កញ្ញា ស៊ូ រ៉ូហ្សានិច អាយុ ទើបបានបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់អនុបណ្ឌិតជំនាញ ការគ្រប់គ្រងម៉ាឃីតធីងអន្តរជាតិ នៅសាកលវិទ្យាល័យLeeds ប្រទេសអង់គ្លេសរយៈពេល១ឆ្នាំតាមរយៈអាហារូបករណ៍ Chevening។ ក្រោយពីបានបញ្ចប់ការសិក្សា កញ្ញាមានបំណងជ្រោមជ្រែងផ្នែកម៉ាឃីតធីង ទៅកាន់ក្រុមហ៊ុនជាតិ អន្តរជាតិ និង ស្ថាប័នផ្សេងៗ ដែលអាចជាប្រយោជន៍រយៈពេលវែងដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ កញ្ញាដែលបច្ចុប្បន្នមានអាយុ២៤ឆ្នាំរូបនេះ មើលឃើញថា កាលណាការធ្វើការងារនោះ ប្រកបដោយសីលធម៌ ការជំរុញម៉ាឃីតធីង នៃស្ថាប័នមួយនឹងទាក់ទាញបានអតិថិជនដែលស្ថាប័ននោះ អាចឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការ ហើយកត្តានេះនឹងជំរុញឲ្យវិស័យពាណិជ្ជកម្មនៃសេវាកម្ម ឬ ផលិតផលនៅកម្ពុជាមានការរីកចំរើនកាន់តែប្រសើរ។ ជាមួយគ្នានេះដែរ កញ្ញា ស៊ូ រ៉ូហ្សានិច តែងតែចាប់អារម្មណ៍ និង ធ្វើការងារមួយចំនួនទាក់ទងនឹងសហគ្រិនភាព ហើយចង់បន្តកិច្ចការនេះទៀតនៅថ្ងៃអនាគត ពេលដែលមានឱកាស។
សូមអញ្ជើញអានបទសម្ភាស រវាងលោក ទីន សុខលីម អ្នកកាសែត នៃសារព័ត៌មានអេឡិចត្រូនិកថ្មីៗ និងកញ្ញា Sou Rosanich ជានិស្សិតអាហារូបករណ៍CHEVENINGឆ្នាំ២០១៧ ដូចតទៅ៖
លោក ទីន សុខលីម៖ តើកញ្ញាធ្វើយ៉ាងមិចទើបបានបន្តការសិក្សានៅប្រទេសអង់គ្លេស?
កញ្ញា ស៊ូ រ៉ូហ្សានិច ៖ ការបន្តការសិក្សាជាន់ខ្ពស់នៅប្រទេសអង់គ្លេសជាគោលបំណងធំមួយរបស់ខ្ញុំ។ មុននឹងបានមកបន្តការសិក្សានៅទីនេះ ខ្ញុំបានឆ្លងកាត់ច្រើនដំណាក់កាលក្នុងការដាក់ពាក្យយកអាហារូបករណ៍ CHEVENING របស់រដ្ឋាភិបាលអង់គ្លេស។ ក្នុងនោះរួមមានការដាក់ពាក្យផ្ទាល់ទៅកាន់គណកម្មការ CHEVENING ការដាក់ពាក្យទៅកាន់សកលវិទ្យាល័យ ៣ ផ្សេងគ្នា ការប្រឡងកម្រិតភាសាអង់គ្លេស និង ការបំពេញលក្ខខណ្ឌផ្សេងៗជាច្រើនទៀត ដែលទាំងអស់នេះត្រូវការការរៀបចំរយៈពេលយូរ ភាពអំណត់អត់ធ្មត់ដល់ទីបញ្ចប់។
លោក ទីន សុខលីម៖ មុននឹងបានបន្តការសិក្សានៅប្រទេសអង់គ្លេស តើកញ្ញាមានបទពិសោធន៍អ្វីខ្លះ?
កញ្ញា ស៊ូ រ៉ូហ្សានិច ៖ មុននឹងខ្ញុំមកកាន់ប្រទេសអង់គ្លេស ខ្ញុំបានបញ្ចប់ការសិក្សាបរិញ្ញាប័ត្រផ្នែកពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ និង ផ្នែកអប់រំ ដោយបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី និងប្រទេសថៃ សម្រាប់ការចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអនាគតអ្នកដឹកនាំអាស៊ាន និង កម្មវិធីទាក់ទងនឹងសហគ្រិនភាព និងពាណិជ្ជកម្មផ្សេងៗទៀត។ លើសពីនេះ ខ្ញុំក៏មានបទពិសោធន៍ការងាររយៈពេល ២ឆ្នាំ ទាក់ទងនឹងផ្នែកឌីជីថលម៉ាឃីតធីង និងផ្នែកធនធានមនុស្ស និងការងារស្ម័គ្រចិត្តជាច្រើនផងដែរ។
លោក ទីន សុខលីម៖ តើកញ្ញាបានត្រៀមលក្ខណៈសម្បត្តិអ្វីខ្លះ មុននឹងទទួលជ័យលាភីអាហារូបករណ៍នេះ?
កញ្ញា ស៊ូ រ៉ូហ្សានិច ៖ ដូចដែលខ្ញុំបានលើកឡើងខ្លះៗ នេះជាការរៀបចំរយៈពេលវែងដោយមានការអត់ធ្មត់ខ្ពស់។ ដើម្បីទទួលបានជ័យលាភីអាហារូបករណ៍នេះ ខ្ញុំផ្តោតដំបូងលើការបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាប័ត្រដោយលទ្ធផលល្អ ការពង្រឹងសមត្ថភាពភាសាអង់គ្លេស និង បទពិសោធន៍ក្នុងបរិបទការងារដែលគោរពតាមលក្ខខណ្ឌអាហារូបករណ៍។ អ្វីដែលសំខាន់ជាងនេះទៀត គឺការមានគម្រោងច្បាស់លាស់នៅអ្វីដែលខ្លួនស្រលាញ់ និងភារកិច្ចដែលចង់បំពេញដើម្បីជាប្រយោជន៍ ដល់សេដ្ឋកិច្ចសង្គម និងប្រទេសទាំងមូល។ ទាំងនេះទាមទារឲ្យសរសេរចេញជាសំណេរក្បោះក្បាយ និង ប្រាកដប្រជា។ ដូច្នេះការសរសេរមានបែបបទក៏ជាលក្ខណៈសម្បត្តិមួយដែរ។ ចំណុចសំខាន់មួយទៀតគឺជាការប្តេជ្ញាលះបង់ពេលវេលាផ្ទាល់ខ្លួនដើម្បីសម្រេចកិច្ចការនេះ ដែលមិនមែនជារឿងងាយស្រួលឡើយ បើសិនយើងស្ថិតក្នុងកាលទេសៈកំពុងសិក្សា ឬ បំពេញការងារពេញម៉ោង។ ទំហំការងារនេះមិនអាចបញ្ចប់ក្នុងរយៈពេលមួយយប់បានទេ ដូច្នេះវាទាមទារឲ្យខ្ញុំប្រឹងប្រែងដល់ទីបញ្ចប់។
លោក ទីន សុខលីម៖ ហេតុអ្វីបានជាកញ្ញាជ្រើសរើសជំនាញការគ្រប់គ្រងម៉ាឃីតធីងអន្តរជាតិ បន្តការសិក្សាថ្នាក់អនុបណ្ឌិត នៅសាកលវិទ្យាល័យនេះ?
កញ្ញា ស៊ូ រ៉ូហ្សានិច ៖ អរគុណ នេះជាសំណួរមួយល្អ។ សំរាប់មុខជំនាញនេះ ខ្ញុំជ្រើសរើសដោយការស្រលាញ់ពេញចិត្ត ១០០ភាគរយ។ មុននឹងមករៀននៅប្រទេសអង់គ្លេស ខ្ញុំបានធ្វើការទាក់ទងនឹងផ្នែកនេះតាំងពីឆ្នាំ២០១៤ និងធ្វើគម្រោងផ្សេងៗ កន្លងមកពាក់ពន្ធ័នឹងពាណិជ្ជកម្ម និងការច្នៃប្រឌិត ដែលផ្នែកម៉ាឃីតធីងជាផ្នែកមួយតម្រូវឲ្យមានការច្នៃប្រឌិតខ្ពស់ ដូច្នេះជំនាញនេះបានចាក់ស្រេះក្នុងផ្នត់គំនិតខ្ញុំតាំងពីចាប់ផ្តើមដំបូង។ ជំនាញម៉ាឃីតធីង សម្រាប់ខ្ញុំជាជំនាញមួយដែលមិនទូទៅ វាជាសមត្ថភាព ជាបរិបទគំនិត ជាអត្តចរិត ដែលគួបផ្សំនឹងការពង្រឹងបន្ថែមតាមរយៈការសិក្សា និងការងារ។ ដូច្នេះទើបការបន្តសិក្សាផ្នែកនេះមានសារះសំខាន់ចំពោះខ្ញុំ។ សម្រាប់ការសិក្សានេះផងដែរ ក្រៅពីជ្រើសរើសប្រទេសអង់គ្លេស ខ្ញុំក៏មានមូលហេតុក្នុងការជ្រើសរើសសកលវិទ្យាល័យ Leeds។ សាកលវិទ្យាល័យ Leeds ជាអ្នកបង្កើតដំបូងមួយនៃ Russell Group ដ៏ល្បីល្បាញដែលជាក្រុមសកលវិទ្យាល័យផ្តោតសំខាន់ទៅលើការស្រាវជ្រាវ (research) ដែលខ្ញុំគិតថាជាចំណុចមួយសំខាន់សម្រាប់វិស័យអប់រំក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយក៏សំខាន់សម្រាប់ខ្ញុំផ្ទាល់ព្រោះខ្ញុំមានបំណងឲ្យនិក្ខេបបទរបស់ខ្ញុំជាទិន្នន័យសុក្រិត និងឯកសារមានតម្លៃ សម្រាប់សង្គមកម្ពុជាទោះតិចក្តីច្រើនក្តី។ សាលាពាណិជ្ជកម្ម (Business School) នៅសកលវិទ្យាល័យ Leeds ក៏ជាបណ្តុំមុខជំនាញដែលផ្តល់ការអប់រំមានគុណភាព និងមានប្រជាប្រិយភាពជាយូរមកហើយ ហើយដែលជំនាញម៉ាឃីតធីងផ្ទាល់តែម្តងបានទទួលចំណាត់ថ្នាក់លេខ១ សម្រាប់ឆ្នាំ២០១៦ ក្នុងចំណោម សាកលវិទ្យាល័យទាំងអស់នៅក្នុងចក្រភពអង់គ្លេស។ មូលហេតុទាំងនេះធ្វើឲ្យខ្ញុំជឿថា ការជ្រើសរើសជំនាញ និង សាកលវិទ្យាល័យ ពិតជាមិនផ្តោតសំខាន់ទៅលើទីតាំង ឬកត្តាផ្សេងៗដែលមិនសូវពាក់ពន្ធ័នឹងអនាគតសិក្សាឡើយ។
លោក ទីន សុខលីម៖ តើកញ្ញាមើលឃើញបទពិសោធន៍ការសិក្សានៅUK និងកម្ពុជាខុសគ្នាយ៉ាងណាដែរ?
កញ្ញា ស៊ូ រ៉ូហ្សានិច ៖ ជាដំបូងខ្ញុំគិតថាវិស័យអប់រំនៅកម្ពុជា មានការរីកចម្រើនច្រើនជាងមុនឆ្ងាយបច្ចុប្បន្នការសិក្សាមានភាពតឹងរឹងជាងមុន ហើយសកលវិទ្យាល័យកម្ពុជាជាច្រើនមានការសហការជាដៃគូ និង ជំនួយពីសកលវិទ្យាល័យល្អៗនៅក្រៅប្រទេស ដែលផ្តល់ឱកាសឲ្យនិស្សិតកម្ពុជាទទួលបានការអភិវឌ្ឍចំណេះ និង ជំនាញច្រើនជាងមុន ដែលនេះនឹងរៀបចំពួកគេឲ្យមានភាពខ្លាំងជាងមុនទាំងទស្សនវិស័យ និង ការប្រកបការងារបន្ទាប់ពីរៀនចប់។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើប្រៀបធៀបជាមួយចក្រភពអង់គ្លេស ខ្ញុំយល់ថាការសិក្សានៅកម្ពុជានៅមានកម្រិតច្រើនទាំងផ្នែកយុទ្ធសាស្ត្រនិងការអនុវត្ត។ ក្នុងនោះខ្ញុំមើលឃើញផ្នែកស្រាវជ្រាវនៅមានចំណុចខ្វះខាត។ ខ្ញុំគិតថាសាស្ត្រាចារ្យតែងតែខិតខំប្រឹងប្រែង ឲ្យសិស្សនិស្សិតមានជំនាញក្នុងការសរសេរកិច្ចស្រាវជ្រាវឲ្យមានគុណភាព តែអ្វីដែលខ្ញុំគិតថាអាចបំពេញចន្លោះបានថែមទៀត គឺការផ្តល់អាទិភាពឲ្យវិស័យមួយនេះ ទៅជាផ្នែកមួយសំខាន់ក្នុងប្រព័ន្ធអប់រំ។ វានឹងជារឿងមួយប្រសើរខ្លាំងនៅពេលជំនាញនេះត្រូវបានផ្តោតសំខាន់ចាប់តាំងពីថ្នាក់វិទ្យាល័យ ដែលធ្វើឲ្យនិស្សិតមានចំណេះដឹងជ្រៅជ្រះ នៅពេលពួកគេធ្វើការស្រាវជ្រាវ នៅកម្រិតបរិញ្ញាប័ត្រ និងជួបបញ្ហាតិចតួចបំផុតក្នុងថ្នាក់អនុបណ្ឌិត និង បណ្ឌិត។ ចំពោះផ្នែកផ្សេងៗទៀតទាក់ទងនឹងបទពិសោធន៍សិក្សា សាកលវិទ្យាល័យអង់គ្លេសមានភាពដាច់ខាត សំរាប់វិន័យនៃការសិក្សា និងបំពេញការងារសាលាគ្រប់ប្រភេទ។ ការសិក្សានៅអង់គ្លេសផ្តោតលើការអាន និង ស្រាវជ្រាវខ្លាំងបំផុត ដែលនៅកម្ពុជានៅខ្វះនៅឡើយ។ ទោះជាយ៉ាងណា ខ្ញុំយល់ថាកម្ពុជានឹងបន្តវិវត្តម្តងបន្តិចៗឲ្យកាន់តែល្អជាងនេះ។
លោក ទីន សុខលីម៖ តើកញ្ញាជួបផលលំបាកអ្វីខ្លះចំពោះការសិក្សានៅទីនោះ?
កញ្ញា ស៊ូ រ៉ូហ្សានិច ៖ ផលលំបាកសំរាប់ខ្ញុំគឺដូចជានិស្សិតគ្រប់រូប ការសិក្សានៅទីនេះទាមទារឲ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ និង ការចំណាយពេលវេលាច្រើនបំផុត។ អ្វីដែលជាការលំបាកដំណាក់កាលដំបូង គឺការដែលនិស្សិតអន្តរជាតិបន្តការសិក្សានៅបរទេស ហើយត្រូវរៀនប្តូរបែបបទនៃការបំពេញការងារសាលា (ជាក់ស្តែងការសរសេរ) ស្ទើរតែទាំងស្រុង។ ការសិក្សានៅអង់គ្លេសពឹងផ្អែកចំបងលើការសរសេរដែលប្រកបដោយការវិភាគពិស្តារ ការលើកឡើងនូវទិន្នន័យច្បាស់លាស់ពីឯកសារយោង និង ការយកទ្រឹស្តីមកប្រៀបធៀប និងពិនិត្យពិច័យត្រឹមត្រូវ។ ទាំងនេះសុទ្ធតែជាអ្វីដែលត្រូវរៀនសូត្រ និងបំពេញឲ្យការសិក្សាមានជោគជ័យពិតប្រាកដ។
លោក ទីន សុខលីម៖ ក្រោយពីបញ្ចប់ការសិក្សា តើកញ្ញានឹងធ្វើអ្វីបន្ទាប់?
កញ្ញា ស៊ូ រ៉ូហ្សានិច ៖ គោលបំណងខ្ញុំពីដំបូងនៅមិនផ្លាស់ប្តូរ មុននឹងក្រោយបញ្ចប់ការសិក្សា ខ្ញុំមានបំណងជ្រោមជ្រែងផ្នែកម៉ាឃីតធីងទៅកាន់ក្រុមហ៊ុនជាតិ អន្តរជាតិ និង ស្ថាប័នផ្សេងៗដែលអាចជាប្រយោជន៍រយៈពេលវែងដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ ខ្ញុំយល់ថា កាលណាការធ្វើការងារនោះ ប្រកបដោយសីលធម៌ ការជំរុញម៉ាឃីតធីង នៃស្ថាប័នមួយនឹងទាក់ទាញបានអតិថិជនដែលស្ថាប័ននោះ អាចឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការ ហើយកត្តានេះនឹងជំរុញឲ្យវិស័យពាណិជ្ជកម្មនៃសេវាកម្ម ឬ ផលិតផលនៅកម្ពុជាមានការរីកចំរើនកាន់តែប្រសើរ។ ជាមួយគ្នានេះដែរ ខ្ញុំតែងតែចាប់អារម្មណ៍ និង ធ្វើការងារមួយចំនួនទាក់ទងនឹងសហគ្រិនភាព ដូច្នេះខ្ញុំបន្តកិច្ចការនេះទៀតនៅថ្ងៃអនាគត ពេលដែលមានឱកាស។
លោក ទីន សុខលីម៖ តើអ្វីដែលជាសាររបស់កញ្ញាទៅកាន់និស្សិតផ្សេងទៀត ដែលមានបំណងសិក្សានៅទីនោះ?
កញ្ញា ស៊ូ រ៉ូហ្សានិច ៖ ខ្ញុំសូមលើកទឹកចិត្ត និងគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងឲ្យនិស្សិតកម្ពុជាបន្តអភិវឌ្ឍចំណេះដឹងឲ្យបានខ្ពង់ខ្ពស់មិនថាចាស់ឬក្មេង ប្រុសឬស្រី។ ការអប់រំជាផ្នែកមួយដែលមិនអាចខ្វះបានសំរាប់សង្គម ហើយវាជាចំណុចគោលក្នុងការអភិវឌ្ឍ។ ក្រៅពីលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យដូចជាកម្រិត GPA កម្រិតភាសាអង់គ្លេស ការណែនាំពីសាស្ត្រាចារ្យ និង ចំណុចទូទៅទាំងឡាយដែលនិស្សិតគួរបំពេញ ខ្ញុំគាំទ្រនិស្សិតខ្មែរឲ្យស្វែងយល់ និង សម្រេចនូវអ្វីដែលខ្លួនស្រលាញ់ពេញចិត្ត ព្រោះមានតែការងារដែលខ្លួនចូលចិត្តទេ ដែលផ្តល់នូវលទ្ធផលល្អពិតប្រាកដក្នុងពេលយូរអង្វែង។ មុននឹងសម្រេចចិត្តបន្តការសិក្សា ត្រូវមានភាពច្បាស់លាស់ជាមួយខ្លួនឯងជាមុនសិន។ ការសិក្សាក្រៅប្រទេសមិនមែនជាបញ្ហាងាយស្រួល មិនមែនជាទំនោរប្រជាប្រិយភាព ហើយមិនមែនជាការបំពេញពេលវេលាទំនេរនោះឡើយ។ ខ្ញុំសូមឲ្យនិស្សិតទាំងអស់មានការស្រលាញ់ពេញចិត្តពិតប្រាកដនូវអ្វីដែលយើងចង់ចាប់យក ហើយមានគម្រោងច្បាស់លាស់ក្នុងការចាប់យកនោះ ព្រោះទាំងនេះវានឹងបង្ហាញក្នុងសំណេរក្នុងការដាក់ពាក្យ និងការសម្ភាសរបស់យើង។ យើងអាចចោទ សួរខ្លួនឯងថា តើយើងមានចំណូលចិត្តធ្វើអ្វី? ហើយតើយើងអាចរួមចំណែកឲ្យកម្ពុជាប្រសើរជាងមុនតាមរយៈចំណូលចិត្តនោះដោយវិធីណា? យើងគួរចងចាំថាអំពើគ្រប់យ៉ាងរបស់យើងក្នុងការសិក្សា ការប្រកបការងារ និងអ្វីៗផ្សេងៗជាច្រើនទៀត វានឹងជះឥទ្ធិពលទៅលើអ្វីមួយទៀត។ ដូច្នេះប្រសិនបើយើងមានភាពប្រាកដប្រជា និងមានសេចក្តីស្រលាញ់ដៅក្នុងទឹកចិត្តហើយ នោះអ្វីដែលយើងធ្វើនឹងមានឥទ្ធិពលវិជ្ជមានក្នុងពេលណាមួយនាពេលអនាគត៕