ជាតិ
បទយកការណ៍ / បទសម្ភាសន៍
×![]()
ភ្នំពេញ៖ លោក Raoul Marc Jennarជនជាតិបារាំង និងខ្មែរ បច្ចុប្បន្នជាទីប្រឹក្សានៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបាននិយាយថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវតែដកស្រង់បទពិសោធន៍បរាជ័យឆ្នាំ២០១៣ដើម្បីប្រជែងយកជ័យជម្នះមកវិញនៅឆ្នាំ២០១៨ខាងមុខនេះ។ ជោគជ័យធំ ឬបរាជ័យនៅឆ្នាំ ២០១៨ មិនមែនអាស្រ័យលើតែលោក ហ៊ុន សែន ម្នាក់ឯងនោះទេ តែវាអាស្រ័យទៅលើមនុស្សផ្សេងទៀតនៅក្នុងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ តើមនុស្សផ្សេងទៀតនៅក្នុងគណបក្សត្រៀមដកស្រង់បទពិសោធន៍បរាជ័យឆ្នាំ២០១៣ហើយឬនៅ? តើគ្រប់គ្នាត្រៀមប្រឹងប្រែងធ្វើកំណែទម្រង់ហើយឬនៅ?ដើម្បីជ្រាបព័ត៌មានលម្អិត សូមអញ្ជើញអានបទសម្ភាសន៍ផ្តាច់មុខរវាងលោក គី សុខលីម អគ្គនាយកសារព័ត៌មានអេឡិចត្រូនិកថ្មីៗ និង លោក Raoul Marc Jennar ទីប្រឹក្សានៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
លោក គី សុខលីម៖ ដោយសារលោកជាទីប្រឹក្សារដ្ឋាភិបាល ហើយលោកបានចូលមកក្នុងប្រទេសកម្ពុជានៅឆ្នាំ១៩៨៩ក្នុងនាមជាទីប្រឹក្សានីតិសាធារណៈ និងលោកបានស្គាល់
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ច្បាស់គួរសមផងនោះ។ តើលោកយល់យ៉ាងដូចម្តេចចំពោះរបៀបដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងរយៈពេល៣០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ?
លោក Raoul Marc Jennar ៖ វាមិនមែនជាការងាយស្រួលប៉ុន្មានទេនៅក្នុងគ្រប់ប្រទេសទាំងអស់នៅលើពិភពលោក។ វាតែងតែមានចំណុចល្អ និងអាក្រក់ក្នុងការដឹកនាំនៅគ្រប់ប្រទេសទាំងអស់។ ចំពោះប្រទេសកម្ពុជា ខ្ញុំអាចនិយាយបានថា គេមិនអាចបំភ្លេចចំណុចដែលថា តើកម្ពុជាមកពីទីណា? តើមានអ្វីកើតឡើងនៅក្នុងប្រទេសនេះក្នុងចន្លោះឆ្នាំ១៩៧០ និងឆ្នាំ១៩៧៩។ ក្នុងរយៈពេលនោះ អ្នកចេះដឹងមួយភាគធំត្រូវបានបាត់បង់ជីវិត ដូច្នេះបច្ច័យអាក្រក់នេះវាអូសបន្លាយយូរណាស់។ ការកសាងផ្លូវ ស្ពាន សាលា មន្ទីពេទ្យឡើងវិញ គឺងាយស្រួលទេ។ តែកសាង ឬបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្សឡើងវិញ គឺត្រូវការពេលយ៉ាងតិច៥០ឆ្នាំ។ ពីឆ្នាំ១៩៧៩ ដល់ឆ្នាំ១៩៩២ គឺជាពេលវេលាដែលកម្ពុជាបាត់បង់ឱកាស ពីព្រោះកាលណោះ កម្ពុជាស្ថិតនៅឯកកាបន្តិចពីពិភពលោក។ ចំពោះខ្ញុំ ខ្ញុំអាចចាត់ទុកថា កម្ពុជាមានការរីកចម្រើន តែនេះគឺជាកិច្ចការមួយដែលត្រូវធ្វើបន្ត ហើយវាមិនចេះចប់ទេ។ ដើម្បីក្លាយជាប្រទេសនីតិរដ្ឋ និងមានប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដ គេត្រូវការពេលវេលាបន្តទៀត។ ប្រជាធិបតេយ្យមិនអាចកើតឡើងភ្លាមៗបានទេ។ ប្រជាធិបតេយ្យត្រូវការកម្រិតអប់រំទូទៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋមួយគួរសម។ ជាទូទៅ នៅក្នុងប្រទេសមួយដែលពលរដ្ឋមិនសូវមានចំណេះដឹងទូទៅល្អ ប្រទេសនោះគ្មានប្រជាធិបតេយ្យឡើយ។ នៅទីនេះ នៅកម្ពុជា លោកកំពុងសម្ភាសន៍ខ្ញុំបាន តែលោកមិនអាចធ្វើបាននៅវៀតណាម នៅឡាវ និងនៅភូមា។ នៅក្នុងប្រទេសថៃដែលកំពុងដឹកនាំដោយរបបយោធា វាក៏ជារឿងពិបាកដែរ។ ខ្ញុំមិនភ្លេចអ្វីដែលនាយកកាសែត Cambodia Daily ជាកាសែតប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលធ្លាប់និយាយប្រាប់ខ្ញុំថា កាសែត The Cambodia Daily ភ្នំពេញគឺជាកាសែតដែលមានសេរីភាពជាងកាសែត Washington Post នៅ Washingtonនិងមានសេរីភាពជាងកាសែត New York Time នៅ New York។
លោក គី សុខលីម៖ អ្នកខ្លះនិយាយថា លោក ហ៊ុន សែន ក្តោបអំណាចតែម្នាក់ឯង។ តើត្រឹមត្រូវឬទេ? លោក Raoul Marc Jennar ៖ មិនត្រឹមត្រូវទេ។ ខ្ញុំមិនដែលជឿថា លោក ហ៊ុន សែនជាStrong Man ទេ។ អំណាចរបស់លោក ហ៊ុន សែន បានប្រើប្រាស់ដោយជោគជ័យក្នុងការបង្រួបបង្រួម និងរក្សាសាមគ្គីភាពផ្ទៃក្នុងនៃគណបក្សរបស់គាត់។ គាត់មិនមែនជាStrong Man ក្នុងន័យប្រើប្រាស់អំណាចនោះទេ។ លោក ហ៊ុន សែន តែងតែប្រើប្រាស់មធ្យោបាយសម្របសម្រួលជាមួយដៃគូនៅក្រៅគណបក្សរបស់គាត់។
លោក គី សុខលីម៖ អ៊ីចឹង លោក ហ៊ុន សែន មិនមែនផ្តាច់ការដូចការចោទប្រកាន់នោះទេ?
លោក Raoul Marc Jennar៖ ខ្ញុំមិនយល់ស្របនឹងការហៅថាផ្តាច់ការនោះទេ។ ខ្ញុំបានសរសេរនៅក្នុងសៀវភៅរបស់ខ្ញុំដែលមានចំណងជើងថា«៣០ឆ្នាំក្រោយរបបប៉ុលពត»។ នៅក្នុងសំណេររបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំសរសរថា លោក ហ៊ុន សែន មិនមែនជាអ្នកប្រជាធិបតេយ្យប្រាកដនិយម ហើយក៏មិនមែនជនផ្តាច់ការដែរ។ លោក ហ៊ុន សែន គឺជាខ្មែរ ដូច្នេះ គាត់ដឹកនាំរបៀបខ្មែរ ដូចខ្មែរផ្សេងទៀតដែលធ្លាប់មានទម្លាប់ដឹកនាំដូច្នោះដែរ។ហើយខ្ញុំដឹងថា លោក ហ៊ុន សែន មិនសូវសប្បាយចិត្តទេបើខ្ញុំនិយាយថាលោក ហ៊ុន សែន គឺ សីហនុ។ គាត់ធ្វើដូច នរោត្តម សីហនុ។
លោក គី សុខលីម៖ គេមើលពីខាងក្រៅឃើញថា លោក ហ៊ុន សែន ទំនងជាកាច ពីព្រោះពេលគាត់ធ្វើសុន្ទរកថា គាត់និយាយខ្លាំងៗ ពេលខ្លះ សំឡុតទៀតផង បើតាមយោបល់លោក តើគាត់ជាមនុស្សកាច ឬស្លូត?
លោក Raoul Marc Jennar៖ គាត់ គឺជាមនុស្សចិត្តល្អ។ គាត់ គឺជាមនុស្សមនោសញ្ចេតនា។ តែជារឿងធម្មតាទេដែលមនោសញ្ចេតនាពេលខ្លះអាចក្លាយទៅជាកំហឹងនោះ។ ខ្ញុំក៏អ៊ីចឹងដែរ។ លោក ហ៊ុន សែន គឺជាមនុស្សស្តាប់គេ និងអោយគេធ្វើការ និងធ្វើការខ្លួនឯង។ លោក ហ៊ុន សែន ខ្លួនឯងធ្វើការច្រើនណាស់។ ការិយាល័យរបស់គាត់ គឺជាការិយាល័យការងារពិតប្រាកដ។ គាត់ គឺជាមនុស្សសម្រាន្តតិចបំផុត។ គាត់ គឺជាមនុស្សស្គាល់សំណុំឯកសារ ឬសំណុំរឿងពិតប្រាកដ។ មន្ត្រីទូតតាំងពីឆ្នាំ១៩៩២មកនៅភ្នំពេញដែលធ្លាប់ចូលសម្តែងការគួរសមជាមួយលោក ហ៊ុន សែន តែងតែដឹងថា លោក ហ៊ុន សែន ស្គាល់សំណុំឯកសារច្បាស់មែនទែន។ ម្យ៉ាងវិញទៀត អ្នកដែលនៅក្បែរគាត់ក៏ត្រូវធ្វើការច្រើនណាស់។
លោក គី សុខលីម៖ ដោយសារលោកតាមដានសភាពការណ៍កម្ពុជាគៀកដែរ តើលោកគិតថា កំណែងទម្រង់របស់រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ទទួលបានផ្លែផ្កាហើយឬនៅ?
លោក Raoul Marc Jennar៖ គេទើបអនុម័តច្បាប់បីទាក់ទងទៅនឹងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌កាលពីចុងឆ្នាំមុននេះ។ ដូច្នេះដើម្បីអនុវត្តច្បាប់នេះអោយបានល្អ គេត្រូវការពេលវេលា។ លទ្ធផលកំណែទម្រង់មិនអាចឃើញភ្លាមទេ។ ខ្ញុំនឹកឃើញថា នៅពេលគេដាក់អោយដំណើរការអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយភ្លាម គេគ្មានឃើញអ្វីសោះពេលចាប់ផ្តើមដំបូង។ មុនដំបូងចាប់អ្នកតូចៗមែន តែឥឡូវនេះ គេចាប់អ្នកធំៗហើយ ដូចជាឧត្តមសេនីយ៍និងអ្នកជំនួញពុករលួយ។ អ្វីៗវាយឺតបន្តិចមែន។ តែគេត្រូវដឹងថា តើកម្ពុជាមានប្រវត្តិយ៉ាងម៉េច ហើយកម្ពុជាធ្លាប់បានជួបប្រទះបញ្ហាអ្វីខ្លះ? កម្ពុជាខ្វះធនធានមនុស្សដែលមានចំណេះដឹងនៅគ្រប់កម្រិត(ក្រោយរបបប៉ុលពត)។ កំណែទម្រង់បច្ចុប្បន្ននេះ មិនទាន់ត្រូវបញ្ចប់នៅឡើយទេ។ ខ្ញុំរង់ចាំកំណែទម្រង់លើសពីនេះបន្ថែមទៀតទាក់ទងនឹងវិស័យយុត្តិធម៌ និងសង្គម។
លោក គី សុខលីម៖ ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣កន្លងមក គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបាត់បង់កៅអីចំនួន២២ តើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាអាចទាញយកកៅអីដែលបាត់បង់បានមកវិញឬទេសម្រាប់ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៧ និង២០១៨?
លោក Raoul Marc Jennar៖ អ្វីៗវាអាស្រ័យលើការធ្វើរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ ខ្ញុំគិតថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវដកស្រង់បទពិសោធន៍នៃការធ្លាក់ចុះ ឬការបរាជ័យកាលពីឆ្នាំ២០១៣កន្លងមក។ នេះគឺជាការបរាជ័យហើយ ពីព្រោះបាត់បង់អស់២២កៅអីឯណោះ។ បើបាត់បង់តែ២ ឬ៣កៅអី គឺជាការធ្លាក់ចុះ ឬអាចនិយាយបានថា ជាការជោគជ័យដដែល។ តែបើបាត់ច្រើនដូច្នេះ គឺជាការបរាជ័យ។ នេះគឺជាសារព្រមានពីមតិសាធាណៈ។ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមានសមាជិក៥លាននាក់។ លទ្ធផល(បោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣) បានបង្ហាញថា មានសមាជិកគណបក្សខ្លួនឯងមិនបានបោះឆ្នោតអោយគណបក្សទេ។ ពួកគេបានបង្ហាញការមិនសប្បាយចិត្តរបស់ពួកគេ។
លោក គី សុខលីម៖ តើត្រូវធ្វើដូចម្តេចដែរដើម្បីទាញប្រជាប្រិយភាពឡើងវិញ? លោក Raoul Marc Jennar៖ ពួកគេមិនសប្បាយចិត្ត ពីព្រោះ មានការរំលោភអំណាច មានការបណ្តេញពលរដ្ឋចេញពីលំនៅដ្ឋានរបស់ពួកគេ។ យុត្តិធម៌ត្រូវតែធ្វើឡើងអោយស្មើភាពគ្នា ចៀសវាងយុត្តិធម៌លម្អៀងទៅអ្នកធំមានអំណាច ហើយអ្នកទន់ខ្សោយរងគ្រោះ។ រដ្ឋាភិបាលបានធ្វើកិច្ចការនេះហើយ តែតម្រូវអោយធ្វើបន្ថែមទៀត។រដ្ឋាភិបាលត្រូវបង្ហាញសារថា រដ្ឋាភិបាលបានយល់ពីតម្រូវការរបស់ម្ចាស់ឆ្នោត ជាពិសេស យុវជន។ តើគណបក្សប្រជាជនត្រូវឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការរបស់គេដូចម្តេច? បញ្ហារបស់យុវជន គឺការអប់រំ និងការងារ។ ប្រសិនបើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មិនអាចដោះស្រាយបញ្ហានេះបានទេ ខ្ញុំបារម្ភសម្រាប់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ តាមយោបល់ខ្ញុំ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវដកស្រង់បទពិសោធន៍ការបរាជ័យឆ្នាំ២០១៣ ប្រសិនបើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចង់កាន់អំណាចនៅឆ្នាំ២០១៧ និង២០១៨បន្តទៀត។
លោក គី សុខលីម៖ តើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវកែទម្រង់តែប៉ុណ្ណឹងទេ ឬក៏ត្រូវធ្វើអ្វីផ្សេងទៀតដើម្បីទាញប្រជាប្រិយភាពមកវិញ?
លោក Raoul Marc Jennar៖ តាមយោបល់របស់ខ្ញុំ ត្រូវតែមានការផ្លាស់ប្តូរអ្នកនយោបាយ។ នេះគឺជាបាតុភូតសកល។ អ្នកដឹងទេថា កាលណាយើងស្ថិតនៅក្នុងអំណាចយូរពេក អ្នកដឹកនាំមុខដដែលៗ អ្នកបោះឆ្នោតមានអារម្មណ៍ចង់ផ្លាស់ប្តូរ។ នៅគ្រប់ទីកន្លែង គឺវាអ៊ីចឹង។
គី សុខលីម៖ តើអ្នកបោះឆ្នោតត្រូវការផ្លាស់ប្តូរមនុស្សថ្មីមែនទេ?
លោក Raoul Marc Jennar៖ ហ្នឹងហើយ។ អ្នកបោះឆ្នោតគឺអ៊ីចឹង យើងត្រូវយល់បញ្ហានេះ។ មនុស្សត្រូវការផ្លាស់ប្តូរ ហើយជារឿយៗ គឺរូបភាពនៃការផ្លាស់ប្តូរទើបអាចផ្លាស់ប្តូរការគិតរបស់អ្នកគាំទ្របាន។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី គឺជាមនុស្សនៅមានវ័យក្មេងទេ។ តែមនុស្សនៅក្នុងគណបក្ស និងនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនចាស់ជាងគាត់ច្រើន។ បើទោះបីជាខ្ញុំគ្មានតួនាទីអ្វីក៏ដោយ ក៏ខ្ញុំគិតថា បញ្ហាបច្ចុប្បន្ននេះ គឺបញ្ហាជំនាន់។ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលស្នើសុំអោយមានមុខមនុស្សថ្មី ដូចជា លោក ហង់ ជួនណារ៉ុន ដូចជាលោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុ ដូចជាលោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន ដែលជាមុខថ្មី ក្មេង ធ្វើការច្រើន ហើយរហ័សរហួន ពេលនោះ … ។ ខ្ញុំគិតថា លោក ហ៊ុន សែន គួរតែអោយរដ្ឋាភិបាលមានមនុស្សប្រភេទនេះច្រើន។ ប្រហែលជាលោក ហ៊ុន សែន នឹងធ្វើ។ នេះមិនមែនជាបញ្ហារបស់ខ្ញុំទេ ខ្ញុំគ្រាន់តែជាអ្នកតាមដាននិងសង្កេតតែប៉ុណ្ណោះ។ ខ្ញុំគិតថា ជោគជ័យធំ ឬបរាជ័យនៅឆ្នាំ ២០១៨ មិនមែនអាស្រ័យលើតែលោក ហ៊ុន សែន ម្នាក់ឯងនោះទេ តែវាអាស្រ័យទៅលើមនុស្សផ្សេងទៀតនៅក្នុងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ តើមនុស្សផ្សេងទៀតនៅក្នុងគណបក្សត្រៀមដកស្រង់បទពិសោធន៍បរាជ័យឆ្នាំ២០១៣ហើយឬនៅ? តើគ្រប់គ្នាត្រៀមប្រឹងប្រែងធ្វើកំណែទម្រង់ហើយឬនៅ?
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
