ជាតិ
បទវិភាគ
×![]()
ភ្នំពេញ៖ ជាទូទៅគេសង្កេតឃើញថា នៅកម្ពុជា មនុស្សភាគច្រើនទាំងកម្រិតបុគ្គលនិងស្ថាប័នតែងតែប្រព្រឹត្ត ឬបំពេញការងារដោយផ្អែកទៅលើទម្លាប់ជាជាងផ្អែកលើច្បាប់រដ្ឋនិងគោលការណ៍សីលធម៌ ដូចជា ទម្លាប់ក្នុងការបង្គាប់ឱ្យភាគីខាងកូនប្រុសបង់ថ្លៃបណ្ណាការក្នុងអាពាហ៍ពិពាហ៍, ទម្លាប់នៃការលួចចម្លងក្នុងពេលប្រលង, ទម្លាប់ក្នុងការបើកបរមិនគោរពច្បាប់ចរាចណ៍, ទម្លាប់ក្នុងការគោះលុយពីពលរដ្ឋដែលទៅទទួលសេវាសាធារណៈ, ទម្លាប់អាងខ្នងពេលមានវិវាទ, ទម្លាប់នៃការដឹកនាំស្ថាប័នតាមគំនិតផ្ទាល់ខ្លួន...។
ទម្លាប់ គឺជាសកម្មភាព ឬជាគំរូនៃឥរិយាបទដែលកើតឡើងដដែលៗចំពោះអ្នកណាម្នាក់ឬក្រុមណាមួយ។ ទម្លាប់មានល្អផងនិងអាក្រក់ផង។ ឯច្បាប់វិញ គឺបទបញ្ជាទាំងឡាយដែលបង្កើតដោយរដ្ឋដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋគោរពតាម ក្នុងបំណងរក្សាសន្តិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់ សេរីភាព សិទ្ធិមនុស្ស យុត្តិធម៌ និង ផលប្រយោជន៍ផ្សេងៗទៀត។ល។ បើទោះបីជាមានផ្នែកខ្លះមិនសុក្រិតក៏ដោយ ក៏ច្បាប់ត្រូវបានគេសន្មត់ថាត្រឹមត្រូវនិងចាប់បង្ខំឱ្យពលរដ្ឋត្រូវតែគោរពតាមដែរ។
នៅកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ដោយសារតែឥទ្ធិពលនៃនិទណ្ឌភាព, បក្សពួកនិយម, អំពើពុករលួយ, វប្បធម៌អែបអប និង ការទទួលបានតំណែងខុសប្រក្រតីឬទទួលតាមកូតារបស់បក្សនយោបាយដោយមិនគិតពីសមត្ថភាពនិងសីលធម៌,...នាំឱ្យមនុស្សភាគច្រើននៅកម្ពុជាទាំងកម្រិតបុគ្គលនិងកម្រិតស្ថាប័នតែងប្រព្រឹត្ត ឬបំពេញការងារដោយផ្អែកទៅលើទម្លាប់របស់ខ្លួន ហើយមិនសូវខ្វល់អំពីច្បាប់រដ្ឋនិងគោលការណ៍សីលធម៌ឡើយ។
ជាក់ស្ដែងពេលប្រឡងម្ដងៗ សិស្ស និស្សិតតែងតែប្រើទម្លាប់លួចចម្លង ប្រសិនបើពួកគេមិនបានចម្លងទេ ពួកគេនឹងប្រឡងធ្លាក់ដូចករណីការបប្រលងបាក់ឌុបឆ្នាំ២០១៤នេះជាឧទាហរណ៍ស្រាប់។ ចំពោះការធ្វើចរាចរណ៍វិញ អ្នកបើកបរភាគច្រើនតែងតែបើកបរនិងផ្ទុកទំនិញឬអ្នកដំណើរលើសចំណុះកំណត់តាមទម្លាប់របស់ខ្លួនដោយមិនអើពើនឹងច្បាប់ចរាចរណ៍ឡើយ។ ឯប្រជាពលរដ្ឋខ្លះទៀតតែងតតែប្រើអំពើហិង្សាជាទម្លាប់ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហា ជាដើម។
ចំណែកឯមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ចមួយចំនួនវិញក៏មិនខុសគ្នាដែរ ក្នុងករណីជាច្រើន មហាជនបានមើលឃើញថា មេភូមិ មេឃុំ ចៅហ្វាយស្រុក ចៅហ្វាយខេត្ត ឬប្រធានស្ថាប័នផ្សេងទៀត បានបំពេញកិច្ចការ, ដោះស្រាយបញ្ហាឬដឹកនាំស្ថាប័នតាមទន្លាប់អាក្រក់ផ្ទាល់ខ្លួន ដូចជា ការយកច្បាប់គ្រួសារមកគ្រប់គ្រងស្ថាប័ន, ការយកពាក្យសម្ដីមិនសូវពិរោះដែលប្រើក្នុងគ្រួសារមកប្រើជាមួយបុគ្គលិករបស់ខ្លួន ការទទួលយកសំណូកជាថ្នូរនឹងការមិនចាត់វិធានការចំពោះជនល្មើស និង ការយកទ្រព្យសម្បត្តិ និងអំណាចស្ថាប័នទៅបម្រើផលប្រយោជគ្រួសារ ជាដើម។
ដោយសារតែការយកទម្លាប់អាក្រក់មកប្រព្រឹត្តឬបំពេញការងារនេះហើយ បានជាយើងសង្កេតឃើញថាមានអំពើមិនល្អជាច្រើនដូចជាអំពើអសីលធម៌ អំពើល្មើសច្បាប់ ការស៊ីសំណូក អំពើហិង្សា អំពើអយុត្កិធម៌ ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និង បទល្មើសផ្សេងៗ កំពុងកើតឡើងនិងបានផ្ដល់ភាពស្មុគស្មាញដល់សង្គមខ្មែរ។
ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ យើងទាំងអស់គ្នា ត្រូវតែធ្វើអ្វីៗដោយផ្អែកលើច្បាប់ត្រឹមត្រូវ និងគោលការណ៍សីលធម៌ ប៉ុន្តែ បើយើងចង់ធ្វើមួយតាមទម្លាប់វិញ លុះត្រាតែទម្លាប់នោះគឺជាទម្លាប់ល្អ ដែលវាមិនផ្ទុយទៅនឹងច្បាប់រដ្ឋឬគោលការណ៍សីលធម៌ សមដូចសុភាសិតខ្មែរមួយចែងថា«ទម្លាប់ធំជាងច្បាប់ បើរៀនត្រាប់ កុំត្រាប់ខ្លៅ»៕
ទម្លាប់ គឺជាសកម្មភាព ឬជាគំរូនៃឥរិយាបទដែលកើតឡើងដដែលៗចំពោះអ្នកណាម្នាក់ឬក្រុមណាមួយ។ ទម្លាប់មានល្អផងនិងអាក្រក់ផង។ ឯច្បាប់វិញ គឺបទបញ្ជាទាំងឡាយដែលបង្កើតដោយរដ្ឋដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋគោរពតាម ក្នុងបំណងរក្សាសន្តិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់ សេរីភាព សិទ្ធិមនុស្ស យុត្តិធម៌ និង ផលប្រយោជន៍ផ្សេងៗទៀត។ល។ បើទោះបីជាមានផ្នែកខ្លះមិនសុក្រិតក៏ដោយ ក៏ច្បាប់ត្រូវបានគេសន្មត់ថាត្រឹមត្រូវនិងចាប់បង្ខំឱ្យពលរដ្ឋត្រូវតែគោរពតាមដែរ។
នៅកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ដោយសារតែឥទ្ធិពលនៃនិទណ្ឌភាព, បក្សពួកនិយម, អំពើពុករលួយ, វប្បធម៌អែបអប និង ការទទួលបានតំណែងខុសប្រក្រតីឬទទួលតាមកូតារបស់បក្សនយោបាយដោយមិនគិតពីសមត្ថភាពនិងសីលធម៌,...នាំឱ្យមនុស្សភាគច្រើននៅកម្ពុជាទាំងកម្រិតបុគ្គលនិងកម្រិតស្ថាប័នតែងប្រព្រឹត្ត ឬបំពេញការងារដោយផ្អែកទៅលើទម្លាប់របស់ខ្លួន ហើយមិនសូវខ្វល់អំពីច្បាប់រដ្ឋនិងគោលការណ៍សីលធម៌ឡើយ។
ជាក់ស្ដែងពេលប្រឡងម្ដងៗ សិស្ស និស្សិតតែងតែប្រើទម្លាប់លួចចម្លង ប្រសិនបើពួកគេមិនបានចម្លងទេ ពួកគេនឹងប្រឡងធ្លាក់ដូចករណីការបប្រលងបាក់ឌុបឆ្នាំ២០១៤នេះជាឧទាហរណ៍ស្រាប់។ ចំពោះការធ្វើចរាចរណ៍វិញ អ្នកបើកបរភាគច្រើនតែងតែបើកបរនិងផ្ទុកទំនិញឬអ្នកដំណើរលើសចំណុះកំណត់តាមទម្លាប់របស់ខ្លួនដោយមិនអើពើនឹងច្បាប់ចរាចរណ៍ឡើយ។ ឯប្រជាពលរដ្ឋខ្លះទៀតតែងតតែប្រើអំពើហិង្សាជាទម្លាប់ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហា ជាដើម។
ចំណែកឯមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ចមួយចំនួនវិញក៏មិនខុសគ្នាដែរ ក្នុងករណីជាច្រើន មហាជនបានមើលឃើញថា មេភូមិ មេឃុំ ចៅហ្វាយស្រុក ចៅហ្វាយខេត្ត ឬប្រធានស្ថាប័នផ្សេងទៀត បានបំពេញកិច្ចការ, ដោះស្រាយបញ្ហាឬដឹកនាំស្ថាប័នតាមទន្លាប់អាក្រក់ផ្ទាល់ខ្លួន ដូចជា ការយកច្បាប់គ្រួសារមកគ្រប់គ្រងស្ថាប័ន, ការយកពាក្យសម្ដីមិនសូវពិរោះដែលប្រើក្នុងគ្រួសារមកប្រើជាមួយបុគ្គលិករបស់ខ្លួន ការទទួលយកសំណូកជាថ្នូរនឹងការមិនចាត់វិធានការចំពោះជនល្មើស និង ការយកទ្រព្យសម្បត្តិ និងអំណាចស្ថាប័នទៅបម្រើផលប្រយោជគ្រួសារ ជាដើម។
ដោយសារតែការយកទម្លាប់អាក្រក់មកប្រព្រឹត្តឬបំពេញការងារនេះហើយ បានជាយើងសង្កេតឃើញថាមានអំពើមិនល្អជាច្រើនដូចជាអំពើអសីលធម៌ អំពើល្មើសច្បាប់ ការស៊ីសំណូក អំពើហិង្សា អំពើអយុត្កិធម៌ ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និង បទល្មើសផ្សេងៗ កំពុងកើតឡើងនិងបានផ្ដល់ភាពស្មុគស្មាញដល់សង្គមខ្មែរ។
ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ យើងទាំងអស់គ្នា ត្រូវតែធ្វើអ្វីៗដោយផ្អែកលើច្បាប់ត្រឹមត្រូវ និងគោលការណ៍សីលធម៌ ប៉ុន្តែ បើយើងចង់ធ្វើមួយតាមទម្លាប់វិញ លុះត្រាតែទម្លាប់នោះគឺជាទម្លាប់ល្អ ដែលវាមិនផ្ទុយទៅនឹងច្បាប់រដ្ឋឬគោលការណ៍សីលធម៌ សមដូចសុភាសិតខ្មែរមួយចែងថា«ទម្លាប់ធំជាងច្បាប់ បើរៀនត្រាប់ កុំត្រាប់ខ្លៅ»៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
