ភ្នំពេញ៖ បន្លែនៅកម្ពុជា នាបច្ចុប្បន្ននេះ កំពុងចាញ់ប្រៀបបន្លែដែលនាំចូលពីបរទេស ជាពិសេសពីវៀតណាម ទាំងតម្លៃ និងបរិមាណ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកជំនាញកសិកម្មនៅតែមើលឃើញច្រកសម្រាប់កម្ពុជាលើការប្រកួតប្រជែងលើទីផ្សារ តាមរយៈការពង្រីកផលិតផលបន្លែសុវត្ថិភាព ហើយរដ្ឋាភិបាលត្រូវរឹតត្បិត និងតម្លើងតម្លៃជាអតិបរិមាចំពោះបន្លែដែលនាំចូលពីបរទេស។
«បន្លែដែលដាំដុះនៅកម្ពុជា អាចប្រកួតឈ្នះបន្លែនាំចូលពីបរទេសបាន លុះត្រាតែប្រជាកសិករនាំគ្នាពង្រីកការផលិតបន្លែសុវត្ថិភាព ដោយផ្តោតលើគុណភាព និងសុខភាពដល់អ្នកបរិភោគ ព្រោះវាជាលក្ខណៈដាច់ដោយឡែកនៃការនាំចូលបន្លែគីមីពីបរទេស។ ទន្ទឹមនឹងគ្នានេះ រដ្ឋាភិបាល រឹតត្បិតនៃការនាំចូលពីបរទេសផងដែរ ដោយធ្វើយ៉ាងណាកុំឱ្យបន្លែនាំចូលក្នុងស្រុកមានតម្លៃទាបជាង១,៥០០រៀល ក្នុងមួយគីឡូក្រាម»។ អ្នកជំនាញកសិកម្ម ជាច្រើន មើលឃើញដូចគ្នាៗចំពោះបញ្ហានេះ។
លោក ប៉ាត សុវណ្ណ មន្ត្រីបច្ចេកទេសកសិកម្មនៃអង្គការ GRET បានលើកឡើងថា កសិករខ្មែរត្រូវដាំប្រភេទបន្លែណាដែលខុសពីប្រភេទបន្លែនាំចូល ដើម្បីប្រកួតប្រជែងឈ្នះគេ។ ការដាំបន្លែខុសពីបន្លែនាំចូលនោះ ត្រូវបានលោក សុវណ្ណ ពន្យល់បន្ថែមថា មិនមែនន័យថា គេដាំតាសក់ កសិករខ្មែរទៅដាំ ត្រឡាច នោះទេ។ «បន្លែមួយមុខដូចគ្នា ខ្ញុំលើកយកការដាំតាសក់ធ្វើជាឧទាហរណ៍!... គេដាំតាសក់គីមី ប៉ុន្តែយើងផលិតឬដាំតាសក់សុវត្ថិភាពហើយយើងផលិតបន្លែសុវត្ថិភាពនេះ គឺជាប្រភេទបន្លែដែលខុសពីប្រភេទបន្លែនាំចូលពិសេសប្រភេទបន្លែគីមីនាំចូលពីវៀតណាម តែម្តង»។
មន្ត្រីបច្ចេកទេសកសិកម្មរូបនេះ បានជំរុញ និងលើកចិត្តដល់កសិករខ្មែរគ្រប់រូប ឱ្យផលិតបន្លែសុវត្ថិភាពឱ្យបានកាន់តែច្រើន ដើម្បីប្រកួតប្រជែងលើគុណភាព ជាមួយនឹងបន្លែគីមីដែលនាំចូលពីបរទេស ខណៈដែលបន្លែនាំចូលពីប្រទេសទាំងនោះ មានតែបរិមាណ និងតម្លៃថោកប៉ុណ្ណោះ។ លោក ប៉ាត សុវណ្ណ បានបញ្ជាក់ថាគុណភាពនៃបន្លែ ដែលធានាសុវត្ថិភាព ដល់សុខភាពទាំងអ្នកដាំ និងអ្នកទទួលទាន គឺជាតម្លៃជោគជ័យក្នុងការផលិតបន្លែ ទាំងតម្រូវការ និងតម្លៃ រត់រកអ្នកដាំបន្លែទាំងនោះ។
បើតាមលោក ប៉ាត សុវណ្ណ ប្រសិនបើកសិករខ្មែរនៅតែបន្តអនុវត្តការដាំបន្លែដោយគ្មានបច្ចេកទេសនៃការប្រើប្រាស់ជី និងថ្នាំពុលគីមីកសិកម្មមិនត្រឹមត្រូវ ឬលើសកម្រិតទៀត បន្លែទាំងនោះដាច់ខាតមិនអាចប្រកួតឈ្នះនឹងបន្លែគីមីនាំចូលពីបរទេសបានឡើយ ព្រោះជាធម្មតាការផលិតបន្លែដោយប្រើប្រាស់ជីនិងថ្នាំពុលគីមីច្រើន កសិករខ្មែរគឺត្រូវចំណាយថ្លៃដើមផលិតខ្ពស់។ ប៉ុន្តែការលក់បន្លែគីមីដែលដាំបាននោះ បែរជាលក់មិនឈ្នះនឹងបន្លែនាំចូលទៅវិញ ដោយសារបន្លែគីមីគេមានតម្លៃទាបជាងបន្លែគីមីដាំនៅក្នុងស្រុកទៅទៀត។
បន្លែសុវត្ថិភាពជាច្រើន កំពុងតាំងលក់នៅផ្សារទំនើបអ៊ីអន។ រូបថតផផ្តល់ដោយ អ្នកស្រី ប៊ុន សៀង ប្រធានក្រុមហ៊ុន ភូមិកសិកម្មធម្មជាតិ។
«យើងអត់អាចផលិតបន្លែគីមីទៅប្រកួតប្រជែងនឹងបន្លែនាំចូលឡើយ។ ព្រោះចង្វាក់ផលិតកម្មនៃការដាំដុះបន្លែគេខ្លាំងជាងយើង»។ នេះជាការលើកឡើងរបស់លោក ប៉ាត សុវណ្ណ ដែលបានសង្កត់ធ្ងន់ថា៖« គេដាំបន្លែបានទិន្នផលច្រើនជាងយើង គេផលិតបន្លែមានរូបរាងល្អជាងយើង និងតម្លៃថោកជាងយើង ហើយបើគេនាំបន្លែចូលមកយើង បន្លែគេក៏នូវមានតម្លៃថោកជាងបន្លែគីមីដែលដាំក្នុងស្រុក។ យើងគឺមិនអាចប្រកួតប្រជែងឈ្នះគេទេ។ ប៉ុន្តែបើយើងប្តូរពីការផលិតគីមីទៅការផលិតបន្លែសុវត្ថិភាពវិញ យើងនឹងចំណាយថ្លៃដើមតិច ហើយចំណេញច្រើន តាមរយៈការបន្ថយការប្រើប្រាស់ជីនិងថ្នាំពុលគីមីកសិកម្ម...ដោយឡែកបន្លែសុវត្ថិភាពដែលយើងដាំមានគុណភាពល្អ គឺមានតម្លៃខ្ពស់ និងមានអ្នកចាំបញ្ជាទិញជានិច្ច»។
ពាក់ព័ន្ធនឹងការពង្រីកក្នុងការដាំបន្លែសុវត្ថិភាពរបស់ប្រជាកសិករក្នុងស្រុក ដើម្បីកាត់បន្ថយការនាំចូលបន្លែគីមីពីបរទេស ពិសេសប្រទេសវៀតណាម អ្នកស្រី ប៊ុន សៀង ប្រធានក្រុមហ៊ុនកសិកម្មធម្មជាតិ ក៏ទាមទារឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ត្រូវរឹតត្បិត ឬកំណត់តម្លៃនៃការនាំចូលបន្លែពីវៀតណាម ឱ្យស្ថិតក្នុងតម្លៃបោះដុំលើទីផ្សារស្រុកខ្មែរមិនក្រោម១,៥០០រៀលក្នុងមួយគីឡូក្រាម។
អ្នកស្រី ប៊ុន សៀង បាននិយាយថា ការកំណត់ថ្លៃបន្លែនាំចូលដែលមានតម្លៃប្រហែលឬលើស ពីបន្លែដាំក្នុងស្រុក គឺជាការរក្សា និងលើកកម្ពស់ ផលិតផលបន្លែក្នុងស្រុក ក្នុងការជំរុញឱ្យកសិករទាំងនោះ នាំគ្នាផលិតបន្លែមានសុវត្ថិភាពកាន់ច្រើនតែក្នុងទីផ្សារ។
លោក ប៉ាត សុវណ្ណ មន្ត្រីជំនាញកសិកម្មនៃអង្គការGRET
អ្នកស្រី ប៊ុន សៀង បានអះអាងដូច្នេះ៖ «អ្នកទិញជាទូទៅពួកគាត់តែងតែប្រៀបធៀបតម្លៃគ្នា បើទោះបីដឹងថាបន្លែយើងមានសុវត្ថិភាពក៏ដោយ តែបើបន្លែយើងថ្លៃជាងខ្លាំងពេក អ្នកទិញទាំងនោះនៅតែរារែកក្នុងការសម្រេចចិត្តទិញ តែបើខុសតម្លៃគ្នារវាងបន្លែនាំចូលនិងបន្លែសុវត្ថិភាពយើងតិចតួច អ្នកទិញនឹងទិញបន្លែសុវត្ថិភាពយើងហើយ»។ អ្នកស្រីបានបន្ថែមថាកន្លងមក បញ្ហាដែលបន្លែដាំក្នុងស្រុកមិនអាចលក់ឈ្នះបន្លែនាំចូលគឺដោយសារប្រភេទបន្លែគីមីនាំចូលមួយចំនួនមានតម្លៃបោះដុំត្រឹម២០០ឬ៣០០រៀលប៉ុណ្ណោះ ក្នុងមួយគីឡូក្រាម ហើយបញ្ហាតម្លៃបន្លែនាំចូលថោកដូច្នេះ គឺជាហេតុផលក៏ធំមួយក្នុងការទាញបន្លែក្នុងស្រុក ពិសេសបន្លែសុវត្ថិភាព មានតម្លៃថោកដែរ ធ្វើឱ្យកសិករខាតបង់ និងលែងចង់ដាំបន្លែតទៀត។
កាលពីថ្ងៃទី១៨កុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ នាពិធីប្រគល់សញ្ញាបត្រដល់គរុសិស្ស-គរុនិស្សិត សម្តេច ហ៊ុន សែន បានបំផុសឱ្យពលរដ្ឋដាំបន្លែដោយមិនប្រើប្រាស់សារធាតុគីមី ដើម្បីធានាសុវត្ថិភាពអ្នកដាំ និងអ្នកទទួលទាន ហើយកាត់បន្ថយការនាំចូលបន្លែគីមីពីបរទេស ។ សម្តេច មានប្រសាសន៍ដូច្នេះ៖ «ជាវិធានការដែលយើងត្រូវប្រកាន់យក ដោយជំរុញការដាំដុះក្នុងស្រុក ហើយជំរុញចូលក្នុងទីផ្សារ។ ទីផ្សាររបស់យើងគឺមិនសំដៅការនាំចេញទៅក្រៅនោះទេ ព្រោះសព្វថ្ងៃនេះភ្ញៀវទេសចររបស់យើងប្រើប្រាស់របស់ផ្គត់ផ្គង់ពីខាងក្រៅ រាប់ទាំងបន្លែ ផងដែរ។ ដូច្នេះយើងត្រូវពង្រឹងសមត្ថភាពក្នុងការដាំដុះរបស់កសិករខ្មែរយើងដើម្បីផ្គត់ផ្គង់តម្រូវការនៅតាមសណ្ឋាគារ»។
ក្រៅពីការពង្រឹងលើដាំដុះបន្លែ សម្តេចក៏ជំរុញឱ្យកសិករ ពង្រីកការចិញ្ចឹមសត្វ មាន់ ត្រីជាដើម ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ឱ្យសណ្ឋាគារក្នុងស្រុក ដោយសម្តេចសំដៅការនាំចូលនៅហ្នឹងកន្លែង ដោយមិនចម្រោះ ឬពឹងផ្អែកទៅលើទីផ្សារខាងក្រៅឡើយ ដោយការកាត់បន្ថយការនាំចេញរូបិយប័ណ្ណ ទៅទិញផលិតផលកសិកម្មខាងក្រៅប្រទេស។
សូមជម្រាបថា ក្នុងមួយឆ្នាំៗកម្ពុជាបានចំណាយលុយមិនក្រោម២០០លានដុល្លារឡើយ ដើម្បីនាំចូលបន្លែ និង ផ្លែឈើពីប្រទេសជិតខាង។ ដោយ កម្ពុជាបាននាំបន្លែចន្លោះពី២០០ទៅ៤០០តោនក្នុងមួយថ្ងៃៗ ពីប្រទេសវៀតណាម ដើម្បីបំពេញតម្រូវការក្នុងស្រុកសរុប១,០៦៦តោន។ បើតាមលោក គៀន សុភា ប្រធាននាយកដ្ឋានសាកវប្បកម្ម និងដំណាំរួមផ្សំ បានអះអាងប្រាប់សារព័ត៌មាន ThmeyThmey25 ថា កម្ពុជាអាចផលិតបន្លែចម្រុះ បានជាមធ្យម៥០០ទៅ៦០០តោនក្នុងមួយថ្ងៃ កម្ពុជាអាចផលិតបន្លែសុវត្ថិភាពបានត្រឹម៦០តោនប៉ុណ្ណោះ។ ខេត្តដែលផលិតអាចផលិតបន្លែបានច្រើនជាងគេ មានបាត់ដំបង ត្បូងឃ្មុំ កណ្តាល និងខេត្តព្រៃវែង៕