ទីប្រឹក្សាផ្ទាល់សម្តេច ហ៊ុន សែន ចេញផ្សាយសៀវភៅ «ដំណើរស្វែងរកសន្តិភាពនៅកម្ពុជា»

ជាតិ

នយោបាយជាតិ

ទីប្រឹក្សាផ្ទាល់សម្តេច ហ៊ុន សែន ចេញផ្សាយសៀវភៅ «ដំណើរស្វែងរកសន្តិភាពនៅកម្ពុជា»

10, Jan 2017 , 7:39 am

រូបភាព

ដោយ: ថ្មីៗ

លោក រស់ ចន្ត្រាបុត្រ សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងជាទីប្រឹក្សាផ្ទាល់របស់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចេញផ្សាយសៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា «ដំណើរស្វែងរកសន្តិភាពនៅកម្ពុជា» ។ សម្រាប់ស្នាដៃដែលមានកម្រាស់ជាង៤០០ទំព័រនេះ អ្នកនិពន្ធ បានរៀបរាប់ពីប្រវត្តិដ៏ជូរចត់របស់កម្ពុជាកាលពីអតីតកាល និងបានលើកពីគុណសម្បត្តិរបស់សម្តេច ហ៊ុន សែន ក្នុងដំណើរសាងសន្តិភាពនៅកម្ពុជា។

ពុំទាន់មានអ្នកស្រាវជ្រាវខ្មែរ ឬបរទេសណាមួយ ចងក្រងសិក្សាស្រាវជ្រាវឲ្យបានពេញលេញចប់ចុងចប់ដើមឡើយទាក់ទងនឹង «ដំណើរស្វែងរកសន្តិភាពនៅកម្ពុជា»។ នេះជាការកត់សម្គាល់របស់បណ្ឌិតសភាចារ្យ រស់ ចន្ត្រាបុត្រ ដោយបានអះអាងថា ស្នាដៃ «ដំណើរស្វែងរកសន្តិភាពនៅកម្ពុជា» របស់លោក ជាការប្រមូលផ្តុំឯកសារផ្លូវការដែលរំលឹកពីអតីតកាលដ៏ជូរចត់ និងបង្ហាញពីស្នាដៃរបស់សម្តេច ហ៊ុន សែន ក្នុងដំណើរការកសាងសន្តិភាព។

លោក រស់ ចន្ត្រាបុត្រ សាស្ត្រាចារ្យ វិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងជាទីប្រឹក្សាផ្ទាល់របស់សម្តេច ហ៊ុន សែន ដែលមានឋានៈស្មើទេសរដ្ឋមន្ត្រី បានគូសបញ្ជាក់ថា ស្ថានភាពនយោបាយអន្តរជាតិ បានជះឥទ្ធិពលយ៉ាងសម្បើមអស្ចារ្យមកលើអាយុជីវិតកម្ពុជា ពោលគឺចាប់តាំងពីការផ្ទុះសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរមកម្ល៉េះ។

នៅផ្នែកទីមួយ អ្នកនិពន្ធបានសង្ខេបព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រសំខាន់ៗនៅកម្ពុជា ពីឆ្នាំ១៩៤១ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩ ដោយចាប់ផ្តើមបង្ហាញពីស្ថានភាពរបស់កម្ពុជាស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសតូចតាចដែលរងគ្រោះដោយការប៉ះទង្គិចគ្នារវាងប្លុកទាំងពីរ គឺសហរដ្ឋអាមេរិក (លោកសេរី) និងសហភាពសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមសូវៀត (មនោគមន៍វិជ្ជាកុម្មុយនីស្ត) ដែលគេដាក់ឈ្មោះថា «សង្គ្រាមត្រជាក់» មុនលើកឡើងពីសម័យអាណានិគមបារាំង ចលនាខ្មែរឥស្សរៈ និងវៀតមិញ។

លោក រស់ ចន្ត្រាបុត្រ បានរៀបរាប់ផងដែរពីស្ថានភាពរបស់កម្ពុជាដែលស្ថិតក្នុងចន្លោះ «ញញួរ និងត្រនាប់» ពីសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយម សម័យសាធារណរដ្ឋខ្មែរ រហូតដល់សម័យខ្មែរក្រហមប្រល័យពូជសាសន៍។ បន្ថែមពីលើនេះ លោកបានបង្ហាញឲ្យឃើញពីស្ថានការណ៍មួយចំនួនបន្ថែមទៀត ដូចជា ចលនាតស៊ូប្រឆាំងខ្មែរក្រហម ឬសេរីការ សង្គ្រាមក្នុងព្រះរាជវង្ស និងប្រវត្តិនយោបាយការបរទេស ជាពិសេសការកាត់ផ្តាច់ទាំងស្រុងនៅសម័យកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។

នៅផ្នែកទីពីរនៃសៀវភៅដែលត្រូវបានបោះពុម្ពផ្សាយកាលពីឆ្នាំ២០១៦កន្លងមកនេះ អ្នកនិពន្ធ បានរៀបរាប់ពីសកម្មភាពនានាដែលឈានដល់ថ្ងៃរំដោះ «៧ មករា ឆ្នាំ១៩៧៩» ដែលក្នុងនោះ មានសម្តេច ហ៊ុន សែន ដែលជាមេដឹកនាំចលនាតស៊ូដ៏សំខាន់មួយរូបដែលបញ្ជាផ្នែកខាងកើតទន្លេមេគង្គ។ លោកបានរៀបរាប់ទាក់ទងនឹងសង្គ្រាមដែលនៅបន្តលើទឹកដីកម្ពុជា ដូចជាសង្គ្រាមតាមព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ និងការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យជាដើម។

នៅផ្នែកបន្តបន្ទាប់ អ្នកនិពន្ធបានលើកឡើងពីដំណើរចរចាសន្តិភាព រហូតដល់បានសន្តិភាពពេញលេញ។ លោកបានកត់សម្គាល់ថា តួអង្គសំខាន់ក្នុងការស្វែងរកសន្តិភាពនៅកម្ពុជា គឺសម្តេច ហ៊ុន សែន និងសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ។ ចំណែកឯអ្នកពន្លត់ភ្លើងសង្គ្រាមនៅកម្ពុជា គឺសម្តេច ហ៊ុន សែន។

ក្នុងអារម្ភកថារបស់ខ្លួន សម្តេច ហ៊ុន សែន បានចាត់ទុកថា នេះជាស្នាដៃដំបូងដែលនិយាយអំពីសន្តិភាពនៅកម្ពុជា និងផ្តល់តម្លៃសន្តិភាពពិតប្រាកដ។ សម្តេចលើកឡើងថា៖ «ស្នាដៃនេះ ជាសក្ខីភាពនៃប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរសម័យទំនើបដែលបង្ហាញថា សង្គ្រាមប្រើពេលវេលាខ្លី ហើយងាយស្រួលក្នុងការឆាបឆេះដុតបំផ្លាញ តែសន្តិភាពវិញ ត្រូវការពេលវេលាយូរអង្វែងដើម្បីពន្លត់ភ្លើងសង្គ្រាម និងកសាងអ្វីដែលត្រូវបានបំផ្លិចបំផ្លាញអន្តរាយ»។ សម្រាប់សម្តេច ស្នាដៃចងក្រងរបស់លោក រស់ ចន្ត្រាបុត្រ អាចឲ្យកូនខ្មែរទាំងអស់ទុកជាមេរៀនប្រចាំជីវិត៕