អន្តរជាតិ
ប្រមុខការទូតចិន៖ APEC គ្មានសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ ព្រោះប្រទេសខ្លះចង់បញ្ចូលគំនិតគាំពារនិយម
×![]()
ដោយ: តន ចាន់រិទ្ធារ៉ា
ជាលើកដំបូងក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ កិច្ចប្រជុំកំពូលសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក (APEC) បញ្ចប់ទៅដោយគ្មានសេចក្តីថ្លែងការណ៍អ្វីឡើយ។ ការខ្វែងគំនិតគ្នារវាងអាមេរិក និងចិនលើការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម ជាមូលហេតុធំរហូតដល់ថ្នាក់ម្ចាស់ផ្ទះប៉ាពូអាស៊ីនូវែលហ្គីណេ ចាត់ទុកជាជម្លោះរវាងយក្សពីរទៅទៀត។ យ៉ាងណាមិញ ប្រមុខការទូតចិន វ៉ាង យី អះអាងថា ការណ៍ដែលគ្មានសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះ ក៏ព្រោះតែប្រទេសខ្លះចង់បញ្ចូលគំនិតគាំពារនិយម និងឯកតោភាគីនិយម។
ជំនួប APEC ដែលធ្វើឡើងនៅប៉ាពូអាស៊ីនូវែលហ្គីណេ ក្លាយជាវេទិការិះគន់គ្នារវាងមេដឹកនាំនៃមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិកដែលមានអនុប្រធានាធិបតី ម៉ៃ ផេន ជាតំណាង និងចិនដែលមានប្រធានាធិបតី ស៊ី ជិនភីង ចូលរួមដោយផ្ទាល់។ ជម្លោះរវាងមហាអំណាចទាំងពីរ ធ្វើឲ្យរាំងស្ទះដល់ការចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍លើកទីមួយ ចាប់តាំងពីការកកើត APEC ក្នុងឆ្នាំ១៩៨៩ មក។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីប៉ាពូអាស៊ីនូវែលហ្គីណេ លោក Peter O'Neill បានត្រឹមចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ប្រធានកិច្ចប្រជុំ។
ខណៈគេនាំគ្នាចង្អុលចិន និងអាមេរិកជាមេនាំហេតុមិនឲ្យមានសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ចេញរួចនោះ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន វ៉ាង យី មិនបានបដិសេធឡើយ តែបាននិយាយថា សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ចេញមិនរួចព្រោះប្រទេសខ្លះមិនទទួលយកសំណើចិន។ ក្នុងសេចក្ដីប្រកាសដែលផ្សាយដោយកាសែតហុងកុង South China Morning Post នៅថ្ងៃទី២០ ខែវិច្ឆិកា លោក វ៉ាង លើកឡើងថា សំណើរបស់ចិន និងសមាជិកផ្សេងទៀតទៅក្នុងសេចក្ដីព្រាងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ ត្រូវបានប្រទេសខ្លះបដិសេធ។
បើតាមប្រមុខការទូតចិន ប្រទេសទាំងនោះចង់បញ្ចូលសំណើរបស់ខ្លួនទៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ ដោយបានជំរុញចរន្តគាំពារនិយម និងឯកតោភាគីនិយម។ លោក វ៉ាង អះអាងថា សកម្មភាពទាំងនោះ បង្កើតជាការមិនពេញចិត្តក្នុងចំណោមសមាជិក APEC ផ្សេងទៀតរាប់ទាំងចិនផង ហើយក៏មិនស្របតាមគោលការណ៍កុងសង់ស៊ីសរបស់ APEC ទៅទៀត ខណៈគោលការណ៍នេះ ជាមូលដ្ឋានគ្រឹះក្នុងការអនុវត្តការងារ។
ខណៈសំណើចិនត្រូវបានបដិសេធនោះ ចិនខ្លួនឯងក៏ទាត់ចោលសំណើរបស់ប្រទេសផ្សេង ដែលទំនងជាអាមេរិក។ ក្រុងប៉េកាំងប្រឆាំងដាក់បញ្ចូល «ការអនុវត្តពាណិជ្ជកម្មដោយមិនយុត្តិធម៌» ទៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍បញ្ចប់កិច្ចប្រជុំ។ ពាក្យនេះអាមេរិកជាអ្នកប្រើដើម្បីរិះគន់ចិនជុំវិញការរឹតត្បិតទីផ្សារ ការបង្ខំឲ្យផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យាពីក្រុមហ៊ុនបរទេសទៅឲ្យក្រុមហ៊ុចិន ការឧបត្ថម្ភធនរបស់រដ្ឋាភិបាល និងការលួចកម្មសិទ្ធិបញ្ញាជាដើម។
តាមពិតទៅ ចិននិងអាមេរិកកំពុងស្ថិតក្នុងជម្លោះពាណិជ្ជកម្មដ៏ក្តៅគគុក ហើយមហាអំណាចទាំងពីរនេះក៏កំពុងព្យាយាមប្រជែងអំណាចគ្នាខ្លាំងផងនៅក្នុងតំបន់ទាំងមូល។ ប៉ុន្តែគេរំពឹងថា ភាគីទាំងពីរនឹងអាចរកច្រកចេញឃើញដើម្បីធានាថា ជម្លោះនេះមិនបន្តអូសបន្លាយទៅមុខយូរអង្វែងទេនោះ។ លោក ស៊ី និងលោក ត្រាំ នឹងជួបពិភាក្សាគ្នាទ្វេភាគីដើម្បីដោះស្រាយជម្លោះនេះនៅក្នុងប្រជុំប្រទេសមានសេដ្ឋកិច្ចជឿនលឿនទាំងម្ភៃ (G20)ដែលនឹងត្រូវរៀបចំឡើងនៅអាហ្សង់ទីនចុងខែនោះ៕
Tag:
APEC
អាមេរិក
ចិន
វ៉ាង យី
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
