សៀមរាប៖ ដោយសារមើលឃើញពីសារសំខាន់ផ្នែកបរិស្ថាន ស្ថាប័នធានាគុណភាពជប៉ុន ហៅកាត់ថា JQA បានបង្កើតគម្រោងអប់រំបរិស្ថានមួយនៅតាមសាលាបឋមសិក្សានៅក្នុងរមណីយដ្ឋានអង្គរ បំណងដើម្បីបញ្ជ្រាបការយល់ដឹងផ្នែកបរិស្ថាន ឱ្យសិស្សានុសិស្សរៀនពីភាពស្អាត និងស្គាល់តម្លៃវប្បធម៌ដែលនៅជុំវិញពួកគេ ក៏ដូចជាក្លាយជាបុគ្គលដ៏ល្អមួយរូបក្នុងសង្គម។ ការអប់រំផ្នែកបរិស្ថានរបស់អ្នកជំនាញមកពីជប៉ុន បានបណ្ដុះបណ្ដាលសិស្សានុសិស្សថ្នាក់បឋមសិក្សានៅតាមសាលាគោលដៅមួយចំនួន ចាប់ពីថ្នាក់ទី៤ ទី៥ និងទី៦។ ការអប់រំកុមារតូចៗ គឺចាប់ផ្តើមបណ្ដុះគំនិតកុមារទាំងនោះឱ្យចេះទុកដាក់សំរាម ក៏ដូចជាចេះកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់សំរាមក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេផងដែរ។
ព័ត៌មានលម្អិត សូមស្ដាប់បទយកការណ៍ដែលរៀបរៀងដោយអ្នកស្រី អ៊ីសា រ៉ហានី ពីខេត្តសៀមរាប ដូចតទៅ៖
សិស្សានុសិស្សដែលកំពុងរៀនថ្នាក់ទី៤ ទី៥ និងទី៦ នៅសាលាបឋមសិក្សាក្នុងរមណីយដ្ឋានអង្គរ បានទទួលការបណ្ដុះបណ្តាលក្នុងគម្រោងអប់រំបរិស្ថាន ដែលជាគម្រោងសហការជាមួយអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ស្ថាប័នធានាគុណភាពជប៉ុន (JQA) មន្ទីរអប់រំ យុវជន និងកីឡា និងសាកលវិទ្យាល័យ សូហ្វីយ៉ា។ សិស្សានុសិស្សទាំងនោះ ត្រូវបានអប់រំឱ្យស្គាល់សំរាម ប្រភពដែលបណ្ដាលឱ្យមានសំរាម និងរបៀបកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ជាដើម។
សាលាបឋមសិក្សាគំរូចំនួន៣ ត្រូវបានជ្រើសរើសយកមកអនុវត្តន៍គម្រោងអប់រំបរិស្ថាន ដែលសុទ្ធសឹងជាសាលាដែលនៅក្នុងរមណីយដ្ឋានអង្គរ ដែលសហគមន៍មានទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតសិ្នទ្ធជាមួយវប្បធម៌ និងទំនៀមទម្លាប់ក្នុងតំបន់។ ការអប់រំបរិស្ថានចំពោះកុមារតូចៗ ត្រូវបានមើលឃើញថាមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ ព្រោះវាជាគ្រឹះសម្រាប់ការអប់រំនៅពេលពួកគេរៀនថ្នាក់ខ្ពស់ និងក្លាយជាពលរដ្ឋដ៏ល្អមួយរូបនាពេលអនាគត។ សាលាចំនួន ៣ ដែលជ្រើសរើសសម្រាប់ការកម្មវិធីអប់រំបរិស្ថាននៅលើនេះ មានសាលាបឋមសិក្សា គោកគ្រើល សាលាបឋមសិក្សដូនឳ និងសាលាបឋមសិក្សាត្រពាំងស្វាយ។
លោក ឡៅ គឹមលាង តំណាងសាកលវិទ្យាល័យ សូហ្វីយ៉ា និងជាគ្រូបង្គោលក្នុងកម្មវិធីខាងលើបានលើកឡើងថា កម្មវិធីអប់រំលើកនេះក៏ដូចពេលមុនៗដែរ គឺចង់ឱ្យក្មេងៗចេះគិត និងដោះស្រាយចំពោះមុខរឿងបរិស្ថានដោយខ្លួនឯង។ គម្រោងនេះបានចាប់ផ្តើមនៅក្នុងរមណីយដ្ឋានអង្គរតាំងពីឆ្នាំ ២០០៤មក ក្រោយស្ថាប័នធានាគុណភាពជប៉ុន បានបញ្ចូលប្រព័ន្ធបរិស្ថាន ISO 14001 ចូលមករមណីយដ្ឋានអង្គរ។
នៅក្នុងកម្មវិធីអប់រំនេះ គេបានយកគោលការណ៍ PDCA (Plan-Do-Check-Act) យកមកអនុវត្តន៍ដែលជាគោលការណ៍សម្រាប់ប្រើនៅក្នុងស្ដង់ដាអន្ដរជាតិ ISO14001 មកបង្រៀន និងបង្ហាត់កុមារ។ ប្រធានបទ ចូលនាំគ្នាគិតមើលថា ដើម្បីឱ្យអ្វីៗជុំវិញការរស់នៅរបស់យើង ពោលគឺបរិស្ថាន បានល្អប្រសើរ តើគេត្រូវធ្វើអ្វីខ្លះ? នេះនឹងបង្ហាញអំពីដំណើរនីតិវិធី ដោះស្រាយបញ្ហាដែលចោទឡើង ដោយប្រើវិធីអនុវត្តន៍បង្វិលកង PDCA កែលម្អជាប្រចាំរហូតសម្រេចគោលដៅរបស់ខ្លួន។
គម្រោងនេះបានប្រមូលសិស្សទាំង៣ថ្នាក់បញ្ចូលគ្នាមានសិស្សថ្នាក់ទី៤,៥ និងទី៦ ដើម្បីបង្រៀនពីមេរៀនបរិស្ថានផ្សេងៗចំនួនមួយព្រឹក ហើយពួកគេនឹងឆ្លងកាត់ការអនុវត្តផ្ទាល់ជាមួយគ្រូបន្ទុកថ្នាក់ចំនួន ៣ខែបន្ថែមទៀត។ ដូច្នេះមានន័យថា ពួកគេត្រូវរៀនចំនួន ៣ឆ្នាំ អំពីបរិស្ថាន ហើយវាជាគ្រឹះសម្រាប់ពួកគេនៅពេលរៀនថ្នាក់អនុវិទ្យាល័យ។
តំណាងស្ថាប័នធានាគុណភាពជប៉ុន លោក សាតុរុ ដែលចូលរួមក្នុងកម្មវិធីអប់រំខាងលើដែរនោះ បានឱ្យដឹងដែរថា វាពិតជាមានសារសំខាន់ណាស់ នៅពេលមនុស្សម្នាក់ៗចេះចូលរួម និងឈឺឆ្អាលរឿងបរិស្ថាន។ ពួកគេត្រូវស្គាល់ពីសំរាម ត្រូវចេះកាត់បន្ថយ និងរកដំណោះស្រាយរួមគ្នាដើម្បីឱ្យបរិស្ថានស្រស់ស្អាត។
ទាក់ទងនឹងការជ្រើសរើសសិស្សតូចៗក្នុងការអនុវត្តគម្រោងនេះវិញ លោក សាតុរុ ពន្យល់ថា ការអប់រំកុមារតូចៗគឺជាគ្រឹះនៃការអប់រំដ៏សំខាន់សម្រាប់ពលរដ្ឋ។ កុមារទាំងនោះ នឹងមានចំណេះដឹងផ្នែកបរិស្ថានតាំងពីពេលនេះតទៅ ហើយពួកគេដើរតួយ៉ាងសំខាន់ផងដែរនៅក្នុងគ្រួសារពួកគេ។
ជាមួយនឹងការអប់រំផ្នែកបរិស្ថាននេះ លោក សាតុរុ ទទួលស្គាល់ថា វាពិតជាមានការលំបាក និងត្រូវការប្រើពេលយូរក្នុងការធ្វើរឿងនេះនៅប្រទេសកម្ពុជា។ នៅប្រទេសជប៉ុន ការអប់រំបរិស្ថានត្រូវបានធ្វើឡើងតាំងពីកុមារនៅតូចៗ ហើយការអប់រំទាំងនេះមានទាំងនៅសាលា និងផ្ទះផងដែរ។ សម្រាប់លោក សាតុរុ កម្ពុជាមានសំណាងជាងប្រទេសដទៃ ដ្បិតប្រទេសនេះនៅមានធនធានធម្មជាតិ ទំនៀមទម្លាប់ និងប្រពៃណីច្រើន។ ការណ៍នេះហើយ ដែលតម្រូវឱ្យពលរដ្ឋទាំងអស់យល់ពីបញ្ហាបរិស្ថាន និងត្រូវខិតខំថែរក្សាឱ្យបានគង់វង្សទៅអ្នកជំនាន់ក្រោយ។
ក្នុងគម្រោងនេះដែរ អ្នកពាក់ព័ន្ធរួមមានស្ថាប័នធានាគុណភាពជប៉ុន សាកលវិទ្យាល័យ សូហ្វីយ៉ា ក៏ដូចជាអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា តទៅមុខចង់ផ្ទេរគម្រោងនេះទៅមន្ទីរអប់រំ យុវជន និងកីឡា ជាអ្នករ៉ាប់រងតែឯង ដោយមានស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធដទៃចាំជួយ។ បំណងនៃគម្រោងនេះ គឺចង់ឱ្យតាមសាលាទាំងអស់ ម្ចាស់ការរៀបចំដោយខ្លួនឯង ហើយរំពឹងថា វានឹងចូលនៅក្នុងកាលវិភាគរបស់ក្រសួងអប់រំ និងជាគំរូដល់សាលាទូទាំងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ៕