ជាតិ
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
ហិរិ និង ឱត្តប្បៈ គឺលោកបាលធម៌ មានន័យថា ធម៌រក្សាលោកឲ្យមានសន្តិភាព។ ប្រសិនបើមនុស្ស មិនមានធម៌ទាំងពីរនេះទេ ច្បាស់ណាស់សង្គម នឹងមានភាពវឹកវរ។
ហិរិ មានន័យថា «សេចក្តីខ្មាសអៀនចំពោះអំពើដែលគួរខ្មាសអៀន»។ អំពើដែលគួរខ្មាសអៀន គឺសំដៅដល់អំពើអាក្រក់ អំពើលាមក អំពើអកុសលទាំងពួង ដែលកើតចេញពីទ្វារទាំងបី គឺកាយទ្វារ វចីទ្វារ និងមនោទ្វារ។
អំពើបាបកើតចេញពីទ្វារទាំងបីនោះគឺ៖
កាយទុច្ចរិត៖ អំពើបាបកើតចេញពីកាយ ដូចជា សម្លាប់ បៀតបៀន ប្រើអំណាចជិះជាន់ជីវិតអ្នកដទៃ លួចយកទ្រព្យដែលមានម្ចាស់ហួងហែង និង ប្រព្រឹត្តអំពើឆ្គាំឆ្គងលើកូនប្រពន្ធអ្នកដទៃ ជាដើម។
វចីទុច្ចរិត៖ អំពើបាបកើតចេញពីវាចា ដូចជា ជេរប្រទេចបុគ្គលអ្នកមានគុណធម៌ និយាយដើមអ្នកដទៃ ប្រើពាក្យស៊កសៀត ចាក់ដោត និង ញុះញង់បំបែកបំបាក់ ជាដើម។
មនោទុច្ចរិត៖ អំពើបាបកើតចេញពីចិត្ត ដូចជា ចងគំនុំគុំកួន ចិត្តរំពៃចង់បានរបស់អ្នដទៃ និង មានសេចក្តីយល់ខុសចំពោះធម៌ក្នុងលោក ជាដើម។
ហិរិ គឺជាសភាវធម៌ដែលផុសចេញពីដួងចិត្តរបស់ខ្លួន ដោយខ្មាសអៀន និងស្អប់ខ្ពើមយ៉ាងក្រៃលែងចំពោះការប្រព្រឹត្តនូវអំពើបាបទាំងឡាយ ទោះបីជា តាមកាយក្តី តាមវាចាក្តី តាមចិត្តក្តី។
ឱត្តប្បៈ មានន័យថា «សេចក្តីតក់ស្លុតចំពោះអំពើដែលគួរតក់ស្លុត»។ អំពើដែលគួរតក់ស្លុត គឺអំពើបាបទាំងពួង ដែលនាំទៅរកសេចក្តីទុក្ខ និងសេចក្តីវិនាសគ្រប់បែបយ៉ាង។ សេចក្តីបាបទាំងនោះកើតចេញពីទ្វារទាំងបីដូចគ្នា គឺកាយទុច្ចរិត វចីទុច្ចរិត និង មនោទុច្ចរិត។
ឱត្តប្បៈ គឺជាសភាវធម៌ដែលញ៉ាំងបុគ្គលណាម្នាក់ ឲ្យមានសេចក្តីតក់ស្លុក ខ្លាចក្រែងមិនហ៊ានប្រព្រឹត្តនូវអំពើបាប នៅពេលដែលឃើញអ្នកដទៃប្រព្រឹត្ត ហើយទទួលនូវសេចក្តីទុក្ខទោមនស្ស និងបាបកម្មពីការប្រព្រឹត្តនោះ៕
ហិរិ មានន័យថា «សេចក្តីខ្មាសអៀនចំពោះអំពើដែលគួរខ្មាសអៀន»។ អំពើដែលគួរខ្មាសអៀន គឺសំដៅដល់អំពើអាក្រក់ អំពើលាមក អំពើអកុសលទាំងពួង ដែលកើតចេញពីទ្វារទាំងបី គឺកាយទ្វារ វចីទ្វារ និងមនោទ្វារ។
អំពើបាបកើតចេញពីទ្វារទាំងបីនោះគឺ៖
កាយទុច្ចរិត៖ អំពើបាបកើតចេញពីកាយ ដូចជា សម្លាប់ បៀតបៀន ប្រើអំណាចជិះជាន់ជីវិតអ្នកដទៃ លួចយកទ្រព្យដែលមានម្ចាស់ហួងហែង និង ប្រព្រឹត្តអំពើឆ្គាំឆ្គងលើកូនប្រពន្ធអ្នកដទៃ ជាដើម។
វចីទុច្ចរិត៖ អំពើបាបកើតចេញពីវាចា ដូចជា ជេរប្រទេចបុគ្គលអ្នកមានគុណធម៌ និយាយដើមអ្នកដទៃ ប្រើពាក្យស៊កសៀត ចាក់ដោត និង ញុះញង់បំបែកបំបាក់ ជាដើម។
មនោទុច្ចរិត៖ អំពើបាបកើតចេញពីចិត្ត ដូចជា ចងគំនុំគុំកួន ចិត្តរំពៃចង់បានរបស់អ្នដទៃ និង មានសេចក្តីយល់ខុសចំពោះធម៌ក្នុងលោក ជាដើម។
ហិរិ គឺជាសភាវធម៌ដែលផុសចេញពីដួងចិត្តរបស់ខ្លួន ដោយខ្មាសអៀន និងស្អប់ខ្ពើមយ៉ាងក្រៃលែងចំពោះការប្រព្រឹត្តនូវអំពើបាបទាំងឡាយ ទោះបីជា តាមកាយក្តី តាមវាចាក្តី តាមចិត្តក្តី។
ឱត្តប្បៈ មានន័យថា «សេចក្តីតក់ស្លុតចំពោះអំពើដែលគួរតក់ស្លុត»។ អំពើដែលគួរតក់ស្លុត គឺអំពើបាបទាំងពួង ដែលនាំទៅរកសេចក្តីទុក្ខ និងសេចក្តីវិនាសគ្រប់បែបយ៉ាង។ សេចក្តីបាបទាំងនោះកើតចេញពីទ្វារទាំងបីដូចគ្នា គឺកាយទុច្ចរិត វចីទុច្ចរិត និង មនោទុច្ចរិត។
ឱត្តប្បៈ គឺជាសភាវធម៌ដែលញ៉ាំងបុគ្គលណាម្នាក់ ឲ្យមានសេចក្តីតក់ស្លុក ខ្លាចក្រែងមិនហ៊ានប្រព្រឹត្តនូវអំពើបាប នៅពេលដែលឃើញអ្នកដទៃប្រព្រឹត្ត ហើយទទួលនូវសេចក្តីទុក្ខទោមនស្ស និងបាបកម្មពីការប្រព្រឹត្តនោះ៕
Tag:
សតិ
ឱត្តប្បៈ
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
