ព្រុយណេ និងចិន ប្តេជ្ញាជំរុញការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពបូមប្រេងនិងឧស្ម័នរួមគ្នានៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង

អន្តរជាតិ

ព្រុយណេ និងចិន ប្តេជ្ញាជំរុញការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពបូមប្រេងនិងឧស្ម័នរួមគ្នានៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង

20, Nov 2018 , 5:36 pm

រូបភាព

ដោយ: សៅ ផលនិស្ស័យ (Sao Phal Niseiy)

ចប់កិច្ចប្រជុំកំពូលកិច្ចប្រតិបត្តិការអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក (APEC) លោក ស៊ី ជិនភីង បានបន្តដំណើរមកទស្សនកិច្ចរដ្ឋអាស៊ីអាគ្នេយ៍ព្រុយណេទៀតក្នុងគោលដៅពង្រឹងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីក្នុងភាពជាដៃគូសហប្រតិបត្តិការយុទ្ធសាស្ត្រ។ ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ មេដឹកនាំចិន និងព្រុយណេបានឯកភាពគ្នាបង្កើនការអភិវឌ្ឍការរុករកប្រេង និងឧស្ម័ននៅក្នុងតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងផងដែរ។

សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមចេញផ្សាយថ្ងៃចន្ទទី ១៩ ខែវិច្ឆិការវាងព្រះចៅ ហាសាណាល់ ប៊ុលគា និងប្រធានាធិបតីចិន ស៊ី ជិនភីង ដែលស្ថិតក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនៅព្រុយណេរយៈពេលពីរថ្ងៃបានបង្ហាញថា ព្រុយណេ និងចិន ប្តេជ្ញាបន្តជំរុញការអភិវឌ្ឍការរុករកនិងបូកយកប្រេងនិងឧស្ម័នរួមគ្នានៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។

តាមពិតទៅ ចិនបានសហការជាមួយព្រុយណេដែលជាភាគីតូចជាងគេក្នុងជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងដើម្បីទាញយកធនធានរ៉ែ និងឧស្ម័ននៅក្នុងតំបន់ជម្លោះតាំងពីឆ្នាំ ២០១៣មកម្ល៉េះ។ ទាក់ទិននឹងគម្រោងអភិវឌ្ឍរួមគ្នានេះ មេដឹកនាំប្រទេសទាំងពីតរបានអះអាងថា រាល់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរួមគ្នានេះមិនមានផលប៉ះពាល់លើគោលជំហរ និងសិទ្ធិ ក៏ដូចជាប្រយោជន៍របស់ភាគីក្នុងតំបន់ជម្លោះឡើយ។

គម្រោងអភិវឌ្ឍរួមដើម្បខួង និងបូមយកប្រេងនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងនេះត្រូវបានឯកភាពគ្នាក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ ពេលដែលព្រះចៅ ហាសាណាល់ ប៊ុលគា បំពេញទស្សនកិច្ចកាន់ប្រទេសចិន។ នៅពេលនោះ ក្រុមហ៊ុនប្រេងរដ្ឋរបស់ព្រុយណេ (Brunei National Petroleum Company) និងក្រុមហ៊ុនប្រេងជាតិចិន (China National Offshore Oil Corporation ) បានឯកភាពគ្នាដើម្បីស្វែងរកលទ្ធភាពបូមប្រេងរួមគ្នានៅក្នុងសមុទ្រចិនត្បូង។

ឆ្នាំ ២០១៤ ក្រុមហ៊ុនរួមមួយត្រូវបានចុះបញ្ជីជាផ្លូវការនៅរាជធានីបង់ដាសេរី បេហ្កាវ៉ាន់ ហើយក្រុមហ៊ុននេះចាប់ផ្តើមដំឡើងឧបករណ៍បូមប្រេង និងហ្គាសចំនួនប្រាំមួយកន្លែងឯណោះ។ ប៉ុន្តែ ដោយសារជម្លោះនៅតែតានតឹង សកម្មភាពខួងនិងបូមយកប្រេង និងឧស្ម័នហាក់មានសភាពយឺតយ៉ាវខ្លាំង និងនៅមានកម្រិតនៅឡើយ។

យ៉ាងណាមិញ រយៈពេលចុងក្រោយនេះ ការចរចាគ្នាលើការបង្កើតក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រខាងត្បូង (COC) មានផលវិជ្ជមានលើគម្រោងអភិវឌ្ឍរួមគ្នានេះ។ កាលណាបើកិច្ចចរចាទៅមុខដោយរលូន ការវិនិយោគនេះនឹងកាន់តែដើរទៅមុខរហ័សថែមទៀត។

ដូច្នេះហើយ ក្នុងជំនួបទ្វេភាគី ប្រធានាធិបតីចិនលោក ស៊ី បានស្នើទៅកាន់ព្រះចៅ ហាសាណាល់ ប៊ុលគា ឲ្យបន្តជំរុញការចរចាក្រមប្រតិបត្តិនេះឲ្យបានលឿនដើម្បីធានាសន្តិភាព ស្ថិតភាពតំបន់ និងប្រយោជន៍រួមរវាងភាគីជាពិសេសចិន និងព្រុយណេ។

ដល់ត្រឹមចំណុចនេះ គេគួរដឹងថា ព្រុយណេជាប់ឈ្មោះជាភាគីជម្លោះដែលមានជំហរទន់ភ្លន់ជាមួយចិនជាងគេ។ ក្រោយប្រកាសឯករាជ្យពីចក្រភពអង់គ្លេសឆ្នាំ១៩៨៤ ព្រុយណេបានទាមទារចំណែករបស់ខ្លួនក្នុងតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដូចបណ្តាភាគីជម្លោះផ្សេងទៀត ដូចវៀតណាម ហ្វីលីពីន ឥណ្ឌូណេស៊ី ចិន តៃវ៉ាន់ និងម៉ាឡេស៊ីដែរ។

អត្ថបទទាក់ទង

ព្រុយណេ៖ ភាគីជម្លោះដែលទន់ភ្លន់ដាក់មហាយក្សចិនជាងគេក្នុងជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង

ដល់ឆ្នាំ ១៩៩១ ព្រុយណេសម្រេចចាប់ដៃចងចំណងការទូតជាមួយចិនជាផ្លូវការ ហើយចាប់ពីពេលនោះមកព្រុយណេមិនដែលចេញមុខតតាំងឬប្រឆាំងចិនជាចំហដូចវៀតណាម និងហ្វីលីពីនឬ ឥណ្ឌូណេស៊ីឡើយ។ នេះក៏ដោយសារ ព្រុយណេដឹងច្បាស់ថា ការតតាំងជាមួយចិនតាមផ្លូវណាក៏ដោយ វាមិនបានប្រយោជន៍ ឬជួយដោះស្រាយជម្លោះដ៏រ៉ាំរ៉ៃ និងស្មុគស្មាញនេះឡើយ ហើយព្រុយណេក៏ត្រូវការមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចដូចជាចិនដើម្បីធានាប្រយោជន៍នៅពេលអនាគតដែរ។

ដោយឡែក ក្រៅតែពីជំរុញការបូមប្រេងនិងឧស្ម័នរួមគ្នា មេដឹកនាំចិន និងព្រុយណេ ក៏យល់ព្រមពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យជាច្រើនផ្សេងទៀតដែរក្នុងនោះមានសេដ្ឋកិច្ច, អប់រំ, ការពារជាតិ, ច្បាប់ និងយុត្តិធម៌រួមជាមួយទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជននិងប្រជាជនដែរ។

អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់នោះ ស្តេចព្រុយណេ និងប្រធានាធិបតីចិនបានឯកភាពគ្នាថា នឹងមានការផ្សាភ្ជាប់ក្នារវាងទស្សនវិស័យ ២០៣៥ (Wawasan 2035) របស់រដ្ឋាភិបាលព្រុយណេជាមួយគំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់មួយវិថីមួយរបស់ចិន ដើម្បីធានាការអភិវឌ្ឍរួមគ្នានៅពេលអនាគតផងដែរ។

អាចនិយាយបានថា ចំណងមិត្តភាពរវាងព្រុយណេ និងចិន កាន់តែស្អិតល្មួតថែមទៀត ក្រោយដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវការ របស់ព្រះចៅ ហាសាណាល់ ប៊ុលគា ទៅកាន់ក្រុងប៉េកាំង នាខែកញ្ញាឆ្នាំ ២០១៧។ ទស្សនកិច្ចប្រវត្តិសាស្ត្រនេះជួយរឹតបន្តឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី ដោយផ្តោតសំខាន់លើវិស័យសំខាន់ៗដូចជា ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ, ថាមពល, ចំណីអាហារ, កសិកម្ម, នេសាទ និងសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថលផង។

ការរីកចម្រើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់នៃទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងចិន និងព្រុយណេ មិនមែនជារឿងចៃដន្យទេ។ ព្រុយណេព្យាយាមពង្រឹងលើកស្ទួយទំនាក់ទំនងជាមួយចិនដើម្បីធានាប្រយោជន៍យូរអង្វែងខាងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម ដ្បិតព្រុយណេត្រូវការទុនវិនិយោគកាន់តែច្រើនពីបរទេសជាពិសេសចិនផ្ទាល់។

-ព្រុយណេត្រូវការវិនិយោគចិនដើម្បីស្ថិរភាពសេដ្ឋកិច្ច ពេលធនធានប្រេងកាន់តែថមថយ

សម្រាប់ព្រុយណេដែលមានប្រជាជនកន្លះលាននាក់ ហើយមានសេដ្ឋកិច្ចទាំងស្រុងពឹងផ្អែកលើប្រេងនិងឧស្ម័ននោះ ការចាប់ដៃ និងប្រឹងទាញលំហូរវិនិយោគពីចិនជារឿងចាំបាច់ និងជាចំណុចយុទ្ធសាស្ត្រថែមទៀត ស្របដែលឥទ្ធិពលចិនកំពុងបន្តកើនឡើងខ្លាំងក្នុងក្របខណ្ឌតំបន់ និងពិភពលោកផងនោះ។

ខណៈដែលធនធានប្រេង និងឧស្ម័ន ដែលជួយឲ្យព្រុយណេ មានបានកប់ក្តោងដូចសព្វថ្ងៃកាន់តែខ្សោះ និងប្រឈមការធ្លាក់ចុះថ្លៃនោះ រដ្ឋាភិបាលព្រុយណេសំឡឹងឃើញថា អនាគតរបស់ខ្លួនចៀសមិនផុត ពីផ្តេកផ្តួលលើទំនាក់ទំនងជាមួយមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចដូចជាចិននេះឡើយ ដើម្បីធានាថា សេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍអាចបន្តទៅមុខបានដោយចីរភាព។

សូម្បីតែក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចព្រុយណេ ឬទស្សនវិស័យព្រុយណេ ២០៣៥ ដែលត្រូវបានដាក់ឲ្យអនុវត្តចាប់ពីឆ្នាំ ២០០៥ មកនោះក៏ចែងច្បាស់ដែរថា ពាណិជ្ជកម្ម និងលំហូរនៃទុនវិនិយោគបរទេសជាកម្លាំងចលករសម្រាប់លើកស្ទួយសេដ្ឋកិច្ចព្រុយណេក្រៅពីប្រេង និងឧស្ម័នធម្មជាតិ។

មកដល់បច្ចុប្បន្ន ទំហំវិនិយោគរបស់ចិននៅព្រុយណេ កើនឡើងពី ៩,៦លានប៉ុណ្ណោះ នៅឆ្នាំ ២០១៥ មកដល់ ៨៦ លានដុល្លារនៅឆ្នាំ ២០១៦ ខណៈដែលព្រុយណេនាំទំនិញទៅចិនកើនពី ៣៦ លានដុល្លារឆ្នាំ ២០០២ រហូតដល់ ១,៧ ពាន់លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ ២០១៣។ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍គណៈកម្មការត្រួតពិនិត្យសេដ្ឋកិច្ច និងសន្តិសុខអាមេរិក-ចិន៕