បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង ជាបញ្ហាតំបន់មួយដែលមានភាពតានតឹង និងក្តៅគគុកជាច្រើនទសវត្សរ៍ ដោយសារចិនបានទាមទារដែនទឹកស្ទើរតែ ៩០ភាគរយ។ ការក្រសោបយកដ៏ធំបែបនេះ បានធ្វើឱ្យចិនប៉ះជាមួយបណ្តាប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដូចជាវៀតណាម ហ្វីលីពីន ព្រុយណេ និងម៉ាឡេស៊ី។ 

 

ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាម៉េរិក លោក អាន់តូនី ប្លីងខិន នៅក្រុងម៉ានីល ក្នុងថ្ងៃទី១៩ ខែមីនា ប្រធានបទសមុទ្រចិនខាងត្បូង ត្រូវបានលើកឡើងជាថ្មី ហើយអាម៉េរិកថែមទាំងប្តេជ្ញាជាថ្មីការពារសម្ព័ន្ធមិត្តហ្វីលីពីនថែមទៀត ក្នុងករណីមានការប៉ះទង្គិច។ អាម៉េរិក និងហ្វីលីពីន ជាសម្ព័ន្ធមិត្ត ដែលមានកិច្ចព្រមព្រៀងការពារគ្នាទៅវិញទៅមក ក្នុងករណីប្រទេសណាមួយវាយប្រហារ។ 

 

យ៉ាងណាមិញ ការប្តេជ្ញារបស់អាម៉េរិកចំពោះហ្វីលីពីនក្នុងករណីមានការប៉ះទង្គិចនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ត្រូវបានក្រសួងការបរទេសចិនប្រតិបត្តិកម្មយ៉ាងខ្លាំង និងកុំឱ្យជ្រៀតជ្រែកជម្លោះខ្លួនក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ 

 

«អាម៉េរិក មិនមែនជាភាគីពាក់ព័ន្ធក្នុងបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងទេ ហើយគ្មានសិទ្ធិធ្វើអន្តរគមន៍ក្នុងបញ្ហារវាងចិន និងហ្វីលីពីនទេ»។ លោក Lin Jian អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិន បានប្រើពាក្យធ្ងន់ៗបែបនេះ នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននៅថ្ងៃទី១៩ ខែមីនា។ 

 

បើតាម លោក Lin Jian ចិននឹងបន្តចាត់វិធានការចាំបាច់ ដើម្បីការពារអធិបតេយ្យភាពទឹកដី សិទ្ធិដែនសមុទ្រ ព្រមទាំងរក្សាសន្តិសុខនិង ស្ថិរភាពនៅតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង។ អ្នកនាំពាក្យរូបនេះ បន្តថាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធារបស់អាម៉េរិក ជាមួយហ្វីលីពីន មិនគួរប៉ះពាល់ដល់ចិនឡើយ។ 

 

ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកប្លីងខិន ធ្វើឡើងស្របពេលសេតវិមានប្រកាសពីការរៀបចំកិច្ចប្រជុំត្រីភាគីរវាងអាម៉េរិក ហ្វីលីពីន និងជប៉ុន នៅក្នុងខែមេសាខាងមុខ។ លើសពីនេះ កិច្ចប្រជុំដាច់ដោយឡែករវាង លោក ចូ បៃឌិន ប្រធានាធិបតីអាម៉េរិក និងសមភាគីហ្វីលីពីនលោក Ferdinand Marcos Jr. ក៏នឹងមានផងដែរ ដោយមេដឹកនាំទាំងពីរនាក់ នឹងពិភាក្សាពីទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ ក្រោមសន្ធិសញ្ញាការពារទៅវិញទៅមកឆ្នាំ១៩៥១។ 

 

មួយរយៈចុងក្រោយ ទំនាក់ទំនងក្រុងប៉េកាំង និងក្រុងម៉ានីល មានការធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង ដោយកម្លាំងល្បាតសមុទ្រប្រទេសទាំងពីរ តែងតទល់ដាក់គ្នានៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ក្នុងករណីខ្លះ កម្លាំងល្បាតចិន បានបាញ់ទឹកដាក់ទូកល្បាតហ្វីលីពីនថែមទៀត៕