បុណ្យជាតិបារាំង១៤កក្កដា ក៏ជាបុណ្យរបស់មនុស្សក្នុងសកលលោកដែរ

English-Français

បុណ្យជាតិបារាំង១៤កក្កដា ក៏ជាបុណ្យរបស់មនុស្សក្នុងសកលលោកដែរ

13, Jul 2016 , 12:45 pm

រូបភាព

ដោយ: គី សុខលីម (Ky Soklim)

ថ្ងៃទី១៤កក្កដា គឺជាថ្ងៃបុណ្យជាតិបារាំងដែលត្រូវបានប្រារព្ធជាង២០០ឆ្នាំមកហើយ បន្ទាប់ជ័យជម្នះនៃចលនាបដិវត្តន៍ប្រឆាំងរបបរាជានិយមផ្តាច់ការ។ តើបុណ្យជាតិបារាំងមានប្រវត្តិយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ? ហើយថ្ងៃប្រវត្តិសាស្ត្របារាំងនេះមានអត្ថន័យយ៉ាងណា? ឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំងប្រចាំកម្ពុជា លោក Jean-Claude Poimboeuf បានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ដល់លោក គី សុខលីម អគ្គនាយកនៃសារព័ត៌មានថ្មីៗ ដើម្បីផ្តល់ចម្លើយទៅនឹងសំណួរទាំងនេះ។

ស្តាប់សំឡេង

លោក គី សុខលីម៖ ថ្ងៃទី១៤កក្កដា គឺជាថ្ងៃបុណ្យជាតិបារាំង។ លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូត តើគេអាចនិយាយបានថា ថ្ងៃ១៤កក្កដា គឺជាថ្ងៃកកើតលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅប្រទេសបារាំងដែរឬទេ?

លោក Jean-Claude Poimboeuf ៖ ថ្ងៃទី១៤កក្កដា គឺជាកាលបរិច្ឆេទសំខាន់មួយដែលមានទំនាក់ទំនងខ្លាំងទៅនឹងបដិវត្តនៅប្រទេសបារាំង ដោយហេតុថា ថ្ងៃ១៤កក្កដាឆ្នាំ១៧៨៩ គឺជាព្រឹត្តិការណ៍ដែលរម្លឹកពីជ័យជម្នះនៃប្រជាជនបារាំងទល់នឹងអំណាចរាជានិយមផង និងជាការរម្លឹកដល់ពិធីបុណ្យ១៤កក្កដា១៧៩០ផងដែលត្រូវបានរៀបចំឡើងដើម្បីអបអរជ័យជម្នះនោះ ដោយមានវត្តមានព្រះមហាក្សត្រ។ គឺចាប់ពីពេលនោះហើយដែលថ្ងៃ១៤កក្កដាក្លាយជាពិធីបុណ្យបែបជាប្រពៃណីបារាំង។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់នោះគឺថា ថ្ងៃ១៤កក្កដាបានក្លាយជាបុណ្យជាតិ គឺនៅឆ្នាំ១៨៨០ បានន័យថា គឺ១សតវត្សរ៍ក្រោយមក ដែលរបបសាធារណរដ្ឋបានចាក់ឬសនៅក្នុងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងរបស់បារាំង។

លោក គី សុខលីម៖ ប៉ុន្តែអ្វីដែលខ្ញុំមិនយល់គឺថា ហេតុអ្វីប្រជាជនបារាំងប្រារព្ធពិធីបុណ្យជាតិ១៤កក្កដា ដែលកាលបរិច្ឆេទនេះគឺជាព្រឹត្តិការណ៍បដិវត្តប្រឆាំងរាជានិយម? ដូច្នេះបានន័យថា បារាំងកំពុងប្រារព្ធពិធីបុណ្យរម្លឹកអនុស្សាវរីយ៍ជូរចត់ដែរមែនទេ?

លោក Jean-Claude Poimboeuf ៖ វាជាព្រឹត្តិការណ៍នៃជ័យជម្នះរបស់ប្រទេសបារាំង។ បានន័យថា គឺជាការផ្លាស់ប្តូររបបដឹកនាំមួយ ពីរាជានិយមផ្តាច់ការ រហូតដល់របបសាធារណរដ្ឋបារាំង។ ប៉ុន្តែគេត្រូវការមួយសតវត្សរ៍ ទម្រាំព្រឹត្តិការណ៍១៤កក្កដានេះ ត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាទូទៅដោយអ្នកនយោបាយ និងប្រជាជនបារាំង ដើម្បីប្រារព្ធថ្ងៃ១៤កក្កដាជាថ្ងៃបុណ្យជាតិ។

លោក គី សុខលីម៖ តើពិភពលោកនេះអាចទាញយកជាមេរៀនពីព្រឹត្តិការណ៍បុណ្យជាតិបារាំងនេះបានទេ នៅក្នុងបរិបទនៃការពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ?

លោក Jean-Claude Poimboeuf៖ លក្ខណៈពិសេសមួយនៃថ្ងៃបុណ្យជាតិបារាំងនេះគឺ បុណ្យជាតិបារាំងមួយនេះត្រូវបានគេស្គាល់នៅក្នុងពិភពលោក ដូចថ្ងៃបុណ្យឯករាជ្យរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកថ្ងៃទី៤កក្កដាដែរ។ ពិភពលោកស្គាល់ថ្ងៃទី១៤កក្កដា ពីព្រោះថ្ងៃនេះបានបង្ហាញដល់បរទេសជាច្រើនពីតម្លៃនៃប្រជាធិបតេយ្យ សេរីភាព សមភាព ភាតរភាព ដែលទាំងអស់នេះជាតម្លៃសកល ហើយដែលបានបំផុសគំនិតទៅដល់សេចក្តីប្រកាសជាសកលនៃសិទ្ធិមនុស្ស។ ដូច្នេះថ្ងៃបុណ្យ១៤កក្កដា មិនមែនគ្រាន់តែជាបុណ្យជាតិបារាំងទេ តែជាពិធីបុណ្យរបស់មនុស្សក្នុងសកលលោក។ លោក វិទ័រ អ៊ុយហ្គោ (Victor Hugo) បាននិយាយត្រូវណាស់នៅក្នុងការពិភាក្សាមួយក្នុងព្រឹទ្ធសភានៅឆ្នាំ១៨៨០ ពោលគឺនៅពេលដែលបារាំងកំពុងអនុម័តថ្ងៃ១៤កក្កដាជាថ្ងៃបុណ្យជាតិនោះ ថា ថ្ងៃ១៤កក្កដាមិនមែនត្រឹមតែជាបុណ្យជាតិបារាំងទេ តែវាក៏ជាបុណ្យសាកលផងដែរ។

លោក គី សុខលីម៖ ជាការពិត បុណ្យជាតិបារាំងត្រូវបានរៀបចំនៅប្រទេសបារាំង និងនៅក្នុងប្រទេសដែលមានវត្តមានស្ថានទូតបារាំង។ ចុះនៅកម្ពុជា ស្ថានទូតបារាំងរៀបចំពិធីនេះយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ?

លោក Jean-Claude Poimboeuf ៖ មានការរៀបចំពិធីចំនួន២ តាំងពីឆ្នាំមុន។ ទីមួយ គឺមានការជួបជុំបរិភោគអាហារជាប្រពៃណីនៅស្ថានទូតបារាំង ដែលត្រូវរៀបចំដើម្បីអាជ្ញាធរកម្ពុជា និងអង្គទូតនានា និងទី២ គឺការជួបជុំគ្នាក្នុងចំណោមសហគមន៍ជនជាតិបារាំងនៅកោះពេជ្រ ដែលឆ្នាំមុនយើងមានមនុស្ស៦០០នាក់ចូលរួម ហើយឆ្នាំនេះយើងគិតថា វានឹងមានចំនួនអ្នកចូលរួមរហូតដល់១០០០នាក់ ដែលនឹងជួបជុំគ្នានៅថ្ងៃទី១៣កក្កដានេះ។

លោក គី សុខលីម៖ ប៉ុន្តែនៅកោះពេជ្រគេត្រូវបង់ថ្លៃសម្រាប់ការជួបជុំបុណ្យជាតិនៅទីនោះ មែនដែរឬទេ លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូត?

លោក Jean-Claude Poimboeuf ៖ បាទ ពីព្រោះនៅទីនោះ វាមានការរៀបចំអាហារពេលល្ងាចតាមបែបបារាំង មានការបង្ហាញសិល្បៈ តន្ត្រី និងសកម្មភាពផ្សេងៗសម្រាប់កុមារទៀត។ ដូច្នេះសមាគមបារាំងនានាដែលរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះ ត្រូវការចំណូលខ្លះដើម្បីទប់ទល់នឹងការចំណាយ។ អ៊ីចឹងហើយបានជាអ្នកចូលរួមត្រូវតម្រូវឲ្យបង់ថ្លៃ។

លោក គី សុខលីម៖ តើមានជនជាតិបារាំងសរុបប៉ុន្មាននាក់ដែលកំពុងរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា?

លោក Jean-Claude Poimboeuf៖ យើងមានអ្នកដែលចុះឈ្មោះនៅស្ថានទូតជាង៤៥០០នាក់ ដែលភាគច្រើនកំពុងរស់នៅក្នុងរាជធានី។ ក្រៅពីនេះ យើងមានសហគមន៍បារាំងនៅសៀមរាប បាត់ដំបង និងនៅខេត្តកែបខ្លះដែរ។ តែបើយើងវាយតម្លៃសរុបចំនួនជនជាតិបារាំងទាំងអស់ដែលកំពុងរស់នៅកម្ពុជា ទាំងអ្នកដែលមិនចុះឈ្មោះនោះ គឺចន្លោះពី៧០០០ ទៅ៨០០០នាក់។ ពាក់កណ្តាលនៃចំនួនជនជាតិបារាំងទាំងនេះ គឺអ្នកដែលមានសញ្ជាតិ២។ បានន័យថា ជាជនជាតិបារាំងដែលមានសញ្ជាតិខ្មែរ និងជនជាតិខ្មែរដែលមានសញ្ជាតិបារាំង៕