ជាតិ
សមុទ្រចិនខាងត្បូង៖ សន្តិភាព និងវិបុលភាពត្រូវកសាងដោយផ្អែកលើគោលការណ៍ច្បាប់
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិក W. Patrick Murphy នាពេលទៅទស្សនកិច្ចលើកដំបូងនៅខេត្តសៀមរាបកាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩។ ថតដោយ អ៊ីសា រ៉ហានី
×![]()
ដោយ៖លោក W. Patrick Murphy ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន ក្នុងពេលថ្មីៗនេះ ដែលប្រទេសវៀតណាមធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ កាលពីថ្ងៃទី ២៦ មិថុនា មេដឹកនាំនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ខ្លាំងមួយ ការពារគោលការណ៍រួម និងជាស្នូលនៃធម្មនុញ្ញរបស់អាស៊ាន គឺគោលការណ៍ធ្វើឲ្យមានសន្តិភាព និងវិបុលភាព ដែលមិនធ្លាប់មានមក នៅក្នុងពេល ៣០ ឆ្នាំកន្លងទៅ។ និយាយឲ្យចំ មេដឹកនាំនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍បានចេញសារដ៏ច្បាស់មួយថា ជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងតំបន់ដទៃទៀត ត្រូវតែដោះស្រាយស្របទៅតាមច្បាប់អន្តរជាតិ ដោយរួមទាំងអនុសញ្ញារបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីច្បាប់សមុទ្រ (UNCLOS)។
សហរដ្ឋអាមេរិកមានគោលការណ៍ដូចគោលការណ៍ទាំងនេះដែរ ហើយឈរជាមួយអាស៊ាន នៅក្នុងការការពារគោលការណ៍ទាំងនេះ។ នៅសប្តាហ៍នេះ លោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក Mike Pompeo បានប្រកាសការផ្លាស់ប្តូរគោលនយោបាយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ទាក់ទងនឹងការទាមទារនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដោយពង្រឹងការគាំទ្ររបស់សហរដ្ឋអាមេរិកចំពោះរដ្ឋជាប់សមុទ្រនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហើយគាំទ្រសិទ្ធិអធិបតេយ្យរបស់គេ នៅក្រោមច្បាប់អន្តរជាតិ។ ដោយគាំទ្រការសម្រេចរបស់តុលាការអន្តរជាតិ UNCLOS ដែលបានសម្រេចថា ការទាមទារពង្រីកដែនសមុទ្ររបស់ចិននៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង គ្មានមូលដ្ឋាននៅក្នុងច្បាប់អន្តរជាតិទេនោះ សហរដ្ឋអាមេរិកបដិសេធការទាមទារយកតំបន់សមុទ្រណាមួយនៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខរបស់ប្រទេសហ្វីលីពីន ឬដីតំណទ្វីប ហើយនិងការទាមទារដូចគ្នានេះ លើដែនទឹកហួសពីចម្ងាយលើសពី ២២ គមពីប្រជុំកោះ Spratlys ។ ការសម្រេចកាលពីឆ្នាំ ២០១៦ របស់តុលាការជំនុំជម្រះអន្តរជាតិ UNCLOS បិទផ្លូវតវ៉ា ហើយមានតម្លៃគតិយុត្តិលើភាគីទាំងពីរ គឺប្រទេសហ្វីលីពីន និងប្រទេសចិន។
ពិតមែនហើយថា ទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក ទាំងប្រទេសកម្ពុជាមិនទាមទារចំណែកអ្វី នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងទេ តែក្នុងនាមជាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកដែលមានភាពសេរី និងបើកចំហ ប្រទេសយើងទាំងពីរ ទទួលបានប្រយោជន៍ពីសណ្តាប់ធ្នាប់តំបន់ដែលផ្អែកលើមូលដ្ឋានច្បាប់ គឺសណ្តាប់ធ្នាប់មួយដែលចែងដោយគោលការណ៍រួម។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជា គេត្រូវមានជំហរច្បាស់លាស់មួយ ដូចដែលយើង និងសមាគមអាស៊ានបានប្រកាន់យក។ យើងទាំងអស់គ្នាមានការទទួលខុសត្រូវរួមគ្នា នៅក្នុងការការពារគោលការណ៍ទាំងនេះ ហើយបង្ខំឲ្យប្រទេសទាំងអស់ត្រូវធ្វើតាមការប្តេជ្ញាចិត្ត និងកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួន ពិសេសនៅក្រោមសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ កិច្ចព្រមព្រៀងទ្វេភាគី ឬកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម។
ការទាមទារនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងរបស់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន មិនត្រឹមតែគ្មានមូលដ្ឋាននៅក្នុងច្បាប់អន្តរជាតិតែប៉ុណ្ណោះទេ តែការទាមទារខ្លះខ្វះអង្គហេតុជាប្រវត្តិសាស្ត្រ ដូចជាការទាមទារដោយឥតទំនងថា ដីមួយដុំតូចឈ្មោះ James Shoal ដែលស្ថិតនៅចម្ងាយជាង ១០០០ ម៉ៃល៍ពីប្រទេសចិន និងមានចំងាយតិចជាង ៥០ ម៉ៃល៍ពីប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ហើយស្ថិតនៅក្រោមទឹកក្នុងជម្រៅ ២១ ម៉ែត្រ គឺជាចំណែកចុងបំផុតនៃប្រទេសចិន។
អាកប្បកិរិយាជាបន្ត របស់ក្រុងប៉េកាំងនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញការមិនគិតគូររបស់ខ្លួន ចំពោះសិទ្ធិអធិបតេយ្យរបស់ប្រទេសដទៃឡើយ ដូចជាបម្រាមតាមអំពើចិត្តរបស់ខ្លួនលើការនេសាទ និងការយាយីកប៉ាល់នៅតំបន់សមុទ្រនេះ ដែលធ្វើឲ្យប្រទេសនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍មិនអាចទទួលបានធនធានពីសមុទ្ររបស់គេឡើយ ដោយរួមទាំងធនធានប្រេង និងឧស្ម័នដែលមានតម្លៃប្រមាណ ២,៥ លានលានដុល្លា (២,៥ ទ្រីលានដុល្លា)។ ធនធានទាំងនេះគឺជាបេតិកភណ្ឌរបស់ប្រទេសនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ជាដង្ហើមនៃសហគមន៍នៅតាមតំបន់ឆ្នេររបស់គេ និងជាមធ្យោបាយចិញ្ចឹមជីវិតនៃពលរដ្ឋរបស់គេរាប់លាននាក់។ ដូចគ្នានេះដែរ ទីក្រុងប៉េកាំងចង់ធ្វើការគ្រប់គ្រងលើទន្លេមេគង្គដ៏សំខាន់។ ការសិក្សានៅក្នុងពេលថ្មីៗនេះបង្ហាញថា ទំនប់របស់ចិនហាក់បានបង្ខាំងទឹកទុក នៅតាមទន្លេមេគង្គ នៅក្នុងពេលដែលប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសជិតខាងរបស់ខ្លួនកំពុងរងគ្រោះខ្លាំងដោយគ្រោះរាំងស្ងួត។
ពិតណាស់ ការលើកកម្ពស់គោលការណ៍ស្តីពីសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងទន្លេមេគង្គមិនមែនជារឿងជ្រើសរើសភាគីខាងណានោះទេ។ ប្រទេសទាំងអស់ ដោយរួមទាំងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ ត្រូវតែមានឯករាជ្យ អធិបតេយ្យភាព និងសេរីភាព នៅក្នុងការជ្រើសរើសដៃគូ ដោយគ្មានការបង្ខិតបង្ខំ។ ផ្ទុយទៅវិញ វាជារឿងលើកកម្ពស់នីតិរដ្ឋ ទាំងនៅក្នុងប្រទេស ទាំងនៅបរទេស ដែលជាការមានសារសំខាន់ចាំបាច់សម្រាប់ការបន្តមានសន្តិភាព វិបុលភាព និងឯករាជ្យភាពសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា និងសម្រាប់តំបន់។ ហេតុដូច្នេះហើយ បានជាសហរដ្ឋអាមេរិក នឹងបន្តនិយាយការពារគោលការណ៍ទាំងនេះ ហើយធ្វើសកម្មភាពដោយឈរលើមូលដ្ឋាននេះ។ យើងនៅតែមានការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការធ្វើការហោះហើរ ធ្វើនាវាចរណ៍ និងធ្វើប្រតិបត្តិការនៅគ្រប់កន្លែងដែលច្បាប់អន្តរជាតិអនុញ្ញាត ហើយនឹងបន្តប្រើសេរីភាពក្នុងការធ្វើនាវាចរណ៍ និងហោះហើរនៅក្នុងដែនទឹក និងដែនអាកាសអន្តរជាតិ។
ពីមណ្ឌលគីរី ដល់សៀមរាប កោះកុង និងបាត់ដំបង ប្រទេសកម្ពុជាមានធនធានធម្មជាតិដ៏ច្រើន និងបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ដ៏សម្បូរបែប។ សហរដ្ឋអាមេរិកគឺជាដៃគូយូរអង្វែង និងរឹងមាំ ក្នុងការជួយប្រទេសកម្ពុជាក្នុងការអភិរក្សសម្បត្តិទាំងនេះ ដូចដែលយើងនៅតែមានការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការបន្តជួយប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងការជំនះជំងឺរាតត្បាតសាកលនៅពេលនេះ ហើយកសាងសេដ្ឋកិច្ចឲ្យរឹងមាំឡើងវិញ ទៅអនាគត។
ភាពជាដៃគូរឹងមាំ និងយូរអង្វែងផ្អែកលើការប្តេជ្ញាចិត្តរួមគ្នា ចំពោះគោលការណ៍រួម។ ការនេះមានសារសំខាន់ណាស់ សម្រាប់អាស៊ាន និងសម្រាប់ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក ពិសេសក្នុងពេលដែលយើងកំពុងធ្វើការអបអរខួបលើកទី ៧០ នៃការបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយគ្នា។ ដូចដែលសេចក្តីប្រកាសរបស់លោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក Pompeo បង្ហាញ នៅសប្តាហ៍នេះស្រាប់ហើយថា សហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែមានការប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះគោលការណ៍រួមទាំងនោះ នៅកម្ពុជា នៅតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក និងនៅទូទាំងសាកលលោក៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
