.jpg)
.jpg)
ហេតុអ្វីប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោត ដូណាល់ ត្រាំ ចង់ទិញកោះហ្រ្គោអង់ឡង់ ?
- ថ្ងៃសុក្រ ទី១០ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ ម៉ោង ៩:២៩ នាទី ព្រឹក
ប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោតអាម៉េរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ ។ រូបភាព ៖ ហ្វេសប៊ុក ៖ Donald J
ហ្រ្គោអង់ឡង់ (Greenland) ស្ថិតនៅក្នុងទីតាំងសំខាន់មួយដែលមានធនធានរ៉ែសម្បូរបែប និងសក្តានុពលសេដ្ឋកិច្ចនៅពេលដែលទឹកកករលាយ។ ដូច្នេះ ថាតើមានហេតុផលពិសេសអ្វីជាងនេះទៀត ដែលប្រធានាធិបតីអាម៉េរិក ដូណាល់ ត្រាំ ចង់ទិញកោះនេះ ?
កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែមករា លោក Donald Trump Jr. បានឈានជើងទៅដល់ហ្រ្គោអង់ឡង់ ។ នេះជាកោះអាកទិកដែលឪពុករបស់លោកគឺប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោតអាម៉េរិក ដូណាល់ ត្រាំ បង្ហាញពីបំណងចង់ទិញកោះនេះ បើទោះបីជាមានប្រតិកម្មខ្លាំងក្លាពីប្រមុខដឹកនាំហ្រ្គោអង់ឡង់ក៏ដោយ។
លោក Trump Jr. បានពណ៌នាការធ្វើដំណើរនេះថាពិតជាសប្បាយរីករាយខ្លាំង។ កូនប្រុសរបស់ប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោតរបស់អាម៉េរិករូបនេះបានចែករំលែកថា ៖«ក្នុងនាមជាមនុស្សម្នាក់ដែលចូលចិត្តសកម្មភាពក្រៅផ្ទះ ខ្ញុំពិតជារំភើបណាស់ដែលបានទៅលេងហ្រ្គោអង់ឡង់ក្នុងសប្តាហ៍នេះ»។
យ៉ាងណាមិញ យោងតាមទូរទស្សន៍អាម៉េរិក CNN ការធ្វើដំណើររបស់លោក Trump Jr. បានបង្ហាញពីការរំពឹងទុកអំពីផែនការពិតប្រាកដរបស់លោក ត្រាំ ក្នុងការទិញកោះនេះ។
កាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ លោក ត្រាំ បានគាស់កកាយឡើងវិញអំពីកម្មសិទ្ធិរបស់អាម៉េរិកលើហ្រ្គោអង់ឡង់ចាប់ពីអាណត្តិដំបូងរបស់លោកជាប្រធានាធិបតី។ អំឡុងសន្និសីទសារព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃទី៧ ខែមករា នៅពេលសួរអំពីផែនការជាមួយ ប៉ាណាម៉ា និង ហ្រ្គោអង់ឡង់លោកមិនបានបដិសេធលទ្ធភាពនៃការប្រើប្រាស់កម្លាំងយោធា ឬសម្ពាធសេដ្ឋកិច្ចដើម្បីគ្រប់គ្រងព្រែកជីកប៉ាណាម៉ា និង ហ្រ្គោអង់ឡង់នោះទេ។
លោក ត្រាំ បានបញ្ជាក់ថា ៖« ខ្ញុំមិនអាចធានាអ្វីទាំងអស់អំពីកន្លែងទាំងពីរនោះ ប៉ុន្តែខ្ញុំអាចនិយាយបានថា យើងត្រូវការដីទាំងពីរនោះសម្រាប់សន្តិសុខសេដ្ឋកិច្ច»។
ប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោតអាម៉េរិករូបនេះជឿជាក់ថា ការកាន់កាប់ហ្រ្គោអង់ឡង់មានសារៈសំខាន់ចំពោះសន្តិសុខអាម៉េរិក ប៉ុន្តែអ្នកជំនាញមើលឃើញលើសពីនេះ ថាលោក ត្រាំ ប្រហែលជាកំពុងសម្លឹងមើលទិដ្ឋភាពជាច្រើនទៀតនៃកោះនេះ ដូចជាធនធានធម្មជាតិជាដើម។
ទីតាំងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ
ហ្រ្គោអង់ឡង់ គឺជាកោះធំជាងគេបំផុតរបស់ពិភពលោក និងមានប្រជាជនជាង ៥៦ ០០០នាក់។ កាលពីមុន កោះនេះជាផ្នែកមួយរបស់ដាណឺម៉ាក ហើយបច្ចុប្បន្នជាដែនដីដាណឺម៉ាកស្វយ័ត។ហ្រ្គោអង់ឡង់ ជាទីតាំងភូមិសាស្ត្រនយោបាយតែមួយគត់ដែលនៅចន្លោះអាម៉េរិក និងអឺរ៉ុប។ រដ្ឋធានីនូករបស់កោះនេះ គឺនៅជិតទីក្រុងញូវយ៉ក ជាងរដ្ឋធានីកូប៉ិនហាករបស់ដាណឺម៉ាក។
លោក Ulrik Pram Gad អ្នកស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់នៅវិទ្យាស្ថានសិក្សាអន្តរជាតិដាណឺម៉ាកបានលើកឡើងថា តាំងពីយូរយារណាស់មកហើយហ្រ្គោអង់ឡង់ត្រូវបានចាត់ទុកថាជាគន្លឹះនៃសន្តិសុខរបស់អាម៉េរិក។ មិនត្រឹមតែផ្លូវដឹកជញ្ជូន Northwest Passage ប៉ុណ្ណោះទេ កោះនេះក៏ស្ថិតនៅក្នុងប្រព័ន្ធផ្លូវ ហ្គ្រោអង់ឡង់ - អ៊ីស្លង់ - អង់គ្លេស ដែលជាតំបន់សមុទ្រយុទ្ធសាស្ត្រផងដែរ។
លោក ត្រាំ មិនមែនជាប្រធានាធិបតីអាម៉េរិកដំបូងគេដែលស្នើគំនិតទិញយកកោះហ្គ្រោអង់ឡង់នោះទេ។ នៅឆ្នាំ ១៨៦៧ នៅពេលទិញ អាឡាស្កា លោកប្រធានាធិបតី អាន់ឌ្រូ ចនសុន ក៏បានពិចារណាទិញហ្គ្រោអង់ឡង់ដែរ។ យោងតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដាណឺម៉ាក នៅចុងបញ្ចប់នៃសង្គ្រាមលោកលើកទី២ រដ្ឋបាលលោក ហារី ទ្រូម៉ាន់ បានផ្តល់ប្រាក់ចំនួន ១០០លានដុល្លារដល់ដាណឺម៉ាកសម្រាប់ទិញកោះនេះ។
ទោះបីជាមិនមានការផ្តល់ជូនណាមួយក៏ដោយ ក្រោមសន្ធិសញ្ញាការពារជាតិឆ្នាំ ១៩៥១ អាម៉េរិកមានមូលដ្ឋានអវកាស Pituffik នៅភាគពាយព្យនៃហ្គ្រោអង់ឡង់ ។ ស្ថិតនៅចន្លោះទីក្រុងមូស្គូ និងទីក្រុងញូវយ៉ក នេះគឺជាទីតាំងភាគខាងជើងបំផុតនៃកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធអាម៉េរិក ហើយត្រូវបានបំពាក់ដោយប្រព័ន្ធព្រមានមីស៊ីល។
ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនធានាថា ៖«គ្មានអំណាចគូប្រជែងគ្រប់គ្រងហ្គ្រោអង់ឡង់ឡើយ ពីព្រោះកន្លែងនេះអាចជាច្រកសម្រាប់វាយប្រហារអាម៉េរិក» ។
បន្ថែមពីនេះ អាម៉េរិកក៏បារម្ភពីការវាយប្រហារណាមួយតាមផ្លូវអាកាស ជាពិសេសពីរុស្ស៊ី។ លោក Marc Jacobsen សាស្ត្រាចារ្យរងនៅមហាវិទ្យាល័យការពារជាតិដាណឺម៉ាកបាននិយាយថា ៖« ប្រសិនបើរុស្ស៊ីត្រូវបញ្ជូនមីស៊ីលទៅកាន់អាម៉េរិក ផ្លូវខ្លីបំផុតសម្រាប់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរនឹងឆ្លងកាត់ប៉ូលខាងជើង និងហ្គ្រោអង់ឡង់»។
នោះហើយជាមូលហេតុដែលមូលដ្ឋានអវកាស Pituffik មានសារៈប្រយោជន៍យ៉ាងធំធេងក្នុងការការពារអាម៉េរិក។
ចិន និងរុស្ស៊ី បានចាប់ផ្តើមកសាងសមត្ថភាពយោធានៅតំបន់អាកទិក ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ នេះបើយោងតាមកាសែតរបស់វិទ្យាស្ថានអាកទិក។ កាសែតនេះបានអំពាវនាវឱ្យអាមេរិកអភិវឌ្ឍវត្តមានរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់អាក់ទិកបន្ថែមទៀត ដើម្បីទប់ទល់នឹងគូប្រជែងរបស់ខ្លួន។
កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែមករា រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសដាណឺម៉ាក លោក Lars Lokke Rasmussen បាននិយាយថា ដាណឺម៉ាកបើកចំហសម្រាប់ការពិភាក្សាជាមួយអាមេរិក ដោយបន្ថែមថាទី ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនមានផលប្រយោជន៍ស្របច្បាប់នៅក្នុងតំបន់។
ទន្ទឹមនេះ លោក Rasmussen ក៏ឃើញមានវត្តមានរុស្ស៊ី និងចិនកំពុងបង្ហាញបំណងចង់អភិវឌ្ឍតំបន់នេះដែរ។
លំនៅឋានលើកោះហ្គ្រោអង់ឡង់ ។ រូបភាព ៖ AFP
សម្បូរទៅដោយសារធាតុរ៉ែដ៏កម្រ
ធម្មជាតិដ៏សម្បូរបែបរបស់ហ្គ្រោអង់ឡង់អាចជាអ្វីដែលទាក់ទាញលោក ត្រាំ កាន់តែខ្លាំង។ លោក Klaus Dodds សាស្ត្រាចារ្យភូមិសាស្ត្រនយោបាយនៅ Royal Holloway សាកលវិទ្យាល័យ London បានថ្លែងថា ទាំងនេះរួមមានប្រេង និងឧស្ម័ន ឬលោហៈធាតុកម្រដែលប្រើក្នុងរថយន្តអគ្គិសនី និងតួប៊ីនខ្យល់សម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរពណ៌បៃតង ក៏ដូចជាសម្រាប់ការផលិតឧបករណ៍យោធា។
បច្ចុប្បន្ន ចិនគ្របដណ្តប់លើផលិតកម្មកម្រពិភពលោក ហើយបានគម្រាមដាក់កម្រិតលើការនាំចេញសារធាតុរ៉ែសំខាន់ៗ និងបច្ចេកវិទ្យាពាក់ព័ន្ធ មុនពេលអាណត្តិទីពីររបស់លោក ត្រាំ ឡើងកាន់អំណាច។
លោក Dodds បានបញ្ជាក់ថា ត្រាំ និងទីប្រឹក្សារបស់លោកមានការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងអំពីការច្របាច់ករបស់ចិន ដោយបន្ថែមថា ហ្គ្រោអង់ឡង់ផ្តល់នូវសក្តានុពលរ៉ែដ៏សំបូរបែប។
ឱកាសនៅពេលទឹកកករលាយ
ទឹកកករលាយ និងការកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃសីតុណ្ហភាពនៅតំបន់អាក់ទិក ធ្វើឱ្យហ្គ្រោអង់ឡង់ងាយរងគ្រោះទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ មនុស្សមួយចំនួនយល់ឃើញថា នេះជាឱកាសសេដ្ឋកិច្ច។ ទឹកកករលាយនឹងបើកផ្លូវដឹកជញ្ជូន។ យោងតាមក្រុមប្រឹក្សាតំបន់អាក់ទិក ការដឹកជញ្ជូនទំនិញឆ្លងកាត់តំបន់អាក់ទិកបានកើនឡើង ៣៧ភាគរយក្នុងទសវត្សរ៍ដល់ឆ្នាំ២០២៤ ដែលមួយផ្នែកដោយសារតែការរលាយទឹកកក។
លោក Dodds សង្កត់ធ្ងន់ថា ប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោតអាម៉េរិកយល់ថា តំបន់អាក់ទិកកំពុងរលាយ និងចាប់យកឱកាសសក្តានុពល។ ប៉ុន្តែអ្នកជំនាញក៏បានព្រមានដែរថា តាមពិតលក្ខខណ្ឌនៅតាមបណ្តោយផ្លូវទាំងនេះនៅតែមានគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំង ហើយការរលាយទឹកកកធ្វើឱ្យស្ថានភាពកាន់តែអាក្រក់ទៅៗ។
ក៏មានមតិមួយចំនួនថា ការរលាយទឹកកកធ្វើឱ្យការចូលទៅប្រើប្រាស់ធនធានធម្មជាតិកាន់តែងាយស្រួល។ ប៉ុន្តែលោក Phillip Steinberg ដែលជាសាស្ត្រាចារ្យភូមិសាស្ត្រនៅសាកលវិទ្យាល័យ Durham បានបដិសេធចំពោះរឿងនេះ ដោយសង្កត់ធ្ងន់ថាការប្រែប្រួលអាកាសធាតុធ្វើឱ្យធនធាននៅក្នុង Greenland មានតម្លៃជាង ជំនួសឱ្យការចូលប្រើប្រាស់បានកាន់តែច្រើន។
តើជាឱកាសអ្វីខ្លះសម្រាប់លោក ត្រាំ ?
ដាណឺម៉ាក និងហ្គ្រោអង់ឡង់ទាំងពីរ បានប្រឆាំងយ៉ាងខ្លាំងចំពោះគំនិតនៃការទិញ និងលក់កោះអាកទិកមួយនេះ។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីហ្គ្រោអង់ឡង់ លោក Múte Egede ធ្លាប់បានប្រឆាំងការលើកឡើងរបស់លោក ត្រាំ ថា កោះនេះមិនមែនសម្រាប់លក់ឡើយ។
Kuupik V. Kleist ដែលជាអតីតមេដឹកនាំហ្គ្រោអង់ឡង់បាននិយាយថា លោក ត្រាំ កំពុងផ្សព្វផ្សាយរឿងនេះដល់ប្រជាជនអាម៉េរិកច្រើនជាងប្រជាជនហ្គ្រោអង់ឡង់។ ខ្ញុំមិនឃើញអនាគតសម្រាប់ការទិញយកនេះទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា ៖« អ្នកមិនអាចទិញប្រទេស ឬប្រទេសដោយលុយបានទេ»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក Dodds បាននិយាយថា ការលើកឡើងរបស់លោក ត្រាំ បានកើតឡើងស្របពេលរដ្ឋាភិបាលហ្គ្រោអង់ឡង់ដឹកនាំដោយក្រុម Inuit (ជនជាតិដើមភាគតិចដែលរស់នៅក្នុងតំបន់អាក់ទិកនៃអាឡាស្កា កាណាដា និងហ្រ្គោអង់ឡង់) ថ្មីៗនេះ បានបង្កើនការទាមទារឯករាជ្យផ្តាច់ខ្លួនពីដាណឺម៉ាក។ នៅក្នុងសុន្ទរកថាឆ្នាំថ្មីរបស់លោក លោក Egede បានអំពាវនាវឱ្យមានការដកចេញនូវរនាំងសម័យអាណានិគម ។
នៅខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ ដាណឺម៉ាកបានប្រកាសការចំណាយយោធាដ៏ធំសម្រាប់ហ្គ្រោអង់ឡង់ ។ នៅដើមខែមករា គ្រួសាររាជវង្សដាណឺម៉ាកបានចេញនូវអាវធំថ្មី ដែលធ្វើឲ្យរូបភាពខ្លាឃ្មុំប៉ូល ជានិមិត្តរូបនៃហ្រ្គោអង់ឡង់កាន់តែលេចធ្លោ។
ហ្រ្គោអង់ឡង់កំពុងស្វែងរកការបង្កើនឯករាជ្យភាពរបស់ខ្លួន ដោយការធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន ដែលភាគច្រើនផ្តោតលើការនេសាទ។ កាលពីខែវិច្ឆិកា ពួកគេបានបើកព្រលានយន្តហោះថ្មីនៅទីក្រុងនូក ដែលជាផ្នែកមួយនៃផែនការជំរុញទេសចរណ៍។ ប៉ុន្តែជារៀងរាល់ឆ្នាំ កោះនេះនៅតែពឹងផ្អែកលើថវិកាចំនួន ៥០០ លានដុល្លារពីដាណឺម៉ាក។
អ្នកនយោបាយហ្រ្គោអង់ឡង់មួយចំនួនបានចូលប្រឡូកក្នុងគំនិតពាក់ព័ន្ធបែបនេះ រវាងអាមេរិក និងកោះ Marshall ដែលហ្រ្គោអង់ឡង់រក្សាអធិបតេយ្យភាព និងទទួលបានការគាំទ្រផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុពីអាម៉េរិក ជាថ្នូរនឹងផលប្រយោជន៍ជាយុទ្ធសាស្ត្រមួយចំនួន។ ទោះជាយ៉ាងណា លោក Kleist មានមន្ទិលចំពោះជោគជ័យនៃផែនការនេះ។
បច្ចុប្បន្ននេះ វាមិនច្បាស់ថាតើលោក ត្រាំ នឹងបន្តការចង់បានរបស់លោកក្នុងការទិញហ្រ្គោអង់ឡង់ បន្ទាប់ពីចូលកាន់តំណែង ក្នុងកម្រិតណានោះទេ។ លោក Pram Gad បានសន្និដ្ឋានថា ៖«គ្មាននរណាម្នាក់ដឹងថាតើវាគ្រាន់តែជាការអួតអាង ការគម្រាមកំហែងដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅមួយផ្សេងទៀត ឬថាតើលោកពិតជាចង់បានវាពិតប្រាកដនោះទេ»៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
Tag:
