ភ្នំពេញ៖ ការប្រើប្រាស់ស្នាដៃ ដោយគ្មានការអនុញ្ញាតពីម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ ឬអ្នកនិពន្ធ មិនមែនជាការលើកស្ទួយ ឬការអភិរក្សស្នាដៃនោះទេ ប៉ុន្តែវាជាបទល្មើសសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធ។ ស្នាដៃរបស់អ្នកនិពន្ធគឺជាទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់អ្នកនិពន្ធ ដោយគ្មាននរណាម្នាក់ដែលអាចយកទ្រព្យសម្បត្តិនោះ ទៅប្រើប្រាស់ ឬទៅធ្វើអាជីវកម្មបានឡើយ។ នេះគឺជាការបញ្ជាក់ របស់លោក ស៊ឹម សត្តា ប្រធាននាយកដ្នានសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធ និងសិទ្ធិប្រហាក់ប្រហែល។
លោក ស៊ឹម សត្តា ប្រធាននាយកដ្នានសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធ និងសិទ្ធិប្រហាក់ប្រហែល បានបញ្ជាក់ប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗថា កម្ពុជាមានច្បាប់ស្ដីពីសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធ និងសិទ្ធិប្រហាក់ប្រហែល ដូច្នេះប្រជាជនគ្រប់រូបត្រូវតែគោរពច្បាប់ ពិសេសអ្នកនៅក្នុងវិស័យពាក់ព័ន្ធទាំងអស់។
ប្រធាននាយកដ្ឋានរូបនេះ លើកយកតែគោលការណ៍សិទ្ធិអ្នកនិពន្ធមកពន្យល់ប៉ុណ្ណោះ។ លោកថា អ្នកនិពន្ធមានសិទ្ធិធំៗ២ គឺសិទ្ធិសីលធម៌ និងសិទ្ធិបេតិកភណ្ឌ។ សិទ្ធិបេតិកភណ្ឌ សំដៅដល់សិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មរបស់អ្នកនិពន្ធ ដូចជាសិទ្ធិផលិតឡើងវិញ សិទ្ធិផលិតបន្ត សិទ្ធិជួល សិទ្ធិលក់ និងសិទ្ធិឱ្យនរណាម្នាក់ធ្វើអាជីវកម្មលើស្នាដៃរបស់ខ្លួន តាមកិច្ចសន្យាជាដើម។
អ្នកនិពន្ធមានសិទ្ធិផ្ដាច់មុខ ក្នុងការធ្វើអាជីវកម្មលើស្នាដៃរបស់ខ្លួន ប្រសិនបើនរណាចង់យកស្នាដៃរបស់អ្នកនិពន្ធ ទៅធ្វើអាជីវកម្ម ត្រូវតែសុំសិទ្ធិពីម្ចាស់ស្នាដៃ។ លោកក៏បានបញ្ជាក់ទៀតថា ក្នុងច្បាប់បានចែងថាសិទ្ធិបេតិកភណ្ឌ ត្រូវបានផ្ដល់ឱ្យអ្នកនិពន្ធ ពេញមួយជីវិត និងបូកបន្ថែម៥០ឆ្នាំ ក្រោយពេលអ្នកនិពន្ធទទួលមរណភាព។ ដូច្នេះមានន័យថា អ្នកនិពន្ធចែកឋានទៅ អស់រយៈពេល៥០ឆ្នាំ ទើបសិទ្ធិនោះផុតរលត់។
ចំណែកសិទ្ធិសីលធម៌វិញ ជាសិទ្ធិដែលតម្រូវឱ្យគោរពឈ្មោះ ឋានៈ និងប្រភពរបស់អ្នកនិពន្ធជាដើម ដោយមិនត្រូវបំភ្លើសខ្លឹមសារ ឬកាត់តខ្លឹមសារ ឱ្យខុសទម្រង់ដើម ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យខូចកេរ្ដិ៍ឈ្មោះ និងកិត្តិយសរបស់អ្នកនិពន្ធឡើយ។ ហើយសិទ្ធិនេះជាសិទ្ធអចិន្ត្រៃយ៍ ទោះអ្នកនិពន្ធស្លាប់ទៅហើយ ក៏សិទ្ធិនេះនៅមានរហូត។
លោក ស៊ឹម សត្តា ពន្យល់៖«សិទ្ធិអ្នកនិពន្ធនឹងម្ចាស់កម្មសិទ្ធិខុសគ្នា ប៉ុន្តែខ្ញុំនិយាយតែសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធទេ។ សិទ្ធិអ្នកនិពន្ធមាន២គឺការអនុញ្ញាតនិងការហាមឃាត់។ ពេលសុំម្ចាស់ស្នាដៃ គេត្រូវធ្វើកិច្ចសន្យាអនុញ្ញាតជូនក្នុងកម្រិតណាមួយ ហើយតម្រូវឱ្យអ្នកសុំសិទ្ធិយកទៅប្រើប្រាស់ ត្រូវគោរពសិទ្ធិសីលធម៌។ ចំណែកការហាមឃាត់ យើងប្រើនៅពេលជនណាមួយ ប្រើប្រាស់ស្នាដៃរបស់អ្នកនិពន្ធដោយគ្មានការអនុញ្ញាត»។
លោក ស៊ឹម សត្តា ប្រធាននាយកដ្នានសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធ និងសិទ្ធិប្រហាក់ប្រហែល បានបន្ថែមថា ពាក្យថា “មរតកដើម» ក្នុងភាសារច្បាប់ គេហៅថា ស្នាដៃគ្មានអ្នកទទួលមរតក ឬគ្មានមរតកសាស្ត្រ ដោយសារអ្នកនិពន្ធទទួលមរណភាពទៅហើយ តែអ្នកនិពន្ធមិនបានធ្វើបណ្ដាំមរតកទៅឱ្យទាយាទណាម្នាក់។ លោកថា ក្នុងមានត្រា៣៣ នៃច្បាប់សិទ្ធិអ្នកនិពន្ធ និងសិទ្ធិប្រហាក់ប្រហែល មានតែរដ្ឋប៉ុណ្ណោះ ដែលគ្រប់គ្រងលើស្នាដៃគ្មានមរតកសាស្ត្រទាំងនោះ។
ទោះជាយ៉ាងណា ប្រសិនបើសាច់ញាតិរបស់អ្នកនិពន្ធ មានភស្តុតាងច្បាស់លាស់ បញ្ជាក់ថាស្នាដៃណាមួយ គឺជារបស់សាច់ញាតិ ឬឪពុក ឬម្ដាយរបស់ខ្លួន ពួកគេអាចស្នើសុំទៅក្រសួង នោះក្រសួងនឹងផ្ទេរសិទ្ធិនោះ ឱ្យទៅទាយាទជាអ្នកកាន់កាប់វិញ។
លោក ស៊ឹម សត្តា សង្កត់ធ្ងន់ថា បើទោះបីជាចម្រៀងមរតកដើម ឬជាចម្រៀងប្រភេទណា ឬស្ថិតក្នុងសម័យកាលណាក៏ដោយ បុគ្គលឬក្រុមដែលចង់យកទៅប្រើប្រាស់បន្តគ្រប់រូបភាព ត្រូវតែសុំការអនុញ្ញាតពីអ្នកនិពន្ធ ឬម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ។
«ម្ចាស់ស្នាដៃមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការហាមឃាត់ ប្រសិនបើគាត់យល់ឃើញថា ការយកស្នាដៃទៅប្រើប្រាស់នោះ អាចប៉ះពាល់ដល់អាជីវកម្ម ឬកិត្តិយសរបស់គាត់។ អ្នកយកស្នាដៃរបស់ម្ចាស់សិទ្ធិទៅប្រើប្រាស់ ឬផលិតបន្ត ហើយលើកហេតុផលថា បើទុកចោលអាចបាត់បង់ ហើយយករបស់គេទៅ ដើម្បីជាការអភិរក្ស ឬលើកស្ទួយ នោះជាការគិតខុស។ ឥឡូវមានការយល់ច្រើន ពីការប្រើប្រាស់ស្នាដៃរបស់ម្ចាស់ដើម លើកលែងតែបុគ្គលមួយចំនួន ដែលមានភាពអាត្មានិយម គិតតែពីបានប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន»។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់លោក សត្តា។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រធាននាយកដ្ឋានសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធ និងសិទ្ធិប្រហាក់ប្រហែល លោក ស៊ឹម សត្តា នៅតែមានសុទិដ្ឋិនិយមថា ប្រជាជនខ្មែរ ទាំងអ្នកប្រើប្រាស់ស្នាដៃ និងអ្នកនិពន្ធផ្ទាល់ បានកំពុងព្យាយាម ស្វែងយល់ពីច្បាប់សិទ្ធិអ្នកនិពន្ធកាន់តែច្រើន។ បន្ថែមពីនោះ លោកក៏បានបញ្ជាក់ដែរថា ក្រសួងនៅតែខំផ្សព្វផ្សាយពីច្បាប់កម្មសិទ្ធិបញ្ញាបន្តបន្ទាប់ទៀត ដើម្បីឱ្យពលរដ្ឋបានយល់។
សូមរំលឹកផងដែរថា កន្លងមកអ្នកនិពន្ធបទចម្រៀង និពន្ធរឿងប្រលោមលោក និពន្ធភាពយន្ត រួមទាំងតារាចម្រៀងមួយចំនួនផង បានយកស្នាដៃរបស់ម្ចាស់ដើម ទៅផ្សព្វផ្សាយបន្ត ផលិតឡើងវិញ ច្រៀងឡើងវិញ ឬយកទៅកាឡៃឱ្យខុសពីទម្រង់ដើម ជាបន្តបន្ទាប់។ ជនខ្លះមិនត្រឹមតែមិនបានដឹងកំហុសឡើយ ថែមទាំងប្រើភាសាមិនឱ្យតម្លៃ និងមិនសមរម្យទៅកាន់ម្ចាស់ស្នាដៃដើម ឬម្ចាស់កម្មសិទ្ធិថែមទៀតផង៕