ជាតិ
នយោបាយជាតិ
រឿងនយោបាយក្នុង២០១៧ ធ្វើឲ្យកម្ពុជា រងការវាយតម្លៃអវិជ្ជមាន ពីអង្គការអន្តរជាតិ
សម្តេច ហ៊ុន សែន និងលោក កឹម សុខា ដឹកនាំសកម្មជនរៀងៗខ្លួន ក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនារកសំឡេងគាំទ្រ នារដូវកាលបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសមាជិកក្រុមប្រក្សាឃុំ សង្កាត់ នៅអាណត្តិទី៤
×![]()
ដោយ: ម៉ៅ សុផា
ភ្នំពេញ៖ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សលើពិភពលោក រិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងបក្សកាន់អំណាចថា បានធ្វើឲ្យលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ធ្លាក់ចុះ និងរឹតត្បឹតសិទ្ធិសេរីភាព។ ប៉ុន្តែ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សកាន់អំណាចបាននិយាយការពារថា ប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា កំពុងតែមានស្ថានភាពល្អជាងមុន។
ឈានចូលឆ្នាំថ្មី មិនទាន់បានមួយខែផង ក៏មានការផ្សព្វផ្សាយជាហូរហែនូវរបាយការណ៍ របស់អង្គការអន្តរជាតិនានា ដែលបរិយាយពីព្រឹត្តិការណ៍ក្នុងឆ្នាំ២0១៧ នៅប្រទេសកម្ពុជា។ របាយការណ៍របស់អង្គការអន្តរជាតិ វាយតម្លៃព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនោះ ថាជាចំនុចអវិជ្ជមានរបស់កម្ពុជាក្នុងការអនុវត្តប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស។
នៅថ្ងៃទី១៨ ខែមករា អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សពិភពលោក ដែលហៅជាភាសាអង់គ្លេសថា Human Rights Watch (HRW) បានចេញរបាយការណ៍មួយ ដែលមានកម្រាស់រហូតដល់ទៅជិត៧00ទំព័រឯណោះ ដោយបានរៀបរាប់ព្រឹត្តិការណ៍ក្នុងឆ្នាំ២0១៧ ដែលកើតឡើងនៅតាបណ្តាប្រទេសជាង៩0 ហើយក្នុងនោះ ក៏មានកម្ពុជាផងដែរ។ ក្នុងចំណោមជិត៧00ទំព័រនៃរបាយការណ៍នោះ មាន៥ទំព័រដែលអត្ថាធិប្បាយពីប្រទេសកម្ពុជា។
ព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗ ដែលកើតឡើងនៅកម្ពុជា កាលពីអំឡុងឆ្នាំ២0១៧ ហើយត្រូវបានអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស បញ្ចូលទៅក្នុងរបាយការណ៍របស់ខ្លួន រួមមាន ការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ការមិនឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំ១១៨រូបនៃគណបក្សនេះធ្វើនយោបាយរយៈពេល៥ឆ្នាំ ការមិនបើកផ្លូវឲ្យលោក សម រង្ស៊ី វិលមកកម្ពុជាវិញ ការចាប់លោក កឹម សុខា រួមទាំងតំណាងរាស្ត្រនិងសកម្មជនបក្សប្រឆាំងមួយចំនួនទៀត។ លើសពីនេះ ការបិទអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងស្ថាប័នសារព័ត៌មានមួយចំនួន រួមទាំងការបង្កើននូវការប្រើប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌មិនត្រឹមត្រូវ ដើម្បីកាត់ទោសក្រុមអ្នកប្រឆាំង និងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស ក៏ស្ថិតក្នុងរបាយការណ៍អង្គការសិទ្ធិមនុស្សមួយនេះដែរ។
ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទាំងនោះ ត្រូវបានអង្គការលំដាប់ពិភពលោកមួយនេះ លើកមកធ្វើជាទឡ្ហីករណ៍ ហើយក៏វាយតម្លៃយ៉ាងដូច្នេះថា៖«បរិយាកាសសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិនយោបាយ នៅប្រទេសកម្ពុជា បានធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង ក្នុង២0១៧។ ស្ទើរពេញមួយឆ្នាំ ក្នុងឆ្នាំ២0១៧ រដ្ឋាភិបាល បានជំទាស់នឹងសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ និងការជួបប្រជុំដោយសន្តិវិធីរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា ហើយបានបង្ក្រាបការតវ៉ាថែមទៀត»។
របាយការណ៍ខាងលើ បានចេញផ្សាយ ក្រោយរបាយការណ៍របស់អង្គការអន្តរជាតិមួយទៀត គឺ Freedom House តែប៉ុន្មានថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។ ការវាយតម្លៃរបស់ Freedom House មកលើប្រទេសកម្ពុជា គឺដូចគ្នាស្ទើរទាំងស្រុង ទៅនឹងការវាយតម្លៃរបស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា វាយបកវិញថា ថ្វីដ្បិតមានឈ្មោះជា អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធមនុស្សក្តី ប៉ុន្តែការវាយតម្លៃរបស់អង្គការនេះ ពុំបានពឹងផ្អែកលើស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សជាក់ស្តែងនៅកម្ពុជានោះទេ។ អ្នកនាំពាក្យបក្សកាន់អំណាចរូបនេះ មិនត្រឹមតែមិនទទួលយកការវាយតម្លៃបែបអវិជ្ជមានរបស់អង្គការអន្តរជាតិនោះទេ ប៉ុន្តែ លោកថែមទាំងនិយាយបញ្ច្រាស់ថា ស្ថានភាពប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា មានភាពល្អប្រសើរ។
លោក សុខ ឥសាន បញ្ជាក់ប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗយ៉ាងដូច្នេះថា៖«ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា កំពុងទទួលបានផលប្រយោជន៍ ពីការដឹកនាំរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលតែងតែលើកកម្ពស់សិទ្ធិសេរីភាព និងការបញេ្ចញមតិ»។ លោកបន្ថែមថា មានតែក្រុមអ្នកប្រឆាំងនឹងច្បាប់ប៉ុណ្ណោះ ដែលត្រូវបានរដ្ឋាភិបាល ឬសមត្ថកិច្ចចាត់វិធានការ។
តាមពិតទៅ លោក សុខ ឥសាន បានលើកឡើងកាលពីកន្លងមកមិនតិចដងនោះទេ ទាក់ទងនឹងចំណាត់ការលើលោក សម រង្ស៊ី លោក កឹម សុខា រួមទាំងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំងមូល។ លោក ធ្លាប់អះអាងដដែលៗថា រូបវន្តបុគ្គល និងនីតិបុគ្គលទាំងនោះ បានប្រព្រឹត្តបទល្មើសដោយខ្លួនឯង ទើបបណ្តាលឲ្យសមត្ថកិច្ច និងតុលាការ ចាត់វិធាការតាមផ្លូវចាប់ មិនមែនមកពីបក្សកាន់អំណាចនោះទេ។
អតីតក្រុមអ្នកនយោបាយក្នុងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កំពុងជួបវិបត្តិយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ពោលគឺគណបក្សត្រូវរំលាយចោល ឯលោក សម រង្ស៊ី បន្តនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេស ហើយលោក កឹម សុខា ក៏ត្រូវជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ។ ពួកគេ ពុំអាចធ្វើសកម្មភាពអ្វីបានឡើនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ បច្ចុប្បន្ន ពួកគេបានត្រឹមតែយកទឹកដីបរទេស ធ្វើជាកន្លែងឈរជើងប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីបន្តទាមទារឲ្យគណបក្សរបស់ខ្លួនរស់ឡើយវិញ និងបានចូលរួមការបោះឆ្នោតក្នុងឆ្នាំ២0១៨។ ថ្មីៗនេះ ក្រុមអ្នកប្រឆាំង ដែលមានលោក សម រង្ស៊ី ជាបង្គោល បានបង្កើតចលនាសង្គ្រោះជាតិ (CNRM) ដើម្បីបន្តការទាមទារនៅក្រៅប្រទេស។
ជាលទ្ធផល ការតស៊ូរបស់ក្រុមអ្នកប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស បានជំរុញឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិមួយចំនួនថ្កោលទោស និងដាក់ទណ្ឌកម្មខ្លះៗមកលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងបក្សកាន់អំណាច។ ប៉ុន្តែ ផលជាវិជ្ជមានសម្រាប់ពួកគេផ្ទាល់ នៅមិនទាន់លេចឡើងបន្តិចនោះទេ។
ភាគីបក្សកាន់អំណាច ប្រកាសរួចហើយថា បក្សប្រឆាំងមិនអាចដំណើរការឡើងវិញឡើយ ហើយការបោះឆ្នោត នឹងប្រព្រឹត្តទៅតាមការគ្រោងទុក។ បក្សកាន់អំណាចយល់ថា ឲ្យតែប្រជាពលរដ្ឋ បានចូលរួមការបោះឆ្នោត គឺគ្រប់គ្រាន់ហើយ ដោយមិនខ្វល់ពីការទទួលស្គាល់ ឬមិនទទួលស្គាល់ពីសហគមន៍អន្តរជាតិនោះទេ៕
ឈានចូលឆ្នាំថ្មី មិនទាន់បានមួយខែផង ក៏មានការផ្សព្វផ្សាយជាហូរហែនូវរបាយការណ៍ របស់អង្គការអន្តរជាតិនានា ដែលបរិយាយពីព្រឹត្តិការណ៍ក្នុងឆ្នាំ២0១៧ នៅប្រទេសកម្ពុជា។ របាយការណ៍របស់អង្គការអន្តរជាតិ វាយតម្លៃព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនោះ ថាជាចំនុចអវិជ្ជមានរបស់កម្ពុជាក្នុងការអនុវត្តប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស។
នៅថ្ងៃទី១៨ ខែមករា អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សពិភពលោក ដែលហៅជាភាសាអង់គ្លេសថា Human Rights Watch (HRW) បានចេញរបាយការណ៍មួយ ដែលមានកម្រាស់រហូតដល់ទៅជិត៧00ទំព័រឯណោះ ដោយបានរៀបរាប់ព្រឹត្តិការណ៍ក្នុងឆ្នាំ២0១៧ ដែលកើតឡើងនៅតាបណ្តាប្រទេសជាង៩0 ហើយក្នុងនោះ ក៏មានកម្ពុជាផងដែរ។ ក្នុងចំណោមជិត៧00ទំព័រនៃរបាយការណ៍នោះ មាន៥ទំព័រដែលអត្ថាធិប្បាយពីប្រទេសកម្ពុជា។
ព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗ ដែលកើតឡើងនៅកម្ពុជា កាលពីអំឡុងឆ្នាំ២0១៧ ហើយត្រូវបានអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស បញ្ចូលទៅក្នុងរបាយការណ៍របស់ខ្លួន រួមមាន ការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ការមិនឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំ១១៨រូបនៃគណបក្សនេះធ្វើនយោបាយរយៈពេល៥ឆ្នាំ ការមិនបើកផ្លូវឲ្យលោក សម រង្ស៊ី វិលមកកម្ពុជាវិញ ការចាប់លោក កឹម សុខា រួមទាំងតំណាងរាស្ត្រនិងសកម្មជនបក្សប្រឆាំងមួយចំនួនទៀត។ លើសពីនេះ ការបិទអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងស្ថាប័នសារព័ត៌មានមួយចំនួន រួមទាំងការបង្កើននូវការប្រើប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌មិនត្រឹមត្រូវ ដើម្បីកាត់ទោសក្រុមអ្នកប្រឆាំង និងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស ក៏ស្ថិតក្នុងរបាយការណ៍អង្គការសិទ្ធិមនុស្សមួយនេះដែរ។
ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទាំងនោះ ត្រូវបានអង្គការលំដាប់ពិភពលោកមួយនេះ លើកមកធ្វើជាទឡ្ហីករណ៍ ហើយក៏វាយតម្លៃយ៉ាងដូច្នេះថា៖«បរិយាកាសសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិនយោបាយ នៅប្រទេសកម្ពុជា បានធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង ក្នុង២0១៧។ ស្ទើរពេញមួយឆ្នាំ ក្នុងឆ្នាំ២0១៧ រដ្ឋាភិបាល បានជំទាស់នឹងសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ និងការជួបប្រជុំដោយសន្តិវិធីរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា ហើយបានបង្ក្រាបការតវ៉ាថែមទៀត»។
របាយការណ៍ខាងលើ បានចេញផ្សាយ ក្រោយរបាយការណ៍របស់អង្គការអន្តរជាតិមួយទៀត គឺ Freedom House តែប៉ុន្មានថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។ ការវាយតម្លៃរបស់ Freedom House មកលើប្រទេសកម្ពុជា គឺដូចគ្នាស្ទើរទាំងស្រុង ទៅនឹងការវាយតម្លៃរបស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា វាយបកវិញថា ថ្វីដ្បិតមានឈ្មោះជា អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធមនុស្សក្តី ប៉ុន្តែការវាយតម្លៃរបស់អង្គការនេះ ពុំបានពឹងផ្អែកលើស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សជាក់ស្តែងនៅកម្ពុជានោះទេ។ អ្នកនាំពាក្យបក្សកាន់អំណាចរូបនេះ មិនត្រឹមតែមិនទទួលយកការវាយតម្លៃបែបអវិជ្ជមានរបស់អង្គការអន្តរជាតិនោះទេ ប៉ុន្តែ លោកថែមទាំងនិយាយបញ្ច្រាស់ថា ស្ថានភាពប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា មានភាពល្អប្រសើរ។
លោក សុខ ឥសាន បញ្ជាក់ប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗយ៉ាងដូច្នេះថា៖«ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា កំពុងទទួលបានផលប្រយោជន៍ ពីការដឹកនាំរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលតែងតែលើកកម្ពស់សិទ្ធិសេរីភាព និងការបញេ្ចញមតិ»។ លោកបន្ថែមថា មានតែក្រុមអ្នកប្រឆាំងនឹងច្បាប់ប៉ុណ្ណោះ ដែលត្រូវបានរដ្ឋាភិបាល ឬសមត្ថកិច្ចចាត់វិធានការ។
តាមពិតទៅ លោក សុខ ឥសាន បានលើកឡើងកាលពីកន្លងមកមិនតិចដងនោះទេ ទាក់ទងនឹងចំណាត់ការលើលោក សម រង្ស៊ី លោក កឹម សុខា រួមទាំងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំងមូល។ លោក ធ្លាប់អះអាងដដែលៗថា រូបវន្តបុគ្គល និងនីតិបុគ្គលទាំងនោះ បានប្រព្រឹត្តបទល្មើសដោយខ្លួនឯង ទើបបណ្តាលឲ្យសមត្ថកិច្ច និងតុលាការ ចាត់វិធាការតាមផ្លូវចាប់ មិនមែនមកពីបក្សកាន់អំណាចនោះទេ។
អតីតក្រុមអ្នកនយោបាយក្នុងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កំពុងជួបវិបត្តិយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ពោលគឺគណបក្សត្រូវរំលាយចោល ឯលោក សម រង្ស៊ី បន្តនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេស ហើយលោក កឹម សុខា ក៏ត្រូវជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ។ ពួកគេ ពុំអាចធ្វើសកម្មភាពអ្វីបានឡើនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ បច្ចុប្បន្ន ពួកគេបានត្រឹមតែយកទឹកដីបរទេស ធ្វើជាកន្លែងឈរជើងប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីបន្តទាមទារឲ្យគណបក្សរបស់ខ្លួនរស់ឡើយវិញ និងបានចូលរួមការបោះឆ្នោតក្នុងឆ្នាំ២0១៨។ ថ្មីៗនេះ ក្រុមអ្នកប្រឆាំង ដែលមានលោក សម រង្ស៊ី ជាបង្គោល បានបង្កើតចលនាសង្គ្រោះជាតិ (CNRM) ដើម្បីបន្តការទាមទារនៅក្រៅប្រទេស។
ជាលទ្ធផល ការតស៊ូរបស់ក្រុមអ្នកប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស បានជំរុញឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិមួយចំនួនថ្កោលទោស និងដាក់ទណ្ឌកម្មខ្លះៗមកលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងបក្សកាន់អំណាច។ ប៉ុន្តែ ផលជាវិជ្ជមានសម្រាប់ពួកគេផ្ទាល់ នៅមិនទាន់លេចឡើងបន្តិចនោះទេ។
ភាគីបក្សកាន់អំណាច ប្រកាសរួចហើយថា បក្សប្រឆាំងមិនអាចដំណើរការឡើងវិញឡើយ ហើយការបោះឆ្នោត នឹងប្រព្រឹត្តទៅតាមការគ្រោងទុក។ បក្សកាន់អំណាចយល់ថា ឲ្យតែប្រជាពលរដ្ឋ បានចូលរួមការបោះឆ្នោត គឺគ្រប់គ្រាន់ហើយ ដោយមិនខ្វល់ពីការទទួលស្គាល់ ឬមិនទទួលស្គាល់ពីសហគមន៍អន្តរជាតិនោះទេ៕
Tag:
HRW
កម្ពុជា
ប្រជាធិបតេយ្យ
សុខ ឥសាន
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
