កំពង់ធំ៖ សត្វខ្សឹប ឬ បក្សីក្ងោកទេពដ៏កម្រនៅលើពិភពលោក ដែលមានវត្តមាននៅកម្ពុជា កំពុងប្រឈមនឹងការបាត់បង់ទីជម្រកគួរឱ្យកត់សម្គាល់។ ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ចំនួននៃបក្សីដែលរស់នៅតាមវាលស្មៅនេះ បានធ្លាក់ចុះបន្តិចៗម្តងពីកម្ពុជា។ បច្ចុប្បន្ន បក្សីប្រភេទនេះមានវត្តមាននៅកម្ពុជាចំនួន១០៤ក្បាល ខណៈពិភពលោកមានចំនួនសត្វនេះនៅសេសសល់តិចតួចប៉ុណ្ណោះ។ នេះបើតាម លោក ស៊ុំ ភារុណ ទីប្រឹក្សាបច្ចេកទេសតំបន់ទេសភាពបឹងទន្លេសាប នៃអង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃកម្ពុជា (WCS) ដោយអះអាងថា ចំនួននេះបើធៀបនឹងឆ្នាំ២០១២ គឺមាន២៧៥ក្បាល។
លោក ស៊ុំ ភារុណ បានបញ្ជាក់ថា កត្តាដែលធ្វើឱ្យបាតបង់ឬធ្លាក់ចុះនៃចំនួនសត្វនេះ គឺបណ្តាលមកពីការបំលែងពីវាលស្មៅធម្មជាតិទៅជាវាលស្រែប្រាំង ប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ ការបរបាញ់សត្វ និងការបំពុលនានាពីប្រជាពលរដ្ឋក្នុងតំបន់។ លើសពីនេះទៅទៀត ការរៀបចំ និងដំឡើងបង្គោលតភ្ជាប់អគ្គិសនី ពីអាជា្ញធរបានធ្វើឱ្យសត្វទាំងនោះហើរបុកងាប់ ជារឿយៗ ដោយសារតែគ្មានឧបករណ៍ចំណាំងប្លាត។
លោក ស៊ុំ ភារុណ ទីប្រឹក្សាបច្ចេកទេសតំបន់តេសភាពបឹងទន្លេសាប នៃអង្គការWCS
ក្នុងដំណើរចុះទីវាលស្វែងយល់ការងារអភិរក្សសត្វព្រៃនៅតំបន់ការពារទេសភាពភាគ ខាងជើងបឹងទន្លេសាបក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តកំពង់ធំ កាលពីរសៀលថ្ងៃទី១០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ លោក ស៊ុំ ភារុណ បាននិយាយដូច្នេះ៖« ការបាត់បង់ទីជម្រករបស់សត្វខ្សឹប គឺដោយសារវាលស្មៅទំនាបលិចទឹកក្នុងបឹងទន្លេសាប ត្រូវបានបំលែងទៅជាវាលស្រែស្រូវប្រាំងធំៗ ដែលជាតម្រូវការមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋក្នុងតំបន់ដើម្បីសេដ្ឋកិច្ចក្នុងគ្រួសារ។ ប៉ុន្តែការបំលែងនេះ វាបានរួមចំណែកយ៉ាងធំដែលធ្វើឱ្យបាត់បង់សត្វដ៏កម្រនេះ នៅក្នុងតំបន់វាលស្មៅយើងនេះ»។
លោក បន្តថា រីឯការប្រើប្រាស់ថ្នាំពុលគីមីដើម្បីកម្ចាត់សត្វចង្រៃនានានៅក្នុងតំបន់កសិកម្ម ជាមួយកំណើននៃសកម្មភាពមនុស្សក្នុងការបរបាញ់ និងដាក់អន្ទាក់សត្វក៏បានជះឥទ្ធិពលខ្លាំង ដល់ការបាត់បង់នៃសត្វកម្រនេះ ផងដែរ។
បើតាមទីប្រឹក្សាបច្ចេកទេសតំបន់ទេសភាពបឹងទន្លេសាបរូបនេះ តំបន់វាលស្មៅលិចទឹកបឹងទន្លេសាប គឺមានសារៈសំខាន់សម្រាប់សត្វខ្សឹប ឬបក្សីក្ងោកទេព ក្នុងការបន្តពូជ នារដូវប្រាំង និងរស់នៅក្នុងរដូវវស្សា នៅតំបន់ភាគខាងជើងក្នុងតំបន់ព្រៃរបោះ។ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នតំបន់ទំនាបបឹងទន្លេសាបទាំងមូលនៅត្រឹមតែ២ភាគរយប៉ុណ្ណោះ សម្រាប់ប្រភេទសត្វដ៏កម្រក្នុងពិភពលោកនេះ។
សត្វខ្សឹប ឬបក្សីក្ងោកទេពឈ្មោល។ រូបថត៖ WCS
លោក ស៊ុំ ភារុណ បានបញ្ជាក់ថា កម្ពុជា ជាប្រទេសតែមួយគត់នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងជាប្រទេសទីពីរក្នុងពិភពលោក បន្ទាប់ពីប្រទេសឥណ្ឌាដែលមានវត្តមានសត្វខ្សឹបរស់នៅច្រើនជាងគេ នាពេលបច្ចុប្បន្ន។ ដើម្បីរក្សាសម្បត្តិធម្មជាតិដ៏កម្រនេះ អង្គការ WCS បានសហការជាមួយអង្គការដៃគូនានា និងក្រសួងបរិស្ថានដែលជាអាជ្ញាធរ ក្នុងការបង្កើតសហគមន៍ការពារធម្មជាតិ ពិសេសការពារសត្វខ្សឹប អប់រំផ្សព្វផ្សាយអំពីការងារអភិរក្សសត្វខ្សឹប និង ការពារសំបុកពងកូនសត្វខ្សឹប ក្នុងការភូមិសាស្ត្រខេត្តកំពង់ធំ និងខេត្តសៀមរាប។
ក្នុងការចូលអភិរក្សសត្វខ្សឹប ពីប្រជាពលរដ្ឋមូលដ្ឋាន ដែលបានយាម ឬរកឃើញសំបុកពងរបស់សត្វខ្សឹប នឹងទទួលបានថវិកា៤០ដុល្លារ ក្នុងមួយសំបុក។ នេះបើតាមលោកដដែល ស៊ុំ ភារុណ ដោយបានបន្ថែមថា ការធ្វើបែបនេះ គឺជាការលើកចិត្តដល់ប្រជាសហគមន៍ក្នុងតំបន់ដោយបង្វែលពីការបរបាញ់សត្វព្រៃងាកមកចូលរួមគ្នាការពារ និងអភិរក្ស សត្វខ្សឹប និងសត្វនានាទៀត ផងដែរ។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថាន លើកឡើងថា សត្វខ្សឹបជាសត្វកម្រនិងស្ថិតនៅក្នុងប្រភេទសត្វស្លាបជិតផុតពូជនៅលើផែនដី ដែលទាមទារយ៉ាងចាំបាច់ក្នុងការចូលរួមការពារនិងអភិរក្សពីគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធនានា ជាពិសេសពីសំណាក់ពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងតំបន់ដែលជាទីជម្រកសត្វខ្សឹបរស់នៅពងកូនតែម្តង។ លោក បន្តថា សត្វខ្សឹប ដែលទទួលបានការពារដោយច្បាប់នោះ គឺបានធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហុកនៅក្រៅតំបន់ការពារ និងនៅតាមតំបន់ដែលសកម្មភាពអនុវត្តច្បាប់ និងការចូលរួមពីសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិនៅមានកម្រិតនៅឡើយ។
ដើម្បីបង្កើនការអភិរក្សនៃសត្វកម្រនេះ ក្រសួងបរិស្ថាន បានសហការជាមួយអង្គការពាក់ព័ន្ធនានា ពិសេសអង្គការ WCS ក្នុងការទប់ស្កាត់និងបង្ការកុំឱ្យមានការបរបាញ់សត្វព្រៃ និងសកម្មភាពផ្សេងៗ ដែលប៉ះពាល់ដល់សត្វខ្សឹបនេះ។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា រដ្ឋលេខាធិកាក្រសួងបរិស្ថាន ក្នុងដំណើរទស្សនៈកិច្ចតំបន់ការពារទេសភាពភាគខាងជើងបឹងទន្លេសាបក្នុងភូមិសាស្រ្តខេត្តកំពង់ធំ កាលពីកាលរសៀលថ្ងៃទី១០មិថុនា ឆ្នាំ២០២០។
លើសពីនេះ លោក នេត្រ ភក្ត្រា អះអាងថា ក្រសួងបរិស្ថានបានប្រើកម្លាំងមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សចំនួន៨នាក់ចុះល្បាត ជារៀងរាល់ថ្ងៃនៅក្នុងតំបន់ទេសភាពភាគខាងជើងទន្លេសាប ដើម្បីការពារតំបន់ពងកូន និងជម្រកសត្វខ្សឹប ព្រមទាំងទប់ស្កាត់និងបង្ក្រាបបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ និងការទន្ទ្រានកាន់កាប់ដីខុសច្បាប់ដែលប៉ះពាល់ដល់ជម្រកសត្វខ្សឹប។ ជាមួយគ្នានេះក្រសួងបន្តអប់រំផ្សព្វផ្សាយដល់ពលរដ្ឋក្នុងតំបន់កុំឱ្យប្រើប្រាស់ថ្នាំពុលកសិកម្មឬថ្នាំពុលគីមីនានាដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវិតសត្វខ្សឹបនេះ។
សត្វខ្សឹប ស (ភឿក)។ រូបថត៖ WCS
បើយោងតាមទិន្នន័យជំរឿនសត្វខ្សឹបរបស់អង្គការ WCS កាលពីឆ្នាំ២០០៧ សត្វដ៏កម្រនេះមានវត្តមាននៅតំបន់ការពារទេសភាពភាគខាងជើងបឹងទន្លេសាបកម្ពុជា ជិត៤០០ក្បាល ស្មើនឹង៥៧,១៤ភាគរយ នៃចំនួនសត្វខ្សឹបសរុបនៅលើពិភពលោក។ ក្រៅពីកម្ពុជា សត្វខ្សឹប មាននៅ ប្រទេសឥណ្ឌា និងនេប៉ាល ប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែចំនួនសត្វបានធ្លាក់នៅត្រឹមចំនួន១១៧ក្បាល ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ដែលមានការធ្លាក់ចុះជាង២០០ក្បាលក្នុងរយៈពេល ១០ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ៕