បទវិភាគ
×![]()
ភ្នំពេញ៖ ប្រទេសចិនបានកកើតឡើងតាំងពីបុរេប្រវត្តិសាស្ត្រមក។ មកដល់ពេលនេះ ចិនមានប្រជាជនជាង១៤០០លាននាក់ ម្ល៉ោះហើយអ្នកប្រាជ្ញជនជាតិចិន ក៏មានចំនួនកាន់តែច្រើនផង ដែរ។ តាំងពីសម័យអតីតកាលមក មានអ្នកប្រាជ្ញចិនល្បីៗជាច្រើន បានបន្សល់ទ្រឹស្តីល្អៗ សម្រាប់កូនចៅចិនជំនាន់ក្រោយ។
១) ខុងជឺ (Confucius) អ្នកប្រាជ្ញចិនឆ្នាំ ៥៥១ដល់ ៤៧៩ មុនគ្រឹស្តសករាជ។ ទ្រឹស្តីរបស់គាត់ មានតម្លៃតាំងពីសម័យបុរេប្រវត្តិ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។ ទ្រឹស្តីទាំងនោះរួមមាន៖
ក) ការគ្រប់គ្រងដែលមានសណ្តាប់ធ្នាប់ គឺត្រូវប្រើទ្រឹស្តី «កែតម្រូវឲ្យត្រូវតាមឈ្មោះ» ពោល គឺមនុស្សត្រូវស្គាល់ឈ្មោះ និងគោរពតួនាទីរៀងៗខ្លួន។
ខ) ក្នុងការគ្រប់គ្រងដែលល្អ គឺប្រើគុណធម៌ ល្អជាងប្រើច្បាប់។
គ) អំពើណាដែលអ្នកមិនចង់ឲ្យគេធ្វើមកលើរូបអ្នក ចូរអ្នកកុំធ្វើអំពើនោះទៅលើអ្នកដទៃ។
ឃ) ដើម្បីឲ្យមនុស្សមានគុណធម៌ គឺចាប់ផ្តើមពីឆន្ទៈ និងការអប់រំ…។
២) ស៊ុនស៊ឺ (អ្នកប្រាជ្ញផ្នែកយុទ្ធសាស្ត្រសង្គ្រាម)៖
«បើយើងនៅជិត ត្រូវធ្វើឲ្យសត្រូវយល់ថា យើងនៅឆ្ងាយ តែបើយើងនៅឆ្ងាយត្រូវធ្វើឲ្យសត្រូវយល់ថាយើងនៅជិត…»។
៣) តេង ស៊ាវពីង គឺរដ្ឋបុរសរបស់ចិនសតវត្សទី២០ និងជាអ្នកធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចចិនមានការរីកចម្រើនរហូតក្លាយជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។
ទ្រឹស្តីដែលល្បីល្បាញរបស់គាត់ គឺ «មិនខ្វល់ថា ឆ្មាស ឬ ឆ្មាខ្មៅនោះទេ ឲ្យតែចាប់កណ្តុរបាន គឺប្រើទាំងអស់…»។
៤) អ្នកប្រាជ្ញនៅក្នុងរឿងសាមកុក(នគរទាំងបី)
លាវប៉ី (អ្នកគ្រប់គ្រងនគរស៊ូ)៖
ក) ស៊ូឲ្យមនុស្សក្នុងលោកក្បត់ខ្ញុំ តែខ្ញុំមិនក្បត់មនុស្សក្នុងលោកដាច់ខាត។
ខ) ពេលជ្រកកោនកន្លែងគេ រឿងអ្វីក៏ត្រូវអត់ធ្មត់។
គ) គុណធម៌ គឺជាឬសគល់ឈរជើងរបស់ខ្ញុំ។
ឆាវឆាវ (អ្នកគ្រប់គ្រងនគរអ៊ូយ)៖
ក)ខ្ញុំសុខចិត្តក្បត់មនុស្សក្នុងលោក តែមិនឲ្យមនុស្សក្នុងលោកក្បត់ខ្ញុំនោះទេ។
ខ) តាំងពីដើមមក ប្រើមនុស្ស ទុកចិត្តទើបប្រើ បើសង្ស័យមិនប្រើ។
គ) បរាជ័យមានអ្វីគួរឲ្យខ្លាច តែអ្វីដែលគួរឲ្យនោះ គឺចិត្តបរាជ័យ។
ចូវអ៊ី (មេទ័ពធំរបស់នគរតុងអ៊ូ)៖
ក)បើចង់ឈ្នះសត្រូវយកសត្រូវធ្វើជាគ្រូ
ខ)បើចង់សួរគេ ត្រូវដឹងចម្លើយរបស់គេមុន ចាំសួរ!
ខុងមិញ(ទីប្រឹក្សារបស់លាវប៉ី)៖
ក) បើស្លាប់អាចដោះស្រាយបញ្ហាបាន មនុស្សខំរស់ដើម្បីអ្វី!
ខ) សន្សឹមៗ បើទោះបីមិនឆាប់ឈ្នះ ក៏មិនបរាជ័យដែរ។
លូស៊ូ (ទីប្រឹក្សានគរតុងអ៊ូ)៖
«សត្រូវស្រួលទប់ទល់ ហើយមិត្តភក្តិក៏ស្រួលទប់ទល់ដែរ តែមនុស្សដែលជាមិត្តផង និងសត្រូវផង គឺពិបាកទប់ទល់ខ្លាំងណាស់»។
ស៊ឺម៉ាអ៊ី៖
«ខ្ញុំដកដាវតែមួយលើក តែខ្ញុំសំលៀងវា១០ឆ្នាំហើយ»។ ស៊ុនឈាន(អ្នកគ្រប់គ្រងនគរតុងអ៊ូ)៖ «មានតែយើងខ្លាំងខ្លួនឯងទេ ទើបអ្នកដទៃព្រមជួយយើង»។
គួនអ៊ី(ប្អូនទី២របស់លីប៉ី)៖
«គុណធម៌ គឺមានសារសំខាន់ជាងជីវិតទៅទៀត»៕
១) ខុងជឺ (Confucius) អ្នកប្រាជ្ញចិនឆ្នាំ ៥៥១ដល់ ៤៧៩ មុនគ្រឹស្តសករាជ។ ទ្រឹស្តីរបស់គាត់ មានតម្លៃតាំងពីសម័យបុរេប្រវត្តិ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។ ទ្រឹស្តីទាំងនោះរួមមាន៖
ក) ការគ្រប់គ្រងដែលមានសណ្តាប់ធ្នាប់ គឺត្រូវប្រើទ្រឹស្តី «កែតម្រូវឲ្យត្រូវតាមឈ្មោះ» ពោល គឺមនុស្សត្រូវស្គាល់ឈ្មោះ និងគោរពតួនាទីរៀងៗខ្លួន។
ខ) ក្នុងការគ្រប់គ្រងដែលល្អ គឺប្រើគុណធម៌ ល្អជាងប្រើច្បាប់។
គ) អំពើណាដែលអ្នកមិនចង់ឲ្យគេធ្វើមកលើរូបអ្នក ចូរអ្នកកុំធ្វើអំពើនោះទៅលើអ្នកដទៃ។
ឃ) ដើម្បីឲ្យមនុស្សមានគុណធម៌ គឺចាប់ផ្តើមពីឆន្ទៈ និងការអប់រំ…។
២) ស៊ុនស៊ឺ (អ្នកប្រាជ្ញផ្នែកយុទ្ធសាស្ត្រសង្គ្រាម)៖
«បើយើងនៅជិត ត្រូវធ្វើឲ្យសត្រូវយល់ថា យើងនៅឆ្ងាយ តែបើយើងនៅឆ្ងាយត្រូវធ្វើឲ្យសត្រូវយល់ថាយើងនៅជិត…»។
៣) តេង ស៊ាវពីង គឺរដ្ឋបុរសរបស់ចិនសតវត្សទី២០ និងជាអ្នកធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចចិនមានការរីកចម្រើនរហូតក្លាយជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។
ទ្រឹស្តីដែលល្បីល្បាញរបស់គាត់ គឺ «មិនខ្វល់ថា ឆ្មាស ឬ ឆ្មាខ្មៅនោះទេ ឲ្យតែចាប់កណ្តុរបាន គឺប្រើទាំងអស់…»។
៤) អ្នកប្រាជ្ញនៅក្នុងរឿងសាមកុក(នគរទាំងបី)
លាវប៉ី (អ្នកគ្រប់គ្រងនគរស៊ូ)៖
ក) ស៊ូឲ្យមនុស្សក្នុងលោកក្បត់ខ្ញុំ តែខ្ញុំមិនក្បត់មនុស្សក្នុងលោកដាច់ខាត។
ខ) ពេលជ្រកកោនកន្លែងគេ រឿងអ្វីក៏ត្រូវអត់ធ្មត់។
គ) គុណធម៌ គឺជាឬសគល់ឈរជើងរបស់ខ្ញុំ។
ឆាវឆាវ (អ្នកគ្រប់គ្រងនគរអ៊ូយ)៖
ក)ខ្ញុំសុខចិត្តក្បត់មនុស្សក្នុងលោក តែមិនឲ្យមនុស្សក្នុងលោកក្បត់ខ្ញុំនោះទេ។
ខ) តាំងពីដើមមក ប្រើមនុស្ស ទុកចិត្តទើបប្រើ បើសង្ស័យមិនប្រើ។
គ) បរាជ័យមានអ្វីគួរឲ្យខ្លាច តែអ្វីដែលគួរឲ្យនោះ គឺចិត្តបរាជ័យ។
ចូវអ៊ី (មេទ័ពធំរបស់នគរតុងអ៊ូ)៖
ក)បើចង់ឈ្នះសត្រូវយកសត្រូវធ្វើជាគ្រូ
ខ)បើចង់សួរគេ ត្រូវដឹងចម្លើយរបស់គេមុន ចាំសួរ!
ខុងមិញ(ទីប្រឹក្សារបស់លាវប៉ី)៖
ក) បើស្លាប់អាចដោះស្រាយបញ្ហាបាន មនុស្សខំរស់ដើម្បីអ្វី!
ខ) សន្សឹមៗ បើទោះបីមិនឆាប់ឈ្នះ ក៏មិនបរាជ័យដែរ។
លូស៊ូ (ទីប្រឹក្សានគរតុងអ៊ូ)៖
«សត្រូវស្រួលទប់ទល់ ហើយមិត្តភក្តិក៏ស្រួលទប់ទល់ដែរ តែមនុស្សដែលជាមិត្តផង និងសត្រូវផង គឺពិបាកទប់ទល់ខ្លាំងណាស់»។
ស៊ឺម៉ាអ៊ី៖
«ខ្ញុំដកដាវតែមួយលើក តែខ្ញុំសំលៀងវា១០ឆ្នាំហើយ»។ ស៊ុនឈាន(អ្នកគ្រប់គ្រងនគរតុងអ៊ូ)៖ «មានតែយើងខ្លាំងខ្លួនឯងទេ ទើបអ្នកដទៃព្រមជួយយើង»។
គួនអ៊ី(ប្អូនទី២របស់លីប៉ី)៖
«គុណធម៌ គឺមានសារសំខាន់ជាងជីវិតទៅទៀត»៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
