ដោយ៖ហេង ឧត្តម/RFI
ថ្ងៃទី២០ ខែមករា តុលាការនៅប្រទេសវៀតណាម បានសម្រេចកាត់ទោស ជនជាតិភាគតិច ចំនួនជិត ១០០ នាក់ ពីបទល្មើសភេរវនិយម នៅក្នុងករណីបាញ់រះទៅលើការិយាល័យរដ្ឋបាលនិងប៉ុស្តិ៍ប៉ូលិស ដែលបណ្តាលឲ្យមនុស្ស ៩ នាក់ស្លាប់។ ក្នុងនោះ ៤នាក់ ជាប៉ូលិស ២នាក់ជាភ្នាក់ងារនគរបាលនៅមូលដ្ឋាន ហើយស្លាប់ប្រជាជនស៊ីវិល ៣នាក់។ ហេតុការណ៍បាញ់រះនោះ បានកើតឡើងកាលពីពាក់កណ្តាលឆ្នាំទៅមិញ តែតុលាការទើបតែជម្រះទោសនៅពេលនេះ។
បើតាមសាលក្រមជម្រះក្តី ក្នុងចំណោមអ្នកជាប់ទោសជិត១០០នាក់នោះ គឺ ជនត្រូវចោទ ១០ នាក់ ត្រូវតុលាការវៀតណាម ផ្តន្ទាទោស ដាក់ពន្ធនាគារ អស់១ជីវិត ហើយអ្នកផ្សេងទៀត ជាប់ក្រោយចម្រឹងដែក ចន្លោះពី ៩ ខែ រហូតដល់ ២៥ ឆ្នាំ ទៅតាមស្ថានទម្ងន់ទោសរៀងៗខ្លួន។
សេចក្តីរាយការណ៍របស់ Frédéric Noir អ្នកកាសែតវិទ្យុបារាំង RFI ដែលឈរជើងនៅក្រុងហូជីមិញ បានឲ្យដឹងថា ស្រុកសង្គមនិយមដូចនៅវៀតណាម គឺបានហាមឃាត់ការប្រើប្រាស់អាវុធយ៉ាងតឹងតែង ហើយការបាញ់រះនៅទីសាធារណៈ ជាករណីកម្របំផុត។ ប៉ុន្តែរឿងបាញ់រះដ៏កម្រ ក៏បានផ្ទុះឡើង នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣ នៅ ខេត្ត ដាក់ឡាក់ ចម្ងាយប្រមាណជា ៣០០ គីឡូម៉ែត្រ ពីទីក្រុងហូជីមិញ (អតីតព្រៃនគរ ឬហៅតាមបារាំង សៃហ្គុង)។
ក្រោយហេតុការណ៍ស្ងប់ស្ងាត់ នគរបាលវៀតណាម បានប្រមូលចាប់រឹបអូសវត្ថុតាង សរុប កាំភ្លើង ២៣ ដើម, គ្រាប់បែកដៃ ២ គ្រាប់ និង គ្រាប់កាំភ្លើង ជាង ១០០០ គ្រាប់ ព្រមទាំងគ្រឿងផ្ទុះផ្សេងៗទៀត។ ទន្ទឹមនឹងគ្នានោះ អាជ្ញាធរវៀតណាម បានស្រាវជ្រាវរាវរកមុខជនដៃដល់ និងចាប់ឃាត់ខ្លួនមនុស្ស ៩៨នាក់ ដែលសុទ្ធសឹងតែមនុស្សពេញកម្លាំង មានវ័យចន្លោះ ពី ១៨ ទៅ ៥៦ ឆ្នាំ។ នេះបើតាមសារព័ត៌មានក្នុងស្រុកវៀតណាម VNEpress ផ្សាយថ្ងៃទី២០មករា។
ពួកចៅក្រមវៀតណាម បានចោទប្រកាន់ពួកគេទាំងនោះថា មានចេតនាធ្វើអបគមន៍ចង់បំបែករដ្ឋ និងប្រព្រឹត្តបទល្មើសភេរវកម្មប្រឆាំងរដ្ឋអំណាចសង្គមនិយមវៀតណាម ព្រមទាំងចោទទៀតថា ពួកគេមួយចំនួន ប្រព្រឹត្តល្មើសដោយខ្វះការយល់ដឹង និងបានទទួលជំនួយពីបក្សពួកដៃជើង ដែលរស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិក។
ជាការកត់សម្គាល់ នៅវៀតណាម អ្នករស់នៅតំបន់ភ្នំ ឬ អ្នកលើ ឬក៏ បារាំង ហៅថា Les Montagnards គឺសំដៅទៅដល់ក្រុមបណ្តាជនជាច្រើនរស់នៅតំបន់ភ្នំ មានដូចជា ពួកជនជាតិ ហ្មង, ពូនង (ភ្នង), ចរ៉ាយ, រដេរ, រ៉ាគ្លាយ, បាហ្នារ, សេដាង (ស្តឹង ឬស្ទៀង), ស្រែ (សម្រែ) ។ល។ នៅក្នុងជំនាន់សម័យសង្គ្រាមអាមេរិក-វៀតណាម ក្រុមអ្នករស់នៅតំបន់ភ្នំនេះ មានអ្នកមួយចំនួន ពិសេស ពូនង បានជួយតស៊ូពួតដៃជាមួយកងទ័ពអាមេរិក ទប់ទល់ប្រឆាំងវៀតណាមកុម្មុយនិស្ត។ សព្វថ្ងៃ ពួកគេខ្លះ បាននិរទេសខ្លួន តាំងលំនៅក្នុងទឹកដីអាមេរិក ក្រោយពីសង្គ្រាមរលត់ទៅ។
ប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ ក្រុមជនជាតិភាគតិច រស់នៅតាមភ្នំ នៅវៀតណាម គឺប្រឈមមុខយ៉ាងតឹងតែងជាមួយអាជ្ញាធរវៀតណាម ហើយបើតាមក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវខាងនរវិទ្យា គឺ ជម្លោះប្រឈមមុខដាក់គ្នានោះ ក៏ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាកម្មសិទ្ធដីធ្លី និងបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច៕