សេចក្តីស្នើច្បាប់ថ្មី៖ មិនបានសំឡេងគ្រប់ ក៏អាចបានអាសនៈរដ្ឋសភាដោយចៃដន្យដែរ

ជាតិ

នយោបាយជាតិ

សេចក្តីស្នើច្បាប់ថ្មី៖ មិនបានសំឡេងគ្រប់ ក៏អាចបានអាសនៈរដ្ឋសភាដោយចៃដន្យដែរ

13, Oct 2017 , 2:33 pm

រូបភាព

រូបភាព៖ សម្តេច ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តី (ខាងឆ្វេងដៃ) និងសម្តេច ស ខេង រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃ (ខាងស្តាំដៃ) និយាយគ្នាខ្សឹបៗ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំពេញអង្គនៃរដ្ឋសភា កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែតុលា ឆ្នាំ២0១៧

ដោយ: ម៉ៅ សុផា

ភ្នំពេញ៖ សេចក្តីស្នើច្បាប់ថ្មី បានកំណត់ថា បើគណបក្សមួយ ត្រូវបានរំលាយ អាសនៈក្នុងរដ្ឋសភារបស់គណបក្សនោះ ត្រូវចែកទៅឲ្យគណបក្សផ្សេង។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មួយចំនួននៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ រិះគន់ថា សេចក្តីស្នើច្បាប់ខាងលើ គឺជាការបង្វែរឆន្ទៈប្រជាពលរដ្ឋ។ ប៉ុន្តែអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានថ្លែងការពារសេចក្តីស្នើច្បាប់នេះ ហើយឆ្លើយតបថា មេដឹកនាំ ក៏ដូចជាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិវិញទេ ដែលក្បត់ឆន្ទៈប្រជាពលរដ្ឋ។

បើប្រជាពលរដ្ឋ មិនបោះឆ្នោតឲ្យ ឬបោះឲ្យដែរ តែមិនគ្រប់ចំនួនតាមការកំណត់របស់ច្បាប់ គណបក្សនយោបាយណាក៏ដោយ មិនអាចទទួលបានអាសនៈក្នុងរដ្ឋសភាឡើយ។ គោលការណ៍នេះ ត្រូវបានអនុវត្តក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ចាប់តាំងពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នាអាណត្តិទី១មកម្ល៉េះ រហូតមកដល់អាណត្តិទី៥នេះ។

ប៉ុន្តែ ខ្លឹមសារច្បាប់បែបនេះ អាចនឹងត្រូវប្រែប្រួល ក្រោមការធ្វើវិសោធនកម្មពីសំណាក់ក្រុមតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ បើគោលការណ៍ឬច្បាប់ខាងលើ ត្រូវបានកែប្រែមែននោះ គណបក្ស ដែលមិនបានទទួលអាសនៈក្នុងរដ្ឋសភាពីការបោះឆ្នោតកន្លងមក អាចនឹងត្រឡប់មកទទួលបានអាសនៈវិញ។

«បើគណបក្សណាមួយ ត្រូវបានរំលាយចោល បេក្ខជននិងតំណាងរាស្ត្រនៃគណបក្សនយោបាយនោះ លែងមានសុពលភាព និងលែងមានគុណសម្បត្តិតទៅទៀតហើយ។ ក្នុងករណីខាងលើនេះ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ត្រូវបែងចែកអាសនៈដែលនៅទំនេរទាំងនោះ ក្នុងរយៈពេល៧ថ្ងៃយ៉ាងយូរ ទៅឲ្យគណបក្សនយោបាយនានា ដែលបានចូលរួមបោះឆ្នោតក្នុងរាជធានី-ខេត្ត ជាមួយ ដោយមិនគិតបញ្ចូលគណបក្ស ដែលកំពុងដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល»។ នេះជាខ្លឹមសារថ្មី នៃមាត្រា១៣៨ ក្នុងសេចក្តីស្នើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ ដែលទើបនឹងតាក់តែងឡើងដោយក្រុមតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។

តាមខ្លឹមសារថ្មីនេះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលមានសំឡេងភាគច្រើនក្នុងរដ្ឋសភា ហើយកំពុងដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល នឹងមិនអាចទទួលបានអាសនៈណាមួយឡើយ បើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវបានរំលាយ។ បើត្រូវបានរំលាយ អាសនៈទាំង៥៥របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ អាចនឹងត្រូវធ្លាក់ទៅលើគណបក្សមួយចំនួន មានដូចជា គណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច គណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ គណបក្សខ្មែរឈប់ក្រ គណបក្សសញ្ជាតិខ្មែរ និងគណបក្សអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចខ្មែរ ជាដើម។ ក៏ប៉ុន្តែ បើយោងតាមការកាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ ដែលចុះផ្សាយថ្ងៃទី១៣ ខែតុលា គណបក្សខ្មែរឈប់ក្រ និងគណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ បានបដិសេធចំណែកអាសនៈរបស់ខ្លួនហើយ បើសិនជាមានការបែងចែកអាសនៈមែននោះ។

សេចក្តីស្នើច្បាប់ខាងលើ ត្រូវបានតាក់តែងឡើង ហើយបញ្ជូនទៅកាន់រដ្ឋសភា ស្របពេលបណ្តឹងសុំឲ្យរំលាយពេលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កំពុងស្ថិតក្នុងដៃតុលាការកំពូល។

លើសពីនេះ ច្បាប់ចំនួន៣ទៀត ដែលរួមមាន ច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសភា និងច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ខេត្ត ក្រុង ស្រុក ខណ្ឌ ក៏ត្រូវបានក្រុមតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា សុំឲ្យរដ្ឋសភា ធ្វើវិសោធនកម្មដែរ។

ចំពោះ ខ្លឹមសារនៃការដកអាសនៈពីគណបក្សដែលត្រូវបានរំលាយ យកទៅឲ្យគណបក្សផ្សេង ដែលទើបនឹងតាក់តែងឡើងក្នុងសេចក្តីស្នើសុំឲ្យធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ក៏មានន័យស្រដៀងគ្នានឹងសេចក្តីស្នើសុំឲ្យធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីការបោះឆ្នោតជ្រើសតំណាងរាស្ត្រ ដែរ។ លោក ឈាង វុន តំណាងរាស្ត្រនិងជាអ្នកនាំពាក្យប្រចាំរដ្ឋសភាពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗយ៉ាងដូច្នេះ។

តំណាងរាស្ត្រ ឬអាសនៈក្នុងរដ្ឋសភានៃគណបក្ស ដែលត្រូវរំលាយ នឹងត្រូវប្រគល់ឲ្យគណបក្សផ្សេង ចុះសេចក្តីស្នើសុំឲ្យធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ មានអត្ថន័យដូច្នេះដែរឬ? ហើយបើគណបក្សមួយត្រូវបានរំលាយ អាសនៈជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់នៃគណបក្សនោះ នឹងត្រូវប្រគល់ឲ្យគណបក្សផ្សេងដែរឬ? នេះជាសំណួរ ដែលសារព័ត៌មានថ្មីៗ សួរទៅកាន់លោក ឈាង វុន ដែលបានឆ្លើយមកវិញយ៉ាងខ្លីថា៖ «ដូចគ្នា»។ តំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារូបនេះ បានបញ្ជាក់ថា៖«យើងមិនទាន់អាចនិយាយអ្វីបានទេ ព្រោះវាមិនទាន់ក្លាយជាច្បាប់។ ឥឡូវ វាគ្រាន់តែជាសេចក្តីស្នើប៉ុណ្ណោះ»។

មាត្រា២០ នៃច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ដែលកំពុងអនុវត្តបច្ចុបន្បន្ន បានចែងថា៖«ក្នុងករណី គណបក្សបោះបង់ចោលអាសនៈ ដែលខ្លួនទទួលបាន គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ត្រូវបែងចែកអាសនៈ ដែលបោះបង់ចោលនោះ ទៅឲ្យបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយផ្សេងទៀត ដែលមានអាសនៈនៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សា [ឃុំ-សង្កាត់] ក្នុងអំឡុងពេលយ៉ាងយូរ១៤ថ្ងៃ....»។

រហូតមកដល់ពេលនេះ គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភា បានពិភាក្សាគ្នារួចហើយ ចំពោះសេចក្តីស្នើច្បាប់ទាំង៤ខាងលើ ហើយក៏ប្រគល់ទៅឲ្យគណៈកម្មការជំនាញនីតិកម្ម ដើម្បីសិក្សានិងពិនិត្យលម្អិត។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់របស់រដ្ឋសភា។ លោក ឡេង ប៉េងឡុង អ្នកនាំពាក្យនិងជាអគ្គលេខាធិការរដ្ឋសភា បានប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗថា នៅពេលការពិនិត្យត្រូវបានបញ្ចប់ គណៈកម្មការជំនាញ នឹងបញ្ជូនសេចក្តីស្នើច្បាប់ទាំងនោះ ទៅកាន់គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍វិញ ហើយចុងក្រោយនឹងត្រូវដាក់ចូលទៅក្នុងកិច្ចប្រជុំពេញអង្គនៃរដ្ឋសភា ដើម្បីអនុម័តជាផ្លូវការ។

សេចក្តីស្នើច្បាប់ទាំង៤ ជាពិសេសសេចក្តីស្នើសុំឲ្យធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ បានរងប្រតិកម្មពីសំណាក់តំណាងរាស្ត្រនិងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មួយចំនួនរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ភាគច្រើននៃមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំងនោះ បានប្រតិកម្មតាមរយៈការបង្ហោះសារនៅលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក។

លោក អេង ឆៃអាង តំណាងរាស្ត្រនិងជាអនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានសរសេរលើគណនីហ្វេសប៊ុកថា៖«ខ្លឹមសារនៃការសុំធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ទាំង៤នេះ គឺយកអាសនៈរបស់គណបក្ស ដែលត្រូវរំលាយដោយតុលាការ ទៅចែកឲ្យគណបក្សផ្សេងៗ។

ចំណែក លោក អ៊ូ ច័ន្ទឫទ្ធិ តំណាងរាស្ត្រនិងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការវិន័យនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានចាត់ទុក សេចក្តីស្នើច្បាប់ខាងលើ ថាជាការបង្វែរឆន្ទ:ម្ចាស់ឆ្នោត ដែលគាំទ្រគណបក្សមួយ យកទៅឲ្យគណបក្សមួយទៀត ហើយអាចនឹងនាំឲ្យមានគ្រោះមហន្តរាយដល់ប្រទេសជាតិ។ លោក បានបង្ហោះសារយ៉ាងដូច្នេះថា៖«គោលបំណងនេះ គឺកាន់តែអាក្រក់បំផុត ព្រោះថាម្ចាស់ឆ្នោតពាក់កណ្តាលនគរបានផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តលើគណបក្សមួយនេះ [គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ] ដូច្នេះមិនត្រូវកែច្បាប់តាមក្រោយ ដើម្បីបង្វែរឆន្ទ:ម្ចាស់ឆ្នោតឡើយ»។

រីឯលោកស្រី ម៉េង សុភារី ប្រធាននាយកដ្ឋាននីតិកម្មនិងកិច្ចការបោះឆ្នោតនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ហើយក៏ជាមេធាវី ដែលការពារក្តីឲ្យឯកឧត្តម កឹម សុខា ផងនោះ ក៏បានរិះគន់ចំពោះការកែប្រែច្បាប់ខាងលើដែរ។ លោកស្រី បានសរសេរសារលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកថា៖«តំណាងរាស្ត្រ ត្រូវបានកើតចេញពីការគាំទ្រ ការពេញចិត្តរបស់ប្រជារាស្ត្រ តាមរយ:ការបោះឆ្នោត ឲ្យធ្វើជាតំណាងរបស់ខ្លួន។ ហេតុនេះ បុគ្គលណា បក្សណា ដែលប្រជារាស្ត្រមិនបានគាំទ្រឲ្យធ្វើជាតំណាងផង គួរមានភាពខ្មាសអៀនក្នុងខ្លួនក្នុងការប៉ុនប៉ង ឃុបឃិត កម្ចាត់អ្នកតំណាងស្របច្បាប់របស់រាស្ត្រ។ រាស្ត្រមិនត្រូវការអ្នកទេ បើរាស្ត្រចង់បានអ្នកជាតំណាង នោះរាស្ត្របោះឆ្នោតឲ្យអ្នកហើយ»។

ឆ្លើយតបនឹងការរិះគន់របស់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានលើកឡើងថា ខ្លឹមសារនៃសេចក្តីស្នើច្បាប់ខាងលើ មិនមែនជាជាការបង្វែរឆន្ទៈប្រជាពលរដ្ឋឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ លោកបានអះអាងថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិវិញទេ ដែលក្បត់ឆន្ទៈប្រជាពលរដ្ឋ ព្រោះគណបក្សនេះ បានប្រព្រឹត្តបទល្មើស ហើយតំណាងរាស្ត្ររបស់ខ្លួន ថែមទាំងមិនសូវចូលរួមប្រជុំក្នុងរដ្ឋសភា ថែមទៀត។

អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារូបនេះ បាននិយាយយ៉ាងដូច្នេះ៖«គាត់ប្រព្រឹត្តបទល្មើស មិនថាគាត់ក្បត់ឆន្ទៈរាស្ត្រផង?។ គាត់ ធ្វើកំហុសខ្លួនឯង ត្រូវបន្ទោសខ្លួនឯង ត្រូវទទួលខុសត្រូវខ្លួនឯង។ គាត់ ជាតំណាងរាស្ត្រ ដែលប្រជាពលរដ្ឋបោះឆ្នោតឲ្យ ដូច្នេះគាត់ ត្រូវបំរើរាស្ត្រ បម្រើជាតិ តែគាត់ មិនដែលចូលសភាទេ តែបើកប្រាក់ខែ។ គាត់ហ្នឹងហើយ ជាអ្នករំលោភឆន្ទៈរាស្ត្រនោះ»។

ថ្មីៗនេះ សម្តេច ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនិងជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក៏បានលើកឡើងដែរ ទាក់ទងនឹងការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះ បានសង្កត់ធ្ងន់ថា៖«បើរំលាយបក្ស១ បក្ស៥ទៀតចូលជំនួស។ បានសេចក្តីថា ពីបក្ស២ ឡើងបក្ស៦នៅក្នុងសភា។ ហើយវានឹងកើតឡើង នៅពេលមិនយូរប៉ុន្មាន នាពេលខាងមុខនេះ។ វាជាស្ថានសួគ៌លោកិយនៃគណបក្សនយោបាយ»។

មាត្រា៧៦ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ បានចែងថា៖«[….] តំណាងរាស្ត្រ ត្រូវជ្រើសតាំងដោយការបោះឆ្នោតជាសាកល ដោយសេរី ដោយស្មើភាព ដោយចំពោះ និងតាមវិធីជ្រើសរើសឆ្នោតជាសម្ងាត់»៕