ការរំលោភសិទ្ធិការងារ អំពើហិង្សា ទីផ្សារកសិផល កិច្ចគាំពារសង្គម និងបញ្ហាផ្សេងៗទៀត សុទ្ធតែជាក្តីកង្វល់ និងសំណូមពររបស់តំណាងកម្មករ កសិករ ដែលចង់ឃើញបណ្តាគណបក្សនយោបាយដោះស្រាយ ខណៈការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ កាន់តែខិតជិតមកដល់។ អ្នកតំណាងទាំងនោះ បានបង្ហាញពីជំហររបស់ខ្លួន នៅចំពោះមុខតំណាងគណបក្សនយោបាយចំនួន៤ នាវេទិកាសាធារណៈ ក្នុងទិវាពលកម្មអន្តរជាតិ ១ឧសភា ក្នុងភោជនីយដ្ឋានមួយនៅរាជធានីភ្នំពេញ។
ក្រោមប្រធានបទស្តីពី «គោលនយោបាយរបស់គណបក្សនយោបាយសម្រាប់វិស័យការងារនៅកម្ពុជា» លោក សោម អូន តំណាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក ថាច់ សេដ្ឋា អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក យ៉េង វីរៈ ប្រធានគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន និងលោក វើន វន ពីគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច បានស្តាប់ការត្អូញត្អែរ និងការទាមទារជាច្រើនពីកម្មករ កសិករ អ្នករងគ្រោះដីធ្លី និងតំណាងពួកគេ។
តំណាងសហជីពចង់ឃើញគោលនយោបាយច្បាស់លាស់ទាក់ទងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ លោក វន់ ពៅ ប្រធានសមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធលើកឡើងថា អ្នកសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធមិនទាន់បានទទួលកិច្ចគាំពារសង្គម ឬមានការចែងគោលនយោបាយឲ្យដល់ពួកគេនោះឡើយ។ លោកបានកត់សម្គាល់ថា អំឡុងឆ្នាំ២០១៨ រដ្ឋាភិបាលធ្លាប់គិតគូរពីប័ណ្ណមូលនិធិសមធម៌សុខាភិបាល ឬប័ណ្ណប.ស.ស (បេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គម) ប៉ុន្តែនៅឆ្នាំ២០២០ ក៏ផ្អាកលែងផ្ដល់ឲ្យវិញ។ ក្នុងស្ថានភាពនៃវិបត្តិកូវីដ-១៩ នេះ អ្នកសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធបានទទួលប្រាក់ឧបត្ថម្ភតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ពីគោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាល។
លោក វន់ ពៅ ប្រធានសមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ។ រូបពី CCHR
«បញ្ហាទាំងនេះ រដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន បានផ្តល់ហេតុផលថា ក្រុមអ្នកសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធពិបាកកំណត់គោលដៅ គ្មានទីលំនៅច្បាស់លាស់ និងដំណើរការនីតិវិធីស្មុគស្មាញ»។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់លោក វន់ ពៅ ដោយស្នើឲ្យតំណាងបក្សនយោបាយបង្ហាញពីគោលជំហររបស់ខ្លួន។
លោក វន់ ពៅ បានស្នើចំៗទៅលោក សោម អូន តំណាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលមានតួនាទីជារដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ឲ្យយកបញ្ហានេះទៅដោះស្រាយ ជាពិសេសសម្រាប់អាជីវករលក់ដូរ អ្នកបម្រើការងារតាមផ្ទះ ក៏ដូចជាក្រុមអ្នករើសអេតចាយ។
លោក ថេង សាវឿន ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា (CCFC)។ រូបពី CCHR
រីឯបញ្ហាកសិករវិញ លោក ថេង សាវឿន ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា (CCFC) បានលើកឡើងពីក្ដីកង្វល់ដ៏រ៉ាំរ៉ៃទាក់ទងនឹងទីផ្សារកសិផល ដោយម្លៃទំនិញផ្សេងៗក្នុងទីផ្សារបន្តឡើងឥតឈប់ឈរ។ លោកបានថ្លែង ក្នុងវេទិកាថា បក្សនយោបាយត្រូវគិតគូរឡើងវិញ បើចង់បានសំឡេងឆ្នោតពីកសិករ ដោយលោកទាមទារឲ្យបង្កើតគោលការណ៍ទីផ្សារកសិផលតាមមូលដ្ឋាន ហើយជំរុញឲ្យមានការកែច្នៃ ចែកចាយ ជាជាងនាំចូលពីក្រៅប្រទេស។
កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ប្រធានសហជីពទ្រទ្រង់សិទ្ធិការងារបុគ្គលិកកម្មករខ្មែរនៃក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍។ រូបពី CCHR
ជារួម ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាដល់កសិករ ក៏ដូចជាអ្នកសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធផ្សេងទៀតបាន គឺត្រូវគិតគូរពីចំណុចទាំង៥នេះ មានការផ្ដល់កិច្ចគាំពារសង្គម ធានាលើប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លី ដើមទុន ប្រព័ន្ធទឹក និងទីផ្សារ។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់លោក សាវឿន ដោយអះអាងថា ពលរដ្ឋដែលជាម្ចាស់ឆ្នោតគ្រប់រូបមានសិទ្ធិជជែកនិងទាមទាររកដំណោះស្រាយទាំងនេះ ហើយស្របតាមច្បាប់។
ចំពោះផ្នែកសេវាកម្មកម្សាន្ត កាស៊ីណូ កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ប្រធានសហជីពទ្រទ្រង់សិទ្ធិការងារបុគ្គលិកកម្មករខ្មែរនៃក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ ពោលថា សមាជិកក្រុមអ្នកតវ៉ានៅតែបន្តរងការធ្វើទុកបុកម្នេញនៅពេលដែលពួកគេទាមទារតឲ្យថៅកែគោរពច្បាប់ការងារ។
លោកស្រី យ៉ាង សុភ័ណ្ឌ ប្រធាននៃសហព័ន្ធសហជីពកម្ពុជា។ រូបពី ហ្វេសប៊ុករបស់លោក ឃុន ថារ៉ូ
មេសហជីពរូបនេះ បានចោទសួរត្រង់ទៅកាន់តំណាងគណបក្សកាន់អំណាចទាក់ទងនឹងដំណោះស្រាយវិវាទ ហើយក៏ចង់ដឹងផងដែរពីគោលនយោបាយរបស់គណបក្សផ្សេងទៀតទាក់ទងនឹងការជួយដល់សហជីព និងកម្មករ ដើម្បីឲ្យពួកគេងាយស្រួលសម្រេចចិត្តក្នុងការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ នាពេលខាងមុខ។
ពាក់ព័ន្ធវិស័យកាត់ដេរ អ្នកស្រី យ៉ាង សុភ័ណ្ឌ ប្រធាននៃសហព័ន្ធសហជីពកម្ពុជា បានកត់សម្គាល់ថា ការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ការងារ នាំឲ្យកម្មករបាត់បង់ប្រយោជន៍ ជាពិសេសអ្នកធ្វើការវេនយប់ ដែលត្រូវប្រឈមនឹងបញ្ហាច្រើន។ លើសពីនេះ អ្នកស្រី បានលើកឡើងពីភាពលម្អៀងក្នុងការដោះស្រាយវិវាទ ដោយនិយោជកតែងតែមានប្រៀបជាងកម្មករ។
លោក សោម អូន តំណាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ រូបពី CCHR
ក្នុងឱកាសនោះ អ្នកស្រីបានអំពាវនាវដល់កម្មករ កសិករ និងពលរដ្ឋទាំងអស់ ដែលជាម្ចាស់ឆ្នោតនៅចំពោះគណបក្សនយោបាយយ៉ាងដូច្នេះ៖ «សូមគិតមើលនិងឆ្លុះបញ្ចាំងឡើងវិញទាំងអស់គ្នា។ ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់គ្នាឥឡូវអត់ល្ងង់ទេ! មួយខែជាងទៀត យើងបោះឆ្នោតហើយ ប្រើសន្លឹកឆ្នោតរបស់យើងឲ្យមានតម្លៃ!»។
អ្នកស្រី ដក សុវណ្ណ អតីតកម្មការិនីកាត់ដេរនៅរោងចក្រមួយក្នុងខេត្តកណ្ដាល និងជាសមាជិកសហព័ន្ធសហជីពកម្ពុជា បានទាមទារឲ្យអ្នកនយោបាយអនុវត្តតាមសំណើរបស់ខ្លួន៤ចំណុច ដែលក្នុងនោះមាន ការរៀបចំកិច្ចសន្ទនារៀងរាល់៣ខែម្តងមុនការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិ និងផ្តល់ព័ត៌មានត្រឡប់វិញសម្រាប់គ្រប់ភាគី, ការផ្ដល់សច្ចាប័នស្ដីពីការលុបបំបាត់អំពើហិង្សា, ការធានាសិទ្ធិបង្កើតសហជីពមូលដ្ឋាន និងទី៤ ការជួយដោះស្រាយបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្មករ ពីបំណុលធនាគារ។
លោក ថាច់ សេដ្ឋា អនុប្រធានគណបក្សជាតំណាង។ រូបពី CCHR
អ្នកស្រី សង្កត់ធ្ងន់ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ត្រូវតែអនុវត្តឲ្យបានទាក់ទងនឹងបញ្ហាទាំងនេះ បើមិនដូច្នោះទេ សំឡេងឆ្នោតច្បាស់ជាធ្លាក់ទៅបក្សផ្សេងទៀត។
ការឆ្លើយតប និងការសន្យារបស់តំណាងបក្សនយោបាយ
លោក សោម អូន អះអាងថា រដ្ឋាភិបាលបានគិតគូរយ៉ាងខ្លាំងពីប្រាក់ឈ្នួលគ្រប់វិស័យការងារ និងសេរីភាពមូលដ្ឋាន។ តំណាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារូបនេះ បញ្ជាក់ថា គ្រប់យ៉ាងត្រូវការពេលវេលាដោះស្រាយ ដោយលោកលើកយកករណីចរចាជារៀងរាល់ឆ្នាំក្នុងការតម្លើងប្រាក់ខែអប្បបរមាតាំងពីជាង៤០ដុល្លាររហូតដល់ជាង១៩០ដុល្លារ។
ចំពោះសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន លោក សោម អូន បានលើកឡើងពីការខំប្រឹងប្រែងផ្សេងរបស់រដ្ឋាភិបាលដើម្បីការពារធានាសិទ្ធិដល់ពលរដ្ឋ និងកម្មករ ជាពិសេសវត្តមាននៃសហជីពមូលដ្ឋានជាង៥០០០។ ទាក់ទងនឹងកង្វះខាតក្នុងការអនុវត្តច្បាប់ផ្សេងៗ លោកបានអះអាងថា៖ «វាមិនមែនជាគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលហើយក៏មិនមែននយោបាយរបស់គណបក្សប្រជាជនដែរ! វាជារឿងបុគ្គលរបស់ក្រុមហ៊ុនដែលមិនអនុវត្តច្បាប់ ដែលបញ្ឈប់សហជីពជាដើម»។
លោក យ៉េង វីរៈ ប្រធានគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន។ រូបពីហ្វេសប៊ុកលោក ឃុន ថារ៉ូ
ចំពោះវិវាទនៅណាហ្គាវើលដ៍ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈរូបនេះ នៅតែទទូចឲ្យអាជ្ញាធរ និងភាគីពាក់ព័ន្ធរួមគ្នាដោះស្រាយដោយផ្អែកលើការអនុវត្តច្បាប់ការងារ។
ជាមួយគ្នានេះ អនុប្រធានបក្សភ្លើងទៀន លោក ថាច់ សេដ្ឋា បានបង្ហាញក្ដីអាណិតអាសូរកម្មករ កសិករ និងសហជីព ដែលអំពើអយុត្តិធម៌។ ក្រៅពីសន្យាស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងស្ថិរភាពនយោបាយ លោកអះអាងថា បក្សលោកនឹងប្រឹងប្រែង ជាពិសេសការទាមទារប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ២០ភាគរយ ត្រឡប់មកវិញដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់កម្មករ។
លោក វើន វន តំណាងគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច។ រូបពី CCHR
ងាកទៅគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានឯណោះវិញ លោក យ៉េង វីរៈ បញ្ជាក់ថា បក្សរបស់លោកមានគោលនយោបាយច្បាស់លាស់លើការគាំទ្រលើកម្មករ និងសហជីពឯករាជ្យ ជាពិសេសការបណ្តុះបណ្តាលផ្នែកការងារ និងការផ្តល់ប្រាក់ឧបត្ថម្ភ៥ខែពេលពួកគាត់គ្មានការងារធ្វើ។
លោកស្នើឲ្យមានការរៀបចំវេទិកាបែបនេះ បន្ថែមទៀតដើម្បីបានជជែកដេញដោលគ្នា ពិសេសក្រោយការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ ដើម្បីពិនិត្យមើលថា បន្ទាប់ពីបោះឆ្នោត មេឃុំ-ចៅសង្កាត់បានបំពេញតួនាទី ដោយធ្វើតាមសន្យាឬយ៉ាងណា។
សម្រាប់តំណាងគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច លោក វើន វន ជា លើកឡើងពីគោលនយោបាយក្នុងការផ្ដល់ប័ណ្ណក្រីក្រ ដោយមិនរើសអើងនិន្នាការនយោបាយ ឬប្រកាន់បក្ខពួក។ ចំណែក បញ្ហាកសិករ លោកទទួលស្គាល់ថា ជារឿងស្មុគស្មាញ គឺត្រូវតម្រូវឲ្យមានប្រព័ន្ធទឹក គ្រាប់ពូជ ដីធ្លី បច្ចេកទេស និងទីផ្សារ៕
អ្នកស្រី ដក សុវណ្ណ អតីតកម្មករកាត់ដេរនៅក្នុងរោងចក្រខេត្តកណ្ដាល និងជាសមាជិកសហព័ន្ធសហជីពកម្ពុជា។ រូបពី CCHR