អន្តរជាតិ
×![]()
ដោយ: គី ចំណា
បើគេនិយាយអំពីជួរភ្នំដែលខ្ពស់ជាងគេ និងធំជាងគេ គេតែងនឹកឃើញជួរភ្នំហិមាល័យ ជាមួយនឹងកំពូលដែលខ្ពស់ផុតគេមានឈ្មោះថាកំពូល«អេវើរ៉េស»។ ជួរភ្នំហិមាល័យលាតសន្ធឹងប្រមាណជា២៩០០គីឡូម៉ែត្រឆ្លងកាត់ប្រទេសឥណ្ឌា ប៉ាគីស្ថាន ចិន និងណេប៉ាល់ ជាមួយនឹងអរិយធម៌ ថែមទាំងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់មនុស្សយ៉ាងយូរ។
កំពូលដែលខ្ពស់ជាងគេ អេវើរ៉េស មានកម្ពស់រហូតទៅដល់៨៨៤៨ម៉ែត្រពីនាវ៉ូទឹកសមុទ្រ ជាមួយនឹងកំពូលប៉ុន្មានទៀតដែលមានកម្ពស់មិនក្រោម៨០០០ពាន់ម៉ែត្រនោះឡើយ។ ប៉ុន្តែកាលពីប៉ុន្មានលានឆ្នាំមុន ភ្នំអេវើរ៉េសមិនទាន់មានវត្តមានជាភ្នំនោះទេ។ តំបន់នេះ កាលពីដើមឡើយគឺជាតំបន់ទឹកសមុទ្រប៉ុណ្ណោះ។ តើហេតុអ្វីបានជាជួរភ្នំអេវើរ៉េសបានកកើតឡើងរហូតមកដល់ក្លាយជាអ្វីដែលមនុស្សគ្រប់គ្នាឃើញសព្វថ្ងៃ? តើបាតុភូតធម្មជាតិអ្វីជាអ្នកបង្កើតសណ្ឋានដីដ៏ធំធេងនេះឡើង?
បើសិក្សាអំពីលក្ខណៈចម្បងនៃធរណីវិទ្យា មួយផ្នែកដែលសិក្សាអំពីសណ្ឋានដី គេអាចដឹងបានថា ដីទ្វីប និងដីនៅបាតសមុទ្រមិននៅស្ងៀមនោះទេ។ សណ្ឋានដីដ៏ធំមហិមាទាំងនេះ ដែលអ្នកធរណីវិទូហៅថា«ផ្លាក»មានចលនាគ្រប់ពេលវេលាជាមួយនឹងទិសដៅខុសៗគ្នា។ គេហៅលំនាំនេះថា«ចលនាផ្លាកតិចតូនិច»។
ដីហាក់បីដូចជានៅស្ងៀម បើសង្កេតពីទិដ្ឋភាពនៃការរស់នៅរបស់អាយុមនុស្ស។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងអំឡុងពេលកាន់តែយូរ ចលនារបស់ដីនឹងមានភាពងាយស្រួលសម្រាប់ធរណីវិទូសិក្សា។ គេហទំព័រ Today I Found Out បានធ្វើការពន្យល់ថា កាលពីរយៈពេល២២០លានឆ្នាំមុន ឧបទ្វីបឥណ្ឌាធ្លាប់នៅជាកោះដែលមានវត្តមាននៅកណ្តាលមហាសមុទ្រប៉ុណ្ណោះ។
នៅក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះដែរ ឧបទ្វីបឥណ្ឌាក៏បាននឹងកំពុងធ្វើដំណើរទៅទិសខាងជើង ឆ្ពោះទៅរកទ្វីបអាស៊ី ក្នុងរយៈចម្ងាយប្រមាណជា៦០០០គីឡូម៉ែត្រ។ រហូតមកដល់រយៈពេលពី៤០ទៅ៥០លានឆ្នាំមុន ទើបឧបទ្វីបឥណ្ឌាបានធ្វើដំណើរមកប៉ះជាមួយនឹងទ្វីបអាស៊ី។
នៅពេលដែកផ្លាកទាំងពីរប៉ះគ្នា ផ្លាកទ្វីបរបស់ឧបទ្វីបឥណ្ឌាធ្លាកចុះទៅខាងក្រោម និងរុញផ្លាករបស់ទ្វីបអាស៊ីឡើងទៅខាងលើ។ នេះគឺដោយសារតែផ្លាកឧបទ្វីបឥណ្ឌាមានលក្ខណៈរឹង និងធ្ងន់ជាងផ្លាករបស់ទ្វីបអាស៊ី។ ការលើកឡើងនៃដីទ្វីបអាស៊ីដោយឧបទ្វីបឥណ្ឌានេះហើយដែលជាកាតាលីករដែលជំរុញឲ្យមានការកើតឡើងនៃជួរភ្នំហិមាល័យ។
ហិមាល័យគឺជាជួរភ្នំមួយក្នុងចំណោមជួរភ្នំមួយចំនួនទៀតដែលមានការរីកលូតលាស់លឿន។ ទោះបីក្នុងពេលសព្វថ្ងៃ ជួរភ្នំហិមាល័យរីកកម្ពស់ប្រមាណ១សង់ទីម៉ែត្រជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ គេដឹងថាវានៅមានចលនាមមាញឹកនៅឡើយ ដោយសារតែសកម្មភាពរញ្ជួយដីដែលឧស្សាហ៍កើតមាននៅទីនោះ។ ប៉ុន្តែភ្នំមួយនេះមិនមែនរីកលូតលាស់ដោយគ្មានឧបសគ្គមករារាំងនោះទេ។ ទំនាញផែនដី សំនឹកពីបរិស្ថាន ដូចជាខ្យល់ ភ្លៀង ព្យុះ និងការរីកមាឌតាមទិសដៅផ្តេកក៏ជាហេតុផលមួយចំនួនរាំងស្ទះការលូតលាស់នៃភ្នំនេះដែរ។
តើក្នុងពេលខាងមុខ ភ្នំនេះនឹងទៅជាយ៉ាងណា? បើតាមការសិក្សាពីទិន្នន័យបច្ចុប្បន្ន គេអាចនិយាយបានថា ភ្នំហិមាល័យនឹងមានកម្ពស់កាន់តែខ្ពស់ទៅៗ ដោយសារតែផ្លាកឧបទ្វីបនៅតែមានចលនាទៅទិសខាងជើងដដែល៕
កំពូលដែលខ្ពស់ជាងគេ អេវើរ៉េស មានកម្ពស់រហូតទៅដល់៨៨៤៨ម៉ែត្រពីនាវ៉ូទឹកសមុទ្រ ជាមួយនឹងកំពូលប៉ុន្មានទៀតដែលមានកម្ពស់មិនក្រោម៨០០០ពាន់ម៉ែត្រនោះឡើយ។ ប៉ុន្តែកាលពីប៉ុន្មានលានឆ្នាំមុន ភ្នំអេវើរ៉េសមិនទាន់មានវត្តមានជាភ្នំនោះទេ។ តំបន់នេះ កាលពីដើមឡើយគឺជាតំបន់ទឹកសមុទ្រប៉ុណ្ណោះ។ តើហេតុអ្វីបានជាជួរភ្នំអេវើរ៉េសបានកកើតឡើងរហូតមកដល់ក្លាយជាអ្វីដែលមនុស្សគ្រប់គ្នាឃើញសព្វថ្ងៃ? តើបាតុភូតធម្មជាតិអ្វីជាអ្នកបង្កើតសណ្ឋានដីដ៏ធំធេងនេះឡើង?
បើសិក្សាអំពីលក្ខណៈចម្បងនៃធរណីវិទ្យា មួយផ្នែកដែលសិក្សាអំពីសណ្ឋានដី គេអាចដឹងបានថា ដីទ្វីប និងដីនៅបាតសមុទ្រមិននៅស្ងៀមនោះទេ។ សណ្ឋានដីដ៏ធំមហិមាទាំងនេះ ដែលអ្នកធរណីវិទូហៅថា«ផ្លាក»មានចលនាគ្រប់ពេលវេលាជាមួយនឹងទិសដៅខុសៗគ្នា។ គេហៅលំនាំនេះថា«ចលនាផ្លាកតិចតូនិច»។
ដីហាក់បីដូចជានៅស្ងៀម បើសង្កេតពីទិដ្ឋភាពនៃការរស់នៅរបស់អាយុមនុស្ស។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងអំឡុងពេលកាន់តែយូរ ចលនារបស់ដីនឹងមានភាពងាយស្រួលសម្រាប់ធរណីវិទូសិក្សា។ គេហទំព័រ Today I Found Out បានធ្វើការពន្យល់ថា កាលពីរយៈពេល២២០លានឆ្នាំមុន ឧបទ្វីបឥណ្ឌាធ្លាប់នៅជាកោះដែលមានវត្តមាននៅកណ្តាលមហាសមុទ្រប៉ុណ្ណោះ។
នៅក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះដែរ ឧបទ្វីបឥណ្ឌាក៏បាននឹងកំពុងធ្វើដំណើរទៅទិសខាងជើង ឆ្ពោះទៅរកទ្វីបអាស៊ី ក្នុងរយៈចម្ងាយប្រមាណជា៦០០០គីឡូម៉ែត្រ។ រហូតមកដល់រយៈពេលពី៤០ទៅ៥០លានឆ្នាំមុន ទើបឧបទ្វីបឥណ្ឌាបានធ្វើដំណើរមកប៉ះជាមួយនឹងទ្វីបអាស៊ី។
នៅពេលដែកផ្លាកទាំងពីរប៉ះគ្នា ផ្លាកទ្វីបរបស់ឧបទ្វីបឥណ្ឌាធ្លាកចុះទៅខាងក្រោម និងរុញផ្លាករបស់ទ្វីបអាស៊ីឡើងទៅខាងលើ។ នេះគឺដោយសារតែផ្លាកឧបទ្វីបឥណ្ឌាមានលក្ខណៈរឹង និងធ្ងន់ជាងផ្លាករបស់ទ្វីបអាស៊ី។ ការលើកឡើងនៃដីទ្វីបអាស៊ីដោយឧបទ្វីបឥណ្ឌានេះហើយដែលជាកាតាលីករដែលជំរុញឲ្យមានការកើតឡើងនៃជួរភ្នំហិមាល័យ។
ហិមាល័យគឺជាជួរភ្នំមួយក្នុងចំណោមជួរភ្នំមួយចំនួនទៀតដែលមានការរីកលូតលាស់លឿន។ ទោះបីក្នុងពេលសព្វថ្ងៃ ជួរភ្នំហិមាល័យរីកកម្ពស់ប្រមាណ១សង់ទីម៉ែត្រជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ គេដឹងថាវានៅមានចលនាមមាញឹកនៅឡើយ ដោយសារតែសកម្មភាពរញ្ជួយដីដែលឧស្សាហ៍កើតមាននៅទីនោះ។ ប៉ុន្តែភ្នំមួយនេះមិនមែនរីកលូតលាស់ដោយគ្មានឧបសគ្គមករារាំងនោះទេ។ ទំនាញផែនដី សំនឹកពីបរិស្ថាន ដូចជាខ្យល់ ភ្លៀង ព្យុះ និងការរីកមាឌតាមទិសដៅផ្តេកក៏ជាហេតុផលមួយចំនួនរាំងស្ទះការលូតលាស់នៃភ្នំនេះដែរ។
តើក្នុងពេលខាងមុខ ភ្នំនេះនឹងទៅជាយ៉ាងណា? បើតាមការសិក្សាពីទិន្នន័យបច្ចុប្បន្ន គេអាចនិយាយបានថា ភ្នំហិមាល័យនឹងមានកម្ពស់កាន់តែខ្ពស់ទៅៗ ដោយសារតែផ្លាកឧបទ្វីបនៅតែមានចលនាទៅទិសខាងជើងដដែល៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
