ជាតិ
×![]()
ពិធីបុណ្យអុំទូក ឬប្រណាំងទូក ង ជាព្រះរាជពិធីបុណ្យដ៏ធំមួយរបស់ខ្មែរ តាំងពីសម័យបុរាណកាលមក។ ប៉ុន្តែនៅទីនេះ យើងសុំមិនលើកយកពិធីបុណ្យប្រណាំងទូក ដែលតែងតែធ្វើនៅរៀងរាល់ខែកត្តឹក នៅមុខព្រះបរមរាជវាំងមកអធិប្បាយឡើយ។ គឺលើកយកតែការប្រណាំងទូកធម្មតា (ទូកបាយ) ដែលគេតែងអុំនៅរដូវភ្ជុំបិណ្យ ឬចេញវស្សា មកអធិប្បាយប៉ុណ្ណោះ។
ព្រះសមណេរ ព្រាប ឌិប គង់នៅវត្តលង្ការ បានចុះផ្សាយអត្ថបទស្តីពិធីបុណ្យអុំទូកនេះ នៅក្នុងទស្សនាវដ្តីកម្ពុជ សុរិយា ឆ្នាំ១៩៤៩ ដោយរៀបរាប់ថា ល្បែងប្រណាំងទួក ជាល្បែងកម្សាន្តមួយប្រភេទ ដែលជនជាតិខ្មែរ ទាំងក្មេងចាស់ប្រុសស្រី ចាត់ទុកថា ជាទំនៀមទម្លាប់មួយយ៉ាងល្អប្រសើររបស់ជាតិ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ជនជាតិចាម ជ្វា ក៏និយមប្រារព្ធពិធី ប្រណាំងទូកនេះដែរ។
ព្រះសមណេរ ព្រាប ឌិប បន្តថា ការប្រណាំងទូករបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ពីបុរាណសម័យ គឺធ្វើឡើងនៅរៀងរាល់រដូវវស្សា ដែលមានលិចល្ហាចល្ហឹម គ្រប់ភូមិដ្ឋាន។ ជាពិសេស ក្នុងពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌម្តងៗ មហាជនជាតិខ្មែរទាំងក្មេង ទាំងចាស់ ប្រុសស្រី គេដើរប្រមូលគ្នា និងរើសទូកណាដែលមានល្បឿនលឿនមកប្រណាំង ដោយរៀបចំណុះទូកស្មើគ្នា។ បើទូកណាមានចំណុះ២០នាក់ ទូកម្ខាងទៀត ក៏ត្រូវមានចំនួន២០នាក់ដែរ ឬអាចលើសម្នាក់ ឬ២នាក់បាន អាស្រ័យលើការព្រមព្រៀងគ្នា។
ការជ្រើសរើសចំណុះទូកវិញ គេច្រើនយកយុវតី ឬក្រមុំ អង្គុយនៅកំណាត់ ខាងមុខ ឯកុមារ អង្គុយអុំនៅផ្នែកខាងក្រោយ ហើយអ្នកកាន់ចង្កូតទូក គឺជាមនុស្សប្រុសវ័យចំណាស់ ឬយុវជនពេញកម្លាំង ដោយកាន់ច្រវារធំវែង សម្រាប់កាច់ចង្កូតផង។ ចំណែកម្នាក់ទៀត ដែលអង្គុយលុតជង្គង់នៅក្បាលទូកគេហៅថា បង់បត់ គឺជាអ្នកស្រែកលើកទឹកចិត្តឲ្យអ្នកអុំទូកផ្នែកខាងក្រោយខំប្រឹងអុំ។
ព្រះសមណេរព្រាប ឌិប បញ្ជាក់ទៀតថា ក្នុងពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ ពេលខ្លះ នៅភូមិ ឃុំខ្លះ គេអុំទូកប្រណាំងគ្រប់៣ថ្ងៃក៏មាន តែមួយថ្ងៃក៏មាន តាមទំនៀមពីបុរាណកាលមក។ លុះដល់ ថ្ងៃចេញវស្សា ពួកអ្នកស្រុក ក៏នាំគ្នាយកទូកមកប្រណាំងគ្នាម្តងទៀត ដោយនាំគ្នាហៅថា អុំទូក ផ្តាច់ព្រ័ត្រ។ នៅពេលកំពុងអុំទូកនោះ អ្នកចំណុះទូក ក៏ត្រូវតមមាត់ តមក មិន និយាយអ្វីផ្តេសផ្តាសផងដែរ ព្រោះនឹងអាចធ្វើឲ្យទូកលិច ដោយប្រការណាមួយ។
គួររំលឹកថា ទាក់ទងនឹងការប្រណាំងទូកបាយ ក្នុងពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ កាលពីអំឡុង ទសវត្សរ៍៨០ និង៩០ នៅក្នុងតំបន់ទន្លេតូច ឬទន្លេក្នុង មានដូចជា កំពង់ពពឹល ស្រុកពារាំងខេត្តព្រៃវែង ភូមិព្រែកជ្រូក ភូមិបាក់ ឃុំបាក់ដាវ ស្រុកខ្សាច់កណ្តាល ខេត្តកណ្តាល ភូមិព្រែកឈ្មោះ ភូមិព្រែករៃ ឃុំព្រែករៃ ស្រុកល្វាឯម ខេត្តកណ្តាល ប្រជាពលរដ្ឋតែងតែនាំគ្នា ប្រារព្ធ ពិធីអុំទូក (ទូកបាយ ឬទូកនេសាទ ទូកខ្លះ ជាទូកសម្រាប់ព្រះសង្ឃប្រើប្រាស់ ប្រចាំវត្តហៅថាទូកផ្កាចា) ជារៀងរាល់រដូវភ្ជុំ និងចេញវស្សា ដូចការលើកឡើងរបស់ព្រះសមណេរ ព្រាប ឌិប ដែរ។
ការប្រណាំង ពុំមានភ្នាល់គ្នាជារបស់ ឬលុយកាក់អ្វីទេ គឺគ្រាន់តែកម្សាន្តក្នុងពិធីបុណ្យ ហើយនៅថ្ងៃចេញវស្សា ពួកអ្នកភូមិ តែងនាំគ្នាខ្នាប់ទឹកខ្នាប់ដី ទៅប្រណាំងទូកនៅបឹងកក់ តំបន់ជ្រោយប្រាសាទ ដែលស្ថិតនៅក្រោយភូមិព្រែករៃ ឃុំព្រែករៃ និង ដែលគេជឿថា មានអ្នកតាខ្លាំងពូកែកាន់នៅទីនោះ។ ទូក ជាច្រើនបានមកជួបជុំ និងប្រណាំងគ្នានៅទីនេះ និងនៅទីផ្សេងៗទៀត ប៉ុន្តែ បច្ចុប្បន្ន ការអុំទូកប្រណាំងក្នុងរដូវភ្ជុំរបស់អ្នកស្រុក មិនបានប្រព្រឹត្តធ្វើទៀតទេ ប្រហែលគេគិតថា ជាការមិនសូវសំខាន់ ឬចាំបាច់ ឬដោយសារប្រជាពលរដ្ឋ មានការហត់នឿយនឹងការបំពេញការងារ ក៏ថាបាន៕
ព្រះសមណេរ ព្រាប ឌិប គង់នៅវត្តលង្ការ បានចុះផ្សាយអត្ថបទស្តីពិធីបុណ្យអុំទូកនេះ នៅក្នុងទស្សនាវដ្តីកម្ពុជ សុរិយា ឆ្នាំ១៩៤៩ ដោយរៀបរាប់ថា ល្បែងប្រណាំងទួក ជាល្បែងកម្សាន្តមួយប្រភេទ ដែលជនជាតិខ្មែរ ទាំងក្មេងចាស់ប្រុសស្រី ចាត់ទុកថា ជាទំនៀមទម្លាប់មួយយ៉ាងល្អប្រសើររបស់ជាតិ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ជនជាតិចាម ជ្វា ក៏និយមប្រារព្ធពិធី ប្រណាំងទូកនេះដែរ។
ព្រះសមណេរ ព្រាប ឌិប បន្តថា ការប្រណាំងទូករបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ពីបុរាណសម័យ គឺធ្វើឡើងនៅរៀងរាល់រដូវវស្សា ដែលមានលិចល្ហាចល្ហឹម គ្រប់ភូមិដ្ឋាន។ ជាពិសេស ក្នុងពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌម្តងៗ មហាជនជាតិខ្មែរទាំងក្មេង ទាំងចាស់ ប្រុសស្រី គេដើរប្រមូលគ្នា និងរើសទូកណាដែលមានល្បឿនលឿនមកប្រណាំង ដោយរៀបចំណុះទូកស្មើគ្នា។ បើទូកណាមានចំណុះ២០នាក់ ទូកម្ខាងទៀត ក៏ត្រូវមានចំនួន២០នាក់ដែរ ឬអាចលើសម្នាក់ ឬ២នាក់បាន អាស្រ័យលើការព្រមព្រៀងគ្នា។
ការជ្រើសរើសចំណុះទូកវិញ គេច្រើនយកយុវតី ឬក្រមុំ អង្គុយនៅកំណាត់ ខាងមុខ ឯកុមារ អង្គុយអុំនៅផ្នែកខាងក្រោយ ហើយអ្នកកាន់ចង្កូតទូក គឺជាមនុស្សប្រុសវ័យចំណាស់ ឬយុវជនពេញកម្លាំង ដោយកាន់ច្រវារធំវែង សម្រាប់កាច់ចង្កូតផង។ ចំណែកម្នាក់ទៀត ដែលអង្គុយលុតជង្គង់នៅក្បាលទូកគេហៅថា បង់បត់ គឺជាអ្នកស្រែកលើកទឹកចិត្តឲ្យអ្នកអុំទូកផ្នែកខាងក្រោយខំប្រឹងអុំ។
ព្រះសមណេរព្រាប ឌិប បញ្ជាក់ទៀតថា ក្នុងពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ ពេលខ្លះ នៅភូមិ ឃុំខ្លះ គេអុំទូកប្រណាំងគ្រប់៣ថ្ងៃក៏មាន តែមួយថ្ងៃក៏មាន តាមទំនៀមពីបុរាណកាលមក។ លុះដល់ ថ្ងៃចេញវស្សា ពួកអ្នកស្រុក ក៏នាំគ្នាយកទូកមកប្រណាំងគ្នាម្តងទៀត ដោយនាំគ្នាហៅថា អុំទូក ផ្តាច់ព្រ័ត្រ។ នៅពេលកំពុងអុំទូកនោះ អ្នកចំណុះទូក ក៏ត្រូវតមមាត់ តមក មិន និយាយអ្វីផ្តេសផ្តាសផងដែរ ព្រោះនឹងអាចធ្វើឲ្យទូកលិច ដោយប្រការណាមួយ។
គួររំលឹកថា ទាក់ទងនឹងការប្រណាំងទូកបាយ ក្នុងពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ កាលពីអំឡុង ទសវត្សរ៍៨០ និង៩០ នៅក្នុងតំបន់ទន្លេតូច ឬទន្លេក្នុង មានដូចជា កំពង់ពពឹល ស្រុកពារាំងខេត្តព្រៃវែង ភូមិព្រែកជ្រូក ភូមិបាក់ ឃុំបាក់ដាវ ស្រុកខ្សាច់កណ្តាល ខេត្តកណ្តាល ភូមិព្រែកឈ្មោះ ភូមិព្រែករៃ ឃុំព្រែករៃ ស្រុកល្វាឯម ខេត្តកណ្តាល ប្រជាពលរដ្ឋតែងតែនាំគ្នា ប្រារព្ធ ពិធីអុំទូក (ទូកបាយ ឬទូកនេសាទ ទូកខ្លះ ជាទូកសម្រាប់ព្រះសង្ឃប្រើប្រាស់ ប្រចាំវត្តហៅថាទូកផ្កាចា) ជារៀងរាល់រដូវភ្ជុំ និងចេញវស្សា ដូចការលើកឡើងរបស់ព្រះសមណេរ ព្រាប ឌិប ដែរ។
ការប្រណាំង ពុំមានភ្នាល់គ្នាជារបស់ ឬលុយកាក់អ្វីទេ គឺគ្រាន់តែកម្សាន្តក្នុងពិធីបុណ្យ ហើយនៅថ្ងៃចេញវស្សា ពួកអ្នកភូមិ តែងនាំគ្នាខ្នាប់ទឹកខ្នាប់ដី ទៅប្រណាំងទូកនៅបឹងកក់ តំបន់ជ្រោយប្រាសាទ ដែលស្ថិតនៅក្រោយភូមិព្រែករៃ ឃុំព្រែករៃ និង ដែលគេជឿថា មានអ្នកតាខ្លាំងពូកែកាន់នៅទីនោះ។ ទូក ជាច្រើនបានមកជួបជុំ និងប្រណាំងគ្នានៅទីនេះ និងនៅទីផ្សេងៗទៀត ប៉ុន្តែ បច្ចុប្បន្ន ការអុំទូកប្រណាំងក្នុងរដូវភ្ជុំរបស់អ្នកស្រុក មិនបានប្រព្រឹត្តធ្វើទៀតទេ ប្រហែលគេគិតថា ជាការមិនសូវសំខាន់ ឬចាំបាច់ ឬដោយសារប្រជាពលរដ្ឋ មានការហត់នឿយនឹងការបំពេញការងារ ក៏ថាបាន៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
