ហ្វីលីពីន ដៃម្ខាងប្រើយោធា ដៃម្ខាងប្រើវិធានច្បាប់ ប្រឆាំងចិនក្នុងជម្លោះអធិបតេយ្យ

អន្តរជាតិ

ហ្វីលីពីន ដៃម្ខាងប្រើយោធា ដៃម្ខាងប្រើវិធានច្បាប់ ប្រឆាំងចិនក្នុងជម្លោះអធិបតេយ្យ

03, May 2016 , 10:19 pm

រូបភាព

ដោយ:

អវត្តមាននៃដំណោះស្រាយរួមលើបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង បាននិងកំពុងតែធ្វើឲ្យសន្តិសុខនៅក្នុងតំបន់ រងនូវការគំរាមកំហែង ដ្បិត ការបង្កើននៃសមត្ថភាពយោធានៃភាគីទាមទារ។ អ្វីគួរកត់សម្គាល់នោះ ខណៈពេលដែលយន្តការស្វែងរកដំណោះស្រាយ នៅតែបន្ត ហ្វីលីពីន ក៏បានប្រើប្រាស់យុទ្ធសាស្ត្រពីរ ស្របគ្នាដើម្បីទប់ទល់ចិនក្នុងសា្ថនភាពជាក់ស្តែង និងក្នុងឆាកអន្តរជាតិផងដែរ។

ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺជាជម្លោះដែនអធិបតេយ្យរវាងរដ្ឋទាមទារដែលរួមមានសមាជិកអាស៊ាន រួមមាន ព្រុយណេ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន និងវៀតណាម ជាមួយនឹងចិន។ រយៈពេលបួនទស្សវត្សរ៍មក ហើយដែលជម្លោះនេះ នៅតែបន្តអូសបន្លាយដោយគ្មានដំណោះស្រាយរួមមួយ។កន្លងមកគេសង្កេតឃើញថា មានតែហ្វីលីពីនតែប៉ុណ្ណោះ ដែលមានលក្ខណៈអង់អាចក្នុងការប្រឈមមុខជាមួយនឹងចិនទាំងការតស៊ូផ្នែកច្បាប់ និងការផ្នែកយោធា។

ការតស៊ូផ្នែកច្បាប់៖ ហ្វីលីពីន ប្តឹងចិនទៅកាន់មជ្ឈត្តការនៃតុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ
ក្នុងឆ្នាំ២០១៣ ហ្វីលីពីន បានប្តឹងចិនទៅកាន់មជ្ឈត្តការអន្តរជាតិដោយបានចោទចិនថា បានរំលោភលើតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខ(EEZ)របស់ខ្លួនដែលបានកំណត់ដោយអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ១៩៨២(UNCLOS)។ តែចិន បានបដិសេធមិនចូលរួមក្នុងដំណើរការ នៃការជំនុំជម្រះនោះ។ បើទោះបីជាគ្មានវត្តមានចិនចូលរួមក៏ដោយ នៅចុងឆ្នាំ២០១៥ មជ្ឈត្តករនៃមជ្ឈត្តការនៃតុលាការអន្តរជាតិ បានប្រកាសពីយុត្តាធិការក្នុងការជំនុំជម្រះបញ្ហានេះតាមបណ្តឹងរបស់ហ្វីលីពីនថាតើសកម្មភាពរបស់ចិនពិតជាបានបំពានអធិបតេយ្យរបស់ហ្វីលីពីនឬយ៉ាងណា។

ការសួរដេញដោលឬជំនុំជម្រះចុងក្រោយ ត្រូវបានធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៥ ហើយ ការប្រកាសមជ្ឈត្តវិនិច្ឆ័យនៃសំណុំរឿងនេះ ត្រូវបានរំពឹងថា នឹងត្រូវបានប្រកាសនៅខែឧសភា និងមិថុនាខាងមុខ ពោលគឺនៅពេលតុលាការបានពិនិត្យចប់សព្វគ្រប់ចំពោះភស្តុតាងរបស់ហ្វីលីពីនទាំងផ្ទាល់មាត់ និងជាអត្ថបទ។

យោងតាមអនុញ្ញាស្តីពីច្បាប់សមុទ្រ សេចក្តីសម្រេចរបស់មជ្ឈត្តការអន្តរជាតិ គឺមានលក្ខណៈចាប់ បង្ខំ បើទោះជាចិន អវត្តមានក៏ដោយ។ នេះ មានន័យថា នៅពេលមជ្ឈត្តការប្រកាសសេចក្តីសម្រេចនោះ ភាគីទាំងហ្វីលីពីន និងចិន ត្រូវតែអនុវត្តជាដាច់ខាត។

បើទោះបីជាតុលាការអះអាងថាមានយុត្តាធិការ ឬ រកឃើញថា ចិន បានរំលោភបំពានដែនអធិបតេយ្យហ្វីលីពីនក៏ដោយ សេចក្តីសម្រេចនោះ មិនមានន័យអ្វីឡើយសម្រាប់ចិន ដ្បិតចិន មិនដែលទទួលស្គាល់សវនាការនៃការជំនុំជម្រះនោះម្តងណានោះទេ។ មួយវិញទៀតនោះ មជ្ឈត្តការនៃតុលាការអន្តរជាតិ ក៏មិនមានវិធានការក្នុងការចាប់បង្ខំឲ្យចិនអនុវត្តផងដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែអ្វីដែលហ្វីលីពីន អាចចំណេញក្នុងនីតិវិធីមួយនេះ នោះគឺបើចិន ពិតជាបានបំពានមែននោះ ចិន នឹងត្រូវបាត់បង់កេរ្តិ៍ឈ្មោះ ក្នុងឆាកអន្តរជាតិ ជាពិសេសលើការអនុវត្តច្បាប់ ហើយចិន អាចនឹងរងសម្ពាធការទូតប៉ុណ្ណោះ។

ការតស៊ូផ្នែកយោធា៖ ហ្វីលីពីន ពង្រឹងវិស័យការពារជាតិទប់ទល់ក្នុងតំបន់ជម្លោះជាក់ស្តែង
យោងតាមរបាយការណ៍វិទ្យាស្ថាន Stockholm International Peace Research Institute គិតចាប់ពីឆ្នាំ២០១០មក ហ្វីលីពីនដែលស្ថិតក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកប្រធានាធិបតី ប៊ែរនីណូ អាហ្គីណូ បានបង្កើនកញ្ចប់ថវិកាលើវិស័យយោធាជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ជាពិសេសនោះ កាលពីចុងឆ្នាំពី២០១៥កន្លងទៅ សភាហ្វីលីពីន ក៏បានអនុម័តកញ្ចប់ថវិកាសម្រាប់ឆ្នាំ២០១៦ដែលត្រូវបានគេកត់សម្គាល់ជាចំនួនដ៏ច្រើនបំផុតក្នុងកញ្ចប់ថវិកាសម្រាប់បម្រើវិស័យការពារជាតិហ្វីលីពីន។ ការបង្កើននេះ ក៏ស្របជាមួយ នឹងការងាកចេញបន្តិចពីគោលនយោបាយប្រឆាំងក្រុមឧទ្ទាមមកការការពារជាតិតាមរយៈការធ្វើទំនើបកម្មលើវិស័យយោធាឬការពារជាតិផងដែរ។

ក្រៅពីការធ្វើទំនើបកម្មការពារជាតិ ហ្វីលីពីន ក៏បាននិងកំពុងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយនឹងសម្ព័ន្ធមិត្តធំៗលើវិស័យការពារជាតិផងដែរ។ នៅថ្ងៃទី០២ ខែមេសា ម្សិលមិញ ជប៉ុន បានយល់ព្រមជួលយន្តហោះស្វ័យការពារប្រភេទ TC-90 ទៅឲ្យហ្វីលីពីនចំនួនប្រាំគ្រឿង ដែលយន្តហោះ ទាំងនោះ គឺជាផ្នែកមួយនៃគោលនយោបាយក្នុងការការពារអធិបតេយ្យហ្វីលីពីន និងពិសេសនោះ ដើម្បីជួយសម្រួល និងបន្ថែមសមត្ថភាពនាវាល្បាតរបស់ហ្វីលីពីនដែលកំពុងតែប្រតិបត្តិការការពារសមុទ្រខាងលិចដែលជាផ្នែកមួយនៃសមុទ្រចិនខាងត្បូងនោះ។

បន្ថែមពីនេះកាលពីខែមីនាកន្លងទៅ ហ្វីលីពីន ក៏បានព្រមផ្តល់មូលដ្ឋានទ័ពអាកាសប្រាំកន្លែទៅឲ្យ អាមេរិកនៅក្នុងទឹកដីខ្លួន ដែលទើបតែដកទ័ពចេញមូលដ្ឋាននៅហ្វីលីពីននៅឆ្នាំ១៩៩២ប៉ុណ្ណោះ។ ការផ្តល់នេះ ធ្វើឡើងតាមរយៈ កិច្ចព្រមព្រៀងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពង្រឹងវិស័យការពារ (EDCA)ដែល ចុះហត្ថលេខាដោយភាគីទាំងពីរតាំងពីរឆ្នាំ២០១៤។

កិច្ចព្រមព្រៀងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពង្រឹងវិស័យការពារ នឹងផ្តល់លទ្ធភាពឲ្យកងទ័ពអាមេរិកអាចបំពាក់សព្វាវុធ និងបញ្ជូនកងទ័ពរបស់ខ្លួនមកកាន់ទឹកដីហ្វីលីពីនបានដោយស្របច្បាប់។ បន្ថែមពីនេះ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ក៏នឹងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍សម្រាប់កងទ័ពហ្វីលីពីន ក្នុងការទទួលបាន ការហ្វឹកហ្វឺនបន្ថែមពីអាមេរិក ការការពារសន្តិសុខដែនសមុទ្រ និងប្រតិបត្តិការមនុស្សធម៌ និងមហន្ត រាយផ្សេងៗទៀតផង។

ជុំវិញចំណាត់ការទាំងពីររបស់ហ្វីលីពីន ប្រាកដណាស់ថាចិន មិនគាំទ្រនោះទេ ហើយអ្វីដែលចិន អាចធ្វើបានក្នុងការដោះស្រាយជម្លោះដែនអធិបតេយ្យនេះ គឺការចរចា និងពិគ្រោះយោបល់ដោយ ផ្ទាល់ជាមួយនឹងចិន។ ជាក់ស្តែងនោះ ក្នុងដំណើរនៃដោះស្រាយតាមមជ្ឈត្តការអន្តរជាតិ ចិន បាន បដិសេធមិនចួលរួម។ ហើយសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការការពារជាតិចំពោះសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ហ្វីលីពីន ចិន ថាជាសកម្មភាពគំរាមកំហែងដល់ស្ថិរភាព និងសន្តិសុខក្នុងតំបន់៕