កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធទាំងបីប្រភេទ គឺ នគរបាល កងទ័ព និង កងរាជអាវុធហត្ថ បានផ្គុំកម្លាំងគ្នា ដើម្បីទប់ទល់នឹងក្រុមប្រឆាំង ដែលគ្រោងចូលមកកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ ចំថ្ងៃបុណ្យឯករាជ្យជាតិនិងបុណ្យអុំទូក។ កងកម្លាំងទាំងនោះ ចាប់ផ្តើមចេញចល័តដោយមានអាវុធជាប់ខ្លួន ទៅកាន់ទីហឹ្វកហាត់រួមគ្នា ជាពិសេសនៅតាមបណ្តាខេត្តជាប់ព្រំដែនថៃ ដូចជា បាត់ដំបង និង បន្ទាយមានជ័យ ជាដើម ក្រោយឮលោក សម រង្ស៊ី ប្រកាសថា នឹងដឹកនាំកម្លាំងពលកររាប់ម៉ឺន-រាប់សែននាក់ ដើរឆ្លងកាត់ព្រំដែនថៃ ចូលមកកម្ពុជា។
នាយឧត្តមសេនីយ៍ ឈុំ សុជាត អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិ លើកឡើងថា ការចេញហ្វឹកហាត់រួមគ្នារបស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធទាំងបីនេះ គឺដើម្បីរក្សាសន្តិសុខសណ្តាប់ធ្នាប់សម្រាប់ពិធីបុណ្យជាតិ តែគាប់ជួន ពេលនោះ ក្រុមប្រឆាំង ដែលដឹកនាំដោយលោក សម រង្ស៊ី បានប្រកាសវិលមកកម្ពុជាវិញ ដូច្នេះ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ក៏ត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នផងដែរ។ លោក បន្ថែមថា កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ចេញហ្វឹកហាត់និងការពារសន្តិសុខនៅទូទាំងប្រទេស មិនមែនសំដៅតែទៅលើខេត្តជាប់ព្រំដែនថៃនោះទេ។
លោក ឈុំ សុជាត យល់ថា ប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើន មិនបារម្ភឬភ័យខ្លាចចំពោះកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ដែលចេញហ្វឹកហាត់នោះទេ តែផ្ទុយទៅវិញ ពួកគាត់ មានតែត្រេកអរ ពីព្រោះ វា ជាការងាររក្សាសន្តិសុខ។ លោកថា អ្នកដែលធ្វើទង្វើខុសច្បាប់ទេ ដែលត្រូវភ័យខ្លួន។ ក្នុងកិច្ចសម្ភាសជាមួយសារព័ត៌មានថ្មីៗតាមទូរស័ព្ទ នៅថ្ងៃទី៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ លោក បញ្ជាក់ដូច្នេះថា៖«ប្រជាពលរដ្ឋ អបអរសារទរ។ គេឲ្យបាយឲ្យទឹក ឲ្យនំចំណី ដល់កងទ័ពទៀត។ កងទ័ព ជាអ្នកការពារគេ គេអត់មានភ័យទេ។ អ្នកមានខ្លួន បានភ័យ អ្នកអត់មានខ្លួន អត់មានភ័យទេ»។
ចំណែក ឧត្តមសេនីយ៍ឯក ឆាយ គឹមខឿន អ្នកនាំពាក្យអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិ អះអាងថា ជាគោលការណ៍ ដែលដាក់ចេញនាពេលនេះ កម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ត្រូវបំពេញកាតព្វកិច្ចបីសំខាន់ៗ គឺ ទីមួយ ការពារជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ និង បូរណភាពទឹកដី ទីពីរ រក្សាសន្តិសុខក្នុងពិធីបុណ្យជាតិ និង ទីបី ត្រូវការពារ ទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបឧបាយកលរបស់ក្រុមប្រឆាំង ដែលប៉ុនប៉ងបង្កអសន្តិសុខដល់ប្រទេសជាតិ។ លោក សង្កត់ធ្ងន់ថា «មិនមែនតែតាមព្រំដែនថៃទេ គាត់ប្រកាសចូល [តាម] ក្រោមដី ក៏យើងការពារដែរ...»។
ចុះបើលោក សម រង្ស៊ី នាំពលកររាប់ម៉ឺន-រាប់សែននាក់ ដើរកាត់ព្រំដែនថៃចូលមកកម្ពុជា ដូចគាត់ប្រកាសមែន ហើយបើមានការផ្ទុះអាវុធ ទាំងដែលខាងលោក សម រង្ស៊ី គ្មានអាវុធ រហូតបណ្តាលឲ្យមានពលកររងរបួស តើរដ្ឋាភិបាល ដោះស្រាយយ៉ាងម៉េច ហើយពេលនោះ គេអាចនឹងដាក់កំហុសលើរដ្ឋាភិបាល? លោក ឆាយ គឹមខឿន ឆ្លើយនឹងសារព័ត៌មានថ្មីៗ បែបនេះថា៖«...បើគាត់ បង្កចលាចលសង្គម មិនមែននិយាយថាអត់អាវុធហ្នឹង មិនអាចផ្តល់ហានិភ័យដល់សង្គមទេ ....បើឃើញគេអនុវត្តច្បាប់ គាត់មកប្រឆាំងនឹងច្បាប់ អាហ្នឹង គេត្រូវតែចាត់វិធានការច្បាប់ហើយ។ យកមួយសែននាក់-ពីរសែននាក់ មកដូរជាមួយ១៦លាននាក់ហ្អី?»។
លោក ឆាយ គឹមខឿន បន្តថា កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ចេះមើលស្ថានការណ៍ថា ស្ថានការណ៍ណា ត្រូវប្រើអាវុធ ហើយស្ថានការណ៍ណា ត្រូវអប់រំ។ លោក បញ្ជាក់ថា៖«...ការបារម្ភ កងកម្លាំង ក៏គិតដែរ គេមានវិធីគេដោះហើយ។ តែបើគាត់ចចេសចង់បង្កើតបញ្ហាដល់ប្រទេសជាតិ អាហ្នឹងស្រេចតែគាត់ទៅ យើងមិនដឹងធ្វើម៉េច យើង អប់រំណែនាំពួកគាត់ យើងប្រកាសផ្សព្វផ្សាយហើយតើ ថាកុំឲ្យចូលរួម វា ខុសច្បាប់ ហើយតែខុសច្បាប់ គេអនុវត្តច្បាប់តែប៉ុណ្ណឹង»។
លោក ឆាយ គឹមខឿន លើកហេតុផលទៀតថា៖«...ចង់ឲ្យប៉ូលិសឈរឲ្យគេវ៉ៃហ្អី សួរចេះវិញ? យកប៉ូលិស៥-៦ម៉ឺននាក់ ទៅឈរ ហើយឲ្យគាត់វ៉ៃតប់ស្រេចចិត្ត ហើយគេ យកប្រជាប្រជាធិបតេយ្យអ៊ីចឹង? កម្លាំងសមត្ថកិច្ច កម្លាំងប្រដាប់អាវុធ គឺការពារជាតិ ការពារសន្តិសុខជាតិ... ឲ្យប្រើស្អីក្រៅពីអាវុធ... ពិភពលោក មានកម្លាំងណាមួយ ដែលអត់ប្រើអាវុធ»។
ទាំងលោក ឈុំ សុជាត ទាំងលោក ឆាយ គឹមខឿន សុទ្ធតែមិនប្រាប់ពីចំនួនកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ដែលចេញការពារសន្តិសុខនាពិធីបុណ្យជាតិខាងមុខ និងទប់ស្កាត់ចលនាលោក សម រង្ស៊ី ដោយលោកទាំងពីរ អះអាងថា ជារឿងសន្តិសុខជាតិ ដែលមិនត្រូវនិយាយចេញជាសាធារណៈ។
រីឯ នាយឧត្តមសេនីយ៍ ខៀវ សុភ័គ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ ចាត់ទុក ការត្រៀមកម្លាំងចាប់លោក សម រង្ស៊ី ថា ជាកាដូ សម្រាប់ជីវិតនយោបាយចុងក្រោយរបស់លោក។ តាមរយៈបទសម្ភាសជាមួយសារព័ត៌មានថ្មីៗ លោក បានចំអកថា៖«...លោក សម រង្ស៊ី បាននិយាយថាជាដំណាក់កាលចុងក្រោយរបស់គាត់ ដូច្នេះ យើងត្រូវរៀបចំជូនគាត់ឲ្យបានសមរម្យ»។
សម្តេច ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ដែលមានសិទ្ធិអំណាចគ្រប់គ្រងលើរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ បានធ្វើលិខិត (ចុះថ្ងៃទី៣០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩) ផ្ញើជូនគ្រប់អភិបាលរាជធានី-ខេត្ត ដោយបង្គាប់ឲ្យពួកគេ ជួយសម្របសម្រួលកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធក្នុងដែនដីរបស់ខ្លួន ក្នុងការរក្សាសន្តិសុខ នៅថ្ងៃបុណ្យជាតិ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ រដ្ឋមន្ត្រីមហាផ្ទៃ បានប្រាប់អភិបាលរាជធានី-ខេត្ត ឲ្យដឹកនាំកម្លាំងសមត្ថកិច្ចនិងអាជ្ញាធរគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ក្នុងរាជធានី-ខេត្ត តាមដាននិងក្តាប់សភាពការណ៍ពីចលនារបស់លោក សម រង្ស៊ី ដែលត្រូវចោទថា ប៉ុនប៉ងធ្វើរដ្ឋប្រហារផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។
សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ផ្ញើសារទៅក្រុមប្រឆាំងថា កងកម្លាំងគ្រប់ប្រភេទ ទទួលបទបញ្ជារួចហើយ។ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ប្រើពាក្យថា៖«កុក អាចភ្លេចជង់ តែជង់ មិនដែលភ្លេចកុកទេ»។
លោក ម៉ៅ ហាវណ្ណាល់ រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុករដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានអាកាសចរស៊ីវិល ព្រមានថា បើក្រុមហ៊ុនយន្តហោះណាមួយ ដឹកលោក សម រង្ស៊ី មកកម្ពុជា នឹងត្រូវជាប់ចោទពីបទសមគំនិតផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល (រួមគំនិតក្បត់ជាតិ)។
លោក សម រង្ស៊ី និង ថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់៨នាក់ទៀតរបស់លោក ដោយក្នុងនោះ មានទាំងភរិយារបស់លោកផងដែរ ត្រូវបានតុលាការ ចោទប្រកាន់ពីបទឧបឃាត ដែលសំដៅលើការរៀបចំផែនការផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។ បទល្មើសនេះ អាចឲ្យពួកគេ ជាប់ពន្ធនាគារពី១៥ឆ្នាំទៅ៣០ឆ្នាំ។
លើសពីនេះ អ្នកគាំទ្ររបស់លោកនៅក្នុងស្រុក ត្រូវបានចោទប្រកាន់ជាហូរហែពីបទរួមគំនិតក្បត់ជាតិ ដែលសំដៅលើការចូលរួមក្នុងផែនការផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។ បទល្មើសនេះ អាចប្រឈមនឹងការជាប់ពន្ធនាគារពី៥ឆ្នាំ ទៅ ១០ឆ្នាំ។
យ៉ាងណា សម រង្ស៊ី បកស្រាយថា លោក មិនមែនចូលមកកម្ពុជា ដើម្បីធ្វើរដ្ឋប្រហារឬផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល ដែលបង្កឲ្យមានសង្គ្រាមអ្វីឡើយ។ លោក បានហៅ ការដឹកនាំកម្លាំងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរពីក្រៅប្រទេស ចូលមកកម្ពុជាវិញជាមួយលោក និងការដែលលោក អំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងប្រទេស ងើបតស៊ូជាមួយលោក ថា ជាការបំផុសបំផុលឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ ចេះប្រើអំណាចរបស់ខ្លួន ដើម្បីទាមទារឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរមេដឹកនាំដែលពួកគេមិនពេញចិត្ត។
តាមផែនការដែលដាក់ចេញកន្លងមក លោក សម រង្ស៊ី និងក្រុមប្រឆាំង នឹងចូលមកទឹកដីថៃ ហើយនឹងនាំពលករខ្មែរ ដើរឆ្លងកាត់ព្រំដែនចូលមកកម្ពុជា។ សហគមន៍អន្តរជាតិខ្លះ ប្រកាសថា ពួកគេ នឹងតាមដានមើលដំណើរមាតុភូមិនិវត្តរបស់លោក សម រង្ស៊ី៕