អ៊ីសា រ៉ហានី, ថោង ប្រណី
សៀមរាប៖ គ្រួសារលោក ហួត បាន ចាប់ផ្តើមដាំឪឡឹកសាច់លឿង៤ឆ្នាំមកហើយ បន្ទាប់ពីមានការណែនាំពីមន្រ្តីកសិកររបស់អង្គការ iDE។ លោក ហួត បាន ប្រាប់សារព័ត៌មាន ជីឌីថលថ្មីៗថា ការដាំដោយប្រើបច្ចេកទេសត្រឹមត្រូវ ធ្វើឱ្យឪឡឹកហុចផលទ្វេដង ខណៈ ឪឡឹកប្រភេទនេះមានទីផ្សារល្អជាងឪឡឹកសាច់ក្រហម ហើយចំណូលក៏បានកើនឡើងលើសពីពីរដងឯណោះ។
លោក ហួត បាន កំពុងមើលថែទាំឪឡឹកសាច់លឿង ដែលដាំលើដីចម្ការក្រោយផ្ទះ នាភូមិគោកល្ហុង ឃុំស្រណាល ស្រុកក្រឡាញ់។ ផ្លែឪឡឹកតូចធំ ជាប់ទងរាយប៉ាយ នៅលើផ្ទៃដីចម្ការ ដែលលើកជារង និងមានថង់កៅស៊ូគ្របពីលើផង កំពុងផ្តល់ស្នាមញញឹមដល់គ្រួសារលោក ហួត បាន។ លោក បាន រំពឹងថា លោកអាចទទួលផលជាទីគាប់ចិត្តពី ឪឡឹកសាច់លឿងដែលអាចប្រមូលផលលើកដំបូងនារដូវនេះ នៅសប្ដាហ៍ក្រោយនេះ។
តាមពិតគ្រួសារលោក បាន ចាប់ផ្តើមដាំដំណាំឪឡឹកធម្មតាសាច់ក្រហមរយៈពេល១០ឆ្នាំមកហើយ តែសម្រាប់ឪឡឹកសាច់លឿង ទើបដាំបាន៤ឆ្នាំនេះតែប៉ុណ្ណោះ។ ដោយសារទិន្នផលបានច្រើន និងទីផ្សារបានថ្លៃ និងការប្រមូលទិញពីសមាគម គ្រួសារមួយនេះដូរមកដាំឪឡឹកសាច់លឿងទាំងអស់ ដោយចែកផ្ទៃដាំជា៣វគ្គ។ ហើយវគ្គទី១នេះអាចប្រមូលបានផលនាចុងខែមករានេះ។
លោកស្រី ចក់ រ៉េន ភរិយាលោក ហួត បាន បានឱ្យដឹងថា ក្នុងមួយវគ្គគ្រួសារលោកស្រីអាចបេះឪឡឹក បានចន្លោះពី៤ទៅ៥តោន ប្រសិនបើឪឡឹកនោះកើតល្អ និងមានផ្លែធំៗ។ សព្វថ្ងៃ លោកស្រីបេះលក់ ទៅឱ្យខាងសមាគមដែលប្រមូលទិញដើម្បីចែកចាយបន្តទៅលើទីផ្សារតាមរាជធានី និងខេត្តផ្សេងៗ។ ក្នុងនោះ សមាគមប្រមូលទិញតែទំហំត្រូវខ្នាតលើទីផ្សារ គឺទម្ងន់ចាប់ពី១,៥គីឡូក្រាមឡើងទៅ ខុសពីនោះ ផ្លែតូចៗគឺលោកស្រីទុកលក់ខ្លួនឯង។
លោកស្រី ចក់ រ៉េន បន្ថែមថា៖« ប្រសិនដាំទៅវគ្គណាទំហំធំច្រើន ក៏បានច្រើន បើសិនត្រូវបាន(ឪឡឹក)លេខមួយច្រើន បានលុយច្រើន។ លេខមួយលក់បានទីផ្សារសព្វថ្ងៃ គេថារៀងធ្លាក់ថ្លៃបន្ដិច (តាមរដូវសម្បូរតិចឬច្រើន) លើកនេះបានមួយគីឡូ១,៨០០រៀល»។ បើធៀប នឹងការដាំឪឡឹកសាច់ក្រហម ចំណូលពីការលក់ឪឡឹកសាច់លឿង គឺខុសគ្នាច្រើនដង។ ឪឡឹកសាច់ក្រហមលក់គិតផ្លែ តាមតូចតាមធំ ដែលមួយផ្លែអាចលក់បានចន្លោះពី ១ពាន់ រៀល ទៅ៣ពាន់រៀល និងទីផ្សារចង្អៀត។ ចំណែកឪឡឹកសាច់លឿង គិតជាគីឡូក្រាម និងមានតម្លៃខ្ពស់នៅលើទីផ្សារ។
ឪឡឹកសាច់លឿង ដែលគ្រួសារលោក ហួត បាន កំពុងដាំនេះ គឺស្ថិតក្នុងគម្រោង CSmart (Climate Smart Commercial Horticulture Cambodia) ឬគម្រោងការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម សាកវប្បកម្មមានលក្ខណៈវៃឆ្លាត ក្នុងលក្ខខណ្ឌបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុនៅកម្ពុជា ហៅ កាត់ថា “គម្រោងស៊ីស្មាត” នៃអង្គការ iDE។ លោក ទួត សេងហង អ្នកគ្រប់គ្រងផលិតកម្ម សាកវប្បកម្មធន់នឹងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុនៃអង្គការ អាយឌីអ៊ី (iDE) លើកឡើងថា អង្គការបានណែនាំកសិករដាំឪឡឹកសាច់លឿងពីឆ្នាំ២០១៩មក ដោយសហការជាមួយ ក្រុមហ៊ុននាំពូជពីតៃវ៉ាន់។ លោកបន្តថា គម្រោងនេះចង់ឱ្យកសិករ ដាំដំណាំថ្មីៗ និងមានទីផ្សារល្អ។ បច្ចុប្បន្នកសិករជាង១០០គ្រួសារ ស្មើនឹងផ្ទៃដីប្រមាណ ៨០ហិកតា គ្របដណ្ដប់៣ខេត្ត មានសៀមរាប ឧត្តរមានជ័យ និងបន្ទាយមានជ័យ ដែលកំពុងចូលរួមក្នុងគម្រោងមួយនេះ។
សព្វថ្ងៃ ទីផ្សារឪឡឹកលឿងមានការពេញនិយមខ្លាំង ហើយចំនួនកសិករ និងផ្ទៃដីក៏មានការកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់ផងដែរ។ ការផ្គត់ផ្គង់តាមទីផ្សារប្រហាក់ប្រហែលនឹងត្រសក់ផ្អែមដែរ គឺបរិមាណ២៥តោនក្នុងមួយខែ។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់លោក ទួត សេងហង។
ជាមួយគ្នានេះ ដើម្បីធានានិរន្តរភាពនៃការដាំរបស់កសិករ ក៏ដូចជាការរក្សាតម្លៃ អង្គការ iDE បានគាំទ្របង្កើតសមាគមត្រសក់ផ្អែមមានជ័យនៅឆ្នាំ២០១១ ដែលសមាគមនេះធ្វើការដោយផ្ទាល់ជាមួយកសិករដាំត្រសក់ផ្អែម និងឪឡឹកលឿង ដែលសុទ្ធសឹងជាដំណាំថ្មីនៅកម្ពុជា។ សមាគមជាអ្នកដើររកទីផ្សារ បង្រៀនបច្ចេកទេសដល់កសិករ ហើយទិន្នផលទាំងអម្បាលម៉ាន សមាគមជាអ្នកធានាទិញ ដោយកសិករមិនបារម្ភទីផ្សារក្រោយប្រមូលផលឡើយ។ យ៉ាងណា លោក សេងហង បញ្ជាក់ថា សមាគមបានរៀបចំវេនដាំដុះបានត្រឹមត្រូវ ដើម្បីធានាពីការផ្គត់ផ្គង់ទិន្នផលដល់អ្នកបញ្ជាទិញ ហើយកសិករដែលដាំលើសពីវេនដាំ សមាគមមិនទទួលទិញឡើយ៕