ជាតិ
ពីនេះ ពីនោះ
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
«សាស្ត្រ»,«សាសន៍»,«សាសន»និង«សះ» ជាសទិសសូរ (ដែលមានសូរសព្ទដូចគ្នា តែអត្ថន័យខុសគ្នា)។ បើយោងតាមសន្ទានុក្រមសទិសសូរ ពាក្យ «សាស្ត្រ»សំដៅលើ គម្ពីរប្រាប់វិទ្យា,គម្ពីរសាសនា, ពាក្យបង្គាប់,ប្រដៅក្បួន។ល។ ចំពោះ«សាសន៍»សំដៅលើសាសនា។ រីឯ«សាសន» សំដៅលើពាក្យបណ្តាំ,ពាក្យបង្គាប់បញ្ជា,ពាក្យប្រៀនប្រដៅ, ដំណឹង,សំបុត្រ ជាដើម។ ចំណែក«សះ»មានន័យថា ជាដំបៅ,បាត់ដំបៅ។ 
គម្ពីរ,គម្ពីរប្រាប់វិទ្យា, គម្ពីសាសនា,ច្បាប់,ប្រដៅក្បួន,តម្រា,វិជ្ជា,ការសិក្សា,ពាក្យណែនាំ, ពាក្យពន្យល់ ពាក្យបង្គាប់ គឺជានិយមន័យនៃពាក្យ «សាស្ត្រ»។ ពាក្យ«សាស្ត្រ»នេះភាគច្រើនប្រើនៅខាងចុងសព្ទដទៃ។ នោះមានពាក្យ ប្រវត្តិសាស្ត្រ(គម្ពីរ ឬក្បួននិយាយអំពីពង្សាវតារប្រទេស។ វិទ្យាសាស្ត្រ(គម្ពីរ ឬក្បួនប្រាប់វិទ្យាផ្សេងៗ,វិជ្ជាពួកមួយដែលគេរកឃើញដោយការលលៃផ្សំធាតុជាដើម។ ជីវសាស្ត្រ ជាវិជ្ជា ឬគម្ពីរក្បួនខ្នាតចែងអំពីជីវិតមនុស្ស សត្វ វិទ្យាសាស្ត្រផ្នែកខាងជីវិត។ ពាក្យជាច្រើនទៀតដែលសុទ្ធតែប្រើជាមួយពាក្យ សាស្ត្រ ហើយបញ្ជាក់ថា ជាក្បួនប្រាប់ពីវិទ្យា ឬក្បួនអ្វីមួយ ដូចជាពាក្យ គណិតសាស្ត្រ, ចរិយាសាស្ត្រ,ជោតិសាស្ត្រ,តក្កសាស្ត្រ, តារាសាស្ត្រ,ទន្តវេជ្ជសាស្ត្រ ជាដើម។
កាលណាគេប្រើពាក្យ«សាសន៍» នេះវិញមានន័យថា សាសន និងសាសនា។ ឧទាហរណ៍៖ ចូលសាសន៍ព្រះពុទ្ធ ឬពុទ្ធសាសន៍។ មនុស្សខ្លះមានជាតិផ្សេងគ្នា តែមានសាសន៍ដូចគ្នា ដូចជាជនជាតិ ខ្មែរ,ថៃ, ចិន,ឡាវ, ភូមា ជាដើម ដែលប្រកាន់សាសនាព្រះពុទ្ធ។
ចំពោះពាក្យ«សាសន»ឯនេះវិញ គឺសំដៅលើ ពាក្យបណ្តាំ,ពាក្យផ្តាំផ្ញើ,ពាក្យប្រៀនប្រដៅ,លទ្ធិ,សាសនា, ពាក្យបង្គាប់,ដំណឹង,សំបុត្រ, ពាក្យប្រកាស, ការដាក់ទណ្ឌកម្ម,ការកែសម្រួល, ការគ្រប់គ្រង,ការត្រួតត្រា។ ឧទាហរណ៍៖ សាសនកិច្ច ឬក្រឹត្យ កិច្ច ឬក្រឹតក្នុងសាសនា។ សាសនទូត អ្នកនាំសំបុត្រ អ្នកនាំដំណឹង ឬអ្នកនាំពាក្យបណ្តាំ។ សាសនធម៌ ធម៌ជាពាក្យប្រៀនប្រដៅ។ សាសនបុត្រ សំបុត្របញ្ជាក់ការយ៉ាងដាច់ខាត។
ចំណែកកិរិយាសព្ទ«សះ» វិញ មានន័យថា ជាដំបៅ,បាត់ដំបៅ។ សះជា ឬសះសា ជានឹងគ្នា,លែងខឹងប្រកាន់គ្នា លែងទាស់គ្នា។ សះស្បើយ បាត់ឈឺស្រឡះ ជាស្រឡះពីជំងឺ ជាស្មោះស្មាន៕
Tag:
ពន្យល់ពាក្យ
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
