សៀមរាប៖ អ្នកបុរាណវិទ្យាបានបង្ហាញការភ្ញាក់ផ្អើល នៅពេលប្រទះឃើញសំណង់ឈើមួយកប់ក្នុងស្រះអង្គរវត្ត។ ការប្រទះនេះ គឺជាភស្ដុតាង ឬពន្លឺថ្មីមួយទៀត សម្រាប់អ្នកបុរាណវិទូ សម្រាប់សិក្សាស្រាវជ្រាវបន្ថែមទៅលើសំណង់ប្រាសាទអង្គរវត្ត។ នេះជាភស្ដុតាងបែបវិទ្យាសាស្ដ្រ បន្ថែមលើភស្ដុតាងដែលមានកន្លងមក។ អ្នកបុរាណវិទូ នឹងបន្តពង្រីករណ្ដៅកំណាយ ដើម្បីដឹងច្បាស់ពីសំណង់ឈើលាយថ្មដែលគេបញ្ចុះនៅកណ្ដាលស្រះអង្គរវត្តនេះ។
ព័ត៌មានលម្អិត សូមស្ដាប់បទយកការណ៍ដែលរៀបរៀងដោយអ្នកនាង អ៊ីសា រ៉ហានី ពីខេត្តសៀមរាបដូចតទៅ៖
ជារឿងថ្មី ប្លែក ដែលមិនធ្លាប់ដឹងកន្លងមក គឺមានសំណង់បញ្ចុះកណ្ដាលស្រះអង្គរវត្ត។ ទាំងអ្នកបុរាណវិទ្យា និងសាធារណជន បានបង្ហាញអារម្មណ៍ភ្ញាក់ផ្អើលទៅនឹងគំហើញថ្មីនេះ ដ្បិតកន្លងមកមិនធ្លាប់មានព័ត៌មានដូចនេះឡើយ។
អាថ៌កំបាំងជិត១ពាន់ឆ្នាំមួយ ត្រូវបានប្រទះឃើញក្នុងស្រះអង្គរវត្ត ខណៈដែលក្រុមការងាររបស់អាជ្ញាធរជាតិអប្សរាកំពុងធ្វើកំណាយ និងស្ដារស្រះអង្គរឡើងវិញ។ ការរកឃើញនេះជាភស្ដុតាងថ្មីបន្ថែម ដែលអាចឱ្យអ្នកស្រាវជ្រាវឃើញពន្លឺថ្មីៗបន្ថែមទៀតលើការសិក្សាពីសំណង់ប្រាសាទអង្គរវត្ត។
លោក អ៊ឹម សុខរិទ្ធី បុរាណវិទូ និងជាប្រធាននាយកដ្ឋានអភិរក្សប្រាសាទក្នុងឧទ្យានអង្គរ និងបុរាណវិទ្យាបង្ការ នៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា បានឱ្យដឹងថា ការរកឃើញនេះជាភស្ដុតាងបែបវិទ្យាសាស្ដ្រ ដែលកន្លងមកអ្នកស្រាវជ្រាវពឹងលើសិលាចារឹក បដិមា ឬចម្លាក់លើការស្រាវជ្រាវប្រាសាទអង្គរវត្ត។ លោកបន្ថែមថា នេះជាអាថ៌កំបាំងដ៏ធំមួយ ដែលមានអាយុជិត១ពាន់ឆ្នាំ ហើយអាចឱ្យដឹងពីដំណើររឿងនៃការសាងសង់ស្រះអង្គរវត្ត និងភស្ដុតាងបញ្ជាក់ថា ទីតាំងនេះមានមនុស្សរស់នៅមិនដាច់ចាប់ពីពេលកសាង រហូតដល់សម័យបច្ចុប្បន្ន។
តាមការពិនិត្យជាបឋមរបស់អ្នកស្រាវជ្រាវ សំណង់ដែលប្រទះឃើញគ្រឹះជើងក្រោមមានសសរឈើ និងជើងតាងជាថ្ម កប់ក្នុងរណ្ដៅដី និងរៀបចំយ៉ាងមានរបៀបរៀបរយ។ លោក សុខរិទ្ធី ពន្យល់ថា៖« ជារចនាសម្ព័ន្ធសំណង់ឈើមួយល្អឯក ប្រហែល១ពាន់ឆ្នាំនៅតែមានសភាពដូចដើម មានលក្ខណៈបច្ចេកទេសផ្នែកសិល្បៈ ស្ថាបត្យកម្មឈើ បូកជាមួយនឹងថ្ម ឃើញដេកនៅកណ្ដាលរណ្ដៅកំណាយ ជារចនាសម្ព័ន្ធមួយដែលជាទីអាថ៌កំបាំងដ៏សំខាន់បំផុតរបស់អង្គរវត្ត គឺនៅចំកណ្ដាលស្រះ»។
តាមការពិនិត្យមើលជាក់ស្ដែង ទីតាំងដែលប្រទះឃើញសំណង់ឈើនោះមានការរៀបចំស្រទាប់ដីបានយ៉ាងត្រឹមត្រូវ មានស្រទាប់ដីធម្មតា ខ្សាច់ ហើយមានស្រទាប់ដីដែលទាក់ទងនឹងធញ្ញជាតិ ស្លឹកឈើផ្សេងៗ ដែលគេបញ្ចុះជាមួយ។ អ្នកបុរាណវិទ្យាក៏ប្រទះឃើញនូវសំបកលៀស គ្រាំដែលតំណាងឱ្យសមុទ្រ ព្រមទាំងបំណែកភាជន៍ផ្សេងៗ។ល។ តាមរយៈភស្ដុតាងទាំងនេះ អាចឱ្យគេដឹងថា មនុស្សមកគោរពបូជានិងមកសំពះអង្គរវត្តមិនដាច់។ នេះជាការសន្និដ្ឋានរបស់លោក អ៊ឹម សុខរិទ្ធី។ លោកបន្ថែមថា ការស្រាវជ្រាវនឹងបន្តទៅមុខទៀត ដើម្បីឱ្យបានដឹងច្បាស់ពីរចនាសម្ព័ន្ធសំណង់នៅកណ្ដាលស្រះអង្គរវត្តនេះ។ «ការស្រាវជ្រាវនឹងបន្ដទៅមុខទៀត រឿងសំខាន់គឺបានដឹងថា ប្រពៃណីនៃការរៀបចំទីឋានសំណង់ទឹកផ្សេងៗ វាតែងតែមានផ្ចិតរបស់វា តែងមានសំណង់មួយនៅចំកណ្ដាល ដូចនៅមេបុណ្យមានអាងមេបុណ្យ ស្រះស្រង់មាន គឺជាប្រពៃណីនៃការកសាង ជាជំនឿដែលវាពាក់ព័ន្ធនឹងប្រាសាទ»។
លោក អ៊ឹម សុខរិទ្ធី ពន្យល់ពីជំនឿនៃការកសាងស្រះនៅតាមបណ្ដាប្រាសាទ ក៏ដូចជានៅស្រះអង្គរវត្តយ៉ាងដូច្នេះថា៖« ស្រះមានប្រយោជន៍អីនៅអង្គរវត្ត? ស្រះទី១គឺសំណង់ដែលគេប្រៀបនឹងទន្លេគង្គា ឬទន្លេយ៉ាម៉ាណា ដែលនៅអង្គរមាន២ ស្រះខាងជើង និងស្រះខាងត្បូង។ តាមទម្លាប់នៅឥណ្ឌាមុនយើងចូលប្រាសាទ គឺដើរពីឋានមនុស្សទៅឋានព្រះ គឺត្រូវមានគ្រឿងបន្សុទ្ធខ្លួនឱ្យបរិសុទ្ធសិនមុនចូលប្រាសាទ ចំពោះយើងអត់មានឆ្លាក់ព្រះទេ តែយើងឆ្លាក់ស្រះមួយទាំងមូលដែលសង់សងខាងផ្លូវចូល តំណាងឱ្យទឹកបរិសុទ្ធមានទន្លេទាំង២ដើម្បីបន្សុទ្ធខ្លួន»។
ជាងនេះទៅទៀត អ្វីដែលធ្វើឱ្យអ្នកស្រាវជ្រាវកាន់តែមានចម្ងល់ទៅនឹងរចនាសម្ព័ន្ធស្រះ នោះគឺការរកឃើញព្រះកេណេសនៃព្រហ្មញ្ញសាសនាមួយអង្គ កប់នៅចំកណ្ដាលនៃផ្ចិតស្រះតែម្ដង។ លោក អ៊ឹម សុខរិទ្ធី ប្រាប់ថា នេះជារឿងដែលការសិក្សាស្រាវជ្រាវនៅបន្តធ្វើ ដើម្បីស្វែងរកព័ត៌មានបន្ថែម៕