៃ និងវៀតណាម។ នៅម្ខាងជាប់ព្រំដែនវៀតណាម ប្រជាជនកម្ពុជាតាមខេត្តជាប់ព្រំដែន បានប្រើប្រាស់អគ្គិសនីដែលផ្គត់ផ្គង់ដោយប្រទេសវៀតណាម។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ រាជធានីភ្នំពេញ មួយផ្នែកធំ បានប្រើប្រាស់អគ្គិសនីដែលទិញពីវៀតណាម។ ជាក់ស្តែងកាលពីយប់ថ្ងៃទី២៦ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៥ កន្លងទៅថ្មីៗនេះ ភ្នំពេញនិងតាមខេត្តមួយចំនួន បានដាច់ចរន្តអគ្គិសនី។ ហើយការដាច់ចរន្តនេះ ត្រូវបានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានមានប្រសាសន៍ថា ដោយសារកម្ពុជាទិញអគ្គិសនីចំនួន២០០មេហ្កាវ៉ាត់ ពីប្រទេសវៀតណាម ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ការប្រើប្រាស់នៅក្នុងស្រុក ហើយការដាច់ចរន្តអគ្គិសនីគឺដោយសារតែប្រទេសវៀតណាមដាច់ចរន្តអគ្គិសនី។ ហើយអ្នកនៅម្ខាងជាប់ព្រំដែនកម្ពុជាថៃ ប្រជាជនកម្ពុជានៅតាមព្រំដែនបានប្រើប្រាស់អគ្គិសនីដែលទិញពីប្រទេសថៃ។
លើសពីនេះ ការជះឥទ្ធិពលរបស់លុយបរទេស ក៏បានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រាក់រៀលខ្មែរផងដែរ។ អ្នកនៅជាប់ព្រំដែនវៀតណាម ពេញនិយមចាយលុយដុងរបស់វៀតណាម។ ឯអ្នកនៅជាប់ព្រំដែនកម្ពុជាថៃ ពេញនិយមចាយលុយបាតរបស់ប្រទេសថៃ។ ចំណែកប្រជាជននៅកណ្តាល និងរាជធានីភ្នំពេញ គឺពេញនិយមចាយលុយដុល្លា។
សរុបមក ដំណើរការសេដ្ឋកិច្ច ដោយពឹងផ្អែកលើបរទេសខ្លាំងបែបនេះ គឺជាសញ្ញាមិនល្អនោះទេ សម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចខ្មែរ ពីព្រោះប្រសិនបើបរទេសមានបញ្ហា នោះវានឹងជះឥទ្ធិពលមិនល្អដល់កម្ពុជា។ លើសពីនេះ ស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចរបៀបនេះ នឹងធ្វើឲ្យកម្ពុជាបាត់បង់អនុភាពក្នុងនយោបាយការបរទេស ពីព្រោះ ក្រពះរបស់កម្ពុជា ប៉ុន្តែអាហារសម្រាប់បំប៉នក្រពះ គឺស្ថិតលើបរទេស។ ប្រសិនបើ កម្ពុជាមានជម្លោះជាមួយប្រទេសជិតខាង ដូចជា បញ្ហាព្រំដែន និងបញ្ហាផ្សេងៗទៀត ហើយប្រទេសទាំងពីរនេះ ចង់ធ្វើបាបកម្ពុជា គឺពួកគេគ្រាន់តែឈប់នាំចូលទំនិញចូលកម្ពុជា និងផ្តាច់ចរន្តអគ្គិសនី នោះសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានឹងជួបវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ព្រមទាំងធ្វើឲ្យចលាចលសង្គម។
គ្រឿងបរិភោគដែលប្រទេសជិតខាងនាំចូលមានដូចជា សាច់ និងបន្លែជាដើម ចុះបើប្រទេសទាំងពីរឈប់នាំចូលមក តើប្រជាជនកម្ពុជាបានអ្វីហូប? ចុះបើប្រទេសទាំងពីរឈប់លក់អគ្គិសនីឲ្យកម្ពុជា តើមានអគ្គិសនីមកពីណាដើម្បីផ្គត់ផ្គត់នៅក្នុងស្រុក និងដំណើរការសេដ្ឋកិច្ចនៅទូទាំងប្រទេស? ចុះបើអ្នកវិនិយោគចិន កូរ៉េ និងជប៉ុនជាដើម ដកការវិនិយោគចេញពីកម្ពុជា តើមានស្ត្រីខ្មែរ ប៉ុន្មាននាក់ដែលគ្មានការងារធ្វើ? តើមានកម្មករខ្មែរប៉ុន្មាននាក់ដែលត្រូវដើរទាត់ខ្សល់?
ដូច្នេះ សេដ្ឋកិច្ចពឹងផ្អែកលើបរទេស មិនមែនជាការងាយស្រួលនោះទេ។ បើគេចង់ឲ្យកម្ពុជា រស់គឺកម្ពុជារស់ តែបើគេចង់ឲ្យកម្ពុជាស្លាប់ គឺកម្ពុជាអាចនឹងស្លាប់។ ជាការពិត ក្នុងសម័យសកលភាវូបនីយកម្ម គឺកម្ពុជាបានបើកចំហរទ្វារប្រទេស ទៅកាន់តំបន់អាស៊ាន និងអន្តរជាតិ តែសេដ្ឋកិច្ចផ្តេកផ្តួលទៅលើបរទេស អាចនឹងមានគ្រោះថ្នាក់សម្រាប់ប្រទេសជាតិនៅថ្ងៃក្រោយ។
ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ កម្ពុជាត្រូវពង្រឹងសមត្ថភាពគ្រប់គ្រងសេដ្ឋកិច្ចដោយខ្លួនឯង។ វិស័យថាមពល កម្ពុជាត្រូវបង្កើនការសាងសង់វារីអគ្គិសនីដែលកម្ពុជាកំពុងមានសក្តានុភាព។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ កម្ពុជាគួរបង្កើនវិយោគលើវិស័យកសិកម្ម ទាំងសិប្បកម្ម និងរោងចក្រសហគ្រាស ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ស្បៀងដោយខ្លួនឯង ដោយកាត់បន្ថយការនាំចូលពីប្រទេសជិតខាង៕