ភាគច្រើនប្រាកដជាធ្លាប់ឮ អំពីពពុះសេដ្ឋកិច្ច នៅក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យ ឬជាភាសាអង់គ្លេស real estate bubble ប៉ុន្ដែហាក់មិនទាន់បានយល់ច្បាស់ថា តើឃ្លានេះមានន័យយ៉ាងដូចម្តេច? នៅក្នុងអត្ថបទ នេះយើងនឹងបកស្រាយអំពីឃ្លានេះ និងលើកឡើងអំពីកត្តាមួយចំនួន ដែលបណ្ដាលឲ្យពពុះសេដ្ឋកិច្ចនេះផ្ទុះបែក។
តើអ្វីទៅគឺជាពពុះសេដ្ឋកិច្ច ឬ Economic Bubble?
ពពុះសេដ្ឋកិច្ច គឺសំដៅទៅលើស្ថានភាពមួយ ដែលតម្លៃរបស់ទំនិញណាមួយ មានការកើនឡើងខ្ពស់ហួសកម្រិត ហើយតម្លៃនោះ បន្ដធ្លាក់ចុះមកវិញ នៅពេលដែលតម្រូវការថយចុះ ឬទទួលរងផលប៉ះពាល់ ក្នុងរយៈពេលជាក់លាក់ណាមួយ។
ដើម្បីឲ្យកាន់ងាយយល់ ពពុះសេដ្ឋកិច្ចកើតមាន នៅពេលដែលមានតម្រូវការកើនឡើង ស្របពេលការផ្គត់ផ្គង់មានតិច ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យតម្លៃកើនឡើង។ ហើយពពុះនោះផ្ទុះបែកទៅវិញ នៅពេលដែលការផ្គង់ផ្គង់មានច្រើន ចំណែកឯតម្រូវការធ្លាក់ចុះ។
តើអ្នកអាចកំណត់ដំណាក់កាលរបស់ពពុះសេដ្ឋកិច្ច បានដោយរបៀបណា?
ភាគច្រើនពពុះសេដ្ឋកិច្ច កើតឡើងនៅពេលដែលអ្នកវិនិយោគ ចាប់អារម្មណ៍ទៅលើផលិតផល ឬគម្រោងនៅក្នុងវិស័យណាមួយ។ ពពុះសេដ្ឋកិច្ច ត្រូវបានបែងចែកវាជាបួនដំណាក់កាលធំរួមមាន៖
ដំណាក់កាលទី១៖
អ្នកវិនិយោគ សម្លឹងឃើញពីផលចំណេញ នៃមុខទំនិញ ឬគំនិតអាជីវកម្មថ្មីៗ ហើយចាប់ផ្ដើមដាក់ទុនវិនិយោគ ទៅក្នុងវិស័យនោះ។
ដំណាក់កាលទី២៖
ការវិនិយោគកើតមានឡើង ហើយការផ្គត់ផ្គង់នៅក្នុងទីផ្សារមានតិច ធ្វើឲ្យអត្រាតម្លៃនៃទំ និញទាំងនោះហក់ខ្ពស់។
ដំណាក់កាលទី៣៖
នៅពេលដែលអ្នកទិញចូល ទៅកាន់ទីផ្សារច្រើន ការផ្គត់ផ្គង់កាន់តែកើនឡើង ប៉ុន្ដែអ្នកវិនិយោគចាប់ផ្ដើមដកថយ និងដកទុនចេញ ព្រោះពួកគេគិតថាទំនិញនោះ លែងផ្ដល់ផលចំណេញខ្ពស់សម្រាប់ពួកគេ។
ដំណាក់កាលទី៤៖
ការចាកចេញពីទីផ្សារពីសំណាក់អ្នកវិនិយោគ និងអ្នកទិញដែលបង្ខំឲ្យពពុះសេដ្ឋកិច្ចនោះផ្ទុះបែក។
តើកត្តាអ្វីដែលជំរុញឲ្យពពុះសេដ្ឋកិច្ចនេះផ្ទុះបែក?
ជាទូទៅ វាមានកត្ដាជាច្រើនដែរជំរុញឲ្យពពុះសេដ្ឋកិច្ចនេះផ្ទុះបែក ប៉ុន្ដែនៅក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យ គឺវាបណ្ដាលមកពីស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច។ ឧទាហរណ៍ជាក់ស្ដែង នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា កាលពីមួយទសវត្សរ៍មុន ស្របពេលប្រទេសប្រឈមនឹងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច វិស័យអចលនទ្រព្យ និងសំណង់បានធ្លាក់ចុះគួរឲ្យកត់សម្គាល់។
យោងតាមរបាយការណ៍របស់វិទ្យាស្ថានអភិវឌ្ឍន៍ក្រៅប្រទេស (Overseas Development Institute) ចេញផ្សាយឆ្នាំ២០០៩ ក្នុងពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ ២០០៨ គេសង្កេតឃើញថាតម្លៃអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជា មានការកើនឡើងទ្វេដង បើធៀបជាមួយតម្លៃ ក្នុងរយៈពេលដដែលកាលពីឆ្នាំ២០០៧។ ថ្លៃដើម និងកម្លាំងពលកម្ម កើនឡើង។ ប៉ុន្ដែវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកបានបណ្ដាលឲ្យពពុះសេដ្ឋកិច្ច ក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យបានផ្ទុះ ជាហេតុធ្វើឲ្យតម្លៃអចលនទ្រព្យធ្លាក់ចុះ ចន្លោះពី៣០% ទៅដល់៤០%។ ចំណែកឯការលក់គម្រោងអចលនទ្រព្យវិញ គឺបានធ្លាក់ចុះជាគំហុក ចន្លោះចាប់ពី ៥០% ទៅ ៨០%។
ប៉ុន្ដែទោះបីជាយ៉ាងណា ពពុះសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យ កើតឡើងជាបណ្ដោះអាសន្នតែប៉ុណ្ណោះ ហើយវាក៏មិនមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរ ដល់វិស័យអចលនទ្រព្យទាំងមូលនោះដែរ៕
(អត្ថបទពាណិជ្ជកម្ម)