ជាតិ
នយោបាយជាតិ
ក្រុមជំនាញមួយនៃអង្គការសិទិ្ធមនុស្សរបស់UN ហៅការឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខា ថាខុសច្បាប់អន្តរជាតិ និងទាមទារឲ្យដោះលែងជាបន្ទាន់
លោក កឹម សុខា នៅពេលដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅផ្ទះកាលពីយប់ថ្ងៃទី៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧។ រូបថត AFP
×![]()
ដោយ: ម៉ៅ សុផា
ភ្នំពេញ៖ ក្រុមការងារជំនាញមួយរបស់ឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស ដែលហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេសថា WGAD បានទាមទារឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា ជាបន្ទាន់ ដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌអ្វីទាំងអស់។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់សហព័ន្ធសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (FIDH)។ តែប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប្រកាសថា នឹងមិនលើកលែងឲ្យលោក កឹម សុខាឡើយ។ ឯមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សកាន់អំណាច និយាយតពីប្រមុខរដ្ឋាភិបាលថា គ្មាប្រទេសណា ដោះលែងជនក្បត់ជាតិ នោះទេ។
សហព័ន្ធសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (FIDH) ដែលមានអង្គការជិត២០០ មកពីបណ្តាប្រទេសជាង១០០ លើពិភពលោកជាសមាជិក បានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយពីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង នៅថ្ងៃទី៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៨នេះ ស្តីពីភាពជោគជ័យ ដែលក្រុមការងារពិសេស របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ យល់ព្រមធ្វើតាមសំណើរបស់ខ្លួន ក្នុងការទាមទារឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលកំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារត្រពាំងផ្លុងខេត្តត្បូងឃ្មុំ ក្រោមការសង្ស័យរបស់តុលាការថា បានប្រព្រឹត្តអំពើក្បត់ជាតិ។ FIDH ជាអង្គការអន្តរជាតិ ដែលធ្វើការងារខ្លាំងផ្នែកសិទិ្ធស៊ីវិល នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌។
ក្រុមការងារទទួលបន្ទុកករណីឃុំខ្លួនដោយបំពាន (WGAD) ដែលជាអង្គភាពមួយរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ បានសន្មត់ថា ការចាប់និងការឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខា គឺធ្វើឡើងដោយខុសច្បាប់ ដូច្នេះត្រូវដោះលែងលោក ឲ្យមានសេរីភាពឡើងវិញជាបន្ទាន់ ដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ។ នេះជាការលើកឡើងក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ FIDH។ FIDH អះអាងថា ខ្លួនបានដាក់សំណើទៅកាន់ WGAD កាលពីអំឡុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៧ ដើម្បីសុំជំរុញរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ FIDH បានឲ្យដឹងថា WGAD មិនត្រឹមតែទាមទារឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា ប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំង ទាមទារឲ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជា ផ្តល់សំណងដល់លោកថែមទៀត សម្រាប់ការឃុំឃាំងដោយបំពានច្បាប់អន្តរជាតិ។ FIDH បន្តថា WGAD បារម្ភយ៉ាងខ្លាំងអំពីសុខភាពរបស់លោកកឹមសុខា។
FIDH បានបញ្ជាក់ក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានយ៉ាងដូច្នេះ៖«WGAD បានរកឃើញថា លោក កឹម សុខា មិនទទួលបានយុត្តិធម៌ក្នុងការជំនុំជម្រះឡើយ។ WGAD បានសង្កត់ធ្ងន់ថា ករណីលោក កឹម សុខា មិនចាំបាច់ឈានដល់យកទៅជំនុំជម្រះនោះទេ ព្រោះការឃុំឃាំងគាត់ គឺខុសច្បាប់បាត់ទៅហើយ ហើយសិទ្ធិរបស់គាត់ ដែលមានចែងក្នុងកតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីសិទ្ធិពលរដ្ឋនិងសិទ្ធិនយោបាយ ក៏ត្រូវបានរំលោភបំពានដែរ»។
ការទាមទារខាងលើ ដែលកើតឡើងនាពេលនេះ ក៏អាចជាចំណែកនៃការរប្រឹងប្រែងរបស់កញ្ញា កឹម មនោវិទ្យា កូនស្រីច្បងរបស់លោក កឹម សុខា ដែរ។ កញ្ញា កឹម មនោវិទ្យា បានពឹងពាក់មេធាវីអន្តរជាតិមួយក្រុម ឲ្យដាក់បណ្តឹងទៅកាន់ WGAD កាលពីអំឡុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៧ ដើម្បីសុំឲ្យជួយរកយុត្តិធម៌ ជូនឪពុករបស់នាង។
សម្តេច ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មិនបានប្រតិកម្មផ្ទាល់ទៅកាន់សហព័ន្ធសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ឬ ក្រុមការងារជំនាញរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនោះទេ ដែលទាមទារឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា។ ប៉ុន្តែ ក្រោយមានការទាមទារបែបនេះ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ក៏បានប្រកាសសាជាថ្មីថា ការលើកលែងឲ្យលោក កឹម សុខា នឹងមិនអាចកើតមានឡើយ។
ក្នុងពិធីជួបសំណេះសំណាលជាមួយកម្មករ-កម្មការិនីដូចសព្វដង នៅព្រឹកថ្ងៃទី៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៨នេះ ប្រធានគណបក្សកាន់អំណាច បានបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះថា៖«ការជាប់គុករបស់អ្នកឯង គឺជារឿងត្រឹមត្រូវណាស់ មិនអាចលើកលែងឲ្យអ្នកឯងបានទេ»។
ចំណែកលោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នៅតែបកស្រាយដូចមុនដដែលថា លោក កឹម សុខា បានប្រព្រឹត្តបទល្មើសដោយខ្លួនឯង ទើបបានជាត្រូវទទួលទោសបែបនេះ។ លោក សង្កត់ធ្ងន់ថា ចំណាត់ការបស់សមត្ថកិច្ច និងតុលាការ លើលោក កឹម សុខា គឺត្រឹមត្រូវទៅតាមច្បាប់របស់កម្ពុជា ដែលជាប្រទេសឯករាជ្យ និងមានអធិបតេយ្យភាពពេញលេញ។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាចរូបនេះ បញ្ជាក់ប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗ តាមទូរសព្ទ យ៉ាងដូច្នេះថា៖«ប្រទេសយើង មិនចំណុះឲ្យបរទេសណា ហើយក៏មិនធ្វើតម្រូវតាមបរទេសណាដែរ។ ច្បាប់ប្រទេសណា ដែលអ្នកក្បត់ជាតិ ហើយគេ ដោះលែងនោះ។ លើពិភពលោក មិនដែលមានប្រទេសណា អនុគ្រោះឲ្យអ្នក ដែលចង់ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលទេ»។
ការទាមទាមឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា ពីសំណាក់ក្រុមការងារពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ គឺស្របពេលដែលការបោះឆ្នោត កាន់តែជិតឈានមកដល់។ បច្ចុប្បន្ន គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប.) កំពុងទទួលពាក្យរបស់គណបក្សនយោបាយ ដើម្បីត្រៀមប្រកួតយកអាសនៈរដ្ឋសភា សម្រាប់នីតិកាលទី៦ ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨។
មកដល់ពេលនេះ គណបក្សកាន់អំណាច និងគណបក្សមួយចំនួនទៀត បានយកពាក្យទៅដាក់នៅគ.ជ.ប. រួចហើយ ខណៈគណបក្សផ្សេងពីនេះ កំពុងបំពេញបែបបទ។ ការចុះឈ្មោះគណបក្ស ដែលចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី៣០ ខែមេសាមក នឹងត្រូវបិទបញ្ចប់ នៅថ្ងៃទី១៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៨។
មិនមែនមានតែក្រុមការងារពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនោះទេ ដែលទាមទារឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា នៅពេលនេះ។ ចាប់តាំងពីលោក កឹម សុខា ត្រូវបានចាប់ខ្លួនកាលពីអំឡុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧មក សហគមន៍អន្តរជាតិនានា បានចេញមកជាហូរហែ ដើម្បីអំពាវនាវឲ្យដោះលែង។
យ៉ាងណាក៏ដោយ សញ្ញាវិជ្ជមានដែលថាលោក កឹម សុខា អាចត្រូវបានដោះលែងនោះ មិនទាន់មាននៅឡើងទេ។ រដ្ឋាភិបាល ប្រកាសជំហរថា អ្នកដែលប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់ ត្រូវតែទទួលទោស ដោយមិនត្រូវលើកលែងជាដាច់ខាត៕
សហព័ន្ធសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (FIDH) ដែលមានអង្គការជិត២០០ មកពីបណ្តាប្រទេសជាង១០០ លើពិភពលោកជាសមាជិក បានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយពីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង នៅថ្ងៃទី៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៨នេះ ស្តីពីភាពជោគជ័យ ដែលក្រុមការងារពិសេស របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ យល់ព្រមធ្វើតាមសំណើរបស់ខ្លួន ក្នុងការទាមទារឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលកំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារត្រពាំងផ្លុងខេត្តត្បូងឃ្មុំ ក្រោមការសង្ស័យរបស់តុលាការថា បានប្រព្រឹត្តអំពើក្បត់ជាតិ។ FIDH ជាអង្គការអន្តរជាតិ ដែលធ្វើការងារខ្លាំងផ្នែកសិទិ្ធស៊ីវិល នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌។
ក្រុមការងារទទួលបន្ទុកករណីឃុំខ្លួនដោយបំពាន (WGAD) ដែលជាអង្គភាពមួយរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ បានសន្មត់ថា ការចាប់និងការឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខា គឺធ្វើឡើងដោយខុសច្បាប់ ដូច្នេះត្រូវដោះលែងលោក ឲ្យមានសេរីភាពឡើងវិញជាបន្ទាន់ ដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ។ នេះជាការលើកឡើងក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ FIDH។ FIDH អះអាងថា ខ្លួនបានដាក់សំណើទៅកាន់ WGAD កាលពីអំឡុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៧ ដើម្បីសុំជំរុញរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ FIDH បានឲ្យដឹងថា WGAD មិនត្រឹមតែទាមទារឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា ប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំង ទាមទារឲ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជា ផ្តល់សំណងដល់លោកថែមទៀត សម្រាប់ការឃុំឃាំងដោយបំពានច្បាប់អន្តរជាតិ។ FIDH បន្តថា WGAD បារម្ភយ៉ាងខ្លាំងអំពីសុខភាពរបស់លោកកឹមសុខា។
FIDH បានបញ្ជាក់ក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានយ៉ាងដូច្នេះ៖«WGAD បានរកឃើញថា លោក កឹម សុខា មិនទទួលបានយុត្តិធម៌ក្នុងការជំនុំជម្រះឡើយ។ WGAD បានសង្កត់ធ្ងន់ថា ករណីលោក កឹម សុខា មិនចាំបាច់ឈានដល់យកទៅជំនុំជម្រះនោះទេ ព្រោះការឃុំឃាំងគាត់ គឺខុសច្បាប់បាត់ទៅហើយ ហើយសិទ្ធិរបស់គាត់ ដែលមានចែងក្នុងកតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីសិទ្ធិពលរដ្ឋនិងសិទ្ធិនយោបាយ ក៏ត្រូវបានរំលោភបំពានដែរ»។
ការទាមទារខាងលើ ដែលកើតឡើងនាពេលនេះ ក៏អាចជាចំណែកនៃការរប្រឹងប្រែងរបស់កញ្ញា កឹម មនោវិទ្យា កូនស្រីច្បងរបស់លោក កឹម សុខា ដែរ។ កញ្ញា កឹម មនោវិទ្យា បានពឹងពាក់មេធាវីអន្តរជាតិមួយក្រុម ឲ្យដាក់បណ្តឹងទៅកាន់ WGAD កាលពីអំឡុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៧ ដើម្បីសុំឲ្យជួយរកយុត្តិធម៌ ជូនឪពុករបស់នាង។
សម្តេច ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មិនបានប្រតិកម្មផ្ទាល់ទៅកាន់សហព័ន្ធសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ឬ ក្រុមការងារជំនាញរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនោះទេ ដែលទាមទារឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា។ ប៉ុន្តែ ក្រោយមានការទាមទារបែបនេះ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ក៏បានប្រកាសសាជាថ្មីថា ការលើកលែងឲ្យលោក កឹម សុខា នឹងមិនអាចកើតមានឡើយ។
ក្នុងពិធីជួបសំណេះសំណាលជាមួយកម្មករ-កម្មការិនីដូចសព្វដង នៅព្រឹកថ្ងៃទី៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៨នេះ ប្រធានគណបក្សកាន់អំណាច បានបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះថា៖«ការជាប់គុករបស់អ្នកឯង គឺជារឿងត្រឹមត្រូវណាស់ មិនអាចលើកលែងឲ្យអ្នកឯងបានទេ»។
ចំណែកលោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នៅតែបកស្រាយដូចមុនដដែលថា លោក កឹម សុខា បានប្រព្រឹត្តបទល្មើសដោយខ្លួនឯង ទើបបានជាត្រូវទទួលទោសបែបនេះ។ លោក សង្កត់ធ្ងន់ថា ចំណាត់ការបស់សមត្ថកិច្ច និងតុលាការ លើលោក កឹម សុខា គឺត្រឹមត្រូវទៅតាមច្បាប់របស់កម្ពុជា ដែលជាប្រទេសឯករាជ្យ និងមានអធិបតេយ្យភាពពេញលេញ។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាចរូបនេះ បញ្ជាក់ប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗ តាមទូរសព្ទ យ៉ាងដូច្នេះថា៖«ប្រទេសយើង មិនចំណុះឲ្យបរទេសណា ហើយក៏មិនធ្វើតម្រូវតាមបរទេសណាដែរ។ ច្បាប់ប្រទេសណា ដែលអ្នកក្បត់ជាតិ ហើយគេ ដោះលែងនោះ។ លើពិភពលោក មិនដែលមានប្រទេសណា អនុគ្រោះឲ្យអ្នក ដែលចង់ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលទេ»។
ការទាមទាមឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា ពីសំណាក់ក្រុមការងារពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ គឺស្របពេលដែលការបោះឆ្នោត កាន់តែជិតឈានមកដល់។ បច្ចុប្បន្ន គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប.) កំពុងទទួលពាក្យរបស់គណបក្សនយោបាយ ដើម្បីត្រៀមប្រកួតយកអាសនៈរដ្ឋសភា សម្រាប់នីតិកាលទី៦ ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨។
មកដល់ពេលនេះ គណបក្សកាន់អំណាច និងគណបក្សមួយចំនួនទៀត បានយកពាក្យទៅដាក់នៅគ.ជ.ប. រួចហើយ ខណៈគណបក្សផ្សេងពីនេះ កំពុងបំពេញបែបបទ។ ការចុះឈ្មោះគណបក្ស ដែលចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី៣០ ខែមេសាមក នឹងត្រូវបិទបញ្ចប់ នៅថ្ងៃទី១៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៨។
មិនមែនមានតែក្រុមការងារពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនោះទេ ដែលទាមទារឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា នៅពេលនេះ។ ចាប់តាំងពីលោក កឹម សុខា ត្រូវបានចាប់ខ្លួនកាលពីអំឡុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧មក សហគមន៍អន្តរជាតិនានា បានចេញមកជាហូរហែ ដើម្បីអំពាវនាវឲ្យដោះលែង។
យ៉ាងណាក៏ដោយ សញ្ញាវិជ្ជមានដែលថាលោក កឹម សុខា អាចត្រូវបានដោះលែងនោះ មិនទាន់មាននៅឡើងទេ។ រដ្ឋាភិបាល ប្រកាសជំហរថា អ្នកដែលប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់ ត្រូវតែទទួលទោស ដោយមិនត្រូវលើកលែងជាដាច់ខាត៕
អត្ថបទទាក់ទង
Tag:
បោះឆ្នោត
UN
កឹម សុខា
សុខ ឥសាន
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
