ភាគហ៊ុន និងសញ្ញាបណ្ណ គឺជាប្រភេទនៃការវិនិយោគដែលគេត្រូវចំណាយដើមទុនមួយចំនួនដើម្បីធ្វើជាម្ចាស់។ វិនិយោគិន​អាច​លក់​ដើម្បី​យក​ដើម​ទុន​មក​វិញ ឬ​ផ្លាស់​ប្តូរ​ទម្រង់​វិនិយោគ​របស់​ខ្លួន​បាន​គ្រប់​ពេល។ យ៉ាងណាមិញ វិនិយោគិនប្រឈមនឹងហានិភ័យក្នុងករណីដែលអាជីវកម្ម ឬស្ថាប័នមានការលំបាកផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ឬមានហានិភ័យនៃការក្ស័យធន។ 

ភាគហ៊ុន(Stock) គឺជាប្រភេទមូលបត្រកម្មសិទ្ធិដែលតំណាងឱ្យភាពជាម្ចាស់មួយផ្នែកនៅក្នុងក្រុមហ៊ុនសាជីវកម្មមួយ និងសិទ្ធិក្នុងការទាមទារចំណែកនៃទ្រព្យសម្បត្តិ និងប្រាក់ចំណេញរបស់ក្រុមហ៊ុន ដោយផ្អែកទៅលើសមមាត្រភាគហ៊ុនដែលវិនិយោគិនម្នាក់មាន។

 

ឧទាហរណ៍៖ លោកសុខមានភាគហ៊ុនរបស់រដ្ឋាករទឹកស្វយ័តក្រុងភ្នំពេញ ចំនួន ១០០០ភាគហ៊ុន។ បន្ទាប់មកក្រុមហ៊ុនប្រកាសចែកភាគលាភជាសាច់ប្រាក់ចំនួន ២៥០រៀលក្នុងមួយភាគហ៊ុន។ ដូច្នេះភាគលាភជាសាច់ប្រាក់សរុបដែលលោកសុខនឹងទទួលបាន មានចំនួន ២៥០ ០០០រៀល។

 

សញ្ញាបណ្ណ(Bond) គឺជាប្រភេទនៃមូលបត្របំណុលដែលតំណាងឱ្យកិច្ចសន្យាខ្ចីប្រាក់រវាងវិនិយោគិន និងក្រុមហ៊ុនបោះផ្សាយ ដែលអាចជាក្រុមហ៊ុនសារជីវកម្ម សហគ្រាសសាធារណៈ ឬរាជរដ្ឋាភិបាល។ ជាថ្នូរនៃកម្ចីនេះ ក្រុមហ៊ុនបោះផ្សាយនឹងសងត្រលប់ទៅវិនិយោគិនវិញ នូវការប្រាក់មួយក្នុងអត្រាថេរជាប្រចាំ ព្រមទាំងប្រាក់ដើមត្រឡប់មកវិញនៅចុងគ្រា។

 

ភាពខុសគ្នារវាងភាគហ៊ុន និងសញ្ញាបណ្ណ

 

ដើម្បីបែងចែកភាពខុសគ្នារវាងសញ្ញាបណ្ណ និងភាគហ៊ុនឱ្យបានច្បាស់លាស់ វិនិយោគិនអាចពឹងផ្អែកលើកត្តាខាងក្រោម

 

ហានិភ័យ ៖ សញ្ញាបណ្ណមានហានិភ័យទាប ព្រោះប្រាក់ចំណេញថេរ មិនពាក់ព័ន្ធនឹងប្រាក់ចំណេញរបស់ក្រុមហ៊ុន។ ភាគហ៊ុនមានហានិភ័យខ្ពស់ជាង ព្រោះប្រាក់ចំណេញ និងភាគលាភអាចឡើងចុះតាមស្ថានភាពអាជីវកម្មរបស់ក្រុមហ៊ុន។ 

 

វិនិយោគិន ៖ សញ្ញាបណ្ណគឺជាវិញ្ញាបនបត្រទទួលស្គាល់បំណុល ដែលវិនិយោគិនក្លាយជាម្ចាស់បំណុល។ ភាគហ៊ុនគឺជាវិញ្ញាបនបត្ររួមចំណែកមូលធន វិនិយោគិនគឺជាម្ចាស់ភាគហ៊ុន។ 

 

អត្រាការប្រាក់ ៖ ភាគហ៊ុនមិនមានអត្រាការប្រាក់ទេ ខណៈដែលសញ្ញាបណ្ណមានអត្រាការប្រាក់ពីរប្រភេទគឺការទូទាត់ការប្រាក់តាមកាលកំណត់ និងមិនមែនតាមកាលកំណត់។

 

រយៈពេលកាន់កាប់ ៖ ភាគហ៊ុនមិនមានពេលវេលាជាក់លាក់ទេលុះត្រាក្រុមហ៊ុនក្ស័យធន។ ដរាបណាពួកគេកាន់ភាគហ៊ុន អ្នកវិនិយោគនៅតែអាចរកប្រាក់ចំណេញបាន។ សញ្ញាបណ្ណមានរយៈពេលកំណត់ដែលបានបញ្ជាក់ដោយអាជីវកម្ម ឬរដ្ឋាភិបាល។

 

ប្រាក់ចំណេញ ៖ ភាគហ៊ុនអាស្រ័យលើប្រាក់ចំណេញរបស់អាជីវកម្ម។ អាជីវកម្មកាន់តែរីកចម្រើន ភាគលាភម្ចាស់ភាគហ៊ុនកាន់តែច្រើនត្រូវបានបង់ភាគហ៊ុនរបស់វាកាន់តែមានតម្លៃ ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ សញ្ញាបណ្ណមានត្រឹមតែតម្លៃថេរ រួមជាមួយនឹងអត្រាការប្រាក់ដំបូងដែលបានបញ្ជាក់។

 

អត្ថប្រយោជន៍បន្ថែម ៖ បុគ្គលដែលមានភាគហ៊ុនកាន់កាប់ដោយផ្នែកនៃអាជីវកម្ម។ ដូច្នេះ ម្ចាស់ភាគហ៊ុនមានសិទ្ធិប្រតិបត្តិជាក់លាក់លើសហគ្រាស ដូចជាការបោះឆ្នោតសម្រាប់តំណែងនៅលើក្រុមប្រឹក្សាភិបាល ។ អ្នកទិញសញ្ញាបណ្ណគ្រាន់ជាអ្នកឱ្យខ្ចី ពួកគេមានសិទ្ធទាមទារសំណងពេលក្រុមហ៊ុនក្ស័យធន៕