ដោយ៖ម៉ម ពិសី
កាលពីយប់ថ្ងៃអង្គារ ទី១៩ធ្នូ សភាបារាំង បានបោះឆ្នោតអនុម័ត ច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ថ្មីមួយ។ ជាច្បាប់ដ៏ចម្រូងចម្រាស ធ្វើឲ្យក្រុមបក្សនយោបាយបារាំង ទាំងឆ្វេងនិយម និងស្តាំនិយម ឈ្លោះប្រកែកគ្នា។ រដ្ឋាភិបាលបារាំង ដែលមានសំឡេងភាគច្រើនតិចតួចស្តួចស្តើងក្នុងសភា បានបង្ខំចិត្តកែប្រែខ្លឹមសារនៃសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ ដើម្បីបំពេញចិត្តបក្សស្តាំនិយម។ ដោយឡែកបក្សឆ្វេងនិយមវិញ បានបរិហារថា ច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ថ្មីនេះ គឺជាការបោះជំហានចូលក្នុងគោលនយោបាយគ្រប់គ្រងអន្តោប្រវេសន៍ ដែលមានលក្ខណៈតឹងតែងជ្រុលហួសហេតុ និងអយុត្តិធម៌។
តើច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ថ្មីរបស់បារាំងនេះ មានខ្លឹមសារយ៉ាងណាខ្លះ?
ជំនួយហិរញ្ញវត្ថុគ្រួសារ និងការជួយចេញថ្លៃស្នាក់នៅ
យោងតាមច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ថ្មី ដែលគណៈកម្មការចម្រុះសភា និងព្រឹទ្ធសភាបារាំងបានតាក់តែង គឺការទទួលបានជំនួយថវិកាពីរដ្ឋបារាំង លែងមានលក្ខណៈជាស្វ័យប្រវត្តិទៀតហើយ សម្រាប់ជនបរទេសដែលមានដើមកំណើតអឺរ៉ុប។ ជាមួយច្បាប់ថ្មីនេះ គេបែងចែកជនបរទេសជា២ប្រភេទ ទីមួយគឺអ្នកមានការងារធ្វើ ទី២គឺអ្នកគ្មានការងារធ្វើ។ ជនបរទេសដែលមិនធ្វើការ អាចទទួលបានជំនួយហិរញ្ញវត្ថុគ្រួសារពីរដ្ឋ ឬអាចប្រើប្រាស់សិទ្ធិទាមទារផ្ទះស្នាក់នៅបាន ល្គឹកណាអ្នកនោះ បានរស់នៅដោយស្របច្បាប់ លើទឹកដីបារាំងរយៈពេលយ៉ាងហោច៥ឆ្នាំ។ តែចំពោះអ្នកដែលមានការងារធ្វើវិញ គឺមានរយៈពេលរងចាំតែ៣០ខែទេ។
ទាក់ទិននឹងសិទ្ធិទទួលបានជំនួយថវិការដ្ឋជួយចេញថ្លៃផ្ទះស្នាក់នៅ (APL) វិញ គឺអ្នកដែលគ្មានការងារធ្វើ អាចសុំបានតែត្រូវស្នាក់នៅដោយស្របច្បាប់ ចំនួន៥ឆ្នាំសិន។ ចំពោះអ្នកមានការងារធ្វើវិញ គឺអាចសុំបានដោយបន្ទាប់ពីបានស្នាក់នៅស្របច្បាប់ ចំនួន៣ខែ។ ដោយឡែក លក្ខខណ្ឌថ្មីនេះ នឹងមិនអនុវត្តទៅលើ និស្សិតបរទេសទេ។ អ្នកដែលមានក្រដាសស្នាមក្នុងនាមជាជនភៀសខ្លួន និងអ្នកដែលបានបណ្ណស្នាក់នៅអចិន្ត្រៃយ៍ (Carte de résidence) ក៏មិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងមាត្រានេះដែរ។
ការប្រគល់សិទ្ធិស្នាក់នៅ ដល់អ្នកដែលគ្មានក្រដាសស្នាមស្របច្បាប់
យោងតាមច្បាប់ថ្មី គឺអភិបាលតំបន់ (Préfet) នីមួយៗ ដែលនឹងមានសិទ្ធិសម្រេចជាឯកច្ឆ័ន្ទ ក្នុងការផ្តល់បណ្ណស្នាក់នៅស្របច្បាប់ ដល់អ្នកដែលគ្មានក្រដាសស្នាម ដោយផ្អែកលើវិស័យការងារមួយចំនួន ដែលខ្វះបុគ្គលិកធ្វើការ។ បណ្ណស្នាក់នៅរយៈពេល១ឆ្នាំ (Titre de séjour) អាចត្រូវបានប្រគល់ឲ្យអ្នកគ្មានក្រដាសស្នាម ប្រសិនបើអ្នកនោះបានស្នាក់នៅលើទឹកដីបារាំងរយៈពេលយ៉ាងហោច៣ឆ្នាំ ហើយបានធ្វើការទាំងគ្មានក្រដាសស្នាម រយៈពេយយ៉ាងហោច១២ខែក្នុងរវាង២៤ខែចុងក្រោយ។ ចំណុចមួយទៀត គឺជនបរទេសដែលគ្មានក្រដាសស្នាម តែមានការងារធ្វើ អាចដាក់ពាក្យសុំបណ្ណស្នាក់នៅ ដោយមិនចាំបាចមានការយល់ព្រមជាមុន ពីថៅកែ ឬពីនយោជកឡើយ។
ការកំណត់ចំនួនអតិបរមានៃជនអន្តោប្រវេសន៍
យោងតាមច្បាប់ថ្មី ចំនួនអតិបរមានៃជនអន្តោប្រវេស៍ ឬហៅថាកូតាជនអន្តោប្រវេសន៍ នឹងត្រូវកំណត់រៀងរាល់៣ឆ្នាំម្តង ដោយរដ្ឋសភា។ សភាបារាំងនឹងជជែកគ្នា ៣ឆ្នាំម្តង អំពីចំនួនអតិបរមានៃជនអន្តោប្រវេសន៍ ដែលបារាំងអាចទទួលបាន តែដោយមិនរាប់បញ្ចូល អ្នកដែលសុំសិទ្ធិជ្រកកោន ក្នុងនាមជាជនភៀសខ្លួនឡើយ។ ទាក់ទិននឹងចំណុចនេះ រដ្ឋាភិបាលបារាំង បានលើកឡើងថា តុលាការធម្មនុញ្ញបារាំងអាចនឹងសម្រេចច្រានមាត្រានេះ ព្រោះវាផ្ទុយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ ដូច្នេះខ្លឹមសារខ្លះ នៃច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ថ្មីនេះ អាចនឹងមានការប្រែប្រួលបន្ថែមទៀត។
ការផ្តល់ និងការដកសញ្ជាតិបារាំង
ច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ថ្មី បានកំណត់ផងដែរ អំពីលទ្ធភាពនៃការដកសញ្ជាតិបារាំង ចេញពីអ្នកដែលមានសញ្ជាតិ២ ប្រសិនបើអ្នកនោះបានប្រព្រឹត្តអំពើឧក្រិដ្ឋ “មនុស្សឃាតដោយចេតនា” ធ្វើទៅលើមនុស្សដែលមានអំណាចអាជ្ញាសាធារណៈ តួយ៉ាងដូចជាមន្ត្រីនគរបាលជាដើម។
ចំពោះអ្នកដែលបានកើតនៅលើទឹកដីបារាំង តែមានឪពុកម្តាយជាជនបរទេស គឺអាចសុំសញ្ជាតិបារាំងបាន នៅរវាងអាយុ ចន្លោះពី១៦ ដល់១៨ឆ្នាំ។ ផុតពីនេះ គឺមិនអាចទាមទារសិទ្ធិមានសញ្ជាតិបារាំង ដោយអះអាងថាខ្លួនកើតលើទឹកដីបារាំងបានឡើយ។ មួយវិញទៀត ចំពោះជនបរទេសដែលត្រូវបានតុលាការបារាំង ផ្តន្ទាទោសពីបទឧក្រិដ្ឋ គឺជននោះមិនអាចសុំសញ្ជាតិបារាំងបានទេ ទោះបីជាកើតនៅលើទឹកដីបារាំងក៏ដោយ។
ច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ថ្មី ក៏បានកំណត់ទោសផងដែរ ចំពោះអ្នកដែលស្នាក់នៅលើទឹកដីបារាំងដោយខុសច្បាប់។ ជាទោសពិន័យជាប្រាក់ តែមិនមែនជាទោសដាក់ពន្ធនាគារទេ។ បន្ថែមពីនេះ ជនបរទេសជាអនីតិជន ដែលគ្មានក្រដាសស្នាមស្របច្បាប់ មិនអាចត្រូវបានគេចាប់យកទៅដាក់ នៅក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំងរដ្ឋបាលបានទេ។
សិទ្ធិប្រមូលផ្តុំគ្រួសារ
ទាក់ទិននឹងសិទ្ធិប្រមូលផ្តុំគ្រួសារ (Regroupement familial) ច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ថ្មី មានខ្លឹមសារតឹងតែងជាងមុន។ ពីមុនជនបរទេសម្នាក់ អាចយកប្តីឬប្រពន្ធមករស់នៅលើទឹកដីបារាំង គឺទាល់តែជនបរទេសនោះ បានស្នាក់នៅដោយស្របច្បាប់ លើទឹកដីបារាំង រយៈពេល១៨ខែ ហើយប្តីឬប្រពន្ធជនបរទេសនោះ ត្រូវមានអាយុចាប់ពី១៨ឆ្នាំឡើងទៅ។ តែយោងតាមច្បាប់ថ្មី ជនបរទេសនោះត្រូវស្នាក់នៅស្របច្បាប់យ៉ាងហោច ២៤ខែ មានប្រាក់ចំណូលថេរ ទៀងទាត់ គ្រប់គ្រាន់អាចទទួលបន្ទុកបាន និងមានបណ្ណធានារ៉ាប់រងសុខភាព។ ចំពោះប្តីឬប្រពន្ធដែលជនបរទេសនោះចង់យកមករស់នៅលើទឹកដីបារាំង ត្រូវមានអាយុយ៉ាងហោច២១ឆ្នាំ។
លក្ខខណ្ឌធានាហិរញ្ញវត្ថុ ចំពោះនិស្សិតបរទេ
ទាក់ទិននឹងនិស្សិតបរទេស ដែលចង់មកសិក្សានៅបារាំង ច្បាប់ថ្មីបានកំណត់ ថាត្រូវតែបង្ហាញការធានាផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីអាចទទួលបានបណ្ណស្នាក់នៅក្នុងនាមនិស្សិត។ ការធានាផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុនេះ គឺដើម្បីបញ្ជាក់ថានិស្សិតបរទេសនោះ មានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងការចំណាយផ្សេងៗទាំងការស្នាក់នៅហូបចុក។
លក្ខខណ្ឌនេះ ត្រូវបានក្រុមសមាជិកសភាមកពីបក្សសំឡេងភាគច្រើនរដ្ឋាភិបាល ព្យាយាមរារាំងដែរ ដោយលើកហេតុផលថា វានឹងបង្កើតឲ្យមានអវិសមភាព រវាងនិស្សិតជនជាតិបារាំង និងនិស្សិតបរទេស ហើយធ្វើឲ្យនិស្សិតបរទេសកាន់តែមានបន្ទុក ជួបការលំបាក។
ជំនួយរដ្ឋផ្នែកសុខភាព (Aide médicale d’Etat)
ចំពោះ ជំនួយរដ្ឋបារាំងក្នុងការជួយព្យាបាលជំងឺជនបរទេស ដែលគ្មានក្រដាសស្នាមស្របច្បាប់វិញ ក្រុមបក្សស្តាំនិយម បានទាមទារថាត្រូវតែលុបចោល ព្រោះរដ្ឋបារាំងត្រូវតែសន្សំសំចៃប្រាក់។ តែទីបំផុត ក្រុមសមាជិកសភាបក្សស្តាំនិយម បានសុខចិត្តថាមិនលុបចោលទេ ជាថ្នូរនឹងការសន្យារបស់រដ្ឋាភិបាលបារាំង ក្នុងការធ្វើកំណែទម្រង់ រឹតបន្តឹងលើបញ្ហានេះ នៅរវាងដើមឆ្នាំ២០២៤។
ជាចុងក្រោយ ច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ថ្មី បានកំណត់លក្ខខណ្ឌតឹងតែងបន្ថែម ទាក់ទិននឹងការប្រគល់បណ្ណស្នាក់នៅ ក្រោមហេតុផលសុខភាព។ យោងតាមច្បាប់ថ្មី លើកលែងតែករណីពិសេសមួយចំនួន គឺជនបរទេសដែលមានជំងឺ អាចទទួលបានបណ្ណស្នាក់នៅប្រភេទនេះបាន ល្គឹកណាទាល់តែជននោះ អាចបង្ហាញថាខ្លួនមិនអាចទទួលបាន “ការព្យាបាលដ៏ត្រឹមត្រូវ” នៅក្នុងប្រទេសកំណើត។ បន្ថែមពីនេះ ប្រព័ន្ធធានារ៉ាប់រងសុខភាពរបស់រដ្ឋបារាំង មិនអាចចេញថ្លៃការចំណាយ ដោយស្វ័យប្រវត្តិបានឡើយ។ ជនបរទេសដែលមានជំងឺនោះ ត្រូវបង់ថ្លៃចំណាយសេវាសុខភាពដោយខ្លួនឯង ប្រសិនបើរកឃើញថា ជននោះមានប្រាក់ចំណូលគ្រប់គ្រាន់៕