នៅក្នុងការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិនៅថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកា បក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ (NLD) បានទទួលសំឡេងគាំទ្រជាច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់នៅក្នុងសភាសហព័ន្ធ និងអាចរៀបចំរដ្ឋាភិបាលថ្មីដឹកនាំប្រទេស៥ឆ្នាំទៀត។ អ្វីដែលគេរង់ចាំមើល គឺលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ថា តើលោកស្រី នឹងបន្តកាច់ចង្កូតមីយ៉ាន់ម៉ាក្នុងនាមជាទីប្រឹក្សារដ្ឋបន្តទៀត ឬយ៉ាងណា?
តំណែងទីប្រឹក្សារដ្ឋ ត្រូវបានបង្កើតក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៥ ពេលបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យឈ្នះការបោះឆ្នោតលើកដំបូង។ តំណែងនេះ បង្កើតសម្រាប់លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ផ្ទាល់ ព្រោះលោកស្រីមិនអាចកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីបានដោយសារតែរដ្ឋធម្មនុញ្ញមីយ៉ាន់ម៉ាមិនអនុញ្ញាត។
បើតាមច្បាប់កំពូលមីយ៉ាន់ម៉ា រាល់បុគ្គល ដែលមាន ភរិយា ឬស្វាមី ឬកូន ដែលមានសញ្ជាតិបរទេស មិនអាចកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីបានឡើយ។ ក្នុងករណីលោក ស្រីស៊ូជី លោកស្រីមានកូន ជាសញ្ជាតិអង់គ្លេស ដែលជាមូលហេតុធ្វើឲ្យលោកស្រីមិនអាចកាន់តំណែងកំពូលបាន។ បក្ស NLD ជម្នះបង្កើតតំណែងនេះ បើទោះជាយោធាជំទាស់ក្ដី។ តំណែងទីប្រឹក្សារដ្ឋ ត្រូវបានចាត់ទុកថាជាតំណែងទីពីរ បន្ទាប់ពីប្រធានាធិបតី ប៉ុន្តែធាតុពិត លោកស្រី ស៊ូជី ជាអ្នកសម្រេចចិត្តទាំងអស់។
បន្ទាប់ពីបក្សរបស់លោកស្រីឈ្នះឆ្នោតយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់នៅក្នុងខែវិច្ឆិកា កន្លងមក មានសំណួរមួយ ដែលចោទសួរឡើងថា តើលោកស្រី ស៊ូជី អាចនឹងកាន់តំណែងជាទីប្រឹក្សារដ្ឋនៅអាណត្តិក្រោយ ឬទេ?
គួរថយក្រោយទៅក្នុងឆ្នាំ២០១៦ បន្តិច បើតាមច្បាប់ស្ដីពីការបង្កើតតំណែងទីប្រឹក្សារដ្ឋ ទីប្រឹក្សារដ្ឋមានអាណត្តិស្មើអាណត្តិសមាជិកសភាដែលមាន៥ឆ្នាំដែរ ដែលនឹងអស់នៅខែមីនាខាងមុខ។ តាមការចុះផ្សាយរបស់សារព័ត៌មាន The Irrawaddy តំណែងទីប្រឹក្សារដ្ឋ អាចទទួលបន្ទុកលើគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបាន និងមានសិទ្ធិតែងតាំង ឬប្រគល់តំណែងឲ្យអាជ្ញាធរណាមួយបាន។ ទីប្រឹក្សារដ្ឋ ទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខសភាសហព័ន្ធ និងមិនអាចត្រូវបានដកតំណែងដោយប្រធានាធិបតីបានឡើយ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ សមាជិកសភាបក្ស NLD លោក U Aung Kyi Nyunt ដែលជាអ្នកដាក់សេចក្តីស្នើច្បាប់ទៅសភាកាលពីឆ្នាំ២០១៦ ធ្លាប់បានអះអាងថា លោកមិនទាន់អាចបញ្ជាក់បានឡើយ ថាតើសេចក្តីស្នើច្បាប់ស្តីពីតំណែងទីប្រឹក្សារដ្ឋ ត្រូវដាក់ទៅម្តងទៀត។
តាមការយល់ឃើញរបស់លោក Yan Myo Thein អ្នកវិភាគនយោបាយមីយ៉ាន់ម៉ា ដោយសារតែលោកស្រី ស៊ូជី មិនអាចកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីបាន ហេតុនេះតំណែងទីប្រឹក្សារដ្ឋនៅតែសំខាន់ ហើយលោកស្រី ស៊ូជី អាចនឹងកាន់បន្តទៀត។ ទន្ទឹមនេះ អ្នកវិភាគនយោបាយខាងលើ ក៏លើកឡើងបន្ថែមទៀតថា វានឹងមានប្រសិទ្ធភាពជាងមុន ប្រសិនបើមានការបែងចែកតួនាទីច្បាស់លាស់រវាងប្រធានាធិបតី និងទីប្រឹក្សារដ្ឋមីយ៉ាន់ម៉ា។
ចំណែក លោក U Ye Htun សមាជិកសភាជាន់ទាបវិញ បានបញ្ចេញទស្សនៈរបស់ខ្លួនថា ការកាន់តំណែងនេះ គឺអាស្រ័យលើលោកស្រីស៊ូជី។ បើសិនបើលោកស្រីចង់កាន់តំណែងនេះបន្តទៀត ទាល់តែដាក់សេចក្តីស្នើច្បាប់ជាថ្មីទៅសភា។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ការដាក់សេចក្តីស្នើច្បាប់ទៅសភាជាថ្មីនេះ ត្រូវបានចោទសួរ ថាតើក្រុមយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា អាចជំទាស់ដែរឬទេ?
តាមប្រភពដែលស្និទ្ធនឹងក្រុមយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា ក្រុមយោធា នឹងមិនបដិសេធសេចក្តីស្នើច្បាប់នេះឡើយ ព្រោះក្រុមយោធាចង់មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយបក្ស NLD ដែរ។ នាពេលកន្លងមក មានពាក្យលេចឡើងថា លោកស្រី ស៊ូជី និងមេបញ្ជាការកងទ័ពមីយ៉ាន់ម៉ា លោក Min Aung Hlaing ឬអ្នកតំណែងរបស់ពួកគេទាំងពីរ បានជួបជជែកគ្នាពីបញ្ហានេះ។ ហេតុនេះ តាមការរំពឹងទុក លោកស្រីស៊ូជី អាចនឹងបន្តកាន់តំណែងជាទីប្រឹក្សារដ្ឋ ស្របពេលមានការបើកដៃពីក្រុមយោធា ដែលចង់បានអ្វីត្រឡប់វិញដែរនោះ៕