«ផឹកទឹកឱ្យនឹកដល់ប្រភព ជ្រកម្លប់ឱ្យនឹកដល់អ្នកដាំ»ទូន្មាន អ្នកទទួលផលឲ្យចេះដឹងគុណ!

ជាតិ

«ផឹកទឹកឱ្យនឹកដល់ប្រភព ជ្រកម្លប់ឱ្យនឹកដល់អ្នកដាំ»ទូន្មាន អ្នកទទួលផលឲ្យចេះដឹងគុណ!

07, Jul 2019 , 5:29 pm

រូបភាព

ភ្នំពេញ៖ តាំងពីយូរលង់មកហើយ សង្គមខ្មែរគឺជាសង្គមមួយដែលត្រូវបានគេគិតថាមានវប្បធម៌ដឹងគុណ។ ការអះអាងបែបនេះផ្អែកលើទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី និងវប្បធម៌ខ្មែរ ជាពិសេស គឺសកម្មភាពរបស់កូនចៅចំពោះឪពុកម្ដាយ និងជីដូនជីតារបស់ពួកគេ ដូចជា ការតបស្នង ការបម្រើនិងការថែទាំងឪពុកម្ដាយ ជីដូនជីតាចាស់ៗក្នុងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ការជូនម្ហូបអាហារ នំចំណី របស់ប្រើប្រាស់ និងប្រាក់កាស ដល់ពួកគាត់ក្នុងឱកាសបុណ្យផ្សេងៗ ដូចជា បុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី បុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ បុណ្យបច្ច័យបួន បុណ្យកតញ្ញុតា ជាដើម។

លើសពីនេះទៀតនៅក្នុងរឿងព្រេង និងប្រលោមលោកមួយចំនួនក៏បានបង្ហាញពីតួអង្គដែលបានប្រតិបត្តិវប្បធម៌ដឹងគុណផងដែរ ដូចជារឿងកែវឡុងកែវឡាយជាដើម។ យ៉ាងណាមិញ នៅក្នុងសុភាសិតខ្មែរមួយដែលលើកឡើងថា «ផឹកទឹកឱ្យនឹកដល់ប្រភព ជ្រកម្លប់ឱ្យនឹកដល់អ្នកដាំ» ក៏ត្រូវបានគេគិតថា ជាការដាស់សតិកូនខ្មែរឱ្យប្រតិបត្តិវប្បធម៌ដឹងគុណដែរ។ តើសុភាសិតនេះ មានអត្ថន័យដូចម្ដេច? ហើយវាបង្កប់គំនិតអប់រំបែបណាដែរ?

ក្នុងន័យត្រង់ សុភាសិត «ផឹកទឹកឱ្យនឹកដល់ប្រភព ជ្រកម្លប់ឱ្យនឹកដល់អ្នកដាំ» មានន័យថា ប្រសិនបើយើងបានទឹកផឹក ឬបានម្លប់ជ្រក យើងត្រូវតែនឹកគុណដល់ប្រភពដែលនាំឱ្យមានទឹក ឬប្រភពដែលនាំឱ្យមានម្លប់។ ជាការណ៍ពិត ប្រភពទឹកអាចមានពីធម្មជាតិ ដូចជា បឹង ត្រពាំង អូរ ប្រឡាយ ព្រែក ស្ទឹង ទន្លេ ជាដើម ប៉ុន្តែ ប្រភពដែលបានរៀបរាប់ទាំងនេះ ក៏អាចបង្កើតឡើងដោយការប្រើកម្លាំងរបស់មនុស្សដែរ។ ចំណែកឯប្រភពនៃម្លប់ក៏វិញ ដូចគ្នាដែរ ម្លប់ឈើអាចបានមកពីឈើឬព្រៃធម្មជាតិ ប៉ុន្តែ វាក៏អាចបង្កើតឡើងពីឈើដែលមនុស្សដាំដែរ, លើសពីនេះ ម្លប់នៃផ្ទះ ខ្ទម សលាឆទាន ជាដើម សុទ្ធសឹងតែកើតឡើងដោយមនុស្សជាអ្នកសាសង់ សម្រាប់ការជ្រកអាស្រ័យរបស់មនុស្សទូទៅ។

ហេតុនេះហើយ អ្នកទាំងឡាយណាដែលបានផឹកទឹក ឬបានជ្រកម្លប់ទាំងនោះ អ្នកនោះត្រូវតែគោរពដឹងគុណដល់អ្នកដែលបានបង្កើតឱ្យមានទឹក ឬម្លប់នោះ។ នេះគឺជាវប្បធម៌នៃការដឹងគុណដែលសង្គមខ្មែរធ្លាប់មានតាំងពីយូរលង់ណាស់មកហើយ។ ចំពោះមនុស្សខ្លះ មិនគ្រាន់តែបានអរគុណដល់មនុស្សដែលជាអ្នកបង្កើតប្រភពទឹក ឬម្លប់ប៉ុណ្ណោះទេ ពួកគេក៏អរគុណដល់ធម្មជាតិ ឬព្រះជាម្ចាស់ដែលពួកគេជឿថា ជាអ្នកបង្កើតឱ្យមានប្រភពទឹក ឬម្លប់នេះផងដែរ។

ចំពោះន័យធៀបវិញ សុភាសិត «ផឹកទឹកឱ្យនឹកដល់ប្រភព ជ្រកម្លប់ឱ្យនឹកដល់អ្នកដាំ» មានន័យថា ប្រសិនបើយើងទទួលបានភោគផល លទ្ធផលល្អ ការអភិវឌ្ឍ សន្តិភាព សន្តិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់ សុដុមភាព សុខុមាលភាព ឬសុភមង្គល ជាដើម យើងតែត្រូវនឹកគុណដល់បុព្វការីរបស់យើងដែលជាអ្នកផ្ដួចផ្ដើមគំនិត អ្នកបង្កើតចំណេះដឹង អ្នកបង្កើតទំនៀមទម្លាប់ អ្នកលះបង់កម្លាំងចិត្ត កម្លាំងការ សាច់ស្រស់ ឈាមស្រស់ និងបានពុះពារគ្រប់ការលំបាក ដើម្បីបង្កើតឱ្យមានរបស់ទាំងអស់នេះ។

និយាយម្យ៉ាងទៀតថា អ្នកជំនាន់ក្រោយត្រូវតែចេះអរគុណដល់អ្នកជំនាន់មុន កូនត្រូវតែអរគុណដល់ឪពុកម្ដាយនិងជីដូនជីតាដែលបានធ្វើអ្វីដើម្បីគ្រួសារ។ ប្រជាពលរដ្ឋដែលកំពុងរស់នៅក្នុងសន្តិភាពនិងការអភិវឌ្ឍ ត្រូវតែដឹងគុណដល់វីរៈកងទ័ព អ្នកដឹកនាំ និងអ្នករួមចំណែកដទៃទៀត។

ជារួម សុភាសិត «ផឹកទឹកឱ្យនឹកដល់ប្រភព ជ្រកម្លប់ឱ្យនឹកដល់អ្នកដាំ» បានបង្កប់នូវវប្បធម៌ដឹងគុណដ៏ជ្រាលជ្រៅ ដែលជំរុញនិងលើកទឹកចិត្តឱ្យសង្គមខ្មែរក៏ដូចជាសង្គមមនុស្សទូទៅស្វែងរកនិងស្វែងយល់ពីប្រភពដែលបង្កើតឱ្យមានផលល្អ គោរពនិងដឹងគុណដល់អ្នកដែលបានបង្កើតឱ្យមានសមិទ្ធផលឬស្នាដៃ អ្នកកសាង អ្នកដែលបានជួយសង្គ្រោះ និងអ្នកផ្ដល់ជំនួយ ជាដើម។ លើសពីនេះ សុភាសិតនេះក៏ចង់ឱ្យអ្នកជំនាន់ក្រោយ ឬអ្នកដែលបានទទួលផលពីបុព្វការី ចេះដកស្រង់បទពិសោធន៍ បន្តវេន ផ្ដល់កិត្តិយស និងអាចតបស្នងតាមលទ្ធភាពដែលអាចធ្វើទៅបាន៕

ដោយសាស្ត្រាចារ្យ លោក ឈត ប៊ុនថង