ជាតិ
បទយកការណ៍ / បទសម្ភាសន៍
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
នៅក្នុងទិវាហ្វ្រង់កូហ្វូនី លោកជំទាវ អេវ៉ា ង្វៀន ប៊ិញ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំងប្រចាំកម្ពុជា បានផ្តល់បទសម្ភាសន៍មួយជាមួយសារព័ត៌មានថ្មីៗ ដើម្បីរៀបរាប់ពីស្ថានភាពរបស់ភាសាបារាំងនៅកម្ពុជា ក៏ដូចជាការរួមចំណែករបស់ប្រទេសបារាំង និងក្រុមហ៊ុនបារាំងក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជា។
១.ក្នុងបរិបទកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន វត្តមានភាសាបារាំងបានថមថយបន្តិចម្តងៗ បើប្រៀបធៀបជាមួយភាសាចិន និងអង់គ្លេស។ តើត្រូវធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីរក្សាវត្តមានភាសាបារាំងនៅកម្ពុជា?
ភាសាបារាំងនឹងបន្តមានវត្តមាននៅកម្ពុជាបើប្រជាជនកម្ពុជាចាត់ទុកថារៀនភាសាបារាំងមានសារប្រយោជន៍ ដើម្បីទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាលប្រកបដោយគុណភាពនៅប្រទេសបារាំង (ខ្ញុំសូមរម្លឹកថាយុវជនកម្ពុជា៦០០នាក់ចេញទៅសិក្សានៅបារាំងជារៀងរាល់ឆ្នាំ) ក៏ដូចជាដើម្បីស្វែងរកការងារធ្វើ (ជាពិសេសដោយសារគុណភាពនៃការបណ្តុះបណ្តាលដែលពួកគេទទួលបានជាភាសាបារាំង) និងស្វែងយល់អំពីវប្បធម៌ផ្សេងៗទៀត។
យើងត្រូវបង្ហាញឱ្យឃើញថាប្រទេសបារាំងមានភាពទាក់ទាញ និងផ្សព្វផ្សាយឱ្យបានទូលំទូលាយអំពីឱកាសដែលកើតចេញពីការចេះភាសាបារាំង។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការចេះភាសាបរទេសតែមួយភាសា មិនថាជាភាសាអង់គ្លេស ឬភាសាចិន នឹងមិនគ្រប់គ្រាន់នោះទេ។ យើងស្ថិតក្នុងពិភពមួយដែលការចេះភាសាបរទេសពីរកាន់តែមានភាពចាំបាច់ទៅៗ។
ខ្ញុំសូមរម្លឹកថា កម្ពុជាគឺជាប្រទេសស្ថាបនិកមួយអង្គការអន្តរជាតិនៃបណ្តាប្រទេសប្រើប្រាស់ភាសាបារាំង ឬអង្គការហ្វ្រង់កូហ្វូនីអន្តរជាតិ។ ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បានកំណត់យកភាសាបរទេសពីរជាផ្លូវការ គឺភាសាអង់គ្លេស និងភាសាបារាំង។ គោលដៅគឺតម្រូវឱ្យសិស្សជ្រើសរើសភាសាបរទេសណា១នៅថ្នាក់ទី៤ និងភាសាបរទេសមួយទៀតជាកំហិតនៅថ្នាក់ទី៧។
យើងចង់អភិវឌ្ឍការបង្រៀនភាសាបារាំង និងពង្រឹងគុណភាពនៃការបង្រៀនភាសាបារាំង។ ក្នុងន័យនេះ យើងបំពេញការងារជាមួយឯកឧត្តម ហង់ ជួន ណារ៉ុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ដោយបានចុះអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នារវាងស្ថានទូតបារាំង និងក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៧ ដើម្បីអភិវឌ្ឍ និងពង្រឹងការបង្ហាត់បង្រៀនភាសាបារាំង ជាពិសេសតាមរយៈការបណ្តុះបណ្តាលគ្រូ។
យើងក៏សង្កេតឃើញផងដែរនូវការផ្តួចផ្តើមគំនិតនៅតាមគ្រឹះស្ថាននៃថ្នាក់ពីរភាសា ដែលចង់ទទួលបានការបញ្ជាក់ស្តង់ដារគុណភាពបារាំងហៅថា «ការអប់រំរបស់បារាំង»។
ការផ្តួចផ្តើមគំនិតផ្សេងទៀតឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញពីភាពរស់រវើកនៃភាសាបារាំងនៅកម្ពុជា។ ជាក់ស្តែង សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ និងវិទ្យាស្ថានជាតិអប់រំ កំពុងបំពេញការងារដើម្បីបង្កើតថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ភាសាបារាំង។ សាកលវិទ្យាល័យបាត់ដំបងកំពុងបំពេញការងារដើម្បីបង្កើតបរិញ្ញាបត្រភាសាបារាំង ចំណែកឯសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈមានចំនួននិស្សិតសិក្សាភាសាបារាំងកើនឡើងពី៩០នាក់ទៅដល់៤០០នាក់ ជាពិសេនៅក្នុងមហាវិទ្យាល័យបុរាណវិទ្យា និងស្ថាបត្យកម្ម។ គម្រោងទាំងនេះត្រូវបានគាំទ្រដោយទីភ្នាក់ងារឧត្តមសិក្សានៃបណ្តាប្រទេសប្រើប្រាស់ភាសាបារាំង។ ជាងនេះទៅទៀត នៅមជ្ឈមណ្ឌលភាសានៃវិទ្យាស្ថានបារាំងនៅកម្ពុជា ចំនួនសិស្សចុះឈ្មោះសិក្សាមានការកើនឡើងខ្លាំង ដោយមានសិស្សចុះឈ្មោះជាង១១ ០០០ នាក់ក្នុងមួយឆ្នាំ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត យើងត្រូវធ្វើការជាមួយក្រុមហ៊ុនដើម្បីឱ្យគេស្គាល់ក្រុមហ៊ុនទាំងនោះកាន់តែច្បាស់ ជាពិសេសក្រុមហ៊ុនបារាំង ហើយធ្វើយ៉ាងណាឱ្យក្រុមហ៊ុនទាំងនោះមានទំនាក់ទំនងជាមួយនិស្សិត និងអតីតនិស្សិត។ នោះហើយគឺជាអត្ថន័យនៃការផ្តួចផ្តើមគំនិត ដែលយើងធ្វើឡើងសម្រាប់បណ្តាញអតីតនិស្សិត (ដែលបានទៅសិក្សានៅប្រទេសបារាំង ឬបាន សិក្សាជាភាសាបារាំងនៅតាមគ្រឹះស្ថាននានាដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសបារាំង)។ គណៈកម្មការនៃអតីតនិស្សិតនឹងត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងសភាពាណិជ្ជកម្ម និងឧស្សាហកម្មបារាំងកម្ពុជា។ ស្ថានទូតក៏ចូលរួមក្នុងគណៈកម្មការនោះដែរ។ យើងនឹងពិភាក្សាគ្នាអំពីការបង្កើតគំនិតផ្តួចផ្តើមនានា ដើម្បីបង្ខិតអ្នកចេះបារាំង និងក្រុមហ៊ុនជ្រើសរើសបុគ្គលិកឱ្យកាន់ជិតគ្នា។
២.មនុស្សមួយចំនួនយល់ឃើញថាភាសាបារាំងបានបាត់បង់ទៅហើយនៅកម្ពុជា។ តើលោកជំទាវយល់ស្របចំពោះទស្សនៈនេះដែរឬទេ? ហេតុអ្វី?
ជាការមិនពិតនោះទេ! ចំពោះខ្ញុំ ចាប់តាំងពីពេលដែលខ្ញុំបំពេញមុខងារនៅកម្ពុជាតាំងពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧មក ខ្ញុំសង្កេតឃើញថាការប្រើប្រាស់ភាសាបារាំងនៅប្រទេសកម្ពុជាមានភាពរស់រវើក។ ប្រជាជនកម្ពុជាជាច្រើននិយាយភាសាបារាំង ហើយនិយាយបានល្អទៀតផង។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ខ្ញុំទទួលស្គាល់ការពិតដែរថា ចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់ភាសាបារាំងមានការថយចុះ។ ភាសាបារាំងជួបនឹងបញ្ហាប្រឈមជាច្រើននៅក្នុងពិភពមួយដែលកាន់តែមានការបើកទូលាយទៅៗ និងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលចាក់ប្ញសទៅក្នុងបរិស្ថានតំបន់។ យើងត្រូវយកចំណុចទាំងនោះមកពិចារណា ហើយទាក់ទាញឱ្យគេជ្រើសរើសយកភាសាបារាំង ដែលជាភាសាប្រើប្រាស់ដោយប្រជាជនជិត២៧៤លាននាក់នៅលើពិភពលោកនាពេលបច្ចុប្បន្ន។
ប្រទេសបារាំងនៅតែជាប្រទេសលំដាប់ទីពីរ ដែលនិស្សិតកម្ពុជាជ្រើសរើសដើម្បីទៅសិក្សា បន្ទាប់ពីប្រទេសថៃ។ សាកលវិទ្យាល័យបារាំងទទួលនិស្សិតបរទេសដូចគ្នាទៅនឹងនិស្សិតបារាំងដែរ ពោលគឺរដ្ឋាភិបាលបារាំងទទួលរ៉ាប់រងថ្លៃសិក្សារបស់និស្សិតខ្មែរដូចនិស្សិតបារាំងនៅក្នុងប្រព័ន្ធអប់រំសាធារណ: (១៥ ០០០អឺរ៉ូជាមធ្យមក្នងមួយឆ្នាំ)។ នេះគឺជាគោលការណ៍នៃសាមគ្គីភាព និងសមភាពនៃការទទួលបានការអប់រំ។ ការណ៍នេះទាមទារឱ្យនិស្សិតបរទេសទាំងអស់មានកម្រិតភាសាបារាំងល្អប្រសើរ ដើម្បីអាចទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាលបែបបារាំង ដែលត្រូវគេទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិ។
អស់រយៈពេលប្រហែល២០ឆ្នាំមកហើយ ក្នុងមួយឆ្នាំៗនិស្សិតកម្ពុជាប្រមាណ៦០០នាក់ចេញទៅសិក្សានៅប្រទេសបារាំងថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ឬថា្នក់បណ្ឌិត ហើយមួយចំនួនសិក្សានៅសាលាល្បីៗដូចជាសាលាពហុបច្ចេកទេសជាដើម។ ក្នុងរយៈពេលជិត៣០ឆ្នាំនេះ ប្រទេសបារាំងបានបណ្តុះបណ្តាលនិស្សិតកម្ពុជាកម្រិតខ្ពស់ជាង៦ ០០០នាក់។ បច្ចុប្បន្ន ពួកគេកំពុងកាន់តំណែងធំៗនៅតាមគ្រឹះស្ថានរដ្ឋ និងឯកជន។
ក្នុងពេលដែលខ្ញុំកំពុងផ្តល់បទសម្ភាសន៍ជាមួយលោក អាហារូបករណ៍រដ្ឋាភិបាលបារាំងឆ្នាំ២០១៨កំពុងបើកទទួលបេក្ខជនសុំអាហារូបករណ៍រហូតដល់ចុងខែមីនាសម្រាប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ និងថ្នាក់បណ្ឌិត។ ដើម្បីទទួលបានអាហារូបករណ៍នេះ និស្សិតត្រូវមានចំណេះដឹងភាសាបារាំងក្នុងកម្រិតល្អមួយ។
៣.បើតាមលោកជំទាវ តើមានប្រជាជនកម្ពុជាប៉ុន្មាននាក់ចេះនិយាយភាសាបារាំងនៅកម្ពុជា (ទាំងអ្នកសិក្សា និងអ្នកប្រកបមុខអាជីព) ? អ្នកចេះភាសាបារាំងទាំងនេះធ្វើការក្នុងវិស័យអ្វីខ្លះ? ហើយមានជនជាតិបារាំងប៉ុន្មាននាក់រស់នៅប្រទេសកម្ពុជា?
ភាសាបារាំងនៅតែពេញនិយមនៅកម្ពុជា ដោយមានអ្នករៀនប្រហែល ១២៥ ០០០ នាក់បើតាមតួលេខរបស់ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា។
វាជាការលំបាកក្នុងការកំណត់ឱ្យបានច្បាស់អំពីចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់ភាសាបារាំងនៅតាមវិស័យសេដ្ឋកិច្ចនីមួយៗដោយសារយើងពុំមានតួលេខ។ តែខ្ញុំសង្កេតឃើញថា មានអ្នកចេះភាសាបារាំង ច្រើននៅក្នុងវិស័យអប់រំ ទេសចរណ៍ សុខាភិបាល វេជ្ជសាស្ត្រ បេតិកភណ្ឌ និងវប្បធម៌ ដែលសុទ្ធសឹងជាវិស័យប្រើប្រាស់ភាសាបារាំងច្រើន។ ក៏មានច្រើនដែរនៅតាមក្រុមហ៊ុនបារាំង ដូចជា Cambodia Airport ជាដើម។
ជនជាតិបារាំងជាង៥ ០០០នាក់បានចុះឈ្មោះនៅស្ថានទូតបារាំង។ យើងប៉ាន់ប្រមាណថា ជារួមមានជនជាតិបារាំងសរុបប្រមាណ១០ ០០០ នាក់ដែលកំពុងរស់នៅប្រទេសកម្ពុជា ដែលភាគច្រើនរស់នៅភ្នំពេញ សៀមរាប ព្រះសីហនុ កែប និងកំពត។
៤. តើមានក្រុមហ៊ុនបារាំងប៉ុន្មាននៅកម្ពុជា ហើយក្រុមហ៊ុនទាំងនោះភាគច្រើនវិនិយោគលើវិស័យអ្វី?
ប្រទេសបារាំងគឺជាវិនិយោគិនអឺរ៉ុបលំដាប់ទីមួយនៅកម្ពុជា ដោយមានទុនវិនិយោគបន្តកើនឡើងអស់រយៈពេល៥ឆ្នាំមកហើយ (ទឹកប្រាក់វិនិយោគចំនួន៣៤០លានអឺរ៉ូនៅចុងឆ្នាំ២០១៦)។ វត្តមានក្រុមហ៊ុនបារាំងមានលក្ខណៈពិសេសពី២ ទីមួយគឺការវិនិយោគដោយក្រុមហ៊ុនធំៗរបស់បារាំងមួយចំនួន និងទីពីរគឺការបង្កើតក្រុមហ៊ុនក្នុងស្រុកជាច្រើនដោយជនជាតិបារាំង។
មានបុត្រសម្ព័ន្ធក្រុមហ៊ុនបារាំងប្រមាណ៣០ ដែលកំពុងវិនិយោគនៅកម្ពុជាក្នុងវិស័យជាច្រើន។ កន្លងមកគឺមានក្រុមហ៊ុន ACCOR (ផ្នែកសណ្ឋាគារ) VINCI (ព្រលានយន្តហោះ) TOTAL (ប្រេងឥន្ធនៈ) SANOFI (ឱសថ) ហើយថ្មីៗនេះមានការវិនិយោគលើវិស័យផ្សេងទៀត ដូចជាក្រុមហ៊ុន BOLLORE (អាជីវកម្មកៅស៊ូ) ក្រុមហ៊ុន HAVAS (គមនាគមន៍) ក្រុមហ៊ុន LAGADERE (សោតទស្សន៍) និងធនាគារ BRED ។
សហគ្រាសបារាំងប្រមាណជាង៤៥០កំពុងប្រកបអាជីវកម្មក្នុងវិស័យសណ្ឋាគារ និងភោជនីយដ្ឋាន។ ប៉ុន្តែសកម្មភាពរបស់ពួកគេមានគ្របដណ្តប់លើគ្រប់វិស័យទាំងអស់នៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ហើយជាអ្នកទ្រទ្រង់ការនាំចេញរបស់បារាំង និងកម្ពុជា (មានសំណង់ សម្ភារៈអគ្គិសនី សេវា។ល។) បុត្រសម្ព័ន្ធ និងសហគ្រាសទាំងនេះប្រមូលផ្តុំគ្នានៅក្នុងសភាពាណិជ្ជកម្ម និងឧស្សាហកម្មបារាំងកម្ពុជា ដែលជាសភាពាណិជ្ជកម្មអឺរ៉ុបទីមួយនៅកម្ពុជា និងជាស្ថាប័នផ្សព្វផ្សាយអំពីសហគមន៍ធុរកិច្ចបារាំង-កម្ពុជា។
៥. អ្នកខ្លះនិយាយថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការបារាំងតែងផ្តល់ផ្លែផ្កាល្អនៅកម្ពុជាមិនថាក្នុងវិស័យណានោះទេ។ តើបារាំងយកចិត្តទុកដាក់បណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្សក្នុងវិស័យណាខ្លះ ទាំងការបណ្តុះបណ្តាលនៅកម្ពុជា និងនៅប្រទេសបារាំង?
បារាំងផ្តល់អាហារូបករណ៍ដល់គ្រូពេទ្យ អ្នកច្បាប់ សេដ្ឋវិទូ និងអ្នកប្រកបមុខអាជីពក្នុងវិស័យផ្សេងៗទៀតជាច្រើន។ អាហារូបករណ៍ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ និងថ្នាក់បណ្ឌិតត្រូវបានផ្តល់ឱ្យនិស្សិតនិងអ្នកស្រាវជ្រាវវ័យក្មេងកម្ពុជា ដែលចង់ទៅសិក្សាឬស្រាវជ្រាវនៅតាមគ្រឹះស្ថានអប់រំជាន់ខ្ពស់បារាំង។ មុខវិជ្ជាអាទិភាពមានដូចជានីតិសាស្ត្រ វិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច វិទ្យាសាស្ត្រវិស្វកម្ម វិទ្យាសាស្ត្រអប់រំ ភាសាវិទ្យា ភាសាបារាំង ទេសចរណ៍ ស្ថាបត្យកម្ម និងបុរាណវិទ្យា។
កិច្ចសហប្រតិបត្តិការបារាំងនៅកម្ពុជាស្តែងឱ្យឃើញតាមរយៈកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការបណ្តុះបណ្តាលរៀបចំដោយអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ក្រុមហ៊ុន និងទីភ្នាក់ងារអភិវឌ្ឍន៍បារាំង(AFD)។
យើងប៉ាន់ប្រមាណថា អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលបារាំងចំនួន៨៩%នៅកម្ពុជាចាត់ទុកថា ការអប់រំ (រាប់បញ្ចូលទាំងការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ) គឺជាវិស័យអន្តរាគមន៍អាទិភាព។ ជិតពាក់កណ្តាលនៃអង្គការខាងធ្វើការក្នុងវិស័យអប់រំ និងការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ(៤៥%)។ សិស្សជាច្រើនបោះបង់ការសិក្សានៅមធ្យមសិក្សា ដោយសារយុវជនកម្ពុជាអាយុ១៥ឆ្នាំចង់រកការធ្វើដើម្បីបានប្រាក់ចំណូល។ ការណ៍នេះបានជំរុញឱ្យអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលបង្កើតកម្មវិធីបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ដើម្បីផ្តល់លទ្ធភាពឱ្យពួកគេទទួលបានការងារប្រកបដោយគុណភាព។
រីឯក្រុមហ៊ុនបារាំងក៏ផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈផងដែរសម្រាប់បុគ្គលិក ដោយក្រុមហ៊ុនខ្លះមានមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលផ្ទាល់ខ្លួនទៀតផង។ មូលនិធិមួយចំនួនផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាលក្រៅពីសកម្មភាពរបស់ខ្លួន។ តួយ៉ាងដូចជាមូលនិធិ Paul Dubrule (ក្រុមហ៊ុនACCOR) ដែលបណ្តុះបណ្តាលយុវជន៣០០នាក់ក្នុងមួយឆ្នាំក្នុងវិស័យទេសចរណ៍នៅសៀមរាប។
ការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈគឺជាវិស័យសំខាន់មួយនៃសកម្មភាពរបស់ទីភ្នាក់ងារអភិវឌ្ឍន៍បារាំងនៅកម្ពុជា(AFD) ។ គម្រោងសំខាន់បីរបស់ AFD មានការបង្កើតសាលាទេសចរណ៍ពីរនៅភ្នំពេញនិងខេត្តព្រះសីហនុ ការគាំទ្រវិទ្យាស្ថានបណ្តុះបណ្តាលវិស័យកាត់ដេរនៅភ្នំពេញ និងការពង្រឹងយន្តការទូទៅនៃការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ដោយសហការជាមួយធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី។
៦. ក្នុងទិវាហ្វ្រង់កូហ្វូនីឆ្នាំ២០១៨នេះ តើនឹងមានការរៀបចំកម្មវិធីអី្វខ្លះ? ហើយមានគោលដៅអ្វីយ៉ាងណាដែរ?
ពីថ្ងៃទី៧ដល់ថ្ងៃទី១១ខែមីនា យើងបានរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍«សប្តាហ៍បារាំងនៅសៀមរាប»ជាលើកដំបូង ដោយមានក្រុមហ៊ុន អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងស្ថាប័នបារាំងចំនួន៥០ចូលរួម ។ «កម្មវិធីបារាំងពីរសប្តាហ៍នៅភ្នំពេញ»ទើបនឹងចាប់ផ្តើម ដែលយើងសហការរៀបចំជាមួយសភាពាណិជ្ជកម្ម និងឧស្សាហកម្មបារាំង-កម្ពុជា។ ព្រឹត្តិការណ៍សី្តពីវប្បធម៌ អាហារ រាប់បញ្ចូលទាំងអាហារពេលល្ងាច «Goût de France» នៅថ្ងៃទី២១ ខែមីនា នឹងផ្សព្វផ្សាយអំពីប្រទេសបារាំង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងបារាំង និងកម្ពុជា។ ខ្ញុំប្រាកដក្នុងចិត្តថាព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះនឹងបង្កើតឱ្យមានឱកាសថ្មីៗដើម្បីពង្រឹងទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសយើងទាំងពីរ។
ខ្ញុំបានចូលរួមក្នុងទិវាហ្វ្រង់កូហ្វូនី ដែលត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជាកាលពីថ្ងៃទី១៦ខែមីនាកន្លងទៅ។ ខ្ញុំនឹងចូលរួមផងដែរនៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍រៀបចំដោយក្រុមប្រឹក្សាលើកស្ទួយហ្វ្រង់កូហ្វូនីនៅកម្ពុជានៅថ្ងៃទី២៦ ខែមីនានៅវិទ្យាស្ថានការទូតនិងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ និងកម្មវិធីរៀបចំ ដោយសាកលវិទ្យាល័យនានានៅថ្ងៃទី២៨ ខែមីនានៅវិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យាកម្ពុជា។
១.ក្នុងបរិបទកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន វត្តមានភាសាបារាំងបានថមថយបន្តិចម្តងៗ បើប្រៀបធៀបជាមួយភាសាចិន និងអង់គ្លេស។ តើត្រូវធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីរក្សាវត្តមានភាសាបារាំងនៅកម្ពុជា?
ភាសាបារាំងនឹងបន្តមានវត្តមាននៅកម្ពុជាបើប្រជាជនកម្ពុជាចាត់ទុកថារៀនភាសាបារាំងមានសារប្រយោជន៍ ដើម្បីទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាលប្រកបដោយគុណភាពនៅប្រទេសបារាំង (ខ្ញុំសូមរម្លឹកថាយុវជនកម្ពុជា៦០០នាក់ចេញទៅសិក្សានៅបារាំងជារៀងរាល់ឆ្នាំ) ក៏ដូចជាដើម្បីស្វែងរកការងារធ្វើ (ជាពិសេសដោយសារគុណភាពនៃការបណ្តុះបណ្តាលដែលពួកគេទទួលបានជាភាសាបារាំង) និងស្វែងយល់អំពីវប្បធម៌ផ្សេងៗទៀត។
យើងត្រូវបង្ហាញឱ្យឃើញថាប្រទេសបារាំងមានភាពទាក់ទាញ និងផ្សព្វផ្សាយឱ្យបានទូលំទូលាយអំពីឱកាសដែលកើតចេញពីការចេះភាសាបារាំង។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការចេះភាសាបរទេសតែមួយភាសា មិនថាជាភាសាអង់គ្លេស ឬភាសាចិន នឹងមិនគ្រប់គ្រាន់នោះទេ។ យើងស្ថិតក្នុងពិភពមួយដែលការចេះភាសាបរទេសពីរកាន់តែមានភាពចាំបាច់ទៅៗ។
ខ្ញុំសូមរម្លឹកថា កម្ពុជាគឺជាប្រទេសស្ថាបនិកមួយអង្គការអន្តរជាតិនៃបណ្តាប្រទេសប្រើប្រាស់ភាសាបារាំង ឬអង្គការហ្វ្រង់កូហ្វូនីអន្តរជាតិ។ ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បានកំណត់យកភាសាបរទេសពីរជាផ្លូវការ គឺភាសាអង់គ្លេស និងភាសាបារាំង។ គោលដៅគឺតម្រូវឱ្យសិស្សជ្រើសរើសភាសាបរទេសណា១នៅថ្នាក់ទី៤ និងភាសាបរទេសមួយទៀតជាកំហិតនៅថ្នាក់ទី៧។
យើងចង់អភិវឌ្ឍការបង្រៀនភាសាបារាំង និងពង្រឹងគុណភាពនៃការបង្រៀនភាសាបារាំង។ ក្នុងន័យនេះ យើងបំពេញការងារជាមួយឯកឧត្តម ហង់ ជួន ណារ៉ុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ដោយបានចុះអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នារវាងស្ថានទូតបារាំង និងក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៧ ដើម្បីអភិវឌ្ឍ និងពង្រឹងការបង្ហាត់បង្រៀនភាសាបារាំង ជាពិសេសតាមរយៈការបណ្តុះបណ្តាលគ្រូ។
យើងក៏សង្កេតឃើញផងដែរនូវការផ្តួចផ្តើមគំនិតនៅតាមគ្រឹះស្ថាននៃថ្នាក់ពីរភាសា ដែលចង់ទទួលបានការបញ្ជាក់ស្តង់ដារគុណភាពបារាំងហៅថា «ការអប់រំរបស់បារាំង»។
ការផ្តួចផ្តើមគំនិតផ្សេងទៀតឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញពីភាពរស់រវើកនៃភាសាបារាំងនៅកម្ពុជា។ ជាក់ស្តែង សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ និងវិទ្យាស្ថានជាតិអប់រំ កំពុងបំពេញការងារដើម្បីបង្កើតថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ភាសាបារាំង។ សាកលវិទ្យាល័យបាត់ដំបងកំពុងបំពេញការងារដើម្បីបង្កើតបរិញ្ញាបត្រភាសាបារាំង ចំណែកឯសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈមានចំនួននិស្សិតសិក្សាភាសាបារាំងកើនឡើងពី៩០នាក់ទៅដល់៤០០នាក់ ជាពិសេនៅក្នុងមហាវិទ្យាល័យបុរាណវិទ្យា និងស្ថាបត្យកម្ម។ គម្រោងទាំងនេះត្រូវបានគាំទ្រដោយទីភ្នាក់ងារឧត្តមសិក្សានៃបណ្តាប្រទេសប្រើប្រាស់ភាសាបារាំង។ ជាងនេះទៅទៀត នៅមជ្ឈមណ្ឌលភាសានៃវិទ្យាស្ថានបារាំងនៅកម្ពុជា ចំនួនសិស្សចុះឈ្មោះសិក្សាមានការកើនឡើងខ្លាំង ដោយមានសិស្សចុះឈ្មោះជាង១១ ០០០ នាក់ក្នុងមួយឆ្នាំ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត យើងត្រូវធ្វើការជាមួយក្រុមហ៊ុនដើម្បីឱ្យគេស្គាល់ក្រុមហ៊ុនទាំងនោះកាន់តែច្បាស់ ជាពិសេសក្រុមហ៊ុនបារាំង ហើយធ្វើយ៉ាងណាឱ្យក្រុមហ៊ុនទាំងនោះមានទំនាក់ទំនងជាមួយនិស្សិត និងអតីតនិស្សិត។ នោះហើយគឺជាអត្ថន័យនៃការផ្តួចផ្តើមគំនិត ដែលយើងធ្វើឡើងសម្រាប់បណ្តាញអតីតនិស្សិត (ដែលបានទៅសិក្សានៅប្រទេសបារាំង ឬបាន សិក្សាជាភាសាបារាំងនៅតាមគ្រឹះស្ថាននានាដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសបារាំង)។ គណៈកម្មការនៃអតីតនិស្សិតនឹងត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងសភាពាណិជ្ជកម្ម និងឧស្សាហកម្មបារាំងកម្ពុជា។ ស្ថានទូតក៏ចូលរួមក្នុងគណៈកម្មការនោះដែរ។ យើងនឹងពិភាក្សាគ្នាអំពីការបង្កើតគំនិតផ្តួចផ្តើមនានា ដើម្បីបង្ខិតអ្នកចេះបារាំង និងក្រុមហ៊ុនជ្រើសរើសបុគ្គលិកឱ្យកាន់ជិតគ្នា។
២.មនុស្សមួយចំនួនយល់ឃើញថាភាសាបារាំងបានបាត់បង់ទៅហើយនៅកម្ពុជា។ តើលោកជំទាវយល់ស្របចំពោះទស្សនៈនេះដែរឬទេ? ហេតុអ្វី?
ជាការមិនពិតនោះទេ! ចំពោះខ្ញុំ ចាប់តាំងពីពេលដែលខ្ញុំបំពេញមុខងារនៅកម្ពុជាតាំងពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧មក ខ្ញុំសង្កេតឃើញថាការប្រើប្រាស់ភាសាបារាំងនៅប្រទេសកម្ពុជាមានភាពរស់រវើក។ ប្រជាជនកម្ពុជាជាច្រើននិយាយភាសាបារាំង ហើយនិយាយបានល្អទៀតផង។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ខ្ញុំទទួលស្គាល់ការពិតដែរថា ចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់ភាសាបារាំងមានការថយចុះ។ ភាសាបារាំងជួបនឹងបញ្ហាប្រឈមជាច្រើននៅក្នុងពិភពមួយដែលកាន់តែមានការបើកទូលាយទៅៗ និងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលចាក់ប្ញសទៅក្នុងបរិស្ថានតំបន់។ យើងត្រូវយកចំណុចទាំងនោះមកពិចារណា ហើយទាក់ទាញឱ្យគេជ្រើសរើសយកភាសាបារាំង ដែលជាភាសាប្រើប្រាស់ដោយប្រជាជនជិត២៧៤លាននាក់នៅលើពិភពលោកនាពេលបច្ចុប្បន្ន។
ប្រទេសបារាំងនៅតែជាប្រទេសលំដាប់ទីពីរ ដែលនិស្សិតកម្ពុជាជ្រើសរើសដើម្បីទៅសិក្សា បន្ទាប់ពីប្រទេសថៃ។ សាកលវិទ្យាល័យបារាំងទទួលនិស្សិតបរទេសដូចគ្នាទៅនឹងនិស្សិតបារាំងដែរ ពោលគឺរដ្ឋាភិបាលបារាំងទទួលរ៉ាប់រងថ្លៃសិក្សារបស់និស្សិតខ្មែរដូចនិស្សិតបារាំងនៅក្នុងប្រព័ន្ធអប់រំសាធារណ: (១៥ ០០០អឺរ៉ូជាមធ្យមក្នងមួយឆ្នាំ)។ នេះគឺជាគោលការណ៍នៃសាមគ្គីភាព និងសមភាពនៃការទទួលបានការអប់រំ។ ការណ៍នេះទាមទារឱ្យនិស្សិតបរទេសទាំងអស់មានកម្រិតភាសាបារាំងល្អប្រសើរ ដើម្បីអាចទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាលបែបបារាំង ដែលត្រូវគេទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិ។
អស់រយៈពេលប្រហែល២០ឆ្នាំមកហើយ ក្នុងមួយឆ្នាំៗនិស្សិតកម្ពុជាប្រមាណ៦០០នាក់ចេញទៅសិក្សានៅប្រទេសបារាំងថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ឬថា្នក់បណ្ឌិត ហើយមួយចំនួនសិក្សានៅសាលាល្បីៗដូចជាសាលាពហុបច្ចេកទេសជាដើម។ ក្នុងរយៈពេលជិត៣០ឆ្នាំនេះ ប្រទេសបារាំងបានបណ្តុះបណ្តាលនិស្សិតកម្ពុជាកម្រិតខ្ពស់ជាង៦ ០០០នាក់។ បច្ចុប្បន្ន ពួកគេកំពុងកាន់តំណែងធំៗនៅតាមគ្រឹះស្ថានរដ្ឋ និងឯកជន។
ក្នុងពេលដែលខ្ញុំកំពុងផ្តល់បទសម្ភាសន៍ជាមួយលោក អាហារូបករណ៍រដ្ឋាភិបាលបារាំងឆ្នាំ២០១៨កំពុងបើកទទួលបេក្ខជនសុំអាហារូបករណ៍រហូតដល់ចុងខែមីនាសម្រាប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ និងថ្នាក់បណ្ឌិត។ ដើម្បីទទួលបានអាហារូបករណ៍នេះ និស្សិតត្រូវមានចំណេះដឹងភាសាបារាំងក្នុងកម្រិតល្អមួយ។
៣.បើតាមលោកជំទាវ តើមានប្រជាជនកម្ពុជាប៉ុន្មាននាក់ចេះនិយាយភាសាបារាំងនៅកម្ពុជា (ទាំងអ្នកសិក្សា និងអ្នកប្រកបមុខអាជីព) ? អ្នកចេះភាសាបារាំងទាំងនេះធ្វើការក្នុងវិស័យអ្វីខ្លះ? ហើយមានជនជាតិបារាំងប៉ុន្មាននាក់រស់នៅប្រទេសកម្ពុជា?
ភាសាបារាំងនៅតែពេញនិយមនៅកម្ពុជា ដោយមានអ្នករៀនប្រហែល ១២៥ ០០០ នាក់បើតាមតួលេខរបស់ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា។
វាជាការលំបាកក្នុងការកំណត់ឱ្យបានច្បាស់អំពីចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់ភាសាបារាំងនៅតាមវិស័យសេដ្ឋកិច្ចនីមួយៗដោយសារយើងពុំមានតួលេខ។ តែខ្ញុំសង្កេតឃើញថា មានអ្នកចេះភាសាបារាំង ច្រើននៅក្នុងវិស័យអប់រំ ទេសចរណ៍ សុខាភិបាល វេជ្ជសាស្ត្រ បេតិកភណ្ឌ និងវប្បធម៌ ដែលសុទ្ធសឹងជាវិស័យប្រើប្រាស់ភាសាបារាំងច្រើន។ ក៏មានច្រើនដែរនៅតាមក្រុមហ៊ុនបារាំង ដូចជា Cambodia Airport ជាដើម។
ជនជាតិបារាំងជាង៥ ០០០នាក់បានចុះឈ្មោះនៅស្ថានទូតបារាំង។ យើងប៉ាន់ប្រមាណថា ជារួមមានជនជាតិបារាំងសរុបប្រមាណ១០ ០០០ នាក់ដែលកំពុងរស់នៅប្រទេសកម្ពុជា ដែលភាគច្រើនរស់នៅភ្នំពេញ សៀមរាប ព្រះសីហនុ កែប និងកំពត។
៤. តើមានក្រុមហ៊ុនបារាំងប៉ុន្មាននៅកម្ពុជា ហើយក្រុមហ៊ុនទាំងនោះភាគច្រើនវិនិយោគលើវិស័យអ្វី?
ប្រទេសបារាំងគឺជាវិនិយោគិនអឺរ៉ុបលំដាប់ទីមួយនៅកម្ពុជា ដោយមានទុនវិនិយោគបន្តកើនឡើងអស់រយៈពេល៥ឆ្នាំមកហើយ (ទឹកប្រាក់វិនិយោគចំនួន៣៤០លានអឺរ៉ូនៅចុងឆ្នាំ២០១៦)។ វត្តមានក្រុមហ៊ុនបារាំងមានលក្ខណៈពិសេសពី២ ទីមួយគឺការវិនិយោគដោយក្រុមហ៊ុនធំៗរបស់បារាំងមួយចំនួន និងទីពីរគឺការបង្កើតក្រុមហ៊ុនក្នុងស្រុកជាច្រើនដោយជនជាតិបារាំង។
មានបុត្រសម្ព័ន្ធក្រុមហ៊ុនបារាំងប្រមាណ៣០ ដែលកំពុងវិនិយោគនៅកម្ពុជាក្នុងវិស័យជាច្រើន។ កន្លងមកគឺមានក្រុមហ៊ុន ACCOR (ផ្នែកសណ្ឋាគារ) VINCI (ព្រលានយន្តហោះ) TOTAL (ប្រេងឥន្ធនៈ) SANOFI (ឱសថ) ហើយថ្មីៗនេះមានការវិនិយោគលើវិស័យផ្សេងទៀត ដូចជាក្រុមហ៊ុន BOLLORE (អាជីវកម្មកៅស៊ូ) ក្រុមហ៊ុន HAVAS (គមនាគមន៍) ក្រុមហ៊ុន LAGADERE (សោតទស្សន៍) និងធនាគារ BRED ។
សហគ្រាសបារាំងប្រមាណជាង៤៥០កំពុងប្រកបអាជីវកម្មក្នុងវិស័យសណ្ឋាគារ និងភោជនីយដ្ឋាន។ ប៉ុន្តែសកម្មភាពរបស់ពួកគេមានគ្របដណ្តប់លើគ្រប់វិស័យទាំងអស់នៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ហើយជាអ្នកទ្រទ្រង់ការនាំចេញរបស់បារាំង និងកម្ពុជា (មានសំណង់ សម្ភារៈអគ្គិសនី សេវា។ល។) បុត្រសម្ព័ន្ធ និងសហគ្រាសទាំងនេះប្រមូលផ្តុំគ្នានៅក្នុងសភាពាណិជ្ជកម្ម និងឧស្សាហកម្មបារាំងកម្ពុជា ដែលជាសភាពាណិជ្ជកម្មអឺរ៉ុបទីមួយនៅកម្ពុជា និងជាស្ថាប័នផ្សព្វផ្សាយអំពីសហគមន៍ធុរកិច្ចបារាំង-កម្ពុជា។
៥. អ្នកខ្លះនិយាយថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការបារាំងតែងផ្តល់ផ្លែផ្កាល្អនៅកម្ពុជាមិនថាក្នុងវិស័យណានោះទេ។ តើបារាំងយកចិត្តទុកដាក់បណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្សក្នុងវិស័យណាខ្លះ ទាំងការបណ្តុះបណ្តាលនៅកម្ពុជា និងនៅប្រទេសបារាំង?
បារាំងផ្តល់អាហារូបករណ៍ដល់គ្រូពេទ្យ អ្នកច្បាប់ សេដ្ឋវិទូ និងអ្នកប្រកបមុខអាជីពក្នុងវិស័យផ្សេងៗទៀតជាច្រើន។ អាហារូបករណ៍ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ និងថ្នាក់បណ្ឌិតត្រូវបានផ្តល់ឱ្យនិស្សិតនិងអ្នកស្រាវជ្រាវវ័យក្មេងកម្ពុជា ដែលចង់ទៅសិក្សាឬស្រាវជ្រាវនៅតាមគ្រឹះស្ថានអប់រំជាន់ខ្ពស់បារាំង។ មុខវិជ្ជាអាទិភាពមានដូចជានីតិសាស្ត្រ វិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច វិទ្យាសាស្ត្រវិស្វកម្ម វិទ្យាសាស្ត្រអប់រំ ភាសាវិទ្យា ភាសាបារាំង ទេសចរណ៍ ស្ថាបត្យកម្ម និងបុរាណវិទ្យា។
កិច្ចសហប្រតិបត្តិការបារាំងនៅកម្ពុជាស្តែងឱ្យឃើញតាមរយៈកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការបណ្តុះបណ្តាលរៀបចំដោយអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ក្រុមហ៊ុន និងទីភ្នាក់ងារអភិវឌ្ឍន៍បារាំង(AFD)។
យើងប៉ាន់ប្រមាណថា អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលបារាំងចំនួន៨៩%នៅកម្ពុជាចាត់ទុកថា ការអប់រំ (រាប់បញ្ចូលទាំងការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ) គឺជាវិស័យអន្តរាគមន៍អាទិភាព។ ជិតពាក់កណ្តាលនៃអង្គការខាងធ្វើការក្នុងវិស័យអប់រំ និងការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ(៤៥%)។ សិស្សជាច្រើនបោះបង់ការសិក្សានៅមធ្យមសិក្សា ដោយសារយុវជនកម្ពុជាអាយុ១៥ឆ្នាំចង់រកការធ្វើដើម្បីបានប្រាក់ចំណូល។ ការណ៍នេះបានជំរុញឱ្យអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលបង្កើតកម្មវិធីបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ដើម្បីផ្តល់លទ្ធភាពឱ្យពួកគេទទួលបានការងារប្រកបដោយគុណភាព។
រីឯក្រុមហ៊ុនបារាំងក៏ផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈផងដែរសម្រាប់បុគ្គលិក ដោយក្រុមហ៊ុនខ្លះមានមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលផ្ទាល់ខ្លួនទៀតផង។ មូលនិធិមួយចំនួនផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាលក្រៅពីសកម្មភាពរបស់ខ្លួន។ តួយ៉ាងដូចជាមូលនិធិ Paul Dubrule (ក្រុមហ៊ុនACCOR) ដែលបណ្តុះបណ្តាលយុវជន៣០០នាក់ក្នុងមួយឆ្នាំក្នុងវិស័យទេសចរណ៍នៅសៀមរាប។
ការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈគឺជាវិស័យសំខាន់មួយនៃសកម្មភាពរបស់ទីភ្នាក់ងារអភិវឌ្ឍន៍បារាំងនៅកម្ពុជា(AFD) ។ គម្រោងសំខាន់បីរបស់ AFD មានការបង្កើតសាលាទេសចរណ៍ពីរនៅភ្នំពេញនិងខេត្តព្រះសីហនុ ការគាំទ្រវិទ្យាស្ថានបណ្តុះបណ្តាលវិស័យកាត់ដេរនៅភ្នំពេញ និងការពង្រឹងយន្តការទូទៅនៃការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ដោយសហការជាមួយធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី។
៦. ក្នុងទិវាហ្វ្រង់កូហ្វូនីឆ្នាំ២០១៨នេះ តើនឹងមានការរៀបចំកម្មវិធីអី្វខ្លះ? ហើយមានគោលដៅអ្វីយ៉ាងណាដែរ?
ពីថ្ងៃទី៧ដល់ថ្ងៃទី១១ខែមីនា យើងបានរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍«សប្តាហ៍បារាំងនៅសៀមរាប»ជាលើកដំបូង ដោយមានក្រុមហ៊ុន អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងស្ថាប័នបារាំងចំនួន៥០ចូលរួម ។ «កម្មវិធីបារាំងពីរសប្តាហ៍នៅភ្នំពេញ»ទើបនឹងចាប់ផ្តើម ដែលយើងសហការរៀបចំជាមួយសភាពាណិជ្ជកម្ម និងឧស្សាហកម្មបារាំង-កម្ពុជា។ ព្រឹត្តិការណ៍សី្តពីវប្បធម៌ អាហារ រាប់បញ្ចូលទាំងអាហារពេលល្ងាច «Goût de France» នៅថ្ងៃទី២១ ខែមីនា នឹងផ្សព្វផ្សាយអំពីប្រទេសបារាំង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងបារាំង និងកម្ពុជា។ ខ្ញុំប្រាកដក្នុងចិត្តថាព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះនឹងបង្កើតឱ្យមានឱកាសថ្មីៗដើម្បីពង្រឹងទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសយើងទាំងពីរ។
ខ្ញុំបានចូលរួមក្នុងទិវាហ្វ្រង់កូហ្វូនី ដែលត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជាកាលពីថ្ងៃទី១៦ខែមីនាកន្លងទៅ។ ខ្ញុំនឹងចូលរួមផងដែរនៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍រៀបចំដោយក្រុមប្រឹក្សាលើកស្ទួយហ្វ្រង់កូហ្វូនីនៅកម្ពុជានៅថ្ងៃទី២៦ ខែមីនានៅវិទ្យាស្ថានការទូតនិងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ និងកម្មវិធីរៀបចំ ដោយសាកលវិទ្យាល័យនានានៅថ្ងៃទី២៨ ខែមីនានៅវិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យាកម្ពុជា។
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
