ជាតិ
×![]()
កន្លងមកនៅក្នុងសង្គមខ្មែរ គេបានសង្កេតឃើញថា មានជនខិលខូចមួយចំនួនបានបន្លំខ្លួនធ្វើជាមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ច ដើម្បីប្រព្រឹត្តបទល្មើសផ្សេងៗ ដូចជា ការបន្លំធ្វើជាអង្គរក្ស ឬ ជំនួយការរបស់អ្នកធំដើម្បីចាប់យកដីធ្លី ដោយខុសច្បាប់, បំភ័យគូជម្លោះ ឬ ទាញយកផលប្រយោជន៍ផ្សេងៗពីសកម្មភាពខុសច្បាប់នានា ដូចជា ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនិងការដឹកជញ្ជូនឈើ, ការបរបាញ់និងការជួញដូរសត្វព្រៃ, ការដឹកទំនិញលើសទម្ងន់។ល។ លើសពីនេះទៀត នៅពេលដែលអំពើបាញ់បោះដោយសេរី, អំពើលួច, អំពើឆក់ និង អំពើប្លន់ កំពុងតែកើនឡើង, ការបន្លំខ្លួនជាមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ចនេះ ដូចជា ការបន្លំខ្លួនធ្ធើជាយោធិន, ភ្នាក់ងារនគរបាល, ភ្នាក់ងារកងរាជអាវុធហត្ថ ដើម្បីប្រព្រឹត្តបទល្មើសប្លន់ ឬគំរាមកំហែងជនស្លូតត្រង់ក៏ហាក់ដូចជាកំពុងកើងឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ដែរ ជាពិសេស នៅរាជធានីភ្នំពេញ។ តើមានមូលហេតុអ្វីនៅពីក្រោយបទល្មើសទាំងនេះ? 
ជាការណ៍ពិតណាស់ ការបន្លំខ្លួនជាមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ចដោយប្រើឯកសណ្ឋាន អាវុធ និង តួនាទីរបស់មន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ច ធ្លាប់មានតាំងពីយូរមកហើយ ឯការទប់ស្កាត់ក៏ធ្លាប់មានជាបន្តបន្ទាប់ដែរ ប៉ុន្តែ ជនល្មើសហាក់ដូចជាមិនរាងចាលឡើយ។ បញ្ហានេះត្រូវបានមតិសាធារណៈចោទប្រកាន់ថា អាចបណ្ដាលមកពីការបង្ក្រាបមិនទាន់មានប្រសិទ្ធភាព, និទណ្ឌភាព, អំពើពុករលួយ និង តុលាការមិនឯករាជ្យ ជាដើម។
យោងតាមការវិភាគ យើងអាចនិយាយបានថា មូលហេតុដែលបណ្ដាលឱ្យមានការបន្លំខ្លួនជាមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ច មានដូចជា ការគ្រប់គ្រងមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ចមិនបានត្រឹមត្រូវ, ការការពារសន្តិសុខមិនទាន់បានសព្វជ្រុងជ្រោយ, ការគ្រប់គ្រងឯកសណ្ឋាននិងអាវុធជាតផ្ទុះនៅមានភាពធូររលុង និង ការបណ្ដោយឱ្យមានការលក់ឯកសណ្ឋានបែបអនាធិនតេយ្យ ដូចជា នៅផ្សារទឹកថ្លា រាជធានីភ្នំពេញ និង អាចមានការលក់អាវុធជាតផ្ទុះនៅទីផ្សារងងិត ជាដើម។
យោងតាមគំនិតសមហេតុផល ឯកសណ្ឋាននិងអាវុធជាតផ្ទុះ មានប្រភពមកពីអ្នកផលិតនិងអ្នកផ្គត់ផ្គង់ឯកសណ្ឋាននិងអាវុធជាតផ្ទុះទាំងនេះ។ ហើយអ្នកពាក់ព័ន្ធនឹងឯកសណ្ឋាននិងអាវុធជាតផ្ទុះទាំងនេះ មានដូចជា អ្នកផលិត, អ្នកផ្គត់ផ្គង់, អ្នកយាមឃ្លាំង, អ្នកចែកចាយបន្ត និង មន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ចដែលត្រូវប្រើប្រាស់ឯកសណ្ឋាននិងអាវុធជាតផ្ទុះទាំងនេះ។
ជាសន្និដ្ឋាន យើងអាចនិយាយបានថា ការណ៍ដែលជនខិលខូចបន្លំធ្វើជាមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ច ដើម្បីប្រព្រឹត្តបទល្មើសប្លន់ ឬ ជំរិតជនស្លូតត្រង់ដែលបានកើតឡើងជាញឹកញាប់នោះ អាចជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយក្រុមមនុស្សជាច្រើន ដូចជា ជនខិលខូចដែលជាពលរដ្ឋសាមញ្ញ, អ្នកផលិតឯកសណ្ឋាននិងអាវុធ, អ្នកផ្គត់ផ្គង់, អ្នកយាមឃ្លាំង, អ្នកចែកចាយបន្ត និង មន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ចដែលត្រូវប្រើឯកសណ្ឋាននិងអាវុធទាំងនេះផងដែរ។
ហេតុនេះ ក្រសួងមានសមត្ថកិច្ចនិងមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធត្រូវតែធ្វើការស្រាវជ្រាវអំពីករណីនេះឱ្យបានច្បាស់លាស់និងប្រកបដោយភាពត្រឹមត្រូវ ដើម្បីវែកមុខរកជនល្មើស ក្នុងបំណងរក្សាសន្តិសុខជូនប្រជាពលរដ្ឋនិងរក្សាកិត្តិយសរបស់ស្ថាប័ន និង អ្នកពាក់ព័ន្ធដែលមិនមានកំហុស។ បើមិនដូចច្នោះទេ កេរិ៍្ដឈ្មោះរបស់មន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ច នៅតែបន្តមានភាពមិនបរិសុទ្ធ ដោយសារតែមានការមន្ទិលសង្ស័យពីមហាជន។
វិធានការដែលអាចរួមចំណែកក្នុងការទប់ស្កាត់និងការលុបបំបាត់ករណី «ការបន្លំធ្វើជាមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ច ដើម្បីប្រព្រឹត្តបទល្មើស»នេះ មានដូចជា៖ ការបង្កើនការគ្រប់គ្រងមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ចឱ្យបានត្រឹមត្រូវនិងការការពារសន្តិសុខឱ្យបានល្អប្រសើរ, បង្កើនការគ្រប់គ្រងការផលិត ការបែងចែក និង ការប្រើប្រាស់ឯកសណ្ឋាននិងអាវុធជាតផ្ទុះឱ្យបានតឹងរឹងបំផុត ព្រមទាំងលុបបំបាត់ទីផ្សារលក់ឯកសណ្ឋានអនាធិបតេយ្យនិងទីផ្សារងងឹតលក់ដូរអាវុធជាតផ្ទុះ ក៏ដូចជា ត្រូវលុបបំបាត់និទណ្ឌភាព, អំពើពុករលួយ និង ត្រូវពង្រឹងឯករាជ្យភាពរបស់តុលាការ ជាដើម៕
ដោយ ឈត ប៊ុនថង បណ្ឌិតទស្សនវិជ្ជា
ជាការណ៍ពិតណាស់ ការបន្លំខ្លួនជាមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ចដោយប្រើឯកសណ្ឋាន អាវុធ និង តួនាទីរបស់មន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ច ធ្លាប់មានតាំងពីយូរមកហើយ ឯការទប់ស្កាត់ក៏ធ្លាប់មានជាបន្តបន្ទាប់ដែរ ប៉ុន្តែ ជនល្មើសហាក់ដូចជាមិនរាងចាលឡើយ។ បញ្ហានេះត្រូវបានមតិសាធារណៈចោទប្រកាន់ថា អាចបណ្ដាលមកពីការបង្ក្រាបមិនទាន់មានប្រសិទ្ធភាព, និទណ្ឌភាព, អំពើពុករលួយ និង តុលាការមិនឯករាជ្យ ជាដើម។
យោងតាមការវិភាគ យើងអាចនិយាយបានថា មូលហេតុដែលបណ្ដាលឱ្យមានការបន្លំខ្លួនជាមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ច មានដូចជា ការគ្រប់គ្រងមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ចមិនបានត្រឹមត្រូវ, ការការពារសន្តិសុខមិនទាន់បានសព្វជ្រុងជ្រោយ, ការគ្រប់គ្រងឯកសណ្ឋាននិងអាវុធជាតផ្ទុះនៅមានភាពធូររលុង និង ការបណ្ដោយឱ្យមានការលក់ឯកសណ្ឋានបែបអនាធិនតេយ្យ ដូចជា នៅផ្សារទឹកថ្លា រាជធានីភ្នំពេញ និង អាចមានការលក់អាវុធជាតផ្ទុះនៅទីផ្សារងងិត ជាដើម។
យោងតាមគំនិតសមហេតុផល ឯកសណ្ឋាននិងអាវុធជាតផ្ទុះ មានប្រភពមកពីអ្នកផលិតនិងអ្នកផ្គត់ផ្គង់ឯកសណ្ឋាននិងអាវុធជាតផ្ទុះទាំងនេះ។ ហើយអ្នកពាក់ព័ន្ធនឹងឯកសណ្ឋាននិងអាវុធជាតផ្ទុះទាំងនេះ មានដូចជា អ្នកផលិត, អ្នកផ្គត់ផ្គង់, អ្នកយាមឃ្លាំង, អ្នកចែកចាយបន្ត និង មន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ចដែលត្រូវប្រើប្រាស់ឯកសណ្ឋាននិងអាវុធជាតផ្ទុះទាំងនេះ។
ជាសន្និដ្ឋាន យើងអាចនិយាយបានថា ការណ៍ដែលជនខិលខូចបន្លំធ្វើជាមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ច ដើម្បីប្រព្រឹត្តបទល្មើសប្លន់ ឬ ជំរិតជនស្លូតត្រង់ដែលបានកើតឡើងជាញឹកញាប់នោះ អាចជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយក្រុមមនុស្សជាច្រើន ដូចជា ជនខិលខូចដែលជាពលរដ្ឋសាមញ្ញ, អ្នកផលិតឯកសណ្ឋាននិងអាវុធ, អ្នកផ្គត់ផ្គង់, អ្នកយាមឃ្លាំង, អ្នកចែកចាយបន្ត និង មន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ចដែលត្រូវប្រើឯកសណ្ឋាននិងអាវុធទាំងនេះផងដែរ។
ហេតុនេះ ក្រសួងមានសមត្ថកិច្ចនិងមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធត្រូវតែធ្វើការស្រាវជ្រាវអំពីករណីនេះឱ្យបានច្បាស់លាស់និងប្រកបដោយភាពត្រឹមត្រូវ ដើម្បីវែកមុខរកជនល្មើស ក្នុងបំណងរក្សាសន្តិសុខជូនប្រជាពលរដ្ឋនិងរក្សាកិត្តិយសរបស់ស្ថាប័ន និង អ្នកពាក់ព័ន្ធដែលមិនមានកំហុស។ បើមិនដូចច្នោះទេ កេរិ៍្ដឈ្មោះរបស់មន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ច នៅតែបន្តមានភាពមិនបរិសុទ្ធ ដោយសារតែមានការមន្ទិលសង្ស័យពីមហាជន។
វិធានការដែលអាចរួមចំណែកក្នុងការទប់ស្កាត់និងការលុបបំបាត់ករណី «ការបន្លំធ្វើជាមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ច ដើម្បីប្រព្រឹត្តបទល្មើស»នេះ មានដូចជា៖ ការបង្កើនការគ្រប់គ្រងមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ចឱ្យបានត្រឹមត្រូវនិងការការពារសន្តិសុខឱ្យបានល្អប្រសើរ, បង្កើនការគ្រប់គ្រងការផលិត ការបែងចែក និង ការប្រើប្រាស់ឯកសណ្ឋាននិងអាវុធជាតផ្ទុះឱ្យបានតឹងរឹងបំផុត ព្រមទាំងលុបបំបាត់ទីផ្សារលក់ឯកសណ្ឋានអនាធិបតេយ្យនិងទីផ្សារងងឹតលក់ដូរអាវុធជាតផ្ទុះ ក៏ដូចជា ត្រូវលុបបំបាត់និទណ្ឌភាព, អំពើពុករលួយ និង ត្រូវពង្រឹងឯករាជ្យភាពរបស់តុលាការ ជាដើម៕
ដោយ ឈត ប៊ុនថង បណ្ឌិតទស្សនវិជ្ជា
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
