ដោយ៖ម៉ម ពិសី/ RFI ខេមរភាសា

អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុក​ជំងឺស៊ីដា ឬជំងឺអេដស៍ បានថ្លែងការបារម្ភ ថាជំងឺអេដស៍អាចនឹងរីករាលដាលឆ្លងច្រើនឡើងវិញ​​ នៅទូទាំងពិភពលោក បន្ទាប់ពីសហរដ្ឋអាមេរិក​បានសម្រេចឈប់ជួយជាថ​វិកា ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំង។ អង្គការសហប្រជាជាតិ សូមអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋបាល​លោកត្រាំ ពិចារណា​ផ្តល់កញ្ចប់ថវិកាឡើងវិញ ដើម្បីជួយដល់​កម្មវិធី​តាមដាន​ ពិនិត្យ​ឈាម និង​បង្ការការពារការឆ្លងមេរោគជម្ងឺអេដស៍​ នៅតាមប្រទេសក្រីក្រ​។

នៅក្នុង​សន្និសីទកាសែតមួយ​នៅទីក្រុង​ហ្សឺណែវ ថ្ងៃទី​២៤មីនា លោកស្រី Winnie Byanyima នាយក​កម្ម​វិធីជំងឺស៊ីដា​នៃអង្គការ​សហប្រជាជាតិ បានបញ្ជាក់​ឲ្យដឹងថា ដោយសារតែ​សហរដ្ឋអាមេរិក​បាន​សម្រេច​ផ្តាច់ជំនួយថវិកា បច្ចុប្បន្ននេះប្រទេសអាហ្វ្រិកយ៉ាងហោច​២៧​ប្រទេស កំពុងតែជួបបញ្ហា​គ្មានបុគ្គលិកធ្វើការ នៅក្នុង​កម្មវិធីប្រយុទ្ធប្រឆាំងការឆ្លងជំងឺអេដស៍។ អង្គការ​ មណ្ឌលសុខភាព ឬក្លីនិករាប់ពាន់​ បានបង្ខំចិត្ត​បញ្ឈប់បុគ្គលិករាប់ម៉ឺននាក់ភ្លាមៗ ដោយសារតែ​លែងមានថវិកា​​។ បញ្ហា​កង្វះ​ថវិកាចំណាយ បានធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំង ទៅដល់គម្រោង​ការងារ​ ទាក់ទិននឹង​ការតាមដាន​រកមេរោគ​ ការបង្ការ​ការឆ្លង និង​ការថែទាំសុខភាព​អ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ជាដើម​។

លោក​ស្រីបានបន្ថែមថា ដោយសារតែប្រព័ន្ធតាមដាន បានដួលរលំ ដូច្នេះ​ក្នុងពេលអនាគត គឺមេរោគជំងឺអេដស៍​អាចនឹងឆ្លងរាលដាលខ្លាំង មិនថាតែតាមប្រទេសក្រីក្រនៅអាហ្វ្រិកនោះទេ គឺនៅតាមប្រទេសចំណូលមធ្យមក៏​ប្រឈមដែរ​ ដូចជានៅអឺរ៉ុបខាងកើត និង​អាមេរិកឡាទីនជាដើម​។ តាមការរំពឹងទុក គឺអាចនឹងមានករណីឆ្លងមេរោគអេដស៍ថ្មីបន្ថែម​  ចំនួន​២០០០ករណី​ជារៀងរាល់ថ្ងៃ​។ លោកស្រី​បាន​ថ្លែងការបារម្ភថា នឹងអាចមានមនុស្សស្លាប់ច្រើននាក់​ ដោយសារជំងឺ​អេដស៍​ ដូចកាលពីជំនាន់ឆ្នាំ​១៩៩០ប្លាយ​។​ លោក​ស្រីអគ្គនាយកម្មវិធីជំងឺស៊ីដានៃអង្គការសហប្រជាជាតិ បាន​អំពាវនាវដោយចំពោះ ​ទៅកាន់លោកដូណាល់ ត្រាំ ឲ្យ​ពិចារណា​ផ្តល់ថវិកាឡើងវិញ ព្រោះថាយុទ្ធនាការ​បង្ការជំងឺអេដស៍​នៅទូទាំងពិភពលោក ថ្វីបើចំណាយ​ប្រាក់មែន តែ​វាផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍​ច្រើនខ្លាំងណាស់ មកលើ​មនុស្សជាតិ​។

សូមរំលឹកថា រដ្ឋបាល​លោកដូណាល់ ត្រាំ បានសម្រេច​ផ្អាកការផ្តល់ចំនួយថវិកា​ រយៈពេលច្រើនខែ នៃកម្មវិធីជំនួយក្រៅប្រទេស​សហរដ្ឋអាមេរិក​។ បញ្ហានេះ បានបង្កឲ្យ​មាន​ការភ័យជ្រួលច្របល់ជាខ្លាំង ដល់​បណ្តាអង្គការសមាគមនាៗ ដែល​ធ្វើការក្នុងយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងជំងឺអេដស៍​។ ​៥០%នៃថវិការចំណាយ​របស់ អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកជំងឺស៊ីដា គឺបាន​មកពីសហរដ្ឋអាមេរិក។ គិតត្រឹមពេល​នេះ មិនទាន់មាន​ប្រទេសណាមួយ​ចេញមុខ ផ្តល់ប្រាក់នេះជំនួសសហរដ្ឋអាមេរិកទេ​។

លោកស្រី​ Winnie Byanyima លើកឡើងថា លោកស្រី​យល់ ​ថាវាជារឿងសមហេតុផល ដែលសហរដ្ឋអាមេរិក​ចង់​កាត់បន្ថយ​ការចំណាយ​របស់ខ្លួន ក៏ប៉ុន្តែគួរតែធ្វើដោយសន្សឹមៗ ក្នុងរយៈពេលយូរ មិនគួរ​សម្រេច​ផ្តាច់ថវិកាភ្លាម​ៗយ៉ាងលឿនរហ័សបែបនេះ​ទេ។​ ការផ្តាច់ដោយទាន់ហន់​បែបនេះ​​ វាបាន​​ចោទជា​បញ្ហា​ធំ មកលើសកម្មភាពការងារ ​របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ​និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល។ បញ្ហានេះ បានប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងណាស់ ជាពិសេសនៅតាមប្រទេសក្រីក្រនៅអាហ្វ្រិក នៅអាស៊ី និងអាមេរិក​ឡាទីន​។

ផ្អែកតាមមន្ត្រី​​អង្គការសហប្រជាជាតិរូបនេះ​​ ប្រសិនបើស្ថានការណ៍នេះ​​​នៅតែបន្ត ក្នុងរវាង​៤ឆ្នាំទៅមុខ អាចនឹងមានមនុស្ស​ស្លាប់ ចំនួន​៦លាន​៣សែននាក់​បន្ថែមទៀត ដោយសារតែជំងឺអេដស៍​។ ពោល​គឺ​ ១០ដង លើស​ឆ្នាំ​២០២៣ ដែលមានអ្នកស្លាប់​ប្រមាណ​៦សែននាក់​។ លោកស្រី​ Winnie Byanyima ព្រួយថា ការប្រឹងប្រែង​រយៈពេល​២៥ឆ្នាំកន្លងមកនេះ នឹងត្រូវរលាយ​សាបសូន្យ​គួរ​ឲ្យសោកស្តាយ​បំផុត៕