ភ្នំពេញ៖ គំនូរវិចិត្រកម្មរបស់វិចិត្រករចំនួន២១រូប ដែលបានដាក់តាំងពិព័រណ៍នៅក្នុងសារមន្ទីរជាតិភ្នំពេញ បានបង្ហាញពីអត្ថន័យពេលវេលា ទៅតាមការស្រមើលស្រមៃ និងក្ដីកង្វល់របស់ខ្លួន ដែលបានពីការឃើញតថភាពជាក់ស្ដែង។ ក្នុងចំណោមគំនូរទាំងនោះ គំនូរខ្លះបង្ហាញពីការអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជា ខ្លះនិយាយពីវិនាសកម្មរបស់ពិភពលោកដោយការបំពុលបរិស្ថាន និងការស្វែងរកយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គមជាដើម។
សូមស្ដាប់បទយកការណ៍ដែលរៀបចំដោយកញ្ញា ប៉ូ សាគុន ដូចតទៅ៖
បើគេដើរចូលទៅក្នុងសាលពិព័រណ៍គំនូរនៅសារមន្ទីរជាតិភ្នំពេញ នាបន្ទប់អាគារផ្នែកខាងត្បូង នោះគេនឹងឃើញមានរូបគំនូរសហសម័យជាច្រើន ដាក់តាំងបង្ហាញឱ្យទស្សនិកជនទស្សនា។ គំនូរនៅទីនេះទាំងអស់សុទ្ធសឹងតែបានសម្រិតសម្រាំងគុណភាព អត្ថន័យ និងខ្លឹមសារអប់រំជ្រាលជ្រៅ។
ឆ្ពោះពីមាត់ទ្វារទៅត្រង់ គំនូរនៅផ្នែកខាងស្ដាំដៃចុងផុតគេ នាជ្រុងម្ខាងនៃសាល បានបង្ហាញពីអនាគតរបស់ពិភពលោក។ គំនូរនេះមានរំលេចរូបផែនដីមូល នៅពីក្រោយអាគារខ្ពស់ៗ ព្រមទាំងមានមនុស្សកំពុងធ្វើសកម្មភាពផ្សេងៗ នៅផ្ទៃខាងមុខគេនៃគំនូរ។ គំនូរមួយផ្ទាំងនេះជាស្នាដៃរបស់វិចិត្រករ តូច រ៉ា ដែលធ្វើការនៅនាយកដ្ឋានសិល្បៈសូនរូបនិងសិប្បកម្ម។
គំនូរដែលពណ៌នាពីវិនាសកម្មរបស់ផែនដីដោយសារតែការបំពុលបរិស្ថាន ត្រូវបានលោក តូច រ៉ា បញ្ជាក់ថា ការជឿនលឿនក្នុងសម័យបច្ចុប្បន្ន ដែលពោរពេញដោយកាកសំណល់គ្រប់ប្រភេទ ផ្សែងពុល និងការបំពុលផ្សេងៗនោះ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ ហាក់មិនសូវបានយកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហាបរិស្ថានឡើយ។ លោក តូច រ៉ា បន្ថែមថា មនុស្សខំបំផ្លាញធម្មជាតិនិងកែច្នៃវាគ្រប់បែបយ៉ាង ដើម្បីតែបំពេញតម្រូវការរបស់ខ្លួន ហើយធម្មជាតិក៏កំពុងបំផ្លាញមនុស្សជាបណ្ដើរៗហើយដែរ។
តាមរយៈគំនូររបស់ខ្លួនវិចិត្រករ តូច រ៉ា ស្នើដល់ពិភពលោកទាំងមូលគិតគូរពីបញ្ហាកែច្នៃកាកសំណល់គ្រប់ប្រភេទ យកមកប្រើប្រាស់ឡើងវិញឱ្យអស់លទ្ធភាព ដើម្បីសុវត្ថិភាពមនុស្សជំនាន់ក្រោយ។ ទោះបានឃើញថាការចូលរួមពីអ្នកប្រើប្រាស់ផ្ទាល់ ពីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗ ដើម្បីកាត់បន្ថយការបំពុលបរិស្ថានក៏ដោយចុះ តែលោក តូច រ៉ា នៅតែទទូចឱ្យក្រសួងបរិស្ថានយកចិត្តទុកដាក់ឱ្យកាន់តែច្រើនជាងមុន ក្នុងការគ្រប់គ្រងសំរាមនៅកម្ពុជាឱ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព។ លោក តូច រ៉ា បញ្ជាក់៖« យើងនៅរាល់ថ្ងៃហ្នឹង តាមផ្លូវ តាមវាល មានសំរាមគ្រប់កន្លែង។ បើមិននាំគ្នាគិតទេ អនាគតទៅពិភពលោកនិងដូចសិល្បករស្រមើលស្រមៃ ព្រោះប្លាស្តិករាប់ពាន់ឆ្នាំបានរលាយ។ ទាំងអ្នកប្រើប្រាស់ទាំងអ្នកគ្រប់គ្រងទាំងអ្នកផ្សព្វផ្សាយ ក្រសួងបរិស្ថានត្រូវតែផ្សព្វផ្សាយឱ្យប្រជាជនដឹង»។
ចំណែកគំនូររបស់វិចិត្រករ ចន្ទ សោភ័ណ្ឌ វិញ និយាយអំពីភាពអយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គម។ គំនូររូបក្បាលមនុស្សស្រោបមុខយក្ស ដែលបង្ហាញផ្ទៃមុខមនុស្សញញឹមប្រកបដោយការគិតពិចារណា នៅពីក្រោយបំណែកមុខយក្សដែលស្រោបពីលើ។ ផ្ដល់ក្ដីសង្ឃឹមតាមរយៈគំនូរ បុរសសម្បុរសរូបនេះ ចង់ឱ្យមនុស្សបន្តក្ដីសង្ឃឹមរបស់ខ្លួនជានិច្ចក្នុងការស្វែងរកយុត្តិធម៌ ដែលខ្លួនចង់បាន ស្របពេលដែលលោកបានមើលឃើញថា សង្គមបច្ចុប្បន្នយុត្តិធម៌មិនទាន់ប្រសើរសម្រាប់មនុស្សគ្រប់ស្រទាប់នោះ។
គ្រូផ្នែកសិល្បៈសូន្ររូបដែលបង្រៀននៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈរូបនេះ បានលើកឧទាហរណ៍ ពីប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ជូរចត់របស់កម្ពុជា តាំងពីសម័យបុរាណរហូតដល់សម័យប៉ុលពត ដែលបុព្វបុរសខ្មែរបានតស៊ូទាមទាររកយុត្តិធម៌ រហូតទទួលបានសិទ្ធពេញលេញ។
លោក សោភ័ណ្ឌ នៅតែមានក្ដីសង្ឃឹមថា យុត្តិធម៌សម្រាប់មនុស្សគ្រប់រូប នឹងកើតមាននៅថ្ងៃណាមួយ ដរាបណាប្រជាជនទាំងអស់មិនអស់សង្ឃឹម និងព្យាយាមទាមទារយកវាដោយសន្តិវិធី ប្រកបដោយបញ្ញា។ វិចិត្រករដែលមានវ័យ៣៨ឆ្នាំរូបនេះ បានផ្ដាំទៅប្រជាជនខ្មែរគ្រប់រូប សូមបន្តក្ដីសង្ឃឹមរបស់ខ្លួនជានិច្ចទាមទាររកយុត្តិធម៌ សម្រាប់ក្មេងជំនាន់ក្រោយយកគំរូរតាម។ «រដ្ឋាភិបាលកំពុងតែកែប្រែបន្តិចម្ដងៗ។ យុត្តិធម៌វាមិនមែនជារឿងមួយយើងអាចទៅទិញនៅផ្សារបានទេ ហើយវាក៏មិនមែនជារឿងងាយស្រួលដែរ។ ខ្ញុំសុំឱ្យពួកយើងកុំអស់សង្ឃឹម យើងត្រូវតែព្យាយាមស្វែងរកវាដោយខ្លួនឯង»។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់លោក សោភ័ណ្ឌ។
ងាកមកគំនូរសហសម័យមួយផ្ទាំងទៀតដែលមានទំហំធំជាងគេនៅក្នុងសាលទាំងមូល នោះជាគំនូរស្ដីពីការអភិវឌ្ឍប្រទេស ប្រកបដោយសន្តិភាព ដែលជាស្នាដៃរបស់វិចិត្រករ លៀង ស៊ីកន។ ផ្ទាំងគំនូរបានរំលេចឱ្យឃើញស្ពានភ្ជាប់ពីខេត្តកណ្ដាលមកភ្នំពេញដំបូងគេបង្អស់ នៅផ្នែកខាងក្រោមបំផុតនៃផ្ទាំងគំនូរ។ ចំណែកផ្នែកខាងឆ្វេងនៃផ្ទាំងគំនូរមានរូបចម្លាក់ពីសម័យបុរាណ គ្រងអលង្ការមាស ដែលមាសទាំងនោះបរទេសបានសងមកកម្ពុជាវិញកាលពីពេលកន្លងទៅ។ ហើយនៅផ្នែកខាងស្ដាំនៃផ្ទាំងគំនូរ មានរូបនាយករដ្ឋមន្ត្រីខ្មែរ ព្រមទាំងមានរូបពស់នាគរាជខ្មែរនិងនាគចិននៅចំកណ្ដាលផងដែរ។
ម្ចាស់ស្នាដៃដែលមានវ័យ៤៨ឆ្នាំរូបនេះ បានពន្យល់ពីគំនូររបស់ខ្លួនយ៉ាងដូច្នេះ៖ «ផ្ទាំងគំនូរនេះយើងបានបរិយាយអំពីអតីកាល បច្ចុប្បន្នកាល និងអនាគតកាល។ ត្រង់បច្ចុប្បន្នយើងនិយាយពីការអភិវឌ្ឍរបស់សម្តេចដែលមានសន្តិភាព មានបក្សីសន្តិភាព រូបបដិមា និងគ្រឿងអលង្ការមាស ដែលយើងបាត់បង់ពីសម័យអង្គរ តែបានប្រទេសអង់គ្លេសគេទុក ហើយគេបានប្រគល់ជូនសារមន្ទីរជាតិយើងវិញ អីចឹងបានជាខ្ញុំដាក់រូបជាអវតាវាយហ្វាយ បានន័យថាជាអ្នកជំនាន់មុន ហើយនឹងមនុស្សជំនាន់ថ្មី។ មិត្តភាពរវាងវប្បធម៌ចិន ទំនាក់ទំនងអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិ និងមិត្តភាពគឺមិនមានអ្នកណាខ្ពស់ជាងអ្នកណា ដោយយើងមានសញ្ញាបូកនៅចំចន្លោះកណ្ដាល ដោយតំណាងឱ្យឱសថសម្រាប់ព្យាបាល»។
ប្រធាននាយកដ្ឋានសិល្បៈសូនរូបនិងសិប្បកម្មលោក ឈឹម សុធី បានបញ្ជាក់ថា ការរៀបចំឱ្យមានការតាំងពិព័រណ៍គំនូរវិចិត្រកម្មក្រោមប្រធានបទ "ពេលវេលា” នេះ ក្នុងគោលបំណងបង្ហាញដល់សាធារណៈជន ឱ្យយល់កាន់តែច្បាស់ពីសារសំខាន់នៃពេលវេលា។ ហើយការតាំងពិព័រណ៍នេះក៏ជាឱកាសឱ្យសិល្បករបានជួបពិភាក្សាផ្លាស់ប្ដូរយោបល់គ្នាទៅវិញទៅមក ពីបច្ចេកទេសគូរគំនូរផងដែរ។ «ពេលវេលាមានសារសំខាន់សម្រាប់មនុស្ស តាំងពីកើតរហូតដល់ស្លាប់គឺស្ថិតក្នុងពេលវេលាទាំងអស់។ ការអភិវឌ្ឍន៍ស្រុកទេសធ្វើឱ្យប្រទេសរីកចម្រើន និងថយចុះក៏ស្ថិតក្នុងពេលវេលាដែរ។ បើយើងចាយពេលវេលាឥតប្រយោជន៍គឺគ្មានប្រយោជន៍តែម្ដង តែបើយើងចាយឱ្យមានប្រយោជន៍ គឺវាទុកជាកេរ្តិ៍សម្រាប់សង្គមមនុស្សក៏ដូចជាពិភពលោកទាំងមូល»។ នេះជាការបន្ថែមរបស់លោក ឈឹម សុធី។
នេះជាលើកទី២ហើយសម្រាប់ការតាំងពិព័រណ៍គំនូរវិចិត្រកម្មនៅសារមន្ទីរជាតិភ្នំពេញ ដែលរៀបចំដោយនាយកដ្ឋានសារមន្ទីរ សហការជាមួយនឹងនាយកដ្ឋានសិល្បៈសូនរូបនិងសិប្បកម្ម។ ការតាំងពិព័រណ៍នេះ ចាប់ពីថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា រហូតដល់ថ្ងៃទី២៥ខែវិច្ចិកា ឆ្នាំ២០១៨ ពីម៉ោង៨ព្រឹក ដល់ម៉ោង៤កន្លះល្ងាច៕