អចលនទ្រព្យ
អត្ថបទពាណិជ្ជកម្ម
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
កិច្ចសន្យា ជាការព្រមព្រៀងរវាងគូភាគី ដើម្បីផ្តល់ឲ្យ និងទទួលយកនូវកម្មវត្ថុអ្វីមួយ ដោយភ្ជាប់ជាមួយនូវកាតព្វកិច្ច ការទទួលខុសត្រូវ និងការធានាផ្សេងៗ របស់គូភាគីនៅក្នុងកិច្ចសន្យា។ ទោះជាយ៉ាងណា គេតែងជួបផលលំបាកជាច្រើន ក្នុងការរៀបចំកិច្ចសន្យាឲ្យបានត្រឹមត្រូវ តាមលំដាប់លំដោយ មានរបៀបវារៈងាយយល់ និងមានវិជ្ជាជីវៈត្រឹមត្រូវ។
វាប្រហែលជាពិបាកបន្តិច សម្រាប់អ្នកមិនធ្លាប់សរសេរ ឬមិនបានរៀន ពីរបៀបរៀបចំកិច្ច សន្យាលក់-ទិញអចលនវត្ថុនេះ។ កិច្ចសន្យាលក់ទិញអចលនវត្ថុ មានច្រើនបែប ច្រើនទម្រង់ មានវែង មានខ្លី មានលក្ខខណ្ឌចងកាតព្វកិច្ចច្រើន ឬតិច អាស្រ័យទៅតាមការព្រមព្រៀងរបស់គូភាគី ឬអាស្រ័យទៅលើអ្នកតាក់តែងកិច្ចសន្យានោះ។ កិច្ចសន្យាលក់-ទិញអចលនវត្ថុខ្លះ គេនិយមសរសេរខ្លីៗ ហើយអ្នកខ្លះទៀត ក៏និយមសរសេរវែងអន្លាយ ទៅតាមខ្លឹមសារដែលបានចចារ និងព្រមព្រៀងគ្នា រវាងគូភាគី និងមេធាវី។
ខាងក្រោមនេះជាគំរូ ឬទម្រង់នៃកិច្ចសន្យាលក់-ទិញអចលនវត្ថុ (ដី និងផ្ទះ) មួយប្រភេទ ដែលអ្នកច្បាប់ ឬមេធាវីចូលចិត្ត ឬនិយមប្រើ។
១) បាវនាជាតិ
«ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ» ចំណុចនេះ តាមការនិយមចូលចិត្តរបស់អ្នកតាក់តែងកិច្ចសន្យា គេអាចដាក់ក៏បាន មិនដាក់ក៏បាន។ ប៉ុន្តែភាគច្រើន គឺគេដាក់ ដើម្បីលើកតម្កើងពីបាវនាជាតិ របស់ប្រទេសកម្ពុជា។
២) ចំណងជើងនៃកិច្ចសន្យា
អ្នកត្រូវតែដាក់ ហើយដាក់ឲ្យសមទៅនឹងកម្មវត្ថុនៃកិច្ចសន្យា ដែលមានចែងក្នុងប្រការ១។ សម្រាប់កិច្ចសន្យាលក់ទិញអចលនវត្ថុនេះ គេអាចដាក់ឲ្យចំទៅតាមកម្មវត្ថុតែម្តងក៏បាន។ ឧទាហរណ៍ថា បើកិច្ចសន្យាលក់-ទិញនោះ សំដៅទៅលើការលក់ និងទិញ ផ្ទះល្វែង គេអាចដាក់ចំណងជើងឲ្យចំថា «កិច្ចសន្យាលក់-ទិញផ្ទះល្វែង ឬកិច្ចសន្យាលក់-ទិញអចលនវត្ថុ ឬកិច្ចសន្យាលក់-ទិញដី និងផ្ទះ»ក៏បាន។
៣) ទីកន្លែង និងកាលបរិច្ឆេទនៃកិច្ចសន្យា
សម្រាប់អ្នកច្បាប់ ឬមេធាវី គេចូលចិត្តសរសេរកិច្ចសន្យាដែលមានកំណត់ និងបញ្ជាក់ពីទីកន្លែងចុះកិច្ចសន្យា និងកាលបរិច្ឆេទនៃកិច្ចសន្យា នៅផ្នែកខាងលើបន្ទាប់ពីចំណងជើងនៃកិច្ចសន្យា។ ឧទាហរណ៍៖ កិច្ចសន្យានេះ ត្រូវបានធ្វើឡើង នៅថ្ងៃទី១ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៩ នៅរាជធានីភ្នំពេញ។ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណា លោកអ្នកក៏អាចសរសេរទីកន្លែង និងកាលបរិច្ឆេទ នៅផ្នែកខាងក្រោម បន្ទាប់ពីផ្នែកនៃសក្ខីកម្មនៃកិច្ចសន្យាបានដែរ។
៤) ព័ត៌មានរបស់គូភាគី នៃកិច្ចសន្យា
ចំណុចនេះក៏សំខាន់ណាស់ដែរ ដែលអ្នកត្រូវតែដាក់ព័ត៌មានរបស់គូភាគី នៃកិច្ចសន្យា ជាព័ត៌មានបឋម ដែលក្នុងកិច្ចសន្យានីមួយៗ មិនអាចខ្វះបាន។ នៅចំណុចព័ត៌មានរបស់គូភាគីនេះ អ្នកត្រូវចងចាំថា គូភាគី អាចរវាងរូបវន្តបុគ្គល និងរូបវន្តបុគ្គល ឬរូបវន្តបុគ្គល និងនីតិបុគ្គល ឬនីតិបុគ្គល និងនីតិបុគ្គល។
ក្នុងករណីកិច្ចសន្យាត្រូវបានរៀបចំឡើង រវាងរូបវន្តបុគ្គល និងរូបវន្តបុគ្គល នោះកិច្ចសន្យា ត្រូវសរសេរ ព័ត៌មានរបស់គូភាគី ដោយចាប់ផ្តើមពី ឈ្មោះ ភេទ អាយុ អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ ឬលិខិតឆ្លងដែន លេខ និងកាលបរិច្ឆេទរបស់វា អាសយដ្ឋាន ឬទីលំនៅអចិន្ត្រៃយ៍របស់គូភាគី។ ក្នុងករណីកិច្ចសន្យាត្រូវបានធ្វើឡើង ដោយមានភាគីណាមួយ ជានីតិបុគ្គល អ្នកត្រូវចាប់ផ្តើមដោយឈ្មោះរបស់ក្រុមហ៊ុន ដែលបានចុះបញ្ជីស្របច្បាប់ លេខចុះបញ្ជី កាលបរិច្ឆេទចុះបញ្ជី ការិយាល័យចុះបញ្ជីក្រុមហ៊ុន ឈ្មោះ និងតួនាទីរបស់អ្នកតំណាងរបស់ក្រុមហ៊ុន។
៥) កម្មវត្ថុនៃកិច្ចសន្យា ឬគោលបំណងនៃកិច្ចសន្យា
ត្រង់ចំណុចកម្មវត្ថុនេះ គេអាចប្រើពាក្យថា«ការលក់ទិញអចលនវត្ថុ» ឬ«គោលបំណងនៃកិច្ចសន្យា» ឬប្រើពាក្យ«កម្មវត្ថុនៃកិច្ចសន្យា» ក៏បាន តាមការនិយម។
នៅក្នុងចំណុច ឬប្រការនេះ គេត្រូវសរសេរអំពីគោលបំណងរបស់អ្នកលក់ និងអ្នកទិញឲ្យបានច្បាស់ ថាតើគាត់ចង់លក់ និងទិញអ្វី? បើកម្មវត្ថុនោះជា «ផ្ទះល្វែង» គេត្រូវសរសេរឲ្យច្បាស់ថា «ដី និងផ្ទះល្វែង មួយកន្លែង/ល្វែង លេខ…ផ្លូវ…ភូមិ…………ឃុំ/សង្កាត់ …………… ស្រុក/ខណ្ឌ………………………ខេត្ត/ក្រុង………………… »។
៦) តម្លៃលក់-ទិញ និងលក្ខខណ្ឌនៃការទូទាត់
តម្លៃលក់-ទិញអចលនវត្ថុ និងលក្ខខណ្ឌទូទាត់ប្រាក់ថ្លៃលក់-ទិញអចលនវត្ថុ គឺជាលក្ខខណ្ឌដែលជាទូទៅ ត្រូវបានចែងយ៉ាងច្បាស់អាស្រ័យទៅតាមការចរចា និងការព្រមព្រៀងរវាងគូភាគីនៃកិច្ចសន្យា។ តម្លៃលក់-ទិញអចលនវត្ថុ និងលក្ខខណ្ឌទូទាត់ប្រាក់ ជាទូទៅត្រូវបានសរសេរឡើងក្នុងប្រការ ២ នៃកិច្ចសន្យា បន្ទាប់ពីកម្មវត្ថុនៃកិច្ចសន្យា ហើយការទូទាត់ប្រាក់ថ្លៃ លក់-ទិញអចលនវត្ថុ ជាទូទៅមាន ៣ ទៅ ៤ ដំណាក់កាល អាស្រ័យទៅតាមព្រមព្រៀង និងការចរចារវាងគូភាគី។
៧) ការចុះបញ្ជី ការផ្ទេរសិទ្ធិ ការចំណាយ និងការបង់ពន្ធផ្សេងៗ
ក្នុងប្រការនេះ ត្រូវចែងអំពីអ្នកទទួលខុសត្រូវ ក្នុងការរត់ការផ្ទេរសិទ្ធិអចលនវត្ថុ ពីអ្នកលក់ទៅអ្នកទិញ ហើយត្រូវចែងឲ្យច្បាស់ ពីការផ្ទេរសិទ្ធិនោះ តើពីប្លង់ទន់ ទៅប្លង់ទន់? ឬពីប្លង់ទន់ ទៅប្លង់រឹង? ឬពីប្លង់រឹង ទៅប្លង់រឹង? ជាដើម ភាគីណាជាអ្នករត់ការកាត់ឈ្មោះផ្ទេរសិទ្ធិនោះ? ភាគីណាទទួលខុសត្រូវលើការចំណាយ និងការបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រា ឬពន្ធផ្ទេរសិទ្ធិ ៤% ជាដើម ហើយត្រូវប្រើរយៈពេលរត់ការប៉ុន្មានថ្ងៃ ប៉ុន្មានខែ លក្ខខណ្ឌពិន័យ និងការអនុគ្រោះផ្សេងៗ ក្នុងករណីការចុះបញ្ជី ឬការផ្ទេរសិទ្ធិមិនបានជោគជ័យ ឬមានបញ្ហាអាក់ខាន ជាដើម។
៨) ការធានា កាតព្វកិច្ច និងការទទួលខុសត្រូវរបស់គូភាគី
នេះជាប្រការមួយដែលត្រូវតែដាក់ និងចែងឲ្យច្បាស់ ពីការធានា និងការទទួលខុសត្រូវរបស់ភាគីនីមួយៗនៅក្នុងកិច្ចសន្យា ជៀសវាងមានជម្លោះ ឬការមិនគោរព ឬអនុលោមតាមខ្លឹមសារនៃកិច្ចសន្យារបស់ភាគីណាមួយ។ ក្នុងប្រការ មានរបៀបសរសេរពីរយ៉ាង គឺគេអាចរួមបញ្ចូលការធានា និងការទទួលខុសត្រូវរបស់គូភាគី ក្នុងប្រការតែមួយ ប៉ុន្តែបែងចែកជាផ្នែករបស់អ្នកលក់ និងអ្នកទិញ ឬបំបែកជាពីរប្រការផ្សេងគ្នា ដោយដាក់ការធានា និងការទទួលខុសត្រូវរបស់អ្នកលក់ដាច់មួយប្រការតែឯង ហើយអ្នកទិញដាច់តែមួយប្រការម្នាក់ឯង។
៩) លក្ខខណ្ឌទូទៅដែលគេនិយមសរសេរក្នុងកិច្ចសន្យា
លក្ខខណ្ឌទូទៅនៅក្នុងកិច្ចសន្យា គឺជាទម្រង់ទូទៅដែលគេតែងតែងនិយមសរសេរ នៅគ្រប់កិច្ចសន្យាទាំងអស់ មិនថាតែកិច្ចសន្យាលក់ទិញអចលនវត្ថុនោទេ។
គេតែងប្រើពាក្យថា«បញ្ញត្តិផ្សេងៗ»សម្រាប់លក្ខខណ្ឌទូទៅ ដែលគេត្រូវសរសេរចូលក្នុងកិច្ចសន្យា ដោយនៅក្នុងបញ្ញត្តិផ្សេងៗ មានអនុបញ្ញត្តិ ដូចខាងក្រោម៖
ក. កិច្ចសន្យាទាំងមូល (សូមមើលគម្រូខាងក្រោម)
ខ. វិសោធនកម្មនៃកិច្ចសន្យា (សូមមើលគម្រូខាងក្រោម)
គ. អនុប្បទាន និងការផ្ទេរសិទ្ធិ (សូមមើលគម្រូខាងក្រោម)
ឃ. ស្វ័យភាពនៃបញ្ញតិ្ត (សូមមើលគម្រូខាងក្រោម)
ង. ភាសា និងការតម្កល់កិច្ចសន្យា (សូមមើលគម្រូខាងក្រោម)
ច. ច្បាប់គ្រប់គ្រង (សូមមើលគម្រូខាងក្រោម)
ឆ. ដំណោះស្រាយវិវាទ (សូមមើលគម្រូខាងក្រោម)
ដើម្បីបានជាគតិ និងជាគំនិតមូលដ្ឋានខ្លះ ក្នុងការសរសេរកិច្ចសន្យាលក់ទិញអចលនវត្ថុឲ្យបានត្រឹមត្រូវ យើងខ្ញុំសូមភ្ជាប់ជូននូវគំរូ ឬទម្រង់នៃកិច្ចសន្យាលក់ទិញអចលនវត្ថុមួយបែប ជូនលោកអ្នកអានយកចំណេះដឹង ដូចខាងក្រោម៖
ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
ជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ
កិច្ចសន្យាលក់-ទិញអចលនវត្ថុ
កិច្ចសន្យាលក់-ទិញអចលនវត្ថុនេះ (ហៅថា “កិច្ចសន្យា”) ត្រូវបានធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី........ខែ........ឆ្នាំ២០១៩ នៅរាជធានីភ្នំពេញ។ ដោយ និង រវាងៈ
1. ឈ្មោះ……………………ភេទ ប្រុស អាយុ ………ឆ្នាំ សញ្ជាតិខ្មែរ កាន់អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណលេខ……………………. ចុះថ្ងៃទី……/………/……… មានអាសយដ្ឋានផ្ទះលេខ……ផ្លូវ ………ភូមិ………………ឃុំ/សង្កាត់………………… ស្រុក/ខណ្ឌ…………………ខេត្ត/ក្រុង………………………(ចាប់ពីពេលនេះតទៅ ហៅកាត់ថា “អ្នកលក់”) ។
2. ឈ្មោះ……………………ភេទ ប្រុស អាយុ ………ឆ្នាំ សញ្ជាតិខ្មែរ កាន់អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណលេខ……………………. ចុះថ្ងៃទី……/………/……… មានអាសយដ្ឋានផ្ទះលេខ……ផ្លូវ ………ភូមិ………………ឃុំ/សង្កាត់………………… ស្រុក/ខណ្ឌ…………………ខេត្ត/ក្រុង………………………(ចាប់ពីពេលនេះតទៅ ហៅកាត់ថា “អ្នកទិញ”) ។
(“អ្នកលក់” និង “អ្នកទិញ” អាចហៅដាច់ឡែកហៅថា “ភាគី” និង ហៅរួមគ្នាថា “គូភាគី”) ។
បុព្វកថា
ដោយហេតុថា៖ អ្នកលក់ ជាកម្មសិទ្ធិករស្របច្បាប់នៃដី និងផ្ទះល្វែងមួយកន្លែង ដែលមានក្បាលដី លេខ ........(E1 & E2) ដែលមានផ្ទៃក្រឡាសរុប.........ម២ (................ម៉ែត្រការេ) ដែលមាន ទីតាំងស្ថិតនៅផ្លូវលេខ ២៩៤ ភូមិ ៤ សង្កាត់ទន្លេបាសាក់ ខណ្ឌចំការមន រាជធានីភ្នំពេញ (ចាប់ពីពេលនេះតទៅ ហៅថា “អចលនវត្ថុ”) ដែលកំណត់អត្តសញ្ញាណដោយលិខិតផ្ទេរសិទ្ធិ កាន់កាប់ និងប្រើប្រាស់ដីធ្លី ចុះថ្ងៃទី......ខែ.......ឆ្នាំ...........(តទៅនេះហៅថា “លិខិតផ្ទេរសិទ្ធិ”) ដូចមានភ្ជាប់ជូនជាឧបសម្ព័ន្ធនៃកិច្ចសន្យានេះ ។
ដោយហេតុថា៖ អ្នកលក់មានសិទ្ធិស្របច្បាប់ក្នុងការលក់អចលនវត្ថុ ដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ និង ដែលមាននៅក្នុងលិខិតផ្ទេរសិទ្ធិ ដែលបានភ្ជាប់ជាឧបសម្ព័ន្ធនៃកិច្ចសន្យានេះ ។
ដោយហេតុថា៖ អ្នកលក់ មានបំណងលក់អចលនវត្ថុ ហើយអ្នកទិញ មានបំណងទិញអចលនវត្ថុពីអ្នកលក់ ដោយអនុលោមតាមខ្លឹមសារ និងលក្ខខណ្ឌ ដែលមានចែងដូចខាងក្រោមនេះ ។
ហេតុដូច្នេះ គូភាគីបានព្រមព្រៀងគ្នាដូចខាងក្រោម ៖
១. កម្មវត្ថុនៃកិច្ចសន្យា
១.១. អ្នកលក់យល់ព្រមលក់ ហើយអ្នកទិញយល់ព្រមទិញអចលនវត្ថុ ទៅតាមតម្លៃដែលបានកំណត់នៅក្នុងចំណុច ២.១ ខាងក្រោម ស្របតាមខ្លឹមសារ និងលក្ខខណ្ឌនៃកិច្ចសន្យានេះ ។
២. តម្លៃលក់-ទិញ និងលក្ខខណ្ឌនៃការទូទាត់ប្រាក់
២.១. តម្លៃលក់-ទិញ
២.១.១. គូភាគីក្នុងកិច្ចសន្យានេះបានព្រមព្រៀងលើតម្លៃលក់-ទិញអចលនវត្ថុ ក្នុងតម្លៃ ៩០,០០០ (ប្រាំបួនម៉ឺនដុល្លារអាមេរិកគត់) (តទៅនេះហៅថា “តម្លៃលក់-ទិញ”) ដែលនឹងត្រូវទូទាត់ទៅឲ្យអ្នកលក់ ដោយអនុលោមតាមចំណុច ២.២ ខាងក្រោមនេះ ។
២.២. លក្ខខណ្ឌនៃការទូទាត់ប្រាក់
គូភាគីព្រមព្រៀងលើលក្ខខណ្ឌនៃការទូទាត់ប្រាក់ដូចខាងក្រោម ៖
២.២.១. ការបង់ប្រាក់កក់
២.២.១.១. ប្រាក់កក់ចំនួន ១.០០០ដុល្លារ (មួយពាន់ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិកគត់) (តទៅនេះហៅថា “ប្រាក់កក់”) ត្រូវបង់ទៅឲ្យអ្នកលក់ នៅថ្ងៃចុះហត្ថលេខា និង/ឬ ផ្តិតមេដៃដើម្បីអនុវត្តកិច្ចសន្យានេះ ។ ដើម្បីជាការធានាក្នុងកិច្ចសន្យានេះ អ្នកលក់បន្ទាប់ពីទទួលបានប្រាក់កក់នេះហើយ មិនអាចកែប្រែលែងលក់ ឬលក់អចលនវត្ថុទៅឲ្យតតិយជន ដោយមិនមានការយល់ព្រមពីអ្នកទិញបានឡើយ ។
ក្នុងករណីកែប្រែលែងលក់ ឬលក់អចលនវត្ថុទៅឲ្យតតិយជន ឬការរត់ការផ្ទេរសិទិ្ធដាក់ឈ្មោះអ្នកទិញមិនអាចធ្វើទៅបានដោយប្រការណាមួយ នោះអ្នកលក់ត្រូវ ប្រគល់ប្រាក់កក់មកឲ្យអ្នកទិញវិញ ក្នុងរយៈពេលមិនឲ្យលើសពី ០៣(បី)ថ្ងៃ នៃថ្ងៃប្រតិទិន បូករួមនឹងសំណងជម្ងឺចិត្តស្មើនឹងចំនួនប្រាក់កក់នេះ គឺស្មើនឹង ២,០០០ដុល្លារ (ពីរពាន់ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិកគត់)។
២.២.១.២. នៅពេលទទួលប្រាក់កក់ ដូចដែលមានចែងនៅក្នុងប្រការខាងលើ អ្នកលក់ត្រូវចាប់ផ្តើមដំណើរការស្នើសុំចុះបញ្ជីផ្ទេរកម្មសិទិ្ធអចលនវត្ថុ (ប្លង់ទន់) ជាមួយនឹងអាជ្ញាធរជាប់ពាក់ព័ន្ធ និង មានសមត្ថកិច្ចនៅថ្នាក់ភូមិ សង្កាត់ និងខណ្ឌ ទៅជាឈ្មោះអ្នកទិញ ដោយ អនុលោមតាមតាមខ្លឹមសារនិងលក្ខខណ្ឌដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចសន្យានេះរវាងគូភាគី។
២.២.១.៣. អ្នកលក់យល់ព្រមថាខ្លួនត្រូវប្រើប្រាស់រយៈពេល ០៣(បី)ថ្ងៃ រាប់ចាប់ពីកាលបរិច្ឆេទទទួលប្រាក់កក់ ឬថ្ងៃផ្តិតមេដៃលើកិច្ចសន្យានេះ សម្រាប់ដំណើរការ និងការបញ្ចប់នៃការចុះបញ្ជីផ្ទេរកម្មសិទ្ធិអចលនវត្ថុ (ប្លង់ទន់) លើអចលនវត្ថុ ដូចដែលមានចែងនៅក្នុងចំណុច ២.២.១.២ ខាងលើនៃកិច្ចសន្យានេះ (តទៅនេះហៅថា “រយៈពេលចុះបញ្ជីផ្ទេរសិទិ្ធ”)។ រយៈពេលចុះបញ្ជីផ្ទេរសិទ្ធិ ដែលមានចែងនៅក្នុងប្រការនេះ នឹងត្រូវបានពន្យាពេលចំនួន ០២(ពីរ)ថ្ងៃ បន្ថែមទៀត ដោយមានបញ្ជាក់ពីមូលហេតុសមស្រប ហើយ ដែលមានការយល់ព្រមពីគូភាគីនៃកិច្ចសន្យានេះ។
២.២.២. ការទូទាត់ប្រាក់ចុងក្រោយ
២.២.២.១. ទឹកប្រាក់សរុបចំនួន ៨៩.០០០ដុល្លារ (ប្រាំបីម៉ឺនប្រាំបួនពាន់ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក) (ហៅថា “ការទូទាត់ប្រាក់ចុងក្រោយ”) ត្រូវទូទាត់ទៅឲ្យភាគីអ្នកលក់ នៅពេលដែលអ្នកលក់ បានបំពេញចប់រួចរាល់នូវដំណើរការចុះបញ្ជីនៃការផ្ទេរសិទិ្ធពីឈ្មោះរបស់អ្នកលក់ ទៅឲ្យឈ្មោះអ្នកទិញ ហើយអ្នកលក់បានបង្ហាញលិខិតផ្ទេរសិទិ្ធថ្មីនេះ ឲ្យអ្នកទិញបានឃើញ និង ពិនិត្យតាមផ្លូវច្បាប់ត្រឹមត្រូវ ។ ហើយការទូទាត់ប្រាក់ចុងក្រោយនេះ នឹងត្រូវធ្វើឡើងតាមរយៈធនាគារណាមួយដែលមានការព្រមព្រៀងរវាងគូភាគីនៃកិច្ចសន្យានេះ បន្ទាប់ពីអ្នកទិញបានត្រួតពិនិត្យ ភាពស្របច្បាប់នៃការចុះបញ្ជីផ្ទេរសិទិ្ធអចលនវត្ថុ ដូចមានចែងក្នុងប្រការខាងលើ ។
៣. ការចុះបញ្ជី ការផ្ទេរសិទ្ធិ និងសោហ៊ុយចំណាយផ្សេងៗ
៣.១. អ្នកលក់យល់ព្រមចុះបញ្ជីផ្ទេរអចលនវត្ថុបច្ចុប្បន្ននេះ (តទៅនេះហៅថា“លិខិតផ្ទេរសិទិ្ធ”) ទៅជា (“លិខិតផ្ទេរសិទ្ធិ”) ដដែល ជាមួយនឹងអាជ្ញាធរសុរិយោដីដែលពាក់ព័ន្ធ មានជាអាទិ៍ ភូមិ សង្កាត់ និងថ្នាក់ខណ្ឌ ផ្ទេរទៅឲ្យឈ្មោះ អ្នកទិញ ។
៣.២. រាល់ថ្លៃសេវា ឬសោហ៊ុយទាំងឡាយដែលពាក់ព័ន្ធ រួមមាន៖ សេវារដ្ឋបាល សេវាតម្រូវបង់ជូនរដ្ឋ សេវាសុរិយោដី សេវាមេធាវី/សេវាផ្នែកច្បាប់ និងការបង់ពន្ធជាធរមាននានា មានជាអាទិ៍ អាករលើតម្លៃបន្ថែម (VAT) ដែលបានចំណាយសម្រាប់ការស្នើសុំចុះបញ្ជី និងការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុ និងការបញ្ជាក់លើ និងការរៀបចំសំណុំឯកសារ និងបែបបទផ្សេងៗ ខាងលើ ជាបន្ទុករបស់អ្នកលក់ ។
៤. ការធានា និងការទទួលខុសត្រូវរបស់អ្នកលក់
៤.១. អ្នកលក់ធានាថា ខ្លួនគឺជាម្ចាស់កម្មសិទិ្ធស្របច្បាប់ និងផ្តាច់មុខលើអចលនវត្ថុ និងមានសិទិ្ធផ្ទេរ ហើយនឹងផ្ទេរទៅឲ្យអ្នកទិញ នូវអចលនវត្ថុដែលមិនមានចំណែករបស់តតិយជន មិនជាប់សិទិ្ធឃាត់ទុក មិនជាប់បន្ទុក ការរឹតត្បិត ហ៊ីប៉ូតែក ការដាក់បញ្ចាំ ការដាក់ធានា បណ្តឹងតតិយជន សេចក្តីសម្រចរបស់តុលាការ វិវាទដែលកំពុងដំណើរការ ឬផ្អាកបណ្តោះអាសន្នណាមួយឡើយ ។
៤.២. អ្នកលក់យល់ព្រម ចុះបញ្ជីផ្ទេរសិទ្ធិអចលនវត្ថុ ក្នុងទម្រង់ជាលិខិតផ្ទេរសិទិ្ធ នៅថ្នាក់ភូមិ សង្កាត់ និងខណ្ឌ ដោយផ្ទេរទៅឲ្យឈ្មោះអ្នកទិញធ្វើជាកម្មសិទិ្ធករស្របច្បាប់នៃអចលនវត្ថុនេះ ចាប់ពីថ្ងៃផ្តិតមេដៃស្តាំលើកិច្ចសន្យានេះតទៅ ។
៤.៣. គ្មានតតិយជនណាមួយដែលត្រូវបានផ្តល់សិទិ្ធ ឬទាមទារអចលនវត្ថុ ចាប់ពីថ្ងៃបំពេញការផ្ទេរសិទិ្ធលើអចលនវត្ថុ ដោយអនុលោមតាមចំណុច ៣.១ និង ៣.២ នៃ កិច្ចសន្យានេះ ។
៤.៤. នៅមុនពេលទទួលប្រាក់កក់ និងនៅពេលផ្តិតមេដៃ និង/ឬ ចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចសន្យានេះ អ្នកលក់ត្រូវបង្ហាញដល់អ្នកទិញ នូវរាល់ឯកសារពាក់ព័ន្ធ ទាំងច្បាប់ដើម និងថតចម្លង ដែលបញ្ជាក់ថា ខ្លួនគឺជាកម្មសិទិ្ធករស្របច្បាប់ និងតែម្នាក់គត់លើអចលនវត្ថុនេះ និងថា អចលនវត្ថុនេះមិនពាក់ព័ន្ធអ្វីទាំងអស់ដូចមានចែងក្នុងខ្លឹមសារនៃប្រការ ៤.១ ខាងលើ នៃកិច្ចសន្យានេះ ។
៤.៥. ក្រោយពី អ្នកទិញ បានទូទាត់ ប្រាក់កក់ រួចរាល់ហើយ អ្នកលក់ មិនត្រូវលក់ អចលនវត្ថុ ទៅឲ្យតតិយជន ឬ សម្រចចិត្តថាមិនលក់ តម្លើងតម្លៃលក់-ទិញ ឈប់លក់ ផ្អាកលក់ និង/ឬ ធ្វើកិច្ចការដែលនាំឲ្យប៉ះពាល់ដល់ការលក់-ទិញ អចលនវត្ថុ តាមខ្លឹមសារ និងលក្ខខណ្ឌដូចដែលបានកំណត់នៅក្នុងកិច្ចសន្យានេះ ។ ប្រសិនបើ អ្នកលក់ នៅតែប្រព្រឹត្តិដូចការចែងក្នុងប្រការនេះ អ្នកលក់ ត្រូវប្រគល់ប្រាក់ប្រាក់កក់ និងប្រាក់បង់ផ្សេងៗទៀត មកឲ្យអ្នកទិញវិញ ក្នុងរយៈពេលមិនឲ្យលើសពី ០៣(បី)ថ្ងៃ នៃថ្ងៃប្រតិទិន ។
៤.៦. រាល់សោហ៊ុយ និងការចំណាយផ្សេងៗលើការចុះបញ្ជី និងការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុ និងការចំណាយផ្សេងៗ ដូចមានចែងក្នុងចំណុច ៣.២ ខាងលើ នៃកិច្ចសន្យានេះ ជាបន្ទុករបស់អ្នកលក់ ។
៤.៧. ប្រសិនបើ អ្នកលក់៖
៤.៧.១. សម្រេចចិត្តឈប់លក់អចលនវត្ថុ ទៅឲ្យអ្នកទិញ ក្រោយពីថ្ងៃចុះកិច្ចសន្យាលក់-ទិញនេះ។
៤.៧.២. ខកខានមិនបានផ្ទេរកម្មសិទិ្ធនៃអចលនវត្ថុ ដែលជាកម្មវត្ថុដូចដែលបានចែងនៅក្នុងកិច្ចសន្យានេះ។
អ្នកលក់ត្រូវប្រគល់ត្រឡប់មកវិញនូវប្រាក់កក់ និងការចំណាយផ្សេងទៀតដែលអ្នកទិញបានចំណាយ និងត្រូវបង់ការពិន័យដែលស្មើនឹងចំនួនប្រាក់កក់ និងការចំណាយផ្សេងទៀតជាសំណងនៃការខូចខាត និងប្រាក់ជម្ងឺចិត្តទៅឲ្យអ្នកទិញ ។ ដើម្បីបញ្ជៀសភាពមន្ទិលសង្ស័យ អ្នកទិញយល់ព្រមយ៉ាងជាក់លាក់ និងដោយឥតលក្ខខណ្ឌក្នុងការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុ ឬផ្នែកដ៏ទៃផ្សេងទៀតនៃអចលនវត្ថុ ដែលបានផ្ទេរទៅឲ្យអ្នកទិញតាមរយៈកិច្ចសន្យានេះត្រឡប់ទៅឲ្យអ្នកលក់វិញ ប្រសិនបើបានផ្ទេរកម្មសិទ្ធិរួចរាល់ ដោយការចំណាយ ផ្សេងៗជាបន្ទុកផ្តាច់មុខ និងទាំងស្រុងរបស់អ្នកលក់ ដោយផ្អែកទៅតាមនីតិវិធីច្បាប់ និងរដ្ឋបាល និងការអនុវត្ត រួមមានជាអាទិ៍ដូចជា ការចុះហត្ថលេខា និង/ឬ ផ្តិតមេដៃលើលិខិតស្នាមដែលតម្រូវផ្សេងៗទៀត ដើម្បីផ្ទេរកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុ ឬ ផ្នែកដ៏ទៃផ្សេងទៀតនៃអចលនវត្ថុត្រឡប់ទៅឲ្យអ្នកលក់វិញ ។
៥. ការធានាកាតព្វកិច្ច និងការទទួលខុសត្រូវរបស់អ្នកទិញ
៥.១. អ្នកទិញ ធានាចំពោះអ្នកលក់ថា អ្នកទិញនឹងគោរពតាមរាល់ខ្លឹមសារ និងលក្ខខណ្ឌទាំងឡាយដែលមានចែងក្នុងកិច្ចសន្យានេះ ដែលទាក់ទិននឹងខ្លួន ។
៥.២. អ្នកទិញ ត្រូវអនុវត្តនូវកាតព្វកិច្ចទាំងឡាយរបស់ខ្លួន ដូចដែលមានចែងក្នុងកិច្ចសន្យានេះឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និងប្រកបដោយសុច្ចរិតភាព។
៥.៣. អ្នកទិញត្រូវសហការជាមួយអ្នកលក់ ក្នុងការរៀបចំឯកសារដែលចាំបាច់នានាដែលទាក់ទងទៅនឹងការផ្ទេរកម្មសិទិ្ធ (ប្រសិនបើមានការស្នើសុំ និងតម្រូវ)។
៥.៤. រាល់សោហ៊ុយ និងការចំណាយទាំងឡាយណាទាក់ទងនឹងការរៀបចំ និង ការតាក់តែងកិច្ចសន្យានេះជាបន្ទុកចំណាយរបស់អ្នកទិញ។
៥.៥. ប្រសិនបើ អ្នកទិញ
៥.៥.១. សម្រេចលុបចោលការទិញអចលនវត្ថុ ពីអ្នកលក់ ក្រោយថ្ងៃផ្តិតមេដៃ និង មុនការចាប់ផ្តើមដំណើរការផ្ទេរកម្មសិទិ្ធ ដូចដែលបានរៀបរាប់ក្នុងចំណុច ៣.២ ទោះក្នុងមូលហេតុណាមួយក៏ដោយ អ្នកលក់មានសិទិ្ធរំលាយកិច្ចសន្យានេះភ្លាមៗ និងដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ និងមានសិទិ្ធដកហូតយកប្រាក់កក់ ដែលអ្នកទិញបានបង់ជូនអ្នកលក់។
៦. បញ្ញត្តិផ្សេងៗ
៦.១. កិច្ចសន្យាទាំងមូល
កិច្ចសន្យា និងឧបសម្ព័ន្ធនៃកិច្ចសន្យានេះបង្កើតបានកិច្ចសន្យាទាំងមូលរបស់គូភាគី។ រាល់កិច្ចសន្យា ដែលមានពីមុនមក ទោះធ្វើដោយផ្ទាល់មាត់ក្តី ឬជាលាយលក្ខណ៍អក្សរក្តី ដែលផ្ទុយនឹងកិច្ចសន្យានេះត្រូវចាត់ជាមោឃៈ។ គ្មានការកែប្រែណាមួយនៃកិច្ចសន្យានេះនឹងមានសុពលភាពឡើយ ប្រសិនបើមិនមានការយល់ព្រមជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ និងចុះហត្ថលេខាដោយគូភាគីនៃកិច្ចសន្យានេះទេ។
៦.២. វិសោធនកម្ម
គ្មានការធ្វើវិសោធនកម្មនៃកិច្ចសន្យានេះ នឹងមានសុពលភាពឡើយ ប្រសិនបើវាមិនមានការធ្វើជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ និងមានចុះហត្ថលេខាដោយគូភាគីនៃកិច្ចសន្យានេះ ។
៦.៣. អនុប្បទាន ឬការផ្ទេរសិទ្ធិ
៦.៣.១ តាមឆន្ទានុសិទ្ធិផ្តាច់មុខរបស់ខ្លួន អ្នកទិញមានសិទិ្ធធ្វើអនុប្បទាន ឬផ្ទេរសិទិ្ធនានារបស់ខ្លួនទៅឲ្យរូបវន្តបុគ្គល ឬនីតិបុគ្គល ដែលបានចាត់តាំងសម្រាប់អ្នកលក់ ឬតំណាងរបស់អ្នកលក់តាមរយៈលិខិតលាយលក្ខណ៍អក្សរ ដោយតំណាង អ្នកទិញ ក្នុងករណីដែល អ្នកលក់ និងអ្នកតំណាងរបស់ អ្នកលក់ ត្រូវគោរពតាមកាតព្វកិច្ច និងការធានាអះអាងរបស់ខ្លួន ដូច ដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចសន្យានេះ ដែលទាក់ទងរូបវន្តបុគ្គល ឬនីតិបុគ្គលនោះ ឲ្យតែ កាតព្វកិច្ច និងការធានាអះអាងរបស់ អ្នកលក់ ត្រូវបានគេគោរពផងដែរ ។
៦.៤. ស្វ័យភាពនៃបញ្ញត្តិ
៦.៤.១. ប្រសិនបើបញ្ញត្តិណាមួយនៃ កិច្ចសន្យា នេះមិនមានសុពលភាព ឬមិនអាចអនុវត្តបាន កិច្ចសន្យានេះ ត្រូវចាត់ទុកថា មិនបានចែងពីបញ្ញត្តិនោះ ហើយសិទិ្ធ និងកាតព្វកិច្ចរបស់ គូភាគី នៃកិច្ចសន្យានេះ ត្រូវចាត់ទុកថាមានសុពលភាព និងអនុវត្តតាមច្បាប់ ។
៦.៥. ភាសា និងការតម្កល់កិច្ចសន្យា
កិច្ចសន្យានេះ និងលិខិតជូនដំណឹង និងវិសោធនកម្មទាំងឡាយនៃកិច្ចសន្យានេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងជាភាសាខ្មែរចំនួន ០៣ច្បាប់ ដោយរក្សាទុក ដូចខាងក្រោម៖
១) ០១ ច្បាប់រក្សាទុកដោយអ្នកលក់
២) ០១ ច្បាប់រក្សាទុកដោយអ្នកទិញ និង
៣) ០១ ច្បាប់រក្សាទុកដោយមេធាវី នៃកិច្ចសន្យានេះ ។
៦.៦. ច្បាប់គ្រប់គ្រង និងដំណោះស្រាយវិវាទកិច្ចសន្យានេះ ត្រូវគ្រប់គ្រង និងបកស្រាយនូវគ្រប់ទិដ្ឋភាពទាំងអស់ ដោយអនុលោមតាមច្បាប់នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។
គូភាគីប្តេជ្ញាថាប្រឹងប្រែងដោះស្រាយនូវការមិនចុះសម្រុងនឹងគ្នា ឬការខ្វែងគំនិតគ្នា ដែលទាក់ទងទៅនឹងការបកស្រាយ ឬការអនុវត្តន៍កិច្ចសន្យានេះ ដោយការយោគយល់គ្នា និងមិត្តភាព ដើម្បីសម្រេចបាននូវដំណោះស្រាយក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការមួយ ។
ប្រសិនបើភាគីទាំងពីរមិនអាចឈានដល់ការព្រមព្រៀងគ្នាដោយយោគយល់គ្នា និងមិត្តភាព និងសម្រេចបាននូវដំណោះស្រាយក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការនោះទេ វិវាទនោះនឹងត្រូវដាក់ទៅតុលាការមានសមត្ថកិច្ចនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។
ដើម្បីជាសក្ខីភាព គូភាគីបានបង្កើតកិច្ចសន្យាលក់-ទិញអចលនវត្ថុនេះ ដែលនឹងត្រូវផ្តិតមេដៃដើម្បីអនុវត្តនូវកិច្ចសន្យានេះ ព្រមទាំងបានយល់ ឯកភាព និងទទួលយកនូវគ្រប់រាល់ខ្លឹមសារ និងលក្ខខណ្ឌ និង/ឬបទបញ្ញត្តិទាំងឡាយដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចសន្យា តាមរយៈការផ្តិតមេដៃរៀងៗខ្លួន ខាងក្រោមនេះ
ស្នាមមេដៃអ្នកលក់ ស្នាមមេដៃអ្នកទិញ
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
