សារីអះ ជាប្រព័ន្ធច្បាប់ក្នុងសាសនាឥស្លាមដែលកំណត់អាកប្បកិរិយា ជំនឿ ទង្វើ សម្ដីសម្ដៅ និងការរស់នៅរបស់ឥស្លាមសាសនិកទាំងអស់។ តាមភាសាអារ៉ាប់ សារីអះ មានន័យថា ផ្លូវ ។ បញ្ញត្តិក្នុងច្បាប់នេះ​ ដកស្រង់ចេញពីគម្ពីរកូអាន់ (Quran) ដែលជាសៀវភៅពិសិដ្ឋរបស់ឥស្លាម ការទេសនារបស់ព្យាការីមហាម៉ាត់ និងការបកស្រាយរបស់បព្វជិតឥស្លាមលើបញ្ហាជាក់លាក់ខ្លះ។ 

 

យ៉ាងណាមិញ ការអនុវត្តច្បាប់នេះ ប្រែប្រួលទៅតាមស្ថានភាព បរិបទសង្គម វប្បធម៌ក្នុងប្រទេស ឬតំបន់នីមួយៗដែលធ្វើឱ្យច្បាប់នេះខុសគ្នាទៅតាមនោះដែរ។ ករណីខ្លះ សារីអះ ក្លាយជាច្បាប់រដ្ឋដូចនៅអាហ្វហ្កានីស្ថានចន្លោះឆ្នាំ១៩៩៦ ដល់ឆ្នាំ២០០១ d។ នៅខេត្តអាឆេ ឥណ្ឌូណេស៊ីវិញ ច្បាប់នេះ ត្រូវបានអនុវត្តជាទូទៅ និងតឹងរ៉ឹងបំផុត។  

 

 

ស្រ្តីត្រូវឃ្លុំខ្លួន និងមុខ ព្រោះច្បាប់សារីអះចែងថា ការបង្ហាញរូបសម្ផស្សជារឿងខុសច្បាប់។ តន្រ្តី ត្រូវហាមឃាត់ដែរ។ ពេលដើរក្រៅផ្ទះ ពួកគេត្រូវមានសមាជិកគ្រួសារជាបុរសទៅជាមួយ។ ស្ត្រីក៏អាចទទួលបានការអប់រំនៅផ្ទះរបស់ពួកគេ តែមិនមែននៅសាលារៀនឡើយ។ ការរួមភេទភេទដូចគ្នា ជារឿងខុសច្បាប់។ 

 

 

 

មិនខុសពីប្រព័ន្ធច្បាប់ទាំងឡាយដែរ សារីអះ ក៏មានតុលាការដើមម្បីកាត់ក្ដីដែរ។ ក្រោមច្បាប់សារីអះ ការដាក់ទោសមាន៣របៀប។ ទីមួយ គឺតាហ្សៀ (Tazir) សម្រាប់បទល្មើសស្រាល ហើយការកាត់ទោស អាស្រ័យលើចៅក្រម។ បទល្មើសស្រាលៗមានការខ្ចីលុយមិនសង កុហក លួចមិនបានសម្រេច និងលួចទ្រព្យសម្បត្តិសមាជិកគ្រួសារខ្លួនឯង។ បទល្មើសបែបនេះ មិនមានការកំណត់ទោសជាក់លាក់ឡើយ។ 

 

ទីពីរ គឺគីសាស (Qisas) ។ គីសាស ជាការអនុវត្តទោសដូចគ្នានឹងបទល្មើស។ ឧទាហរណ៍ បើបុគ្គលម្នាក់ ត្រូវរកឃើញថា មានកំហុសសម្លាប់មនុស្ស ទោសរបស់គេ ក៏អាចជាការប្រហារជីវិតវិញដែរ។ ទីបី គឺហ៊ូឌូដ (Hudud) ។​ ហ៊ូឌូដ ជាការដាក់ទោសសម្រាប់ករណីធ្ងន់ធ្ងរដូចជា ការកាត់ដៃជើងសម្រាប់ការលួច ឬប្លន់, ការវាយរំពាត់សម្រាប់ករណីសហាយស្មន់ ឬគប់ដុំថ្ម និងទោសប្រហារជីវិតសម្រាប់បទល្មើសធ្ងន់ធ្ងរមួយចំនួនទៀត។ សម្រាប់បែបនេះ គេត្រូវការព័ស្តុតាងរឹងមាំច្រើនដើម្បីសម្រេចក្ដី។

 

 

ប្រទេសដែលកាន់សាសនាឥស្លាមលើពិភពលោក តិចឬច្រើនសុទ្ធតែអនុវត្តច្បាប់សារីអះនេះ ហើយពេលខ្លះបញ្ចូលច្បាប់នេះក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌របស់ខ្លួនតែម្ដង។

 

-អ៊ីរ៉ង់៖ ប្រព័ន្ធច្បាប់ប្រទេសនេះអនុវត្តទាំងស្រុងតាមច្បាប់សារីអះតែម្ដង។ នៅអ៊ីរ៉ង់ ការដាក់ទោសភាគច្រើន គឺការដាក់ពន្ធនាគារ បើទោះជាករណីមួយចំនួនឈានដល់ការប្រហារជីវិតក្ដី។ ការវាយរំពាត់ និងការកាត់ដៃជើង ក៏ត្រូវបានអនុវត្តជារឿយៗដែរ។

 

-អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត៖ សារីអះ ជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃច្បាប់ទាំងអស់នៅអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត។ ការរួមភេទភេទដូចគ្នា​ ជាទោសប្រហារជីវិត តែភាគច្រើនជនល្មើស ត្រូវវាយរំពាត់ ឬដាក់គុកក៏មានដែរ។ ការប្រហារជីវិត ឬការកាត់ដៃជើង តែងធ្វើឡើងនៅថ្ងៃសុក្រមុនការថ្វាយបង្គំព្រះ។

 

-ព្រុយណេ៖ ប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍មួយនេះ ប្រកាសអនុវត្តច្បាប់សារីអះដ៏តឹងរ៉ឹងនៅឆ្នាំ២០១៩ ដែលធ្វើឱ្យមានការរិះគន់ខ្លាំង។ ការផឹកស្រា សហាយស្មន់ សុទ្ធតែជាបទល្មើសធ្ងន់ធ្ងរ។

 

-អាហ្វហ្កានីស្ថាន (ឆ្នាំ១៩៩៦-២០០១)៖ ក្រុមតាលីបង់ អនុវត្តច្បាប់សារីអះតឹងរ៉ឹងបំផុតពេលគ្រប់អាហ្វហ្កានីស្ថានលើកដំបូង។ សិទ្ធិមនុស្ស ត្រូវបានបំពានយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ពិសេសសិទ្ធិស្រ្តី។ សិទ្ធិស្ត្រីត្រូវបានរឹតត្បិតខ្លាំង ការប្រហារជីវិតសាធារណៈមានមិនចេះដាច់៕