ភ្នំពេញ៖ ឥទ្ធិពលនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច ជំរុញឲ្យការប្រើប្រាស់ភាសាបរទេសមានការផ្លាស់ប្តូរនៅក្នុងតំបន់ ពិភពលោក និងនៅកម្ពុជានិយាយដោយឡែក។ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងរយៈពេល៣៨ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ភាសាបរទេសជាច្រើនត្រូវបានគេនាំចូលមកកម្ពុជាក្នុងកាលៈទេសៈផ្សេងៗពីគ្នា។ ភាសាទាំងនោះជារួមមាន៖ ភាសាវៀតណាម រុស្ស៊ី ថៃ បារាំង អង់គ្លេស កូរ៉េ និងជប៉ុន។
ក្នុងរយៈពេល៣៧ឆ្នាំ ពោលគឺពីឆ្នាំ១៩៨០ ដល់ឆ្នាំ២០១៨នេះ ភាសាចំនួន៧យ៉ាងតិចបានប្រជែងដណ្តើមទីតាំង និងឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួននៅលើទីផ្សារ និងនៅក្នុងសង្គមខ្មែរ។
នៅក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ៨០ ភាសាផ្លូវការ ដែលត្រូវបានគេអនុញ្ញាតឲ្យបង្រៀននៅតាមសាលារដ្ឋ គឺភាសាវៀតណាម និងភាសារុស្ស៊ី ព្រោះកាលនោះ ប្រទេសកម្ពុជាស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពល នៃប្រទេសវៀតណាម និងប្រទេសរុស្ស៊ី ប្រសិនបើគេនិយាយពីភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងឥទ្ធិពលនយោបាយ (ប្លុកកុំម្មុយនីស)។ នាពេលនោះដដែល ភាសាបារាំង និងភាសាអង់គ្លេស ត្រូវបានគេលួចបង្រៀន និងលួចរៀនជាលក្ខណៈឯកជន។ ភាសាពីរនេះ មិនត្រូវបានគេអនុញ្ញាតឲ្យរៀនដោយសេរី និងផ្លូវការឡើយ ព្រោះភាសានេះ ត្រូវបានគេគិតថា ជាភាសាដែលប្រើប្រាស់ដោយប្រទេសលោកខាងលិច(ប្លុកសេរី)។
នៅក្នុងទសវត្សរ៍៨០ដដែល អ្នកមានសាច់ញាតិសែស្រឡាយចិន ហើយនិយាយភាសាចិន ក៏ប្រឈមនឹងការរើសអើងខ្លះដែរ។ និយាយឲ្យចំ គឺថា ភាសាចិនកាលនោះមិនពេញនិយមជាផ្លូវការឡើយ តែពេញនិយមបែបលួចលាក់នៅតាមគ្រួសារ។
ទសវត្សរ៍៩០ចូលមកដល់ កម្ពុជាសម្រេចទទួលយកនយោបាយរបបសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារសេរី ពេលនោះ ប្រទេសលោកខាងលិច ក៏បាននាំចូលមកជាមួយផងដែរ ទាំងឥទ្ធិពលនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច។ ឥទ្ធិពលលោកខាងលិច និងឥទ្ធិពលខាងអឺរ៉ុប បានជំរុញឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរពេញនិយមភាសាបារាំង និងភាសាអង់គ្លេស។ ភាសាបារាំង កាលនោះ ពេញនិយមជាងភាសាអង់គ្លេសទៅទៀត ព្រោះកម្ពុជាធ្លាប់ស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគមនិយមបារាំង ជិត១០០ឆ្នាំឯណោះ។ តែក្រោយមក ដោយសារឥទ្ធិពលសកលភាវូបនីយកម្ម ភាសាអង់គ្លេស ក៏គ្របដណ្តប់ទីផ្សារទាំងមូលរបស់ប្រទេសកម្ពុជាតែម្តង។
នៅក្នុងទសវត្សរ៍៩០ដដែល អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់ គឺថាក្នុងខណៈពេលដែលភាសាបារាំង និងអង់គ្លេសកំពុងមានវត្តមាន និងឥទ្ធិពលខ្លាំងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះ ភាសាថៃ ក៏បង្ហាញវត្តមានមួយរយៈពេលខ្លី នៅកម្ពុជាដែរ។ ភាសាថៃរីកចម្រើនមួយរយៈ ព្រោះ កាលនោះ អ្នកវិនិយោគថៃ បានសម្រុកចូលមកវិនិយោគនៅកម្ពុជាយ៉ាងគំហុកផងដែរ។
ក្នុងទសវត្សរ៍២០០០ ភាសាថៃ បាត់បង់ឥទ្ធិពល ភាសាបារាំងថមថយវត្តមាន តែភាសាអង់គ្លេស កាន់តែរីកធំជាងមុន។ តែអ្វីដែលលេចឡើងថ្មី គឺភាសាកូរ៉េ និងភាសាជប៉ុន។ ភាសាជប៉ុន មិនរីកធំលឿនប៉ុន្មានឡើយ។ តែភាសាកូរ៉េ ត្រូវបានពលរដ្ឋខ្មែរចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំង ព្រោះប្រទេសកូរ៉េ ទទួលយកពលករខ្មែរ ឲ្យធ្វើការនៅទីនោះ និងម្យ៉ាងទៀតពេលនោះ អ្នកវិនិយោគកូរ៉េ ក៏ចូលមកក្នុងប្រទេសកម្ពុជាច្រើនដែរ។
ចំពោះ ភាសាជប៉ុន វិញ វាជាភាសាមួយដែលរីកចម្រើនយឺតនៅកម្ពុជា តាំងពីទសវត្សរ៍២០០០ តែរហូតមកដល់ឆ្នាំ២០១២ ឬ២០១៣ កន្លងមកនេះ ការវិនិយោគរបស់ជប៉ុន បានចូលមកកម្ពុជាកាន់តែច្រើន។ បច្ចុប្បន្ននេះ ភាសាជប៉ុន ជាភាសាមួយ ដែលត្រូវបានគេហៅថា ជាភាត្រូវប៉ានដែរនាសម័យថ្មីនេះ។
តើនៅពេលនេះ តើភាសាបរទេសណាថមថយឥទ្ធិពល? ហើយថា តើភាសាបរទេសណារីកចម្រើនទៅមុខកាន់តែខ្លាំង?
តាមការសង្កេតជាក់ស្តែង ភាសារុស្ស៊ី និងវៀតណាម ដែលធ្លាប់មានឥទ្ធិពលខ្លាំងនៅកម្ពុជាក្នុងទសវត្សរ៍៨០ ស្ទើរបាត់ស្រមោលពីទីផ្សារនៃប្រទេសកម្ពុជា។ ភាសាបារាំងដែលមានឥទ្ធិពលខ្លាំងក្នុងអំឡុងឆ្នាំ៩០ កំពុងត្រដរខ្សល់ដើម្បីបន្តរស់នៅក្នុងទីផ្សារកម្ពុជាដែលធ្លាប់ជាទីផ្សារអាណានិគមរបស់ខ្លួន។
ភាសាកូរ៉េ ភាសាជប៉ុន ភាសាអង់គ្លេស ជាភាសាដែលបាន និងកំពុងបន្តរីកចម្រើនខ្លាំងនៅក្នុងសង្គមខ្មែរ។ ចុះភាសាចិនវិញ?
តាមពិត ភាសាចិន ត្រូវបានកូនចៅចិននិយាយច្រើននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាតាំងពីយូយារណាស់មកហើយ។ តែគ្រាន់ថា ភាសាមួយនេះ ត្រូវបានគេប្រើប្រាស់នៅក្នុងសង្គមគ្រួសារតែប៉ុណ្ណោះ ពោល គឺវាមិនមានវត្តមានផ្លូវការនៅក្នុងក្រុមហ៊ុន ឬកិច្ចការរបស់រដ្ឋឡើយ។
តែក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដោយសារតែទំនាក់ទំនងការទូត និងជំនួញល្អរវាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងរដ្ឋាភិបាលចិន ដូច្នេះ ភាសាចិនកំពុងឡើង«កូដ»ខ្លាំងមែនទែន។ ភាសានេះ ត្រូវបានគេប្រើប្រាស់ក្នុងជំនួញ ក្នុងការសិក្សា ក្នុងកិច្ចការការងារទូត និងកិច្ចការនយោបាយតែម្តង។
ងាកមកមតិមហាជនកម្ពុជាវិញ ពួកគេមួយចំនួនចាប់ផ្តើមតម្រង់ទិសកូនចៅរបស់ពួកគេឲ្យរៀនភាសាអង់គ្លេស ជាភាសាបរទេសអន្តរជាតិ និងភាសាចិនជាភាសាបរទេសបែបជំនួញនៃមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចចិនដែលគ្រោងនឹងឈានទៅកាច់ចង្កូតសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកនាពេលអនាគត។
សរុបសេចក្តីមក ភាសាបរទេសដែលមានវត្តមាន និងឥទ្ធិពលនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាប្រែប្រួលទៅតាមលក្ខខណ្ឌសេដ្ឋកិច្ច និងរបត់នយោបាយរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ តើនៅថ្ងៃក្រោយទៀត តើភាសាបរទេសណាផ្សេងទៀតនឹងមកចាប់កំណើតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះ? នេះ គឺជាសំណួរដែលមានតែពេលវេលាប៉ុណ្ណោះអាចផ្តល់ចម្លើយបាន៕