ជាតិ
បទយកការណ៍ / បទសម្ភាសន៍
UN Women៖ សង្គមត្រូវផ្តល់តម្លៃការងារស្ត្រីទាំងអស់រាប់ទាំងការងារផ្ទះដែលមិនបានកម្រៃ
× នៅកម្ពុជា ស្ត្រីដើរតួនាទីសំខាន់ណាស់ក្នុងការជំរុញការលូតលាស់នៃសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម។ ៦០ភាគរយនៃសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម (SMEs) គ្រប់គ្រង និងដំណើការដោយស្ត្រី ហើយស្ត្រីមានចំណែកដល់ទៅ ៨៥ ភាគរយនៃកម្មករក្នុងវិស័យកាត់ដេរដែលជាវិស័យមួយយ៉ាងធំជំរុញកំណើន ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបថែមទៀត។ យ៉ាងណាមិញ តម្លៃនៃការចូលរួមរបស់ស្ត្រី មិនទាន់ត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ទូលំទូលាយនៅឡើយទេ ហើយសមភាពយេនឌ័រក៏មិនទាន់កើតមានឡើងពិតប្រាកដដែរ។ លោកស្រី Sarah Knibbs អ្នកតំណាងរងនៃទីភ្នាក់ងារសហប្រជាជាតិដើម្បីសមភាពយេនឌ័រ ហៅកាត់ថា UN Women យល់ឃើញថា ដើម្បីឲ្យមានការទទួលស្គាល់តម្លៃនៃការចូលរួមដ៏សំខាន់របស់ស្ត្រីនេះគឺសង្គមទាំងមូលត្រូវប្តូរការគិត ឈប់រើសអើង និងឲ្យតម្លៃការងារស្ត្រីទាំងអស់ រួមទាំងការងារផ្ទះដែលគ្មានប្រាក់កម្រៃផង។
ខាងក្រោមនេះជាបទសម្ភាសន៍ទាំងស្រុងរវាងសារព័ត៌មានថ្មីៗ ជាមួយលោកស្រី Sarah Knibbs៖
១. ពិភពលោកនឹងប្រារព្ធទិវានារីអន្តរជាតិឆ្នាំ២០១៨ ក្រោមមូលបទ «ដល់ពេលហើយ៖ សកម្មជនទីក្រុង និងជនបទដើម្បីកែប្រែជីវិតស្ត្រី»។ តើអ្នកអាចពន្យល់ពីមូលបទនេះដល់អ្នកអានបានទេ?
ទិវានារីអន្តរជាតិឆ្នាំ២០១៨ ធ្វើឡើងចំពេលដែលយើងបានឃើញពីការអំពាវនាវមិនធ្លាប់មានសម្រាប់លើកកម្ពស់សិទ្ធិ និងសមភាពសម្រាប់ស្ត្រីនៅជុំវិញពិភពលោក។ ចលនា #MeToo ជាឧទាហរណ៍បង្ហាញពីស្ត្រីចម្រុះជាតិសាសន៍ចាប់តាំងពីតារាសម្ដែងដល់កម្មករ អាចបញ្ចេញសំឡេងតែមួយដើម្បីជម្នះភាពអាម៉ាស់ នាំយកការយកចិត្តទុកលើការរំលោភបំពានផ្លូវភេទ និងស្នើសុំយុត្តិធម៌។ មូលបទ «ដល់ពេលហើយ» បង្កើតឡើងនៅខណៈដែលស្ត្រីទូទាំងពិភពលោកនិយាយថា គ្រប់គ្រាន់ហើយ ហើយពេលវាដល់ពេលដែលត្រូវឲ្យសមភាពយេនឌ័រក្លាយជាការពិត។
២. អំពើហិង្សាលើស្ត្រីមានច្រើនទម្រង់ដូចជា ការបំពានផ្លូវភេទ អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ ចំនួនស្ត្រីតិចតួចក្នុងការសម្រេចចិត្ត ឬក្នុងនយោបាយជាដើម។ ប៉ុន្តែឆ្នាំនេះ ការយកចិត្តទុកដាក់លើជីវិតស្ត្រីនៅទីជនបទ ហាក់ដូចជារឿងសំខាន់។ តើអ្នកស្រីអាចបកស្រាយបានទេ?
ការយកចិត្តទុកដាក់លើស្ត្រីនៅជនបទ ជារឿងសំខាន់ ព្រោះយើងដឹងហើយថា ក្នុងបរិបទជាច្រើន ស្ត្រីរស់នៅជនបទរងគ្រោះ និងរងការបំពានច្រើនជាងស្ត្រីទីក្រុងដូចជា ការទទួលបានការអប់រំ សេវាសុខភាព និងឱកាសការងារ។ វាជារឿងសំខាន់ដើម្បីធានាថា សំឡេងស្ត្រីជនបទត្រូវបានឮ ហើយបញ្ហាពួកគេត្រូវបានដោះស្រាយ។ នេះជាមូលបទដ៏សំខាន់របស់កម្ពុជា ព្រោះ៨៥ភាគរយនៃប្រជាជនកម្ពុជា រស់នៅជនបទ។ ស្ត្រីជនបទកម្ពុជាដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម ហើយជាឧទាហរណ៍ ពួកគេផ្ដល់កម្លាំងពលកម្មច្រើនដើម្បីផលិតស្បៀងអាហារ។ ពួកគេក៏មានប្រឈមជាក់លាក់ដូចជាផលប៉ះពាល់បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ និងទេសន្តរប្រវេសន៍ជាដើម។
៣. យោងតាមការរកឃើញថ្មីៗនេះ ៦០ភាគរយនៃសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម (SMEs) គ្រប់គ្រង និងដំណើការដោយស្ត្រី ហើយស្ត្រីមានចំណែកដល់ទៅ ៨៥ ភាគរយនៃកម្មករក្នុងវិស័យកាត់ដេរ ដែលរួមចំណែកយ៉ាងធំសម្រាប់ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP)។ ប៉ុន្តែការរួមចំណែករបស់ស្ត្រីក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច មិនទាន់ត្រូវបានទទួលស្គាល់ទូលាយនៅឡើយ។ សម្រាប់គំនិតអ្នកស្រីផ្ទាល់ តើយើងគួរធ្វើអ្វីខ្លះដើម្បីឲ្យសង្គមទទួលស្គាល់ការចូលរួមរបស់ស្ត្រី?
នេះជាបញ្ហាទូទាំងពិភពលោកដែលស្ត្រីទទួលប្រាក់បំណាច់ទាប និងមានឋានៈការងារទាបជាងបុរស ហើយរងបន្ទុកការងារមិនទទួលប្រាក់ដ៏ធ្ងន់ដូចជាកិច្ចការផ្ទះ និងការមើលថែកូនៗដូចការងារទទួលបានប្រាក់ដែរ។ បញ្ហានេះឆ្លុះបញ្ចាំងពីកត្តាសង្គមដែលឲ្យតម្លៃស្ត្រីទាបជាងបុរស។ ប្រសិនបើយើងចង់ទទួលស្គាល់ការចូលរួមរបស់ស្ត្រី និងបង្កើនឱកាសការងាររបស់ពួកគេ យើងត្រូវតែរាប់ និងឲ្យតម្លៃការងារទាំងអស់ដែលពួកគេធ្វើតួយ៉ាងការងារមើលរក្សាផ្ទះដែលមិនទទួលបានប្រាក់ តែក៏ជួយឲ្យសង្គមដំណើរការបាន។ យើងចាំបាច់ត្រូវគិតខុសពីមុន ត្រូវពិនិត្យមើលបទដ្ឋានដែលរើសអើងស្ត្រី និងត្រូវនិយាយពីសមភាពយេនឌ័រជាសាធារណៈ។
៤. នៅកម្រិតឧត្តមសិក្សា ចំនួនស្ត្រីនៅមានតិចនៅឡើយ ជាពិសេសនៅបណ្ដាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ។ តើយើងអាចបង្កើនចំនួនស្ត្រីនៅឧត្តមសិក្សាដូចជានៅថ្នាក់បណ្ឌិត ឬអនុបណ្ឌិតតាមររបៀបណា?
មានវិធីសាស្ត្រច្រើនដែលយើងអាចលើកទឹកចិត្តឲ្យស្ត្រីរៀនថ្នាក់ឧត្តមសិក្សា។ វាជាដំណាក់កាលផ្លាស់ប្ដូរជីវិតសម្រាប់បុគ្គលម្នាក់ និងផ្ដល់ប្រយោជន៍ដល់សង្គមផង។ ស្ត្រីដែលមានឱកាសទទួលការអប់រំ និងឈានដល់តំណែងថ្នាក់ដឹកនាំ អាចដើរតួនាទីជាឧទាហរណ៍សម្រាប់ស្ត្រីក្មេងៗ ហើយអាហារូបករណ៍ និងកម្មវិធីផ្សេងទៀតអាចបើកចំហឲ្យទូលាយដើម្បីការអប់រំ។ មានចំណាត់ជាក់ស្ដែងច្រើនទៀតដែលយើងអាចអនុវត្តបានផងដែរ។ ឧទាហរណ៍ តាមបទពិសោធន៍ខ្ញុំផ្ទាល់ នៅពេលក្លាយជាម្ដាយនៅវ័យក្មេង ខ្ញុំមិនអាចបញ្ចប់ថ្នាក់អនុបណ្ឌិតបានទេ បើខ្ញុំគ្មានសំណាងគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីរកសាលាដែលផ្ដល់សេវាថែរក្សាកូនប្រុសអាយុពីរឆ្នាំរបស់ខ្ញុំនោះ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថា រឿងដែលសំខាន់ គឺការមើលថែកូនស្រីប្រុសរបស់យើង ការដាក់គោលដៅវែងឆ្ងាយ ជឿជាក់លើខ្លួនឯង និងបន្តដំណើរទៅមុខ។
៥. អំពើហិង្សាគ្រប់បែបលើស្ត្រី នៅតែជាចំណងជើងសំខាន់នៅតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយកម្ពុជា ជាពិសេសនៅតាមព័ត៌មានអនឡាញ និងសង្គម ដែលបង្កឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំង។
ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអាចដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងការកត់សម្គាល់បញ្ហាទាំងនេះដូចជាអំពើហិង្សាលើស្ត្រី។ វាជារឿងសំខានដែលការរាយការណ៍របស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ត្រូវបានមានការទទួលខុសត្រូវ និងគោរពក្រមសីលធម៌ដែលមាននៅកម្ពុជា ដូចជាការការពារព័ត៌មានសម្ងាត់របស់បុគ្គល និងចៀសវាងផ្សាយរូបភាពប៉ះពាល់ស្ត្រី។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៅកម្ពុជា រួមទាំងប្រព័ន្ធអនឡាញផងដែលមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងជះឥទ្ធិដល់ស្ត្រីនិងបុរសក្មេង អាចក្លាយជាផ្នែកមួយនៃដំណោះស្រាយតាមរយៈការដើរតួនាទីវិជ្ជមាន លើកឡើងពីអសមភាពយេនឌ័រ និងជួយអ្នកអានឲ្យគិតមត់ចត់ពីតួនាទីបុរស និងស្ត្រី។
៦. សម្រាប់គំនិតអ្នកស្រីផ្ទាល់ តើគោលដៅអភិវឌ្ឍដោយចីរភាព (SDG) អាចជួយកម្ពុជាដោះស្រាយបញ្ហាស្ត្រីយ៉ាងដូចម្ដេចខ្លះ?
គោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព (SDG) ទាំងអស់ សុទ្ធតែមានផលប៉ះពាល់វិជ្ជមានលើជីវិតស្ត្រី និងក្មេងស្ត្រី ហើយការអភិវឌ្ឍដោយចីរភាពពិតប្រាកដ មិនអាចសម្រេចបានដោយគ្មានការបង្កើនសមភាពយេនឌ័រឡើយ។ គោលដៅទី៥ ពិតជាសំខាន់ជាងគេ ព្រោះគោលដៅនេះបានអំពាវនាវឲ្យការលើកម្ពស់សមភាពយេនឌ័រ និងការផ្ដល់សិទ្ធិអំណាចឲ្យស្ត្រី និងក្មេងស្រីគ្រប់រូប។ សារនៃ SDG នេះគឺ «គ្មាននរណាម្នាក់ត្រូវបោះបង់ចោលឡើយ» ហើយវាជារឿងសំខាន់ដែលគោលដៅទី៥ និយាយពីសមភាពសម្រាប់ស្ត្រី និងក្មេងស្ត្រីគ្រប់រូប ដែលនេះមានន័យថា ស្ត្រីនៅទូទាំងពិភពលោក មិនថាស្ថិតនៅក្រុមណាឡើយ ត្រូវតែបញ្ចូលទាំងអស់ដើម្បីសម្រេចបានសមភាពយេនឌ័រ។
៧. តើបុរសអាចធ្វើអ្វីខ្លះដើម្បីលើកកម្ពស់ស្ត្រីក្នុងសង្គម?
បុរសអាចលើកកម្ពស់សិទ្ធិស្ត្រីតាមរយៈសកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃធម្មតារបស់ខ្លួនដូចជាស្ដាប់ស្ត្រី គោរពស្ត្រី និង ចែករំលែកធ្វើការងារផ្ទះតាមចំណែកសមរម្យ។ សូមចំណាំថា ខ្ញុំមិនបាននិយាយថា «ជួយការងារផ្ទះ» ឡើយ ព្រោះកិច្ចការផ្ទះមិនមែនការរបស់ស្ត្រីដោយស្វ័យប្រវត្តិ ដែលបុរសគួរជួយឡើយ! តែវាជាការបែងចែកការទទួលខុសត្រូវរបស់សមាជិកគ្រួសារ។ វាជារឿងសំខាន់ដែលបុរសមានតួនាទីដឹកនាំ រំឭកខ្លួនឯងពីតួនាទីក្នុងការទទួលស្គាល់សក្តានុពល និងសមត្ថភាពស្ត្រី ហើយផ្ដល់ឱកាសឲ្យស្ត្រីបោះជំហានទៅមុខក្នុងការងារ ក៏ដូចជាពាណិជ្ជកម្មរបស់ពួកគេ។
វាជារឿងល្អនៅពេលឃើញបុរសចង់ជួយលើកកម្ពស់ស្ត្រីក្នុងសង្គម។ យើងទាំងអស់គ្នាគួរចូលរួមកាត់ បន្ថយការរើសអើង និងគាំទ្រសិទ្ធិស្ត្រីវិញ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថា វាជារឿងសំខាន់ដែរក្នុងការក្រើនរំឭកបុរស និងក្មេងប្រុសថា គ្រប់គ្នាសុទ្ធតែបានផលពីសមភាពយេនឌ័រ មិនមែនតែស្ត្រីឡើយ ហើយការកាត់បន្ថយផ្នត់គំនិតយេនឌ័រអាចជួយឲ្យយើងកាន់តែមានសេរីភាពច្រើនដើម្បីក្លាយជាមនុស្សដែលចង់បាន និងសម្រេចក្ដីសុបិនរបស់យើង៕
Tag:
ស្ត្រី
សិទ្ធិនារី
UN Women
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com