ភ្នំពេញ៖ ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីជាតិ ឆ្នាំជូត ឯកស័ក ពុទ្ធសករាជ២៥៦៣ ដែលត្រូវចូលមកដល់នៅថ្ងៃទី១៣ ១៤ ១៥ និង១៦ ខែមេសា ត្រូវបានប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលសម្រេចផ្អាក ដើម្បីការពារការរីករាលដាលវីរុសកូវីដ១៩។ វត្តមួយចំនួននៅមានស្បៀងបម្រុងទុក សម្រាប់ចង្ហាន់ព្រះសង្ឃ ក្នុងគ្រាដែលពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំផ្អាក ប៉ុន្តែសម្រាប់ទៅថ្ងៃមុខគឺមិនទាន់ដឹងឡើយ។
តទៅនេះសូមស្ដាប់បទយកការណ៍ដែលរៀបរៀងដោយកញ្ញា ប៉ូ សាគុន ដោយមេត្រីភាព៖
ដើម្បីការពារការរីករាលដាលវីរុសកូវីដ១៩ ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានសម្រេចផ្អាកការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីជាតិ នៅទូទាំងប្រទេស។ ជាធម្មតានៅរាល់ពេលមានពិធីបុណ្យប្រពៃណីជាតិធំៗ ដូចជាចូលឆ្នាំថ្មី ឬភ្ជុំបិណ្ឌជាដើមក្ដី វត្តអារាមអាចនិយាយបានថាជា វេលាបរិបូរចង្ហាន់និងភោជនាហារផ្សេងៗ ជាងថ្ងៃធម្មតា។ នៅឆ្នាំនេះបើទោះបីមិនមានពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំក្ដី តែវត្តមួយចំនួន មានស្បៀងបម្រុងទុក ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ចង្ហាន់ព្រះសង្ឃខ្លះដែរ។
មានតួនាទីជាអ្នករៀបចំចង្ហាន់សម្រាប់ព្រះសង្ឃនៅក្នុងវត្ត សារីសាគរដូនស្ដើង ដែលស្ថិតក្នុងស្រុកព្រះស្ដេចខេត្តព្រៃវែង ដូនជី ឌឹម ទូច បានឆ្លើយប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗតាមទូរសព្ទថា តាំងពីមានវីរុសកូវីដ១៩មក វត្តខាងលើមិនសូវមានពុទ្ធបរិស័ទយកចង្ហាន់ទៅប្រគេនព្រះសង្ឃឡើយ។ ការណ៍នេះបានធ្វើឱ្យវត្ត សារីសាគរដូនស្ដើង មានវិបត្តិចង្ហាន់ខ្លះដែរ។ តែទោះបីជាមិនមានពុទ្ធបរិស័ទ នាំយកចង្ហាន់ទៅច្រើនកុះករដូចពីមុនក្ដី តែវត្តនេះមានអង្ករនិងបន្លែដែលដាំនៅក្នុងវត្តស្រាប់ ដើម្បីធ្វើជាចង្ហាន់សម្រាប់ព្រះសង្ឃ ។ដូនជី ឌឹម ទូច រៀបរាប់ដូច្នេះ៖«ជួបវិបត្តិចង្ហាន់ខ្លះដែរ តែបានសង្គ្រាជវត្ត ជួយផ្គត់ផ្គង់សម្រាប់ការទិញម្ហូប។ បន្ថែដាំខ្លួនឯង មានស្ពៃ ត្រប់ ពោត ល្ហុង ខ្នុរ ស្វាយ មានច្រើន ហើយបានធ្វើស្រូវខ្លួនឯង។ ព្រះសង្ឃធ្វើនៅមុខវត្តប្រហែលជាមិនដល់មួយហិកតាទេ។ ហើយមានអង្ករខ្លះ ពុទ្ធបរិស័ទជំនួយខ្លះដែរ»។
មានជន្មាយុ៦៣ឆ្នាំ ដូនជី ឌឹម ទូច ដែលបានចូលបម្រើក្នុងវត្ត សារីសាគរដូនស្ដើង ប្រមាណជា១០ឆ្នាំមកហើយនោះ បានប៉ាន់ប្រមាណថា ដ្បិតគ្មានពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំក្តី ក៏ទំនងជាពុទ្ធបរិស័ទនៅតែយកចង្ហាន់ទៅប្រគេនព្រះសង្ឃក្នុងចំនួនណាមួយដែរ។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលដូនចាស់រូបនេះ មិនអាចប្រាកដបាននោះគឺ ចង្ហាន់ទៅថ្ងៃខាងមុខបន្តបន្ទាប់ទៀត។«ថ្ងៃសីលធម្មតាមិនសូវជាមានពុទ្ធបរិស័ទមកច្រើនទេ ប្រហែលជា១០នាក់ជាង។ នៅថ្ងៃចូលឆ្នាំខ្ញុំគិតថាមិនអត់ទេ ត្រូវតែមកតិចក្ដីច្រើនក្ដី។ បើសិនជាមិនមានពុទ្ធបរិស័ទទេ វត្តនៅមានអង្ករនិងស្រូវខ្លះដែរ តម្កល់ទុកពេលអត្តខាត់។ តែទៅថ្ងៃមុខទៀតក៏ខ្ញុំមិនដឹងដែរ»។នេះជាការបញ្ជាក់របស់ដូនចាស់ ឌឹម ទូច។
ចំណែកវត្តបឹងកុក ដែលស្ថិតក្នុងខេត្តកំពង់ចាមវិញ ក៏មិនបារម្ភពីចង្ហាន់ព្រះសង្ឃខ្លាំងដែរ។ លោក ពៅ ឈឺត ដែលជាគណៈកម្មការវត្ត ក៏បានប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗតាមរយៈទូរសព្ទដែរថា វត្តបឹងកុកទីពឹងទាំងស្រុងទៅលើពុទ្ធបរិស័ទចំណុះជើងវត្ត ក្នុងការផ្គត់ផ្គង់ចង្ហាន់ព្រះសង្ឃ។ លោ ក ពៅ ឈឺត ពន្យល់ដូច្នេះ៖«វត្តយកស្រាក់ទៅដាក់តាមផ្ទះអ្នកភូមិដែលជាម្ចាស់វេនរៀបចង្ហាន់។ មួយផ្ទះគេទទួលមួយស្រាក់ ហើយមួយស្រាក់មាន៥ចាន។ យើងដាក់ពីល្ងាច ហើយម៉ោង១០ព្រឹកយើងទៅយក អ៊ីចឹងវត្តមិនធ្វើចង្ហាន់ទេ មានតែដើរសុំគេតាមផ្ទះហ្នឹង។ មានតិចតួចណាស់រឿងយកចង្ហាន់មកដល់វត្ត។ យើងដាក់ស្រាក់ហ្នឹង យើងមានរ៉ឺម៉កដើម្បីដាក់តាមផ្ទះ ហើយមិនមែនដាក់រាល់ថ្ងៃទេ ផ្ទះមួយហ្នឹង ១ខែឬកន្លះខែឯណោះទើបដល់ម្ដង»។
បើតាមការបញ្ជាក់ពីគណៈកម្មការវត្តបឹងកុក លោក ពៅ ឈឺត ដែលមានជន្មាយុ៧៤ឆ្នាំ អារាមនេះ មានព្រះសង្ឃជាង២០០អង្គ មកគង់អាស្រ័យដើម្បីសិក្សារៀនសូត្រ ដូច្នោះហើយទើបតម្រូវឱ្យមានវេនរៀបចង្ហាន់តាមផ្ទះ។«ដាក់រហូតដល់២ឃុំឯណោះចូល៣ឃុំផង គឺឃុំបឹងកុក ឃុំកំពង់ចាម ឃុំវាលវង់។ នៅពេលចូលកងវិញ(ពេលព្រះសង្ឃចូលរៀន) ដើរដាក់តាមផ្ទះមាន៥០ទៅ៧០ស្រាក់អ៊ីចឹងទៅ ប៉ុន្តែឥឡូវមានតែប្រហែល២០ស្រាក់ប៉ុណ្ណឹងទេ។ កាលពីដើមឡើយលោកឆាន់តាមកុដ្ឋជាឯកជនខ្លះ គឺលោកអ្នកមានចេះតែរៀនទៅ ហើយលោកអ្នកក្ររៀនត្រឹមម៉ោង៩ចុះទៅបិណ្ឌបាតខ្លួនឯង ដល់អ៊ីចឹងការរៀនសូត្រហ្នឹងមិនពេញលក្ខណៈទេ ដូច្នោះហើយចៅអធិការវត្ត ក៏សម្រេចថាត្រូវឆាន់រួម»។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់លោក ពៅ ឈឺត។
ជារៀងរាល់ឆ្នាំ វត្តបឹងកុក មិនយកចានស្រាក់ទៅដាក់តាមផ្ទះម្ចាស់វេនឡើយ ពោលគឺពុទ្ធបរិស័ទយកចង្ហាន់ទៅវត្តដោយខ្លួនឯង នៅថ្ងៃចូលឆ្នាំ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ វត្តនេះក៏នាំយកបាយម្ហូបនំចំណី ដែលមានបរិបូរនោះ ទៅចែកជូននៅតាមមន្ទីរពេទ្យឱ្យអ្នកជំងឺផងដែរ។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងកាលៈទេសៈមានកូវីដ១៩នេះ ទំនងជាវត្តបឹងកុកត្រូវអត្តខាត់ខ្លះហើយ។ លោក ពៅ ឈឺត បញ្ជាក់ដូច្នេះ៖«កាលឆ្នាំមុនពេលចូលឆ្នាំពុទ្ធបរិស័ទយកចង្ហាន់ទៅផ្ទាល់ តែឆ្នាំនេះដោយសារមានជំងឺរាតត្បាត ដូច្នេះនៅតែយកចានស្រាក់ទៅដាក់តាមផ្ទះដដែល។ កាលព្រះសង្ឃគោចរបិណ្ឌបាតដូចជាពិសាខបូជាអ៊ីចឹង បានមីប្រហែលជា១០០កេះឯណោះ និងទឹកសុទ្ធផង ហើយមីហ្នឹងមិនទាន់អស់ទេ ហើយអង្ករនៅមានប្រហែលជា១០បាវដែរ»។
ងាកទៅវត្តឯខេត្តសៀមរាបវិញម្ដង ដូនចាស់មួយរូបសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ដែលមានជន្មាយុ៧៥ឆ្នាំ មានតួនាទីរៀបចង្ហាន់សម្រាប់ព្រះសង្ឃក្នុងវត្តព្រះឥន្ទកោសី ក៏បានបញ្ជាក់ថា ថ្ងៃខ្លះមានពុទ្ធបរិស័ទក្នុងចំនួនតិចយកចង្ហាន់ទៅប្រគេនព្រះសង្ឃ ដូច្នេះដូនចាស់ត្រូវចម្អិនអាហារបន្ថែម។ ដូចវត្តទាំង២ខាងលើដែរ វត្តព្រះឥន្ទកោសី មានស្បៀងបម្រុងទុកខ្លះ សម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ចង្ហាន់ព្រះសង្ឃដែលគង់នៅជាង២០អង្គនោះ។ ដូនចាស់រូបនេះ បានបញ្ជាក់ដូច្នេះថា៖«បានចង្ហាន់រាល់តែថ្ងៃ ជួនកាលបើថ្ងៃណាអត់ ក៏ខ្ញុំធ្វើចង្ហាន់ទៅ បើថ្ងៃណាមានពុទ្ធបរិស័ទមក ក៏ខ្ញុំមិនបានធ្វើ។ ទោះមិនមានចូលឆ្នាំ ក៏ខ្ញុំគិតថានៅតែមានពុទ្ធបរិស័ទមកមួយៗដែរ គេមកប្រគេនតែលោករួចក៏ទៅវិញ។ ទោះអត់មានអ្នកយកចង្ហាន់មក ក៏វត្តមានចង្ហាន់សម្រាប់ព្រះសង្ឃដែរ។ មានប្រហុក អំបិល បន្តិចបន្ទួតត្រៀមទុក នៅពេលដែលដាច់ប្រាក់ក៏យកមកធ្វើទៅ»។
បើទោះបីជាវត្តទាំង៣ខាងលើ មិនទាន់ជួបបញ្ហាអត្តខាត់ចង្ហាន់ព្រះសង្ឃក្ដី ប៉ុន្តែវាក៏ក្តីបារម្ភដែរ។ ជាពិសេសវត្តនៅក្នុងតំបន់ដាច់ស្រយាល ដែលអាចជួបវិបត្តិអត្តខាត់ចង្ហាន់ខ្លះហើយដែរ។ តាមពិសោធន៍កាលពីឆ្នាំមុនៗ គឺនៅគ្រាដែលមិនទាន់មានកូវីដ១៩ វត្តនៅតំបន់ដាច់ស្រយាលខ្លះ មិនមានពុទ្ធបរិស័ទយកចង្ហាន់ទៅប្រគេនឡើយ ក្រោមហេតុផលនៅដាច់ឆ្ងាយពីភូមិពេក និងមានហេតុផលមួយចំនួនទៀត។
បើតាមលោក សេង សុមុនី អ្នកនាំពាក្យក្រសួងធម្មកា និងសាសនា បានបញ្ជាក់ប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗថា បើទោះបីមិនមានការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីជាតិនៅទូទាំងប្រទេសក្ដី ប៉ុន្តែគ្រប់វត្តអារាមនៅតែអាចរៀបចំពិធីសាសនា តាមទំនៀមទម្លាប់បាន ដូចជាពិធីស្រង់ទឹកព្រះ និងពិធីពូនភ្នំខ្សាច់ ដោយត្រូវធ្វើក្នុងចំនួនមនុស្សតិចអាច២នាក់ឬ៣នាក់ប៉ុណ្ណោះ។ ចំពោះការរាំលេងកម្សាន្ត ឬការលេងល្បែងប្រជាប្រិយ ឬការជួបជុំគ្នាច្រើន គឺត្រូវបានហាមឃាត់។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រសួងធម្មការនិងសាសនា លើកទឹកចិត្តឱ្យពុទ្ធបរិស័ទយកចង្ហាន់ទៅប្រគេនព្រះសង្ឃ ដោយត្រូវរក្សាគម្លាតឱ្យឆ្ងាយពីគ្នា ឬចូលប្រគេនព្រះសង្ឃក្នុងចំនួនមនុស្សតិច។ ហើយគ្រប់វត្តអារាមនៅទូទាំងប្រទេស ត្រូវរៀបចំទឹកអាល់កុល សាប៊ូ ឬ ជែលលាងដៃ និងម៉ាស់ គ្រប់ពេលដែលព្រះ សង្ឃប្រតិបត្តិធម៌៕