ភ្នំពេញ៖ លោក ឡេះ កូសែម ជាអតីតឧត្តមសេនីយ៍ និងជាអ្នកកាន់កិច្ចការធំផ្នែកកងទ័ពមួយរូបក្នុងរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ។ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម លោកនិងគ្រួសារបានចាកចេញពីកម្ពុជា និងបានទៅរស់នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ ក្នុងពេលចេញទៅនោះ លោកបាននាំយកឯកសារពាក់ព័ន្ធនឹងលោកទាំងអស់ទៅជាមួយ។ ដោយសារជាមនុស្សសំខាន់មួយរូប និងមិនមានឯកសារពាក់ព័ន្ធនិយាយពីលោក ធ្វើឱ្យមានភាពចន្លោះប្រហោងក្នុងប្រវត្តិសាស្ដ្រខ្មែរ ក្នុងនោះក៏មានការបង្កើតសាច់រឿងមិនល្អពីលោកក៏ច្រើនដែរ។ ដើម្បីស្រាយបន្ទិលនានា និងចង់រកយុត្តិធម៌ឱ្យប្តី ភរិយាលោក ឡេះ កូសែម បានសម្រេចប្រគល់ឯកសារទាំងអស់របស់ប្តី ដល់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជានៅដើមឆ្នាំ ២០១៨។ ទម្រាំទទួលបានឯកសារដ៏មានសារសំខាន់ទាំងនេះ លោក ឆាំង យុ បានប្រើពេលជិត ៨ឆ្នាំ ទើបគ្រួសារលោក ឡេះ កូសែម សម្រេចប្រគល់ឯកសារឱ្យមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ដើម្បីរក្សាទុក និងចងក្រងឯកសារដែលពាក់ព័ន្ធនឹងអតីតឧត្តមសេនីយ៍ដ៏មានឥទ្ធិពលមួយរូបនេះ។
ព័ត៌មានលម្អិត សូមស្ដាប់បទយកការណ៍ ដែលរៀបរៀងដោយអ្នកស្រី អ៊ីសា រ៉ហានី ដូចតទៅ
អាចថា វាជាដំណឹងដ៏រីករាយបំផុត ដែលមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ទទួលបានភ្លើងខៀវពីគ្រួសារលោក ឡេះ កូសែម ដែលសម្រេចប្រគល់ឯកសារដ៏មានសារសំខាន់ដល់ស្ថាប័នរបស់ខ្លួន។ ប្រវត្តិសាស្ដ្រដែលកប់បាត់ជិត៤០ឆ្នាំ ត្រូវបានបើកកកាយតាមរយៈឯកសារទាំងនោះ ដែលកន្លងមកពុំមានអ្នកបានដឹងក្រៅពីគ្រួសារអតីតឧត្តមសេនីយ៍ដ៏មានឥទ្ធិពលរូបនេះ។
នៅដើមឆ្នាំ២០១៨ លោក ឆាំង យុ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ទទួលបានដំណឹងដ៏រីករាយបំផុតពីភរិយាលោក ឡេះ កូសែម ដែលប្រាប់លោកថា បានសម្រេចប្រគល់ឯកសារដែលលោកស្រីខំរក្សាទុកជិត ៤០ឆ្នាំ និងស្រឡាញ់ដូចប្ដីលោកស្រី ឱ្យមកលោក។ លោក ឆាំង យុ នៅចាំថា នៅយប់មួយម៉ោងប្រមាណ ១០ លោកបានទទួលទូរសព្ទពីលោកស្រី ម៉ៃ ឌិតណាជារ ដែលប្រាប់លោកថា លោកស្រីគិតច្បាស់ហើយ ថានឹងប្រគល់ឯកសាររបស់ប្ដីលោកស្រីឱ្យលោក។
ការសម្រេចប្រគល់ឯកសារដល់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ព្រោះលោកស្រី ម៉ៃឌិតណាជារ ចង់បង្ហាញភាពស្អាតស្អំដល់ប្តីលោកស្រី។ កន្លងមក ដោយសារគ្មានឯកសារនិយាយពីលោក ឡេះ កូសែម មនុស្សបានបង្កើតសាច់រឿងមិនល្អពីលោក ដូចជាតួនាទីជាមេបញ្ជាការកងទ័ព ដែលបណ្ដោយឱ្យខ្មែរក្រហមកាន់កាប់ទីក្រុងភ្នំពេញនៅខែមេសា ឆ្នាំ ១៩៧៥ជាដើម។ មុនប្រគល់ឯកសារទាំងអស់ដល់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ភរិយាលោក ឡេះ កូសែម បានប្រាប់ថា ឯកសារទាំងអស់នឹងស្រាយបន្ទិលនានាដែលមហាជនមានមកលើប្ដីរបស់លោកស្រី។ លោកស្រី ចង់បានភាពស្អាតស្អំដល់ប្ដី ដែលស្រឡាញ់ជាតិ និងចំណាយពេលស្ទើរមួយជីវិតនៅក្នុងសមរភូមិ ដែលលោកកម្រនៅផ្ទះជុំគ្រួសារ។
ក្នុងបទសម្ភាសជាមួយសារព័ត៌មានថ្មីៗកាលពីចុងខែកញ្ញា នៅមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា លោក ឆាំង យុ បានឱ្យដឹងថា ឯកសាររបស់លោក ឡេះ កូសែម គឺមានច្រើន ទាំងឯកសារសរសេរ និងឯកសាររូបភាព។ ឯកសារទាំងនោះ គឺដូចទៅនឹងការិយាល័យមួយរបស់លោក ឡេះ កូសែម យ៉ាងដូច្នោះដែរ មានឯកសារពាក់ព័ន្ធនឹងកងទ័ព កំណត់ហេតុ ឯកសារទូត។ល។ តាមរយៈរូបថត គឺបង្ហាញពីសកម្មភាពលោកចុះសមរភូមិ និងសកម្មភាពភាគច្រើនរបស់លោកចុះសហគមន៍។
លោក ឡេះ កូសែម ត្រូវបានគេស្គាល់ថា ជាអតីតឧត្ដមសេនីយ៍ដ៏មានឥទ្ធិពលមួយរូបក្នុងរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ និងជាមនុស្សជំនិតរបស់លោក លន់ នល់។ លោកកើតក្នុងគ្រួសារពាណិជ្ជករនៅក្រុងភ្នំពេញ និងជានិស្សិតទាហានឆ័ត្រយោងនៅប្រទេសបារាំង។ លោកធ្វើការក្នុងរាជការសម័យសង្គមរាស្ដ្រនិយម រហូតដល់សម័យសាធារណរដ្ឋខ្មែរ។ លោកបានរៀបការជាមួយលោកស្រី ម៉ៃ ឌិតណាជារ នៅដើមឆ្នាំ ១៩៥៨ និងមានកូនចំនួន ១០នាក់ (បច្ចុប្បន្ននៅមានជីវិតទាំងអស់)។ លោកជាជនជាតិចាមមួយរូបក្នុងប្រវត្ដិសាស្ដ្រខ្មែរ ដែលមានតំណែងខ្ពស់បំផុតក្នុងជួរកងទ័ព ដែលកាន់ទ័ពច្រើន ហើយទាហានទាំងនោះភាគច្រើនជាជនជាតិចាម។ គេក៏ស្គាល់លោកថា ជាប្រធានចលនា FULRO ដែលជាចលនាដ៏ធំមួយរបស់ជនជាតិភាគតិច ក្នុងបំណងដើម្បីវាយយកទឹកដីចាម្ប៉ា ដែលបច្ចុប្បន្ននៅវៀតណាមភាគកណ្ដាលមកវិញផងដែរ។
មានហេតុផលច្រើនដែលមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ចង់បានឯកសាររបស់លោក ឡេះ កូសែម។ លោក ឆាំង យុ ថា ស្ថាប័នរបស់លោកបានធ្វើការជាច្រើនជាមួយសហគមន៍ឥស្លាមនៅកម្ពុជា នឹងតែងគេដំណាលពីឈ្មោះ ឡេះ កូសែម តែពុំមានឯកសារនិយាយច្រើនទេពីលោក។ ជាការចៃដន្យ លោកក៏បានជួប និងស្គាល់ភរិយាលោក ឡេះ កូសែម និងបានរាប់អានគ្នា ហើយបានរៀបរាប់រឿងរ៉ាវជាច្រើនរបស់ប្ដីលោកស្រី ប្រាប់លោក ឆាំង យុ។ តាមរយៈសំដីលោកស្រី ម៉ៃ ឌិតណាជារ ប្ដីលោកស្រីបានដឹងពីគោលបំណងរបស់ខ្មែរក្រហម ថានឹងសម្លាប់ប្រជាជនពេលគេគ្រប់គ្រងប្រទេស ហេតុដូច្នេះហើយ ទើបលោក ឡេះ កូសែម បានរៀបចំទ័បត្រៀមតទល់ តែត្រូវបរាជ័យ ដោយសារភាពមិនចុះសម្រុងគ្នាក្នុងជួររាជការសាធារណរដ្ឋខ្មែរ។ ចុងក្រោយ គ្រួសារលោក ឡេះ កូសែម ត្រូវបានភៀសខ្លួនទៅរស់នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ដោយល្បិចកលថាមានកិច្ចប្រជុំបន្ទាន់នៅទីនោះ។ ការណ៍នេះធ្វើឱ្យលោកមិនអាចងាកក្រោយបាន។
ឯកសារដែលគ្រួសារលោក ឡេះ កូសែម ប្រគល់ឱ្យមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជារួមមាន ឯកសាររូបថតចំនួន ៣,៥៧៣រូប ឯកសាររូបថតអាល់ប៊ូមចំនួន ៣១២ រូប ឯកសារក្រដាសចំនួន ២,២៤១ ស្មើនឹង ៦,៤៩៥ ទំព័រ ឯកសារសៀវភៅចំនួន ១៨ក្បាល និងសៀវភៅ Booklet ចំនួន ៨៥ ក្បាល។ សម្រាប់លោក ឆាំង យុ វាបានបង្ហាញពីតម្លៃនៃឧត្តមគតិសម្រាប់សង្គមជាតិទាំងមូល ហើយប្រវត្តិសាស្ដ្រដើរតួយ៉ាងសំខាន់សម្រាប់បច្ចុប្បន្ន និងអនាអត។ មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា នឹងរៀបចំចងក្រងជាឯកសារផ្សេងៗ សម្រាប់អ្នកស្រាវជ្រាវ និងសិស្សនិស្សិតសិក្សាស្វែងយល់ ដើម្បីជាប្រវត្តិសាស្ដ្រមួយសម្រាប់កម្ពុជា៕