កិច្ចប្រជុំកំពូលសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកបញ្ចប់ទៅចុងសប្តាហ៍នេះដោយគ្មានសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមជាលើកដំបូងក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររាប់ចាប់ពីឆ្នាំ ១៩៨៩ ពេលដែលកិច្ចប្រជុំនេះចាប់ផ្តើមជាលើកដំបូងនោះ។ ហេតុផលចម្បងនោះគឺ ជម្លោះ និងការទាស់ទែងខ្វែងគំនិតគ្នាយ៉ាងក្តៅគគុករវាងអាមេរិក និងចិន។
ជំនួប APEC ក្លាយជាវេទិការិះគន់គ្នារវាងមេដឹកនាំនៃមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិក និងចិន។ ជាកស្តែងលោក ស៊ី ជិនភីង ប្រធានាធិបតី និងលោក ម៉ៃ ផេន អនុប្រធានាធិបតីអាមេរិក បានយកឱកាសក្នុងពេលផ្តល់សុន្ទរកថារៀងខ្លួនដើម្បីស្តីបន្ទោសគ្នាទៅវិញទៅមករឿងសង្គ្រាមពាណជ្ជកម្មដែលកំពុងបន្តឆាបឆេះនេះ។
ជាលទ្ធផល គ្មានឡើយការចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមគ្នារវាងមេដឹកនាំសមាជិកទាំងអស់ ដែលវាជារឿងរ៉ាវមិនធ្លាប់កើតមានឡើងសោះក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនៃកិច្ចប្រជុំ APEC។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីប៉ាពូអាស៊ី នូវែលហ្គីណេ និងជាប្រធាននៃកិច្ចប្រជុំឆ្នាំនេះលោក Peter O'Neill និយាយយ៉ាងច្បាស់ថា ហេតុផលចម្បងដែលបានក្លាយជាឧបសគ្គសម្រាប់ការចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមគ្នានេះគឺ ជម្លោះរវាងមហាអំណាច។
លោក O'Neil និយាយដូច្នេះ៖« អ្នកដឹងទេ វាមានយក្សធំពីរនៅក្នុងបន្ទប់ប្រជុំ។ ដូច្នេះហើយតើខ្ញុំអាចនិយាយអ្វីបានទៅ?»
ជំនួសឲ្យការចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមដូចរាល់ឆ្នាំ ប្រធាននៃកិច្ចប្រជុំសម្រេចចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ក្នុងនាមជាប្រធានវិញដោយចែងពីចំណុចរួមដែលភាគីពាក់ព័ន្ធបានឯកភាពគ្នាទៅវិញ។ ប្រធានកិច្ចប្រជុំរូបនេះក៏បានប្រកាសផងដែរថា APEC នឹងព្យាយាមធានាឲ្យបាននូវពាណិជ្ជកម្មសេរី និងបើកចំហក្នុងតំបន់នៅត្រឹមឆ្នាំ ២០២០ តាមគោលដៅកន្លងមក។
នាយករដ្ឋមន្ត្រី ប៉ាពូអាស៊ី នូវែលហ្គីណេដែលប្រធាននៃកិច្ចប្រជុំនេះបានបញ្ជាក់ថា ចំណុចដែលចម្រូងចម្រាសនិងប្រឈមមុខគ្នារវាងមហាអំណាចមានច្រើន ប៉ុន្តែចំណុចធំជាងគេ គឺពាក់ព័ន្ធនឹងការកែទម្រង់អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក។ ថ្វីបើប្រធាននៃកិច្ចប្រជុំរូបនេះមិនបាននិយាយឈ្មោះចំៗក៏ដោយ គេអាចដឹងបានថា ប្រទេសដែលទាមទារនោះគឺអាមេរិកដែលតំណាងដោយអនុប្រធានាធិបតី ផេន។
តាំងពីឡើងកាន់អំណាចនៅដើមឆ្នាំ ២០១៧ ប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក ដូណាល់ ត្រាំ បានគំរាមដកអាមេរិកចេញពីអង្គការពិភពលោកនេះដែរ ដោយលោកចោទប្រកាន់ថា អង្គការនេះមានបទបញ្ញត្តិជាច្រើនដែលមិនយុត្តិធម៌ និងលម្អៀងទៅរកចិនទៀត។
ចំណែកប្រទេសមួយទៀតដែលជំទាស់ការទាមទារការកែទម្រង់អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកទំនងជាចិន ព្រោះតាំងពីដើមមកចិនតែងតែប្រកាសថា ខ្លួនគាំទ្រពេញទំហឹងចំពោះអង្គការអន្តរជាតិនេះ។ ប្រធានដឹកនាំកិច្ចប្រជុំ APEC បានទទួលស្គាល់ថា APEC គ្មានពាក់ព័ន្ធនឹងអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកឡើយដែលវាមានន័យថា រាល់ការលើកឡើងពីការកែទម្រង់អង្គការនេះគួរតែត្រូវលើកឡើងនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំស្ថាប័ននេះវិញ។
តាមពិតទៅ ចិននិងអាមេរិកកំពុងស្ថិតក្នុងជម្លោះពាណិជ្ជកម្មដ៏ក្តៅគគុក ហើយមហាអំណាចទាំងពីរនេះក៏កំពុងព្យាយាមប្រជែងអំណាចគ្នាខ្លាំងផងនៅក្នុងតំបន់ទាំងមូល។ ប៉ុន្តែគេរំពឹងថា ភាគីទាំងពីរនឹងអាចរកច្រកចេញឃើញដើម្បីធានាថា ជម្លោះនេះមិនបន្តអូសបន្លាយទៅមុខយូរអង្វែងទេនោះ។
គេរំពឹងថាលោក ស៊ី ជិនភីង និងលោក ដូណាល់ ត្រាំ អាចនឹងជួបពិភាក្សាគ្នាទ្វេភាគីដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាបសេដ្ឋកិច្ចនេះនៅក្នុងប្រជុំប្រទេសមានសេដ្ឋកិច្ចជឿនលឿនទាំងម្ភៃ (G20)ដែលនឹងត្រូវរៀបចំឡើងនៅអាហ្សង់ទីនចុងខែនោះ។
ម្សិលមិញនេះដែរ AFP ដកស្រង់សម្តីប្រភទបីផ្សេងគ្នាថា អ្នកការទូតចិនព្យាយាមបញ្ចុះបញ្ចូលរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសប៉ាពូអាស៊ី នូវែលហ្គីណេឲ្យកែសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមដែរ ហើយប៉ូលិសបានព្យាយាមបណ្តេញអ្នកការទូតទាំងនោះចេញទៅឆ្ងាយដែរ។
ប៉ុន្តែក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានពេលរសៀលថ្ងៃអាទិត្យ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងការបរទេសចិនបានទាត់ចោលការចោទប្រកាន់ខាងលើ ហើយអះអាងថា គ្មានបញ្ហាកើតឡើងរវាងមន្ត្រីចិន និងមន្ត្រីប៉ាពូអាស៊ី នូវែលហ្គីណេឡើយ៕