សមុទ្រចិនខាងត្បូង និងការប្រឆាំងភេរវកម្មជាប្រធានបទសំខាន់ក្នុងកិច្ចប្រជុំអូបាម៉ា-មេដឹកនាំអាស៊ានខាងមុខ

អន្តរជាតិ

សមុទ្រចិនខាងត្បូង និងការប្រឆាំងភេរវកម្មជាប្រធានបទសំខាន់ក្នុងកិច្ចប្រជុំអូបាម៉ា-មេដឹកនាំអាស៊ានខាងមុខ

11, Feb 2016 , 8:39 pm

រូបភាព

ដោយ: សៅ ផលនិស្ស័យ (Sao Phal Niseiy)

ហូណូលូលូ-អាមេរិក៖ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកបានបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាមេរិក -អាស៊ាន នៅថ្ងៃ ១៥ ដល់១៦កុម្ភៈខាងមុខនេះ នឹងផ្តោតលើបញ្ហាច្រើនរួមមានសេដ្ឋកិច្ច សន្តិសុខ នយោបាយ បរិស្ថានផង។ ទោះបីជាបញ្ហាមានច្រើន ក្នុងរបៀបវារៈនៃកិច្ចប្រជុំក៏ដោយ ក្នុងស្ថានភាពបច្នុប្បន្ន ប្រធានាធិបតីនិងមេដឹកនាំ អាស៊ាននឹងផ្តោតខ្លាំងលើជម្លោះដែនសមុទ្រនិងការប្រឆាំងភេរវកម្មប្រធានបទផ្សេងទៀត។

នៅថ្ងៃ ១៥ កុម្ភៈខាងមុខប្រធានាធិបតីបារ៉ាក់ អូបាម៉ា នឹងអញ្ជើញទៅកាន់ទីក្រុង Rancho Mirage នៅរដ្ឋកាលីហ្វីនីញ៉ាដើម្បីស្វាគមន៍ប្រមុខរដ្ឋ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអាស៊ានទាំង១០ ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានអាមេរិក។ ពាក់ព័ន្ធកិច្ចប្រជុំជាប្រវត្តិសាស្ត្រនិងជាផ្នែកមួយនៃនយោបាយពង្រឹងឥទ្ធិពលអាមេរិកឡើងវិញនៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកនេះដែរ ទីប្រឹក្សាសន្តិសុខ រងទទួលបន្ទុកទំនាក់ទំនងយុទ្ធសាស្ត្រលោក Ben Rhodes បានបញ្ជាក់ច្បាស់នៅថ្ងៃពុធទី ១០កុម្ភៈក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានស្តីពីកិច្ចប្រជុំកំពូលអាមេរិក អាស៊ានថា បញ្ហាសន្តិសុខជាច្រើនរួមទាំងបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងនិងការប្រឆាំងភេរវកម្មនឹងក្លាយជាប្រធានបទសំខាន់ស្ថិតក្នុងរបៀបវារៈនៃកិច្ចប្រជុំ។

បើតាមការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោននេះ កិច្ចពិភាក្សាក្នុងកិច្ចប្រជុំនៅ Sunny Land នៅថ្ងៃទីមួយគឺថ្ងៃ១៥កុម្ភៈនឹងផ្តោតតែលើបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច និងការលើកកម្ពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការអាមេរិកនិងអាស៊ាននៅពេលអនាគត ជាពិសេសពីសារសំខាន់នៃសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចអាមេរិកពេលអនាគត។ វាជារឿងចៀសមិនផុតទេ ដែលកិច្ចពិភាក្សានេះក៏នឹងផ្តោលលើអនាគតនៃគម្រោងពាណិជ្ជកម្មដៃគូអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិក (TPP) ដែលមានប្រទេស១២ជាសមាជិកក្នុងនោះមានរដ្ឋអាស៊ានមួយចំនួនចូលរួមផងនោះ។ អាស៊ានក្លាយជាសហគមន៍និងអង្គការថ្នាក់តំបន់ដ៏សំខាន់មួយដោយសារមានប្រជាជនវ័យក្មេងភាគច្រើន ជាទីផ្សារធំ ហើយមានទំហំសេដ្ឋកិច្ចលេខរៀងទី៧លើលោក និងជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំលេខរៀង៤របស់អាមេរិកផង។

ក្រៅពីជជែកគ្នាផ្តោតលើសារសំខាន់នៃចំណងសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាននិងអាមេរិកក្រោមក្របខណ្ឌនយោបាយពង្រឹងឥទ្ធិពលអាមេរិកវិញនៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក នៅថ្ងៃ ទី ១៦ ជាថ្ងៃបន្ទាប់ប្រធានាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា នឹងយកឱកាសនៃកិច្ចប្រជុំដើម្បីជជែកជាមួយមេដឹកនាំអាស៊ានពីបញ្ហាសន្តិសុខធំៗមាន ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង ចលនាជ្រុលនិយម រួមជាមួយ បញ្ហា បរិស្ថាន ប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស អភិបាលកិច្ច និងបញ្ហាតំបន់មួយចំនួនទៀត។

ការជំរុញនិងលើកកម្ពស់រដ្ឋាភិបាលប្រជាធិបតេយ្យ ដែលមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិបាលកិច្ច នៅក្នុងតំបន់អាស៊ាននៅតែជាបញ្ហាអាទិភាពសម្រាប់អាមេរិក។ បញ្ហាកើតឡើងច្រើន ក៏ដោយសារប្រទេសសមាជិក១០ មានភាពចម្រុះផ្នែកនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សាសនា ប្រពៃណីជាដើម ដែលជាមូលហេតុធ្វើឲ្យអភិបាលកិច្ចនិងស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សប្រឈមការគំរាមកំហែងច្រើន។ ដូចដែលឃើញស្រាប់ អង្គការសង្គមស៊ីវិលបានស្នើឲ្យលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ដាក់លើកយកបញ្ហា ររំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅមីយ៉ាន់ម៉ា វៀតណាម ឡាវ ថៃ កម្ពុជាជាដើមមកជជែកដោយផ្ទាល់ក្នុងកិច្ចប្រជុំ។

បញ្ហាសន្តិសុខធំមួយសម្រាប់អាស៊ាននិងអាមេរិកគឺការកើនឡើងចលនាជ្រុលនិយមនិងក្រុមភេរវជន។ កិច្ចពិភាក្សានេះនឹងទុកពេលឲ្យមេដឹកនាំអាស៊ាន និងអាមេរិកសន្ទនា និងស្វែងរកវិធានការនិងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងការអនុវត្តច្បាប់បន្ថែមដើម្បីទប់ស្កាត់និងឈានទៅកម្ចាត់ក្រុមភេរវជនដូចជាក្រុមដែស្ហឬក្រុមរដ្ឋឥស្លាមជាដើម។ ការវាយប្រហារលើទីក្រុងហ្សាការតាកាលពីខែមុន បានក្លាយក្តីកង្វល់ និងជាសារមួយសម្រាប់ប្រទេសក្នុងតំបន់និងសហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ។

ចំណែក ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងនៅតែជាបញ្ហាចម្រូងចម្រាសជាគេ ព្រោះប្រទេសអាស៊ានមិនសាមគ្គីគ្នាដោះស្រាយបញ្ហាជាមួយចិនឡើយ។ ចិនធ្វើសកម្មភាពរំលោភបំពានដោយសង់កោះសិប្បនិម្មិត ចុះយន្តហោះនៅលើកោះនិងឈានទៅបង្កើតសកម្មភាពយោធានៅតំបន់ជម្លោះផង ដោយមានបំណងគំរាមភាគីជម្លោះតូចៗ។ កិច្ចប្រជុំនេះ នឹងធ្វើឡើង ក្រោមការឃ្លាំមើលយ៉ាងជិតស្និទ្ធពីសំណាក់ចិន។ គេនៅមិនទាន់ដឹងច្បាស់ថា វានឹងមានសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមក្រោយកិច្ចប្រជុំកំពូលឬអត់ឡើយ ហើយក៏មិនដឹងថា ប្រទេសមិនមែនជាជម្លោះដូចជាកម្ពុជា ឡាវនិងថៃ រងសម្ពាធពីចិនឬក៏អត់ មុនពេលកិច្ចប្រជុំនេះ។

ទោះបីមានការបារម្ភថា បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងនឹងក្លាយជារឿងរសើបនិងចម្រូងចម្រាសសម្រាប់កិច្ចប្រជុំនេះក៏ដោយ លោក Ben Rhodes បានសង្កត់ធ្ងន់ថា កិច្ចពិភាក្សគឺជាត្រឹមពេលដែលលោកប្រធានាធិបតី ជជែកបន្ថែមជាមួយមេដឹកនាំអាស៊ានពីជំហររបស់អាមេរិកដែលមានបច្ចុប្បន្នក្នុងការការពារសេរីភាពនាវាចរណ៍នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង សេរីភាពនៃការហោះហើរ។ ហើយលោក អូបាម៉ា ក៏បន្តពិភាក្សាពីការដោះស្រាយជម្លោះដែនសមុទ្រដោយសន្តិវិធី និងពឹងលើច្បាប់អន្តរជាតិ ដែលជាអ្វីដែលប្រទេសអាស៊ានចង់បានដែរនោះ។ ប៉ុន្តែជានិច្ចជាកាល អាមេរិកតែផ្ញើរសារព្រមានទៅចិន កុំប្រើប្រាស់កម្លាំងគំរាមរដ្ឋតូចៗដែលមានជម្លោះជាមួយខ្លួន ហើយអាមេរិកកាន់សកម្មជាមុន ដោយបញ្ជូននាវាចម្បាំង ដើរប្រមែរប្រមូលភាគីនានាឲ្យចូលមកពាក់ព័ន្ធបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងថែមទៀត។

តាមពិតទៅ ប្រធានាធិបតីបារ៉ាក់ អូបាម៉ា បានជជែកជាមួយលោក ស៊ី ជិនពីងប្រធានាធិបតីចិន រួចរាល់ហើយក្នុងឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំចិនពីបរិបទកិច្ចប្រជុំនេះជារួម។ លោកបានថ្លែងប្រាប់មេដឹកនាំចិនផ្ទាល់ ថាអាមេរិករក្សាជំហរដដែលក្នុងការគាំទ្រសេរីភាពនាវាចរណ៍ រក្សាសន្តិសុខដែនសមុទ្រ និងការដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះដោយសន្តិវិធី ផ្អែកលើច្បាប់ និងលិខិតបទដ្ឋានអន្តរជាតិជាដើម។ នេះមានន័យថា លោក ស៊ី ជិនពីង ដឹងច្បាស់ពីអ្វីដែលមានក្នុងកិច្ចពិភាក្សាខាងមុខ ហើយវាក៏មិនធ្វើឲ្យរបបដឹកនាំក្រុងប៉េកាំងអាក់អន់ស្រពន់ចិន ឬខឹងសម្បារអ្វីទេ។ ហើយកាលពីសប្តាហ៍មុន មន្ត្រីអាមេរិកក៏ចេញមុខបកស្រាយម្តងដែរថា កិច្ចប្រជុំនៅ Sunnylandsមិនមែនធ្វើឡើងដើម្បីប្រឆាំងប្រទេសចិនឡើយ៕